No 1069 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. LT7WN In Pnlchri SMio. Regen en wind beuken op de glasoverkapping der zaal, waar eene schoone collectie van 71 schilderyen en 28 teekeningen is tentoongesteld. Onder den indruk van echt Novemberweêr treden w\j Pulchri binnen. Is het aan deze onwelkomme voorbereiding misschien te danken, dat wy meer oog hebben dan anders, OM Mesdag's indrukwekkend doek, «een Novemberdag te Scheveningen", te begrijpen en naar waarde in ons op te nemen ? Door welke tegenstellingen wordt ons oog onmiddellyk na den eersten rondgang getroffen! Tegenover het sombere zeestuk prykt Josef Israels met zyn fijn gevoeld werk, «Moederweelde", waarin fhy het teederste tafereel te aanschouwen geeft: eene moeder, die zacbtkens ietwat yóoTover ge bogen, verdiept is in het voeden van haren lie veling. Mesdag schenkt in bovengenoemde schildery, ? dat in 1896 ontstond, het pittigste en zyn No vemberdag is het waard volste der belangrijke ver zameling. Wij hebben wederom een groot stuk zee voor ons en doorleven hare onherbergzaamheid, -waaraan in deze dagen vele van onze visschers «n zeevaarders zyn prijsgegeven. De kunstenaar kiest een oogenblik voor en na den storm, die achter het schip, dat nog even kan ontladen wor den, de zee inktzwart doet verschijnen. Het in de verte lichtende verschiet doet geen hoop op beter weer herleven ; men haast zich de touwen uit te brengen, want de donkere met zwaar on raad voorspellende wolken bezwangerde hemel doet weldra het aanbreken van het onstuimigste getij vermoeden. Met y'zeren vaist is Mesdag's doek gepenseeld daar heeft geen aarzelen of wankelen bij het ?creëeren geheerscht. De kunstenaar aanvaardde zyne taak, en de gedachte werd werkelijkheid. Wanneer zal de tyd komen, dat deze zeeschil?der ook in zyn vaderland naar waarde zal wor den geschat! Is de eigenaardige positie, die Mesdag in de kunstenaarswereld inneemt, oorzaak, dat menigeen zijne werken niet voldoende op prijs ?stelt, of is het daarin te zoeken, dat wij de ge heimzinnige taal der zee, welke hij weergeeft, nog moeielijker begrijpen, dan de diepten van het menschelyk hart, welke Israels ons toont ? Hoe het zy, als Mesdag met Josef Israels ?en Jacob Maris tot de geschiedenis zullen behooren, zal volgens onze overtuiging de onbeveroordeelde kunstkenner zonder aarzelen ge tuigen: Hendrik Willem Mesdag bezat een even «terk kunstenaarstemperament als de beide zoo even genoemde meesters, al moest h\j ook d;lt gevoelige en fijne oog voor kleur van Jacob Maris derven. Het boeiende aan Pulchri geschonken zeestuk moet ons opnieuw opwekken om Mesdag beter te leeren begrijpen; hy, die nadat de schilders van den bloeitijd onzer school hun penseel neerlegden, de eenige is, die bezielend het groote element 7de Jaargang. 19 December 1897. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Road, Regcnt's Park, Loudon N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. liMNHiiiimiiiiiiuimiiiMMmiiiiMiiiiiiiMiiiMMniimiiummmiiiiiiMiiiMMii CORRESPONDENTIE. X. te A. Verzoeke beleefd Weekblad geregeld te willen zenden aan .American Chess Magazine", 5 Beekmanstreet New-York U. S. A. Ook 't Weekblad van verleden week. No. 413 van Emile Pradignat, Sanjon. voor den Gn Halfjaar!. Int jbleemwedstrijd in dit bl Mat in vier (4) zetten. Vervaardigd voor den Gn Halfjaar!. Internationalen probleemwedstrijd in dit blad. abcdefgh Wit 8, zwart 8 stukken. weet op het doek te brengen, zoowel in hare wildste en somberste als liefelijkste verschijning. Waarde lezer, zyt ge wel ooit in de omstan digheid geweest, dat het u noodig en aangenaam was, om van een kunstenaar in den kortst mogelyksten tyd eene teekening of een stuk schilder werk te verkregen ? Dan werd ge gewis te leur gesteld en was lang wachten in de meeste ge vallen uw lot. Hier ontwaren wij echter hoe »eigen hulp'' aanzet. Verscheidene schilderijen werden nog in den natten toestand van het atelier naar Pulchri gebracht, zoo die van Josef Israels, Jacob Maris, W. Maris, van Soest, Klinkenberg, du Chattel en van Apol. Men haastte zich om het doel der tentoonstelling te schragen, waarvan de opbrengst strekt om eene oude hypothecaire schuld van het genootschap af te lossen het surplus dient tot het stichten van een weduwen- en wezenfonds. Ongetwijfeld zal het mooie intérieur «?Moeder weelde," van Josef Israels, al behoort het ook niet tot des meesters krachtigste scheppingen, het goede doel helpen bereiken. Want hoogst aan trekkelijk is het boerenvertrekj e, waarin het licht door een venster valt, waarby de moeder gezeten ts. Het vuur smeult op den haard, en Israels geeft aan het geheel die schilderachtige verlich ting en die stemming, welke onze moderne huizen geheel missen. Fyn gevoelig is dit alles waar genomen en gecreëerd en in volle harmonie met de moeder en het kind, de eenige personen in het stille vertrek. Maar nog een derde geschenk doet aan groote kunst denken. Bauer, die op 't oogenblik voor studies en het opnemen van nieuwe indrukken in Voor-Indiëtoeft, geeft in eene gekleurde schets eene processie van muzelmannen te voet en te paard en van priesters. De teekening heeft blijvende waarde en constateert opnieuw, welke groote gaven den jeugdigen kunstenaar geschon ken zijn, die hij, zoo wy hopen, met ernst zal gebruiken. Onlangs heeft H. M. de koningin teekeningen van Van Soest aangekocht; hare keus pleit voor goeden smaak, want deze schilder boeit hier door een schoon winterlandschap, hetwelk het ver moeden bevestigt, dat Van Soest een steunpilaar onzer schilderschool kan worden. In Klinkenberg's winterstadsgezicht gevoelt men de kilte van het jaargetij, en Apol gelukt het in een winterlandschap de meeste zijner werken der laatste jaren te overtreffen. Ongetwijfeld zullen ook deze geschenken het doel helpen schragen, niet minder echter het breed en voornaam be handelde doet «Water met schuiten" van Jacob Maris. Zyn broeder Willem zendt een goed veestukje, zooals hy er in de laatsten tijd meerdere gemaakt heeft. Zoude misschien een tyd van rust den talentvollen veeschilder wat kunnen verheffen ? Vele dames waren van goeden wille, de inzen dingen van hen zijn goed en te talrijk om ge citeerd te worden. Mej. Thérèse Schwartze echonk eene pastelteekening »Lezend meisje". De krach tigste uitingen echter vertegenwoordigen mej.M. Wandscheer, die een potje met Indische kers in uitstekend koloriet schept; intiem werkt mevr. B. Grandmont-Hubrecht, die in de laatste jaren den winter op Siciliëdoorbrengt. Haar «Her stellend kind'', dat, tegen een kussen geleund een rood bloemke in de hand houdt, is een goed stuk schilderweik, waarin het der kunstenares gelukte de kleuren van het Zuiden natuurwaar en met temperament weer te geven. De beer Mendea da Costa maakt ons opmerkzaam dat probleem No. 409 (Möller) onoplosbaar is. Na l D a6, P f'5: 2 P gi f, K f4 is mat op den 3en zet onmogelijk. TWEEDE NAT. CORBESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Deitiende zet van Zwart. Partij No. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. P c a5 Rd6 Kg6 R b<5 P e7: D h5 Rd6 P d7 R b6 D f5 h e6 P b6 c6 Partij No. 16. 17. 18. 19. VO. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. cdf: Re6 D f5: P e7 e4 h6 0-0 DbGf h6 h6 R f5: De4: D bG P c4 D c7 P ai tij No. 31. 32. 33. 84. 35. 36. 37. 38. 39. 10. 41. 42. 43. 44. 45. f6 D d7 P d(6 CD P do: Db8: T e5: d5 T g8 R V3: K bs P c6 T e8 b5 R g5: G. O. In partii 43 hebt u zeker bedoeld 13 D d3. De 13e zet vau Wit was in parlij 18 P f5: in 26 R ga, in 28 P c5: in 30 D c3. J. J. K. Dank voor tijdige verbetering. Een brief kaart lag juist voor u klaar. J. J. S. De volgende hoogst belangrijke partij werd per correspondentie gespeeld tusschen schaakclubs te Kiel en Eimsbüttel. l Jau.?15 Aug. 1897. I'IEKCE GAMBIET. Wit. Kiel. /wart. Eimebüttel. l e4 a p os 3 f4 4 P f 3 5 (14 Engelschen amateur W. T. Pierce afkomstig. In match en tournooipartijen wordt dit Gambiet weinig aangewend. 5 si 6 R c4 Deze zet is van den Wit offert een oftieier Ook twee ontslapen leden van Pulchri zijn met hunne werken vertegenwoordigd, namelijk Artz en Bosboom. Het kerkinterieur van den laatstgenoemden is eene gift van Mesdag, die vele creaties van den grooten Bosboom bezit. Hoewel deze waterverfteekening niet die superi eure eigenschappen bezit als het kleine geschil derde kerkinterieur in het stedelijk museum te Amsterdam, boeit het niet te min zeer. Bij het bezien wordt men stil, en wij komen onder den indruk van de stemming welke een godshuis kan teweeg brengen. Ongaarne scheidt men van de verzameling, en het verlangen is misschien ge wettigd, dat, in het belang der kunst en der kunstliefhebbers, het genootschap l'ulchri Studio nog eene andere hypotheek te delgen had. J. H. S. De verkoop bracht /' 26000 op. eMMeren w het G&etto, Kleinkinderen van het Glietto, door J. ZANGWILL. (Amsterdam, H. J. W. Becht). Overal klinken ze op, de stemmen van dichters en denkers, die meer verlangen en hopen voor de volmaking der menschheid dan een economisch geordende maatschappij allén: een nieuwe gods dienst vragen de besten van onze tijdgenooten. Met kracht wees o. a. Zola daarop in Lourdes. En. ook Zangwill is niet tevreden met de kerkelijke begrippen en wil een hervorming. Daarom is zyn werk nog geen litteraire tendenz-industrie. Er zit ook waarde in voor de kunst. Wél is 't werk van den Hollandschen Heyermans veel kleuriger, sterker en dieper doorwoeld, maar Zangwill is meer volledig en nobel. Wanneer we die twee litteraturen ver gelijken, dan schijnt Zangwill ons in zijn denken meer echt-joodsch; Heyermans meer algemeen humanistisch. Ook is de Hollander veel meer artist, vooral in zijn impressies. Voortreffelijke beschrijvingen als Heyermans gaf van de Jodenbuurt in Amsterdam zijn niet in Kleinkinderen van liet Glietio te vinden. Nergens de losheid en hartstocht en bekwaamheid, die 't werk van den Jongen Gidsredacteur zoo aantrekkelijk maakt. Het begin van 't boek zooals heel veel meer is zwak, onbeholpen en banaal: ? Keurig geborduurd servetgoed, prachtig porcelein, zilver uit den tijd van koningin Anna, erotische bloemen, glinsterend glaswerk, zacht rooskleurig licht, sneeuwwitte overhemden, elegante laag uitgesneden japonnen, al de eonventioneele elementen die gepaard gaan met Westersche gastronomie '' Niets dan een wezenlooze opsomming, geen sterke, persoonlijke observatie van een diner. En dan is 't boek evenals 't vorige: Kinderen ran liet Ghetto weer zoo hinderlijk druk, de loop van 't verhaal door 't wemelende, vlugge zinnengekruis bijna niet te volgen en de karakters zijn soms niet uit elkander te houden. Een van Zangwill's beste eigenschappen is joodsch-komische kracht. Gezonde, reëele humor. Aan zijn neus van komiek kan men zien, dat hij de dingen dadelijk caricatuurvorm geeft, met op, om zijn aanval te ver sterken. 6 gtS: 7 0-0 do Hier had Zwart P Ai:'. moeten spelen. Op 8 D d4: ?volgt dan D g5 (drei gende R c5 en tevens D g2: =f) 9 D d2 R cöf gevolgd door 11 e3. 8 ed5: R g4! De sterkste voortzet ting. 9 D el t 9 T el f, dan P gc7 10 l' e4, R g7 11 gf3:, P a5 12 K f l, R h5, zoo spoedig mogelijk gevolgd door ba om 't paard een terugtocht te baner,waar na Zwart door xijn ma terieel overwicht moet winnen. 9 R e7 Boter was o. i. P ge7. Op lOdcG: kaudanDd4:t eti D c4: volgen. D 11. ?taat beter op g7 dan op e7. 10 R f4: Nietdcli: wegens D dl: f en D c4: en 10gJ'3: was niet goed wegens R h3 11 T f2, T fii 12 dcG: T g8 f 13 K hl, D d4: enz. 10 P dl: P 1'6 was zeker niet minder sterk. 11 R e5 P e2 f 12 P e2: fe2: 13 R e2: Ook T f 4 kwam in aan. merking. 13 R c2: 14 D e2: f6 't Eenige alternatief was D d7 euü-0 O,waarna Zwart echter geen vol doende vergoeding voor 't verlies der kwaliteit overhoudt. 15 D h5 f Hoffer geeft hier de vol gende voortzetting aan, die minstens tot remise zou hebben geleid: 15 T f S:!, P f6: 1G R fG:, T f8 17 D lij f, T n 18 T el, K f8 19DhGf, K e8 20 D ha remise. 16?T g8'- dan 17 T tl enz. en <'p 10?0-0 volgt 17 D e7:. Verder kwam nog in aanmerking 17 K d7 18 D f5 f, K f8, want D dO deugt niet wegens 19 D e5 f, K c5 20 dO "j- en wint. Ook de zet 15 D b5 f was lang niet kwaad, liijv 15 D b5 f, K £7 16 D b":, R c5 -i- 17 K hl, R 1)6 enz. Ook zelfs 15 R f6: gaf uitzicht op winst. 15 R f G:, P J 6: 16 T f U: D d5: 17 T ael, D c5 f 18 K hl, 'L' d8 19 'l' t'5, D dG 20 T d5, D fti 21 D ha f, U gG 22 D e5 (MI wint. 15 K f8 K d7 dan 16 D g4 f en 17 D g7. 16 T f5 h6! Om den toren via 1)7 naar t'7 ter dekking van fG te mobiliseeren. Op D da: kon volgen 17 R f (J:, D f5: 18 D f 5: P f 6: en Zwart heeft 3 stukken voor de dame, maar ter nauwernood winstkansen. 17 T afl 17 D gG dan D d7 18 R f G:, P f G: 19 T f G: r. R f6: 20 D f G: t K gS 21 D gG f, ])g722D eG v, K 1>7 23 D f5 f, D gG 21 1) d7 f en wint. 17 T h7 18 c4 18 D gG dan D d" en leuke, goedaardige spot. Om laahsuccès te hebben verlaagt hy die geestigheid wel eens tot al te goedkoope aardigheid. Zyn grootste kracht moet h\j echter zoeken in 't verdedigen van de beste, joodsche ideeën en dat kan hij. Dat heeft hy met verrassende klaarheid in dit boek gedaan. We vinden er Esther Ansell uit Kinderen van liet Glietto terug. Mozes Ansell, haar oude, eeuwig tobbende vader, is met de andere kinderen naar Amerika gegaan. Zy werd uit goedheid als kind aangenomen by rijke, notabele Israëlieten: de heer en mevrouw Goldsmith. In hun huis ontmoet ze Raphaël Leon, een orthodoxen, ontwikkelden, jongen man, die op haar verliefd wordt en die ze ook krijgt. Raphaël wil in 't openbaar zijn rechtzinnige, conservatieve begrippen verde digen en richt daarvoor zelfs een blad op: De Vlug van Juda, maar al vechtende wordt hij er van overtuigd, dat wel in de toekomst het heil van de maatschappij voortkomen zal uit de Joden, maar dat toch hun Kerk met al zijn macht van tradities en vormen en geloofsartikelen te niet moet gaan. Tot datzelfde idee komt langzaam-aan ook een Russische geestelijke Strelitsky, die later naar Londen ging en die er op den duur van walgt een leer te verbreiden, die hij zelf naar orthodoxe opvatting niet meer belydt. Hij neemt dan ook ontslag als rabbijn en wordt socialist. Hij herinnert aan een ander priester type : Pierre Froment uit Rome van Zola, die steeds ongelooviger wordt. Esther Ansell daarentegen wil weer terug naar 't kinder lijke, ruwe geloof der antieke Hebreeën. Toch" blijft ze, omdat ze in haar jeugd de armoede heeft gekend, een vyandin van de plutocratie. Ze is trots en vrij geëmancipeerd, verlangt zelfstandig er te komen en ontvlucht plotseling het huis, waarin zij verzorgd werd, al kan ze daardoor weer in armoe vervallen. Deze twee figuren zijn vrij duidelijk getypeerd, maar lang niet zoo intensief als b. v. Dickens dat kon. De andere karakters: de ideoloog Stre litsky, de streng-orthodoxe rabbijn Sjmoel zijn soms scherp, maar ook niet onvergetelijk bewerkt. De groote poëtaster Pinchas schijnt een onmogelijk overdreven kwast. Er zijn natuurlyk weer goed humoristische scènes in, o. a. waar de redacteur en de drukker van het blad De Vlag ran Juda razende angsten uitstaan, wanneer de krant niet op tijd dreigt te verschijnen. Groot gevoeld, ondanks de oppervlakkige ex pressie, is de beschrijving van de groote Verzoendag, als Esther op 't balcon van een synagoge beneden zich de Joden in hun doodshemden ziet buigen naar de Ark. Ze schijnen haar legioenen van vroegere geslachten, op dat feest verrezen uit hunne graven, om door de eeuwen heen zóó ieder jaar voor de levenden nog te getuigen van 't geloof in hun God. liet boek geeft, ondanks de zwakheid van samenstelling en taal, toch veel te denken. Het keert zich scherp tegen de domme orthodoxie, maar weerhoudt toch weer de Israëlieten, die al te vrijzinnig dreigen te worden, het hoogste streven van hun volk op te geven. Daarom heeft't eigen lijk nog meer waarde voor de godsdienst en maat schappij-quaestie dan voor de litteratuur. F. R. Zwart kan den toren niet nemen wegens R c5 f. 18 D d7! 19 bl T f7 20 ca T e8! Om op d6 met R dS te kunnen antwoorden, zonder daarmede den toren op te sluiten. Zwart verdedigt zich voortref felijk. 21 R f4 Valt den hG aan en dekt tevens indirect den d-pion. 21 T h8 Wij zouden hier K g7 gespeeld hebben. 22 D gl! D b5 23 R c7 : ? dan R c5 : f 24 bcS:, D ca: f en D c7: T g7 D d7! P h6: KgS ?, K f7 2S 24 D U5 25 R h6: 26 D h6: Om D h8 D höf enz. te beletten. 27 D f4 K f7! Zwart heeft den aan val nu afgeslagen en gaat nu zelf tot de attaque over. 28 D c4 T e?8! 29 K hl 2 2'.) dG f dan K 68 30 de7:, T g2: f 31 K hl, D f5: of T h2: f en wint. Wit had 29 g3 moe ten spelen. 29 T g2:! 30 d6 f K e8 31 T e5 cd6:! fe5:'.J dan 32 D f7 j, K d8 33 de7: f, K c8 84 D f S t, De835DeH;, T eS: 3G T f8 en Wit wint den toren terug. 32 cd6: D d6: 33 D c8 f K 17! AVit g'eeft opOp 33?D <18? zou Wit met 34 T i-7: f!. K e7: :!5 Tel t, K f7 3G D d8:, T d8: 37 K g2 remise hebben gemaakt. Zwart heef:, zieh meesterlijk van zijn zwaren taak gekweten. De telegraphischo match tusschen de schaak 'Inbs te Weenen en St. Petersburg is na een lange onder handeling tot utand gekomen. De openingsmetten zijn. als volgt: Wit. Weenen. l d4 2 c4 3 P c3 De inzet bedraa; Wit. Zwart. St. Fetersb. Weenen. l e4 e 2 P f3 P c6 3 R cl R c5 4 b4 U b4: 5 c3 t van weerskanten 1000 frcs. Zwart. St. Petersb. d5 P i-6 dei: Charouaek bracht op zijn terugreis van Berlijn naar Boedapest een bezoek aan de Wiener Schachgesel]sehat't on speelde hij die gelegenheid 4 consultatiepartijen, Charouaek met Farmdrieh aan den eenen kant tegen Marco en Schlechter. De uitslag was dat iedere zijde l partij won en 2 spelen remise bleven.