Ne. 1072 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. 9 Het recht van oen romansctirijyer. Een zeer belangwekkende vraag, en die met ? den dag belangrijker in gevolgen wordt, naar mate de publiciteit der rechtsgedingen toeneemt ? en de sensatieromans duurder betaald worden, is deze: In boeverre beeft een romanschrijver het recht, zich meester te maken van een proces waarvan ?de partgen nog in leven zyn, het in elkaar te zetten, uit te werken, uit de verslagen der terechtzittingen de stof voor een roman te zoeken en dezen als feuilleton in 't licht te geven? (Voor het tooneel geldt dezelfde vraag; op dit oogenblik kan men in Amsterdam het procesDreyfus en de zaak der gebroeders Hoogerhuizen op de planken zien, zelfs met naam en toenaam). De zaak dient nu voor de derde maal voor eene "Fransche rechtbank. Het Hof van Appel te Algiers belette indertijd op verzoek der familie Weiss het verschynen van den roman L'empoisonneuse ? d'Aïn-Fezza. De 4de kamer van het Hof van. Pary's had in een' dergelijk geval den schrijver in het gelyk gesteld, en het Hot'van Appel van Parijs 'heeft dit vonnis nu te niet gedaan en zich dus ? met de jurisprudentie van het Hof van Algiers vereenigd. Dit tweede geval is trouwens niet geheel gelyk -aan het eerste. By de gifmengster van Aïu-Fezza 'had mea met volkomen schuldigen te doen, hier was het iets anders. Eenige jaren geleden diende voor eene rechtbank in het Zuiden het geval van een smidsknecht, die doodelyk verliefd was geworden op een jong meisje. Het meisje woonde op een kasteel en had zelfs geen vermoeden van het bestaan van den smids knecht. Deze wilde op den avond voor dat hij zijn tour de France", zyn leerlingsreis, begon, nog ?eens het voorwerp van zyn liefde van dichtbij zien ; hy sloop het park binnen tot voor de ramen van de huiskamer, en zag het meisje. Maar in ?de duisternis stiet bij tegen een tuinbank, die ?omviel, en de knaap zette bet op een loopen. Het kasteel werd goed bewaakt; de knechts zetten den vermeenden dief achterna, en toen zy ;hem in 't oog kregen en hy niet op hun som matie bleef staan, loste er een een schot, dat den jongen in de borst trof. Maar de wond genas, de zaak kwam voor de rechtbank en de jongen werd wegens inklimming tot een kleine geldboete ver oordeeld. Een romanschry ver,Philippe Chaperon, verwerkte ?dit romantisch gegeven tot een verhaal. Het "heette L'aumóne suprême, en hy zond dit aan -de redactie van Figaro, die het, -waarschijnlijk zonder het geheel te lezen, alleen na een resuméen op den naam van den schryYer, aan nam. T.oen het drukken zou beginnen maakte de redactie echter bezwaar. De heer Philippe Chaiperon had aan het onschuldig avontuurtje een ?slot gemaakt. Het jonge meisje, getroffen door de ?wanhopige daad van den on gelukkigen knaap, die gewond, misschien stervende lag uit liefde tot haar, was, door medeleden bevangen, op het laatste ?«ogenblik in zijne armen gevallen, en had hem «Is auinóne suprême haar lieide gegeven. 33ste Jaargang. 9 Januari 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Road, Reg-ent's Park, Lpndon N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. ?«tiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiinii CORRESPONDENTIE. L A. K. te A. Problemen in goede orde ontvangen. X. te A. Yerzoeke beleefd Weekblad vau 9 Jan. te Benden aan F. Möller te Ahlten, Hannover. De Redacteur betuigt bij deze zijn dank voor al ?de ontvangen heilwenschen. Wij wenschtn op onze fceurt aan alle lezers een voorspoedig jaar, ook op schaakgebied. Errata. IQ probleem No. 414 (Pradignat) staat een zw. D op e2, dit moet zijn: witte D. Heeren oplossers worden beleefd verzocht ons de ?opl. van NOB. 414 en 415 zoo spoedig mogelijk te doen toekomen, daar de uitslag van onzen 6den pro'foleemwedstrijd in de rubriek van 16 Jan. verschijnt. Nog goede opl. van 412 (Stieltjes) te vermelden ?van L A. Kuyers (3); C. T. van Ham (2 '5). Van No. 413 (Pradignat) van L A Kuijers (2' '?.-,) ; G. T. v. Ham (2i/2); P. D. v. Zeeburgh (3). Beoordeelingen (No. 412). Sober van inhoud, doch volkomen zuivere matstellingen. L. A Kuijers. Hoewel eenvoudig is hier met weinig middelen nog ?een vijftal zuivere, of nagenoeg zuivere, matstellingen bijeengebracht. Vooral 2 c4 is zeer aardig. C. T. v. Ham.. No. 413 (Pradignat). Een middelmatig dreigprobleem. De werking van <Jen zw. T schept geen nieuwe var. Na T df8 kan Zw. zoowel D als R eischen. Zeer mooi is dez?tRc5. ? L. A, Kuijers. Eerste zet goed. De var. fe5:, K e5: en Rblzijn, vooral de eerste twee, mooi door den 2en zet R c5. Overigens niet veel bijzonders, daar de sterke drei ging 2 D f7 f e°z. niet te pareeren is. l?P f8 2 gf8: D is bepaald leelijk. Beide T en P zijn vrijwel werkeloos. C. T. v. Ham. De redactie van Figaro vond dat door dit slot het jonge meisje en haar familie, wier naam in het proces bekend was geworden, erg gecompro mitteerd werden, te meer omdat een deel geheel waar, een deej geheel verzonnen was. Maar Phi lippe Chaperon beweerde dat zyn roman aange nomen was, en eischte plaatsing of schadevergoe ding. De substituut-officier concludeerde tot afwij zing; de rechtbank te Pary's gaf den eischer gely'k en nam aan: dat de romancier er niet aan gedacht had het meisje of de familie zelf te schilderen, wier uiterlijk, gewoonten, relatiën, denkbeelden, hem geheel onbekend waren; maar dat hy zich het gegeven van het drama enkel uit de bladen had toegeëigend, er gefingeerde personen ingebracht had en alles verder met zijne verbeelding aangevuld, en dat dit een recht is hetwelk den romanschrijver, die de zeden en ziele toestanden van zyn tijdgenooten wil schilderen, ten volle toekomt". De rechtbank veroordeelde dus Figaro tot plaat sing of tot het betalen eener schadevergoeding van 2000 francs. Figaro kwam in appel en de familie deed zich ook in het debat vertegenwoordigen; voor het blad pleitte Albert Bataille, de verslaggever, die ook advo caat is. Het Openbaar Ministerie concludeerde tot vernietiging van het eerste vonnis en afwyzing van den eisch, en het Hof van Appel vereenigde zich daarmede. De conclusiën maken intusschen juist omtrent de feiten een geheel andore gevolg trekking dan die vaa de rechtbank; een princi pieel verschil omtrent de rechtequaestie is dus hier niet tot klaarheid gekomen. Het Hof nam aan dat: wel verre van het verhaal zoodanig te wijzigen, dac herkenning onmogelyk was, Chaperon een volkomen gelykheid tusschen de personen en feiten van het ware drama en die van den roman heeft volgehouden, en dus levende personen, die ge makkelijk ts herkennen zyn, ten tooneele heeft gebracht; dat, indien een schrijver al het recht heeft, in een roman episoden op te nemen die in de strafzittingen aan het licht zijn gekomen, zijn recht toch begrensd wordt door de verplichting, het bijzonder laven van derden te eerbiedigen, en duor het verbod, aan een duidelijk aangewezen persoon daden toe dichten die met haar eer in stry'd zy'n; dat de lezer die de feiten van het proces kent, bij het lezen van den roman niet in staat is, waarheid van verdichting te onderscheiden, wetend waar de eerste eindigt en de tweede begint, en daardoor een verdichte ontknooping als waar zal beschouwen; dat Chaperon, door deze verwarring te veroor zaken, het jonge meisje een ernstig nadeel heeft toegebracht; dat het blad Ie Figaro, door den roman te plaatsen, zich blootstelde aan een actie tot schadevergoeding en niet zijn recht is te buitengegaan door opname te weigeren". Voor den heer Philippe Chaperon is het nu erg, dat door de tutschenkomst der familie hem ook verboden ie, het verhaal in een ander blad te plaatsen of het in boekvorm uit te geven. TWEEDE NAT. CORRESP. WEDSTRIJD. Partij No. l 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Overwinnaarsgroep. Vijftiende zet van Wit. f4 P f3 T ael D c2f et c3 P c7: t D d3 P d2 fdl e3 e3 T D R P e2 K hl ef6: Partij No. 16 17 18 19 20 21 23 2t 25 26 27 28 29 30 D b4 K fl f5 P e4 P h4 T del c3 P go: R e7: R f6: T hel ed5: R cl R e3 Partij No. 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 15 K dl R c6: R gr3 R c2 R a2 P f5 R d5: T f5: P dl: R a4 T hel T a2: T el: D el 0-0 Zooals men ziet, is het geval door de beide rechtbanken, naar verschillende beoordeeling der feiten beslist; over het beginsel was het ook wel jnoeielyk een categorische uitspraak te doen, want aan beide zyden staan de redenen als muren overeind. Zeer zeker kan men aanvoeren dat niemand het recht heeft, onder voorwendsel van litteratuur, het familieleven van particuliere per sonen in boeken over te schrijven en te verkoopen, vermeerderd met verzonnen en niet vereerende bijzonderheden, met zooveel handigheid er tusschengelogen, dat niemand kan onderscheiden waar het echte eindigt en het valsche begint. Maar ook zeer zeker is noch historische roman, noch eenige roman of drama mogelijk, wanneer de schrijver zich zal te onthouden hebben van al wat hem omtrent werkelijke menschen, doode of levende, omtrent hun avonturen of zielstoestanden ter oore gekomen, is, en hierin het gepaste van het ongepaste te onderscheiden gaat weer de bevoegdheid der rechtbanken te boven. Het eenige wat hier de zaak kan uitmaken is het talent. De familie Hamlet of de familie Wittelsbach zullen er slecht op aangezien worden wanneer zy' tegen Shakespeare of Goethe protes teeren ; de familie van het meisje van Aumóne supréme zul allicht gelyk krijgen tegen Philippe Chaperon. v. L. De 14e zet van Zwart was in partij 5 P d8, 13 D b6, 26 P el, 37 T e4: en 39 D d5. C T. v. H. en C. O. te B. Zou het u niet mogelijk zijn uwe opgave iets vroeger te verzenden. Dank voor goede wenschen. J. J. S. MUIDES, 31 Dec. 1897. Mij/thcer d? Redacteur! Tot mijne verwondering zie ik, dat de heer Möller mij in het jongste Weekblad zoo half en half van plagiaat beschuldigt. Naar aanleiding daarvan acht ik mij verplicht te verklaren, dat ik het bedoelde probleem van den heer M. nooit onder de oogen heb gehad. Het zal moeielijk zijn, deze verklaring met etnig bewijs te staven; naar ik hoop, zal de heer St. evenwel met het bovenstaande tevreden zijn. Toch verheug ik mij er over, dat mijn probleem zoo genau" overeenkomt met het werk van een grootmeester in de kuust. Mag ik den heer Muller vragen, of de beide diagrammen inderdaad volkomen gelijk zijn? Hoogachtend, U u' die. dn.., T. STIELTJES. UIT DE SCHAAKWERELD. Het Haagschs Schaakfeest. Zaterdag-avond 11, en Zondag-avond 12 Dec. 11., hsdden in de groote zaal der Naamlooze Vennootschap Sportterrein" te 's-Hage, de aangekondigde voor stellingen met levende stukken plaats. Met de leiding hadden zich welwillend belast de heeren H. D. B. Meijer, secretaris van den N. S.B", en J. W. te Kolstti, de bekende Utrechtsche amateur, liimmimiiimiiininiiininiimimtittjiiinniiiinilimmiiiiiiiiiiiiin Een M yol waren taor, Het Eeuwige Licht, door P- ROSEOGBE, vertaald door W. ZAALBERG. Amst, Van Holkema & Warendorf. Dit boek van Rosegger, meesterlijk vertaald door den heer Zaalberg, raad ik iedereen aan te lezen. Begin en slot is diep tragisch doch tusschen die beide in ligt een menschen leven, gewy'd aan de toepassing der zuiverste menschen liefde, waarvan het Eeuwig Licht by het altaar een symbool is. Tragisch is ongetwijfeld het lot van den priester, die, hoewel vrije en ruime gedachten in zyn ziel koken, toch op bevel van zijn bisschop den twy'fel in zijn hart begraaft en pastoor wordt in het bijna onbereikbare bergdorp Thorwald. Tragisch niet minder het levenseind van dien pastoor, die (evenals zijn voorganger door het geheim van de biecht) krankzinnig sterft, omdat hij niet bij machte was bij de opkomst der nieuwe wereld den ondergang der oude te dragen. Toch zal niemand ontkennen, dat het leven van Wolf gang Wieser vruchtbaar geweest is. Hij maakt de geheele opkomst eener nieuwe maatschappy iri zyn eenvoudig bergdorp mede en van die oorspronkelijke bergbewoners, zoowel als van de latere indringers worden ons typen gegeven, zoo rijk, zoo geestig geteekend, zoo echt realistisch, dat my' het tragisch einde nog veel te spoedig kwam en ik de kennismaking met dat bergvolk nog wel had willen voortzetten. Werd de humor en. het realisme van de pastorie te Mastland geprezen, Peter Rosegger, hoewel zelf geen geestelyke, heeft Koetsveld daarin ver overtroffen. illllinliiiiiilliiiiiiHlMlltliMl die zich sedert kort in de residentie metterwoon heeft gevestigd. Voor Zaterdag stonden op het programma: 1. De Onsterfelijke Partij": Andersen?Kieseritzky. 2. Een 4-zettig probleem van C. C. W. Mann (zie den Hertog, het Schaakprobleem, pag. 42. Het idee is: h et kunstmatigverliezenvan eentempo.) 3. Een Zelfmat in 7 zetten. 4. (Na de pauze.) Vrije partij te KolstéMeijer. Voor Zondag: 1. Het beroemde Evans-gambiet Anderssen Dufresne (door Steinitz Das Immergrün in Lorbeerkranze AndersenV genoemd.) 2. De bekende Schachscherz"van Alexaoder Petroff, voorstellende den terugtocht vau Napoleon I uit Rusland. 3. De Ijzeren Kooi (meer bekend onder den naam van den Sarkophaag van Brown: de zwarte Koning wordt matgezet, omgeven door al zijn acht pionnen.) 4. (Na de pauau.) Vrije partij Meijer?te Kolsté. De wedstrijd, die op Zondag 12 Dec. in hetzelfde lokaal werd gehouden, en waarvan de leiding door de Vennootschap Sportterrein" aan den secretaris van den N. 8. B." was opgedragen, mag uitstekend geslaagd heeteo. In de Ie klasse speelden de heeren te Kolsté* (den Haag), Moquette* (Utrecht), Mat'* (idem), Hogewind (idem), E->ser (Leiden), van Dam 'idem), v. d. Meulen (id»m), Malta (Rotterdam), Hartung (idem) en Mann (alhier). In de 2e klasae de heeren Bakker, Coenen, Oskam, Eisen, Mac Lean, v R'ujen, Dewald (allen alhier), Tinholt (Amsterdam), Lenssen, W. Ridderhof en Splinter (Lsiden), Dijkman, de Man en Aalhuizen (Rotterdam), Van Kooij (Voorburg), de Koning en Bauer (Delft), Luijendijk (Utrecht), van Leeuwen en Coster (Gouda). De uitslag was: Eerste klasse: Ie prijs, Mat", Utrecht; 2e pr., Hartung. Rotterdam; Se pr., Malta, Rotterdam; 4e pr , van Dam, Leiden; 5e pr., Mann, alhier. Tweede klasse: Ie pr. (btj loting). Aalhuizen, Rotterdam, 2e pr., Loussen, Leiden; 3e pr., W. Ridderhof, Leiden; e pr., P. de Man, Rotterdam; 5e pr., de Koning, Delft; 6e pr., Splinter, Leiden ; 7e pr.. Dijkman, Rotterdam; 8e pr., Tinholt, Am sterdam; 9j pr., Luijendijï, Utrecht; 10 pr., Büuer. Delft. De redactie der Deutsche SAachzeitung", die in de laatste jaren aan voortdurende wisselingen onderhevig was, is thans opgedragen aan prof. Berger, die zich niet de probleemafd. belast hoeft, en 't overige is aan de uitstekende leiding van den bekenden meester Paul L>p'<e toevertrouwd. De uitgevers hadden moeiEn toch hoe realistisch ook, over alles zweeft eea ademtocht van het ideaal; en-dat kunnen we toch, hoe erbarmely'k de wereld rondom ons ook zij. hoe de moderne maatschappy ook ver nietigt een vroegere wereld van namteit en'goede trouw, dat kunnen we toch niet missen. We willen uit de bonte rij van al de hier ten tooneele gevoerde personen geen voorbeelden noemen; en treden dan ook niet verder in byzonderheden, vreezende, daardoor misschien de aandacht van het lezend pukliek te verzwakken. Doch ik herhaal, wat Uuber Land und Meer van dit boek getuigde: »Lezen, lezen; niet leenen, maar koopen, opdat het boek als uw eigendom u telkens weer in de handen valle en u verkwikke." Meersen. Dr. NUIIOFF. BOEK AANKONDIGING. llaadgever voor hen die de Fotografie beoefe nen, naar het Duitsch van Lui)WIG DAVID, door P. J. NEI.L. Ara. fot. te's-Gravenhage. Uitgave van Laurens Hansma te Apeidoorn. Dit uitstekende boekje versierd met tal van illustraties tusschen den tekst is een by zonder goed Vademecum voor amateurs; een bewys voor de deugdelykheid van het werkje is, dat het nu den tweeden druk beleeft. NIEUWE UITGAVEN. Catalogus van Oude en Nieuwe Werken over Kunst. (Schilder- en Graveerkunst) verkrijgbaar by Martinas Ny'hoff, den Haag. Onze Godsdienstpredikiny. Gelooven en Doen, door Jj DE VRIES, predikant te Haarlem. Van Holkema & Warendorf. Amsterdam. EKNESTINK (Mej. Moltzer). Gedichtjes, met een voorwoord van. J°. de Vries. Haarlem, D. J. van der Wilk. Jaarboekje van den Algemtene Nederlandschen Vredebond. F. J. Balinfante, voorheen A. D. Schinkel, te 's Gravenhage. Sociale Stemmen, Sociaal-economisch Weekblad. Redactie: Mr. Dr. H S. Veldman te Delft Uit gever: J. Bokma Han., Lange Lauwerstraat 26, Utrecht. Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No '2: Brechtje Spieghels, eene novelle uit de Geschiedenis der Nederlandsche Letteren, door Dr. Jan ten Brink, met afbeel dingen naar teekeningen van Johan Braakensiek. II. Bengkoelen voorheen en thans, door Bin tang Djaoeh, met af beeldingen naar photographieën. (Slot.) E in Vorstelijk Bruidspaar (by'de plaat). Nou is 't uit hoor! door Geertruida Carelsen, II. Een Vorstelijk Bruidspaar, naar de schilderij van A. van Dyck, in het Rijksmuseum te Am sterdam. De Geneeskundige Badinriehting te Amsterdam, door X., met afbeeldingen. Wetenschappelijke Bladen. Earste aflevering, Januari 1898: De reis van keizer Nicolaas II in het Oosten, de opvoeding van de kinderen der ongeloovigen, hedendaagsche Noorweegsche let terkundigen, de liefde en haar invloed op de beschaving der Latijnsche en Germaansche vol keren. II, de Sleeswyk-Holsteinsche kwestie BH haar geschiedkundige beteekenia, de litteratuur van het nieuwe Duitsche ryk, Rusland en Hon garije, Korsikaansche bandieten, enz. nmmimminimnumimiiiniiiimiiiumuiminiiiiMiimmmiinmmmttii lijk betere plaatsvervangers voor den afgetreden redacteur, dr. Tarrasch, kunnen vinden. De St. Petersburger Zeitung" schrijft een internat. probleemtournooi uit voor enkel driezetten. De prij zen zijn als volgt: I ? 50, II ? 30, III ?20, IV?10. Ieder auteur mag hoogstens met twee problemen, concurreeren. De inzendingen moeten vaneen Fransch of Latijnsch motto voorzien en vóór 15 Maart as. worden verzonden aan de redactie van bovengen. courant, adres: Newski Prospect 20 St. Petersburg, met 't opschrift: Problemturnier". Pnjsrechters iijn prof. Auber en C. Behting. De volgende door Wit voortreffelijk gespeelde correspondentiepartij ontleenen wij aan de Saaie Zeitung". E VANSGAMBIET. Wit. Dr. J. Bannet (Krakau). l el 2 P f S 8 B c4 e5 P c6 R c5 R bl: R a5 P f6 ed4: *,i Hoofdklasae-apeler", die don overigen deel nemers pion en zet voorgeeft. 4 b* 5 c3 6 0-0 7 dl Beter is 0-0 8 d e5 :, P e4: 9 R d5 enz. Of 8 P e5:, P e4: 9 P f7: enz. 8 R a3 Doze zet is van Berth. Suhle afkomst!?. S P et:? Beter is d6 9 e5, P g4, waarna Zwart nog een tlauw romisekansje heeft. !) D b3 da! D f6 10 T el (sterker dan de door v. Bardeleben en Mieses aanbevolen voortzetting 10 P bd2, waarop eenvoudig P d2 : volgt). 10 R d5: P d6 Een zet eerder zou dit den R hebben opgesloten. 11 R f7:f! K f8 l' f7: dan T el f en wint. 12 T el R d7 P e7 dan 13 P e5 R d7 14 R h5, R e8! 15 Re8:, D 08: 16 P ei, R b6 17 P d6:, cdu: 18 R do:, Zwart. P. W. (Colrnar).1 R d8 19 D b7: en wint. 13 P d-3 R c3: 14 P et! P el? dan P a5. 14 P a5 15 P a5: R a5: 16 P e5 T el: 17 T el: R c6 Of R e8 18 D b7: of D f3 met spoedige winst voor Wit. 18 R h5 D f6 D e7 dan 19 P d3! (P g6 f verliest voor Wit) D d7 20 P c5, D f5 21 P eS f, H g« 22 P d4: f on wint. 19 P c6: g6 bc6:?" dan 20 T eG, D f4 21 T d6:, cd6: 22 R dG: t.DdG: 23Df7T20 T e6 D f5 21 P dt: D h5: en Wit kondigde mat aan in 14 zetten. 22 R d6: f- cd6: 23 T f6 f, K g7! 24 T f7 f, K h'6! 25 D e3 f. D g5 (g5 dan 26 P f5 f.Kg627D e6 f) 26 P f5 f!, gfó: 27 T f6 t, K h5!28Dh3f, D b.4 29 D f 5 : f !, D g5 30 D h3 f- Dh431g4t, K g5 32 T f5 f, K go 3;J D hl:, b.6 34 D f6 f, K h7 35 D f7 f.