Historisch Archief 1877-1940
No 1074
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
?Barrès als immer,
Wanneer er in den tegenwoordigen ty'd over
Frankrijk wordt gesproken, buiten het land en
in het land zelve, ja vooral in het land zelve
dan zijn de beschouwingen voor de toekomst
niet verblijdend. Het ft nis Galliae min of meer
in de toekomst verwijderd wekt een gevoel van
onuitsprekelyken weemoed, 't Is maar al te waar:
Frankrijk teert weg, langzaam maar zeker. De
vreemden dringen binnen de een na den anderen
en binnen honderd jaar zal het heeten: er zijn
geen Fransehen meer. Is het mogelijk dit zieke
land weer tot den bloei der gezondheid te brengen,
hem de krachten der jeugd terug te geven opdat
het wederom kunne stijgen tot de glanshoogte
der naties ? Wie kan het zeggen ? Is er een
historicus op het oogenblik in Europa die kan
voorspellen wat er worden zal van dat heerlijkste
der landen dat gelegen is tusschen de Ardennen
en de Pyrrheneën ?
Het is de verdienste van Maurice Barrès dat hy
met zorg en schranderheid, uitziet naar de
middelen om zijn vaderland te redden. En
hierbij zoekt hy zoover mogelijk in de wonden
te tasten. H\j wil de verbetering van de diepste
diepten van Frankryks wezen, de zuivering en
verfrissching van Frankry'ks wortels. In geschriften
en couranten ijvert h\j voor decentralisatie, voor
herstelling der oude provincies. Ily wil dat
Bretagne weer Bretagne zal wezen, Provence
wederom Provence enz. De hoofdsteden der
provincies moeten wederom centra worden en
Parijs moet ophouden het eenige en gemeen
schappelijk centrum van het land te zijn. Hij
wil de deelen weer elk afzonderlijk versterken
om tot een krachtig geheel te komen. Want
door de toevloed van het Fransche bloed naar
Parijs worden de overige gedeelten anemisch
en het leven der hoofdstad Parijs wordt abnor
maal. Dit streven naar decentralisatie heeft den
auteur zijn jongsten roman »Les déracinés" doen
schrijven. De ontwortelden. Een voortreffelijke
titel. Jonge mannen uit Lotharingen, die van
nature bestemd zyn tot een werkkring in hunne
provincie en in staat zouden zyn ruimschoots
bij te dragen tot den bloei en groei van hunne
streek, verlaten den grond hunner vaderen om
in Parijs naar roem en geld te gaan jagen. Zoo
doende onttrekken ze aan hun vaderland de
onontbeerlijke krachten om die in Parijs te doen
opgaan in den rook der ijdelheid. Dat zijn de
ontwortelden van gisteren en die van heden.
Het zoogenoemde kalme leven hunner dorpen
voldoet hen niet, zij willen meer dan hun vader
die stil bleef zitten onder den ouden schoorsteen.
Zij zijn met hun zevenen op een klas en hun
geliefde -leeraar is Bonteiller, een self made man,
die hun onderwijs geeft in de philosophie. »I1
fait avec ampleur son geste de semeur et ignore
absolument ce que devient la graine." Men ziet
dit vaak dat een groep mannen, die op een
tijdperk invloed uitoefenen voortkomen uit de
klas van n leeraar, bij wie zij zweeren als
jongens en wanneer ze later hun eigen denk
beelden verkondigen, kunnen zij gemakkelijk
nagaan hoe zij er aan zijn gekomen en kunnen
zij de methode van hun vroegeren leeraar dikwijls
aanwijzen als het principium et f on s van hun
denken en willen. De namen der zeven zijn,
Fyanfois Sturel, nerveus, energiek, de meest
uitgewerkte type van het boek en de man waarin
8ste Jaargang. 2;> Januari 1898.
Rédacteur: R u d. J. L o m a n.
15 Avenue Road, Kegent's Park, London N.W.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
CORRESPONDENTIE.
J. J. S. te B. Vriendelijk dank voor de partij, die
wij spoedig zullen publiceeren. Hartelijk gegroet.
No. 416.
Mat in drie (3) zetten.
abcdefgh
Ieder i) stukken.
Voor den oplossingswedstrijd over 1898 schrijven wij
de volgende tijdschriften als prijzen uit:
Deutscbes Wochenschach, Deutsche Sehachneitung,
British Chess Magazine, La Strategie, en Tijdschrift
van den Ned. Schaakbond.
De deelneming staat aan ieder open. De oplossingen
moeten steeds uiterlijk 6 dagen na 't verschijnen van
een probleem aan den redacteur worden verzonden.
De wedstrijd opent met probleem 110. 416.
Wij verzoeken heeren prijswinuers in den
opl.wedBarrès het meest van zich zelven gelegd heeft.
Maurice Roemerspacher, de forsche en intelligente
de kalme en bedaarde, Suret Lefort, de scherp
zinnige en meest eerzuchtige, Saint Phlin, de
fijne aristocraat, Renaudin, de handige, Racadot
en Mouchefrin, de plebejers.
Op den drempel van het leven streeft hun
liefde naar de onbekende dingen, naar het land
dat zij niet kennen, naar de samenleving die voor
hen nog gesloten is, naar een beroep dat hun
nog vreemd is. Deze te jonge vernielers van
zich zelven trachten zich te bevrijden van hunne
werkelijke natuur, zich te ontwortelen.
Zij gaan naar Parijs. Daar richten zij een
courant op met het weinige geld van Racadot.
Door hun artikels worden zij langzamerhand
bekend en gezien. Roemerspacher schrijft over
Taine en de groote Taine komt hem op zijn
kamertje bezoeken. Maar de courant gaat ten
slotte achteruit, het geld van Racadot raakt op
en om zich te redden vermoordt hy eene exotische
vrouw die veel juweelen heeft. Zijn hoofd valt
op het schavot. Zy'n intimus Mouchefrin is zijn
medeplichtige, maar wordt door Suret Lefort, den
ouden kostschoolvriend, vrijgepleit. Deze vestigt
daardoor zijn roem als advocaat. Ook de anderen
worden mannen van invloed, bekwame schrijvers
en denkers. En alhoewel overgeplant in den
bodem der hoofdstad groeien zij aan tot schoone
menschen-exemplaren. En Bouteiller de vroegere
meester wordt een der groote politieke mannen
van Frankrijk.
Dat de auteur een zijner personen een moord
laat doen, een vulgaire moord om te stelen is
gewaagd, want zijn personages waar hij het over
heeft zyn mannen als gij en ik. Hij teekent
oude vrienden en kennissen. Men is EU niet
weinig verwonderd door het verhaal dat er onder
die oude vrienden een gewone moordenaar is.
Maar de auteur heeft willen optreden als zede
meester en de jonge provincialen willen toeroepen
«Jongens, gaat niet Parijs en vooral julli plebejers
en arme drommels niet."
Het is zeer loffelijk als moralist op te treden
en zijn vaderland te helpen redden van den
langzaam naderenden ondergang maar het schaadt
aan de zuivere kunst en er is de genialiteit van
Barrès toe noodig geweest om in hem den be
dekten moralist te doen vergeten, zijne blinkende
volzinnen en zijne geharnaste spreuken, zijne
rijen van metalen woorden, die allén de Fran
sche taal kent.
Dit boek is geen dameslectuur maar allén
voor mannelijke geesten geschreven en dan nog
voor verfijnde geesten. Want voor den
oppervlakkigen lezer, zelfs voor den meer litterarisch
gevormddn lezer heeft dit boek weinig te
beteekenen. Maar voor een geraffineerden geest is
het een magazijn van levenswijsheid geniaal ge
zegd, levenswijsheid vaak gesneden in onvergan
kelijke volzinnen, neergelegd op den rhytmus
van sonore geluiden. Niet dat het boek zoo een
groot kunstwerk is, daarvoor is er te veel gebrek
aan zuivere plastiek. Maar de vereischten van
compositie (die veel een eisch van verouderde
conventie zijn) daargelaten is dit boek een
werk dat telt in de litteratuur. Het is het eerste
stadium van eene toekomstige transformatie van
den roman, die langzaam meer en meer in de
historie en in de realiteit zal ingrijpen. Als
eerste specimen voldoet het nog niet volkomen
maar anderen zullen komen en den nieuwen
IIIIIIIIIIIIIIMIIIIllllUlllllll
strijd ons mode te deelen welke tijdschriften zij
wenschen te ontvangen. Eeiste keuze heeft de heer
C. T. van Ham, 2e L. A Kuijers, 3e D. L. A.
Heinsius, 4e en 5e H. H. v. d. Goot en G. Hovinga, Ce
R. S. Schortinghuis. De tijdschriften zijn: Deutsches
Woehen-chach, Deutsche Schachzeitung, British Chess
Magazine, La Strategie, Tijdschrift van den Ned.
S. B. en Tidskrilt for Skak.
Sehr geehrte Redaction.
Aus der Erkliirung des Herrn Stieltjes sehe ich,
dass es sich um einen merkwiirdigen Zufall handelt.
Meine Aufgabe etimmt thatsiichlich genau" mit der
des Herrn S. borein. Dass die einzelnen Figuren
in beiden Aufgaben gloiche Stellungen einuehmen,
wird daiin seinen Grund haben, dass auch Herr S.
die Nebenlösung l Pe7-f5f etc., wenn die Stellung.
z. B. ein Feld nach rechts sich befand, entdeckte
Meine Aufgabe ist auch in Boys own paper" in
London erschienen, und Herr H. F. L. Meyer, der
Leiter der Spalte, wird die Gleichheit bestatigen.
Hoehachtuugsvoll,
F. Muller.
TWEEDE NAT. C011RESP. WEDSTRIJD.
Overwinnaarsgroep.
Zestiende zet van Wit.
Partij
No.
l
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
P f3
D d3
D e4:
P d2
P c3
a8:
f3
dl
b4
f3
c3
R 15
T fel f
Paitij
No.
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
R g5:
"g4
T fl
P e4:
R S?5:
D e2
D h»
T d3
D d3
D h,')
R d4:
In partij G is gespeeld 15?'l
15?P e4:
C. O. te B. Mocht dit verande
IGe zet wil dan s.v.p. verbeterde
den heer Fensen.
Partij
No.
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
K c2:
d.j
Ii3
ef6:e.p.
P fl
f4
D b3
e4
B f3
R c2
e5
c3
D e3
R b2:
P e4:
1)8 en in partij 45
ring brengen in uw
opgave zenden aan
roman tot hoogere perfectie brengen. Zooals
hij daar voor ons ligt voldoet het ons innerlijk
kunstgevoel niet volkomen, maar dat komt waar
schijnlijk omdat w\j nog niet genoeg aan die
nieuwe manier van schrijven gewend zijn.
Men zal beroemde of niet beroemde personen
nemen. (Barrès heeft in zyn roman Taine,
Reinach etc. genomen) en hen laten handelen
volgens de fantaisie die men er zich van vormt.
Is historie, de zoogenoemde wetenschappelijke
geschiedenis iets anders ? Is de historische
waarheid niet in vele, in de meeste gevallen,
iets anders dan het resultaat der meeningen en
het hooren zeggen van tijdgenooten vermenig
vuldigd met de meeningen van schrijvers en
opteekenaarsV Ik neem slechts n voorbeeld:
Bij Waterloo zei Cambronne een heel ander
woord toen men hem vroeg zich over te geven,
dan de woorden »la garde meurt et ne se rend
pas." Maar deze woorden vonkten uit de muur
vastheid der gesloten gelederen, uit de bajonetten
toen de zon even uit de onweerswolken brak»
uit den hoogen blik der oude veteranen, uit het
gedreun hunner decisieve stappen.
Is niet de historie eene der negen musen?
Wie deze waarheid zou willen ontkennen zou
er een boek tegen moeten schrijven.
Vreemd ook en nieuw is de roman van Barrès
door dat nooit wordt vermeld de kleur der
dingen waarvan wordt verhaald. De kleur, de
visie was de quintessens van den naturalistischen
roman. F. ERENS.
Jules Verne.
Den sten Februari van dit jaar zal Jules Verne
zyn zeventigsten verjaardag vieren. Hij woont
tegenwoordig te Amiens met zy'ne familie, die
hij slechts verlaat om op zyn yacht reizen te
ondernemen.
Jules Verne begon zyn loopbaan als
tooneelschryver; in dien tijd maakte hij ook libretto's
voor opera's, die ongelukkig geen componist von
den. Het onverwacht groote succes van zijn werk:
»Vijf weken in een luchtballon" bracht hem er
toe, zich geheel te wijden aan het door hem
geschapen nieuwe genre in den hedendaagsche
literatuur, dat der phantastische reizen. Sedert
langen ty'd levert Verne zyn uitgever Hetzel
geregeld tweemaal in het jaar, in het voorjaar
en in den herfst, zulk een reis-roman. De
hoofdgedachte vindt hij meestal door zijn
courantenlectuur. Zoo bracht hem eene advertentie van
het reis-bureau van den Engelschman Cook op
de idee van zyn »Reis om de wereld in 80 dagen".
Had hij een geschikt onderwerp gevonden, dan
nam hy het groote geographische werk van Elisée
Reclus ter hand en bestudeerde grondig de
hoofdstukken, die hem te pas kwamen. En dan
ging het schrijven van den roman hem gemak
kelijk af.
na&zonb&n.
Zoo kort mogelijk wil ik even een en ander
zeggen naar aanleiding van het schrijven van
den heer Willem Kloos in het Weekblad van
2 Jan. jl.
Dat ik de kleine fout maakte, waarop de heer
Kloos zoo goed was mij te wijzen, was echter,
geloof ik, mijn schuld niet.
F. te S. Inderdaad luidde uw opgave P e4: Het
spreekt van zelf dat u niet gebonden is door een
drukfout. Juist daarom bewaar ik alle opgaven.
J. J. K. te A. Met alle genoegen. Het zenden van
briefkaart is ocnoodig. Beste groeten.
J. J. S.
UIT DE SCHAAKWERELD.
Tusschon de City Club" te Londen en de
Vorkshire Chess Association" had dezer dagen een match
per telephoon plaats. Acht spelers namen van weers
zijden aan dezen eigenaardigen strijd deel. De City
Club bracht al haar beste krachten in 't veld en be
haalde na een strijd van ruim G uren een besliste
overwinning.
Yorkshire C. A.
Jas. Kayner l ?-.>
W. Atkinson 1/2
J. E. Hall O
F. P. Wildman .... l-,
P. R. Clifford O"
H. Grav O
City Club, Londen.
Dr. S. F. Smith. ... l'o
A. Jacobs l/o
T. Physick l
H. W." Trenchard;..!'.,
H. H. Cole f
W. Ward l
M. Kaizer 1.3
A. E. Tietjen !i2
Londen 5!,'.>,
J. A. Wollard . .
S. Ward
Yorkshire 21.'5.
In de correspondcntiepartijen tasschcn de clubs te
Weenen en te 8t. Petersburg zijn tot dusver de vol
gende zetten gedaan:
DAME GAMBIET.
Wit. /wart.
EVANSGAMBIET.
Weenen. Petersburg.
«11
2 cl
3 P c3
4 «15
5 D a4 f
6 b4
7 D a»;
8 ba5:
9 P dl
10
11
e4
P e3
«15
P c6
dc4:
P a5
c6
b5
D aa:
b4
cda:
e6
P f6
Wit.
Petersburg.
l et
2 P 13
3 R c4
bt
c3
0-0
dl
.al
1) R 1)5
10 R c6;
4
5
(>
7
8
12 D .ai
Zwart.
Weenen.
e&
P c6
R c
R b4:
R a
de
R b6
P fO
a6
bc6:
R a7
ed4:
De jaarlijknche schaakfeesten te Hastings zullen
dit jaar van 24?^7 Ja», plaats vinden. De volgende
meesters zullen de feesten met hun tegenwoordigheid
Eerst toch zei de heer Kloos van Verwey
(V. J. L. G. II blz. 123) Verwey begon niet als
andere dichters met gewoon-onbeduidende versjes,
sZyn eerste próbeeren was een grijpen naar 't
scboone in zi/jn zuiverste essence in kleur en ge
luid en lijn en beweging, vrij-staand op zich
zelf" Mooier kan 't wel niet, dus al slaat
nu «onbestemd getjilp van een Hef, zwak stemmetje,
dat waren z\jn eerste brokjes gezang" (ik cur
siveer) misschien op later werk (wat ik niet
geloof uit de zinnetjes-achter-elkaar te kunnen
opmaken) Verwey's eerste próbeeren is en 'blijft
volgens dat opstel, iets zeer buitengewoon moois.
Wat nu Verwey, toen hij voor 't eerst bij Kloos
kwam voorlas (zijn eerste próbeeren dus, zou
men zoo zeggen!) noemt Kloos in Jan. 1897
»een eindelooze rhapsodie op rijm en maat, waar
geen touw aan vast te knoopen was" !, en (leukste
contradictie !) »wat je daar nu gedaan hadt (d. w. z.
»dat eerste próbeeren" m. a. w. »een grijpen
naar 't schoone in zijn zuiverste essence1') leidt
tot niets"!!
Men ziet, dat voor den meest nauwkeurigen
lezer de tegenstrijdigheid blijft bestaan.
Er zijn veel meer argumenten, maar dit is al
voldoende.
Nu zal de heer Kloos zeggen: »ach ja! maar
in mijn V. J. L. G.-opstel heb ik over die eerste
slechte verzen maar niet gesproken, en dat deed
ik nu wel!"
Maar dan zeg ik: »ja hoog-geachte hear,
maar lo. moet U dan niet over »eerste pró
beeren" spreken, indien het dat niet is, want
nu zal ieder logiesch-denkend mensch verkeerde
combinaties maken. Waar O me dan ook verzoekt
»in (m'n) voorlichtingen aan 't publiek wat om
zichtiger (te) zyn", verlangt U feitelijk van me,
dat ik, alvorens beweringen, uit Uw opstellen
gehaald, op de een of andere manier gecombineerd
te publiceeren, eerst eens deugdelijk informeeren
moet niet of eenig opstel al of niet bevooroordeeld
is dat kunnen we dadelijk zelf wel merken
maar of 't wel gewoon-geschiedkundig betrouwbaar
is... 2o. zou dan toch blijken uit Uw
eerst-iets-leelyksniet-meetellen en later wel, dat U in het latere
opstel, zelfs ten koste van de geloofwaardigheid
al Uwer vroegere opstellen, opzettelijk gering
schattend over Verwey wildet spreken."
Ik heb dus aangetoond dat, of beide meer
genoemde uitspraken in de verschillende opstellen
al of niet over dezelfde verzen handelen, de
heer Kloos in ieder geval eerst Verwey als een
groot dichter waardeerde (en dat dit opstel »je
ware" was, kon men duidelijk zien aan de
kalme onpartijdigheid waarmee Kloos deugden
en gebreken beide, in den dichter aanwees)
later alle moeite deed, hem zoo minnetjes moge
lijk voor te stellen 1); dat het dus maar op den
geest van beide opstellen aankomt, en dat het
eigelijk niets geeft, hoe die en die woorden precies
luiden, waarom ik dan ook in 't begin van dit
antwoord mijn fout klein noemde.
De heer Kloos heeft me dus door zijn briefje
twee diensten bewezen, die ik zeer apprecieer,
nml. dat hij l o. me iets mededeelde, wat ik niet
wist (maar ook niet uit zijn opstellen kon weten).
^o. wel verre van mijn beschouwing over hem
zelf en Verwey omver te werpen, mij in mijn
opinies versterkt heeft.
Harderwijk, Jan. 1898. CAKBL SOHARTEN.
1) Eén heel duidelijk voorbeeld hier nog van:
In 't eerste opstel noemt Kloos Persephone
»het schoone dat hy wilde, het puur-mooi ge
ziene" (dat hij wilde, immers »zyn eerste pró
beeren" al »was een grijpen naar 't schoone in
zijn zuiverste essence"?) en later »zyn
produkt kwam te voorschijn door de aanmoediging
en terechtwijzing, de suggestie van een ander" !
(N. G. blz. 20(5, Jan. 1897).
opluisteren: Janowski uit Parijs en de Engelsche
meestsrs Blackburne, Burn en Bird. Er zillen zooals
gewoonlijk consultatiepartijen van meesters met ama
teurs, simultaan en blindpartijen gespeeld worden.
DJ Hongaarsche meester Charouseck, Ie
prijswinner te Berlijn, wordt binnenkort te Londen ver
wacht. Men is bezig toebereidselen te treffen tot 't
organiseeren van een match tusschen hem en Janowaki
te Londen. Een match tusschen deze, beide door
genialiteit bekend staande meesters, zal ongetwijfeld
een rijken schat van mooie partijen opleveren.
SPAANSCHE PARTIJ.
Correspolldentiepartij,gespeeld gedurende 'tjaar 1897.
Wit. Zwart.
B. Korteling. J. T. S. Esser.
G. W. Kloosterboer: B. Leussen,
te Deventer. te Leiden.
l el e*
3 P f 3 P c6
5$ K l»5 a6
4 R a4 f5
5 d3 P f6
6 0-0 (16
7 P c3 R e7
8 d4 b5
9 R b5 ed4:
10 P d5
10 P d4:? dan P d4:
11 D d4:, c5 12 D d5,
R eG, 13 D cG f, K d7
en wint.
10 P e4:
fel: dan 11 P dl:,
P d4: 12 D d4:, e5 13
P f6: f.Rt'G: 14 D e4: f
met goed spel.
11 T el R 1)7
R eG gfng niet goed
wegens P c7 : f en R eG:,
/watt heeft met't eigen
aardige nadeel te
kampeu, dat zich in deze
verdediging vaak voor
doet, n!, 't in veiligheid
brengen van zijn koning.
12 P e7:
Sterker lijkt ons P d4:
12 P e7:
13 P d4: c5
D d7 dan 14 P e6.
14 P e6 D b6
15 P g7: f K d8
K f8 dan 10 D h5, c4
17 H e3, P c5! 18 P e6 f,
K g8 19 D h61, K f7 20
D g7 f en wint.
16 R f7 R c8
17 f3 c4 f
18 R e3 P c5
19 D d4 T f8
Wit dreigde P eö| on
D b8:!
20 T adl!
Begin eener mooie slot
combinatie.
20 T f7:
21 D e5üR d7
d5 dan 22 T d5: f,
P d5: 23 D d5: f, T d7
24 Bg5t,Kc725Rf4 f,
T d6 26 R d6: f, D d6:
27 P eS f en wint.
22 T d6: Opgegeveii.