De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 23 januari pagina 7

23 januari 1898 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

No 1074 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. ?Barrès als immer, Wanneer er in den tegenwoordigen ty'd over Frankrijk wordt gesproken, buiten het land en in het land zelve, ja vooral in het land zelve dan zijn de beschouwingen voor de toekomst niet verblijdend. Het ft nis Galliae min of meer in de toekomst verwijderd wekt een gevoel van onuitsprekelyken weemoed, 't Is maar al te waar: Frankrijk teert weg, langzaam maar zeker. De vreemden dringen binnen de een na den anderen en binnen honderd jaar zal het heeten: er zijn geen Fransehen meer. Is het mogelijk dit zieke land weer tot den bloei der gezondheid te brengen, hem de krachten der jeugd terug te geven opdat het wederom kunne stijgen tot de glanshoogte der naties ? Wie kan het zeggen ? Is er een historicus op het oogenblik in Europa die kan voorspellen wat er worden zal van dat heerlijkste der landen dat gelegen is tusschen de Ardennen en de Pyrrheneën ? Het is de verdienste van Maurice Barrès dat hy met zorg en schranderheid, uitziet naar de middelen om zijn vaderland te redden. En hierbij zoekt hy zoover mogelijk in de wonden te tasten. H\j wil de verbetering van de diepste diepten van Frankryks wezen, de zuivering en verfrissching van Frankry'ks wortels. In geschriften en couranten ijvert h\j voor decentralisatie, voor herstelling der oude provincies. Ily wil dat Bretagne weer Bretagne zal wezen, Provence wederom Provence enz. De hoofdsteden der provincies moeten wederom centra worden en Parijs moet ophouden het eenige en gemeen schappelijk centrum van het land te zijn. Hij wil de deelen weer elk afzonderlijk versterken om tot een krachtig geheel te komen. Want door de toevloed van het Fransche bloed naar Parijs worden de overige gedeelten anemisch en het leven der hoofdstad Parijs wordt abnor maal. Dit streven naar decentralisatie heeft den auteur zijn jongsten roman »Les déracinés" doen schrijven. De ontwortelden. Een voortreffelijke titel. Jonge mannen uit Lotharingen, die van nature bestemd zyn tot een werkkring in hunne provincie en in staat zouden zyn ruimschoots bij te dragen tot den bloei en groei van hunne streek, verlaten den grond hunner vaderen om in Parijs naar roem en geld te gaan jagen. Zoo doende onttrekken ze aan hun vaderland de onontbeerlijke krachten om die in Parijs te doen opgaan in den rook der ijdelheid. Dat zijn de ontwortelden van gisteren en die van heden. Het zoogenoemde kalme leven hunner dorpen voldoet hen niet, zij willen meer dan hun vader die stil bleef zitten onder den ouden schoorsteen. Zij zijn met hun zevenen op een klas en hun geliefde -leeraar is Bonteiller, een self made man, die hun onderwijs geeft in de philosophie. »I1 fait avec ampleur son geste de semeur et ignore absolument ce que devient la graine." Men ziet dit vaak dat een groep mannen, die op een tijdperk invloed uitoefenen voortkomen uit de klas van n leeraar, bij wie zij zweeren als jongens en wanneer ze later hun eigen denk beelden verkondigen, kunnen zij gemakkelijk nagaan hoe zij er aan zijn gekomen en kunnen zij de methode van hun vroegeren leeraar dikwijls aanwijzen als het principium et f on s van hun denken en willen. De namen der zeven zijn, Fyanfois Sturel, nerveus, energiek, de meest uitgewerkte type van het boek en de man waarin 8ste Jaargang. 2;> Januari 1898. Rédacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Road, Kegent's Park, London N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. CORRESPONDENTIE. J. J. S. te B. Vriendelijk dank voor de partij, die wij spoedig zullen publiceeren. Hartelijk gegroet. No. 416. Mat in drie (3) zetten. abcdefgh Ieder i) stukken. Voor den oplossingswedstrijd over 1898 schrijven wij de volgende tijdschriften als prijzen uit: Deutscbes Wochenschach, Deutsche Sehachneitung, British Chess Magazine, La Strategie, en Tijdschrift van den Ned. Schaakbond. De deelneming staat aan ieder open. De oplossingen moeten steeds uiterlijk 6 dagen na 't verschijnen van een probleem aan den redacteur worden verzonden. De wedstrijd opent met probleem 110. 416. Wij verzoeken heeren prijswinuers in den opl.wedBarrès het meest van zich zelven gelegd heeft. Maurice Roemerspacher, de forsche en intelligente de kalme en bedaarde, Suret Lefort, de scherp zinnige en meest eerzuchtige, Saint Phlin, de fijne aristocraat, Renaudin, de handige, Racadot en Mouchefrin, de plebejers. Op den drempel van het leven streeft hun liefde naar de onbekende dingen, naar het land dat zij niet kennen, naar de samenleving die voor hen nog gesloten is, naar een beroep dat hun nog vreemd is. Deze te jonge vernielers van zich zelven trachten zich te bevrijden van hunne werkelijke natuur, zich te ontwortelen. Zij gaan naar Parijs. Daar richten zij een courant op met het weinige geld van Racadot. Door hun artikels worden zij langzamerhand bekend en gezien. Roemerspacher schrijft over Taine en de groote Taine komt hem op zijn kamertje bezoeken. Maar de courant gaat ten slotte achteruit, het geld van Racadot raakt op en om zich te redden vermoordt hy eene exotische vrouw die veel juweelen heeft. Zijn hoofd valt op het schavot. Zy'n intimus Mouchefrin is zijn medeplichtige, maar wordt door Suret Lefort, den ouden kostschoolvriend, vrijgepleit. Deze vestigt daardoor zijn roem als advocaat. Ook de anderen worden mannen van invloed, bekwame schrijvers en denkers. En alhoewel overgeplant in den bodem der hoofdstad groeien zij aan tot schoone menschen-exemplaren. En Bouteiller de vroegere meester wordt een der groote politieke mannen van Frankrijk. Dat de auteur een zijner personen een moord laat doen, een vulgaire moord om te stelen is gewaagd, want zijn personages waar hij het over heeft zyn mannen als gij en ik. Hij teekent oude vrienden en kennissen. Men is EU niet weinig verwonderd door het verhaal dat er onder die oude vrienden een gewone moordenaar is. Maar de auteur heeft willen optreden als zede meester en de jonge provincialen willen toeroepen «Jongens, gaat niet Parijs en vooral julli plebejers en arme drommels niet." Het is zeer loffelijk als moralist op te treden en zijn vaderland te helpen redden van den langzaam naderenden ondergang maar het schaadt aan de zuivere kunst en er is de genialiteit van Barrès toe noodig geweest om in hem den be dekten moralist te doen vergeten, zijne blinkende volzinnen en zijne geharnaste spreuken, zijne rijen van metalen woorden, die allén de Fran sche taal kent. Dit boek is geen dameslectuur maar allén voor mannelijke geesten geschreven en dan nog voor verfijnde geesten. Want voor den oppervlakkigen lezer, zelfs voor den meer litterarisch gevormddn lezer heeft dit boek weinig te beteekenen. Maar voor een geraffineerden geest is het een magazijn van levenswijsheid geniaal ge zegd, levenswijsheid vaak gesneden in onvergan kelijke volzinnen, neergelegd op den rhytmus van sonore geluiden. Niet dat het boek zoo een groot kunstwerk is, daarvoor is er te veel gebrek aan zuivere plastiek. Maar de vereischten van compositie (die veel een eisch van verouderde conventie zijn) daargelaten is dit boek een werk dat telt in de litteratuur. Het is het eerste stadium van eene toekomstige transformatie van den roman, die langzaam meer en meer in de historie en in de realiteit zal ingrijpen. Als eerste specimen voldoet het nog niet volkomen maar anderen zullen komen en den nieuwen IIIIIIIIIIIIIIMIIIIllllUlllllll strijd ons mode te deelen welke tijdschriften zij wenschen te ontvangen. Eeiste keuze heeft de heer C. T. van Ham, 2e L. A Kuijers, 3e D. L. A. Heinsius, 4e en 5e H. H. v. d. Goot en G. Hovinga, Ce R. S. Schortinghuis. De tijdschriften zijn: Deutsches Woehen-chach, Deutsche Schachzeitung, British Chess Magazine, La Strategie, Tijdschrift van den Ned. S. B. en Tidskrilt for Skak. Sehr geehrte Redaction. Aus der Erkliirung des Herrn Stieltjes sehe ich, dass es sich um einen merkwiirdigen Zufall handelt. Meine Aufgabe etimmt thatsiichlich genau" mit der des Herrn S. borein. Dass die einzelnen Figuren in beiden Aufgaben gloiche Stellungen einuehmen, wird daiin seinen Grund haben, dass auch Herr S. die Nebenlösung l Pe7-f5f etc., wenn die Stellung. z. B. ein Feld nach rechts sich befand, entdeckte Meine Aufgabe ist auch in Boys own paper" in London erschienen, und Herr H. F. L. Meyer, der Leiter der Spalte, wird die Gleichheit bestatigen. Hoehachtuugsvoll, F. Muller. TWEEDE NAT. C011RESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Zestiende zet van Wit. Partij No. l 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 P f3 D d3 D e4: P d2 P c3 a8: f3 dl b4 f3 c3 R 15 T fel f Paitij No. 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 R g5: "g4 T fl P e4: R S?5: D e2 D h» T d3 D d3 D h,') R d4: In partij G is gespeeld 15?'l 15?P e4: C. O. te B. Mocht dit verande IGe zet wil dan s.v.p. verbeterde den heer Fensen. Partij No. 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 K c2: d.j Ii3 ef6:e.p. P fl f4 D b3 e4 B f3 R c2 e5 c3 D e3 R b2: P e4: 1)8 en in partij 45 ring brengen in uw opgave zenden aan roman tot hoogere perfectie brengen. Zooals hij daar voor ons ligt voldoet het ons innerlijk kunstgevoel niet volkomen, maar dat komt waar schijnlijk omdat w\j nog niet genoeg aan die nieuwe manier van schrijven gewend zijn. Men zal beroemde of niet beroemde personen nemen. (Barrès heeft in zyn roman Taine, Reinach etc. genomen) en hen laten handelen volgens de fantaisie die men er zich van vormt. Is historie, de zoogenoemde wetenschappelijke geschiedenis iets anders ? Is de historische waarheid niet in vele, in de meeste gevallen, iets anders dan het resultaat der meeningen en het hooren zeggen van tijdgenooten vermenig vuldigd met de meeningen van schrijvers en opteekenaarsV Ik neem slechts n voorbeeld: Bij Waterloo zei Cambronne een heel ander woord toen men hem vroeg zich over te geven, dan de woorden »la garde meurt et ne se rend pas." Maar deze woorden vonkten uit de muur vastheid der gesloten gelederen, uit de bajonetten toen de zon even uit de onweerswolken brak» uit den hoogen blik der oude veteranen, uit het gedreun hunner decisieve stappen. Is niet de historie eene der negen musen? Wie deze waarheid zou willen ontkennen zou er een boek tegen moeten schrijven. Vreemd ook en nieuw is de roman van Barrès door dat nooit wordt vermeld de kleur der dingen waarvan wordt verhaald. De kleur, de visie was de quintessens van den naturalistischen roman. F. ERENS. Jules Verne. Den sten Februari van dit jaar zal Jules Verne zyn zeventigsten verjaardag vieren. Hij woont tegenwoordig te Amiens met zy'ne familie, die hij slechts verlaat om op zyn yacht reizen te ondernemen. Jules Verne begon zyn loopbaan als tooneelschryver; in dien tijd maakte hij ook libretto's voor opera's, die ongelukkig geen componist von den. Het onverwacht groote succes van zijn werk: »Vijf weken in een luchtballon" bracht hem er toe, zich geheel te wijden aan het door hem geschapen nieuwe genre in den hedendaagsche literatuur, dat der phantastische reizen. Sedert langen ty'd levert Verne zyn uitgever Hetzel geregeld tweemaal in het jaar, in het voorjaar en in den herfst, zulk een reis-roman. De hoofdgedachte vindt hij meestal door zijn courantenlectuur. Zoo bracht hem eene advertentie van het reis-bureau van den Engelschman Cook op de idee van zyn »Reis om de wereld in 80 dagen". Had hij een geschikt onderwerp gevonden, dan nam hy het groote geographische werk van Elisée Reclus ter hand en bestudeerde grondig de hoofdstukken, die hem te pas kwamen. En dan ging het schrijven van den roman hem gemak kelijk af. na&zonb&n. Zoo kort mogelijk wil ik even een en ander zeggen naar aanleiding van het schrijven van den heer Willem Kloos in het Weekblad van 2 Jan. jl. Dat ik de kleine fout maakte, waarop de heer Kloos zoo goed was mij te wijzen, was echter, geloof ik, mijn schuld niet. F. te S. Inderdaad luidde uw opgave P e4: Het spreekt van zelf dat u niet gebonden is door een drukfout. Juist daarom bewaar ik alle opgaven. J. J. K. te A. Met alle genoegen. Het zenden van briefkaart is ocnoodig. Beste groeten. J. J. S. UIT DE SCHAAKWERELD. Tusschon de City Club" te Londen en de Vorkshire Chess Association" had dezer dagen een match per telephoon plaats. Acht spelers namen van weers zijden aan dezen eigenaardigen strijd deel. De City Club bracht al haar beste krachten in 't veld en be haalde na een strijd van ruim G uren een besliste overwinning. Yorkshire C. A. Jas. Kayner l ?-.> W. Atkinson 1/2 J. E. Hall O F. P. Wildman .... l-, P. R. Clifford O" H. Grav O City Club, Londen. Dr. S. F. Smith. ... l'o A. Jacobs l/o T. Physick l H. W." Trenchard;..!'., H. H. Cole f W. Ward l M. Kaizer 1.3 A. E. Tietjen !i2 Londen 5!,'.>, J. A. Wollard . . S. Ward Yorkshire 21.'5. In de correspondcntiepartijen tasschcn de clubs te Weenen en te 8t. Petersburg zijn tot dusver de vol gende zetten gedaan: DAME GAMBIET. Wit. /wart. EVANSGAMBIET. Weenen. Petersburg. «11 2 cl 3 P c3 4 «15 5 D a4 f 6 b4 7 D a»; 8 ba5: 9 P dl 10 11 e4 P e3 «15 P c6 dc4: P a5 c6 b5 D aa: b4 cda: e6 P f6 Wit. Petersburg. l et 2 P 13 3 R c4 bt c3 0-0 dl .al 1) R 1)5 10 R c6; 4 5 (> 7 8 12 D .ai Zwart. Weenen. e& P c6 R c R b4: R a de R b6 P fO a6 bc6: R a7 ed4: De jaarlijknche schaakfeesten te Hastings zullen dit jaar van 24?^7 Ja», plaats vinden. De volgende meesters zullen de feesten met hun tegenwoordigheid Eerst toch zei de heer Kloos van Verwey (V. J. L. G. II blz. 123) Verwey begon niet als andere dichters met gewoon-onbeduidende versjes, sZyn eerste próbeeren was een grijpen naar 't scboone in zi/jn zuiverste essence in kleur en ge luid en lijn en beweging, vrij-staand op zich zelf" Mooier kan 't wel niet, dus al slaat nu «onbestemd getjilp van een Hef, zwak stemmetje, dat waren z\jn eerste brokjes gezang" (ik cur siveer) misschien op later werk (wat ik niet geloof uit de zinnetjes-achter-elkaar te kunnen opmaken) Verwey's eerste próbeeren is en 'blijft volgens dat opstel, iets zeer buitengewoon moois. Wat nu Verwey, toen hij voor 't eerst bij Kloos kwam voorlas (zijn eerste próbeeren dus, zou men zoo zeggen!) noemt Kloos in Jan. 1897 »een eindelooze rhapsodie op rijm en maat, waar geen touw aan vast te knoopen was" !, en (leukste contradictie !) »wat je daar nu gedaan hadt (d. w. z. »dat eerste próbeeren" m. a. w. »een grijpen naar 't schoone in zijn zuiverste essence1') leidt tot niets"!! Men ziet, dat voor den meest nauwkeurigen lezer de tegenstrijdigheid blijft bestaan. Er zijn veel meer argumenten, maar dit is al voldoende. Nu zal de heer Kloos zeggen: »ach ja! maar in mijn V. J. L. G.-opstel heb ik over die eerste slechte verzen maar niet gesproken, en dat deed ik nu wel!" Maar dan zeg ik: »ja hoog-geachte hear, maar lo. moet U dan niet over »eerste pró beeren" spreken, indien het dat niet is, want nu zal ieder logiesch-denkend mensch verkeerde combinaties maken. Waar O me dan ook verzoekt »in (m'n) voorlichtingen aan 't publiek wat om zichtiger (te) zyn", verlangt U feitelijk van me, dat ik, alvorens beweringen, uit Uw opstellen gehaald, op de een of andere manier gecombineerd te publiceeren, eerst eens deugdelijk informeeren moet niet of eenig opstel al of niet bevooroordeeld is dat kunnen we dadelijk zelf wel merken maar of 't wel gewoon-geschiedkundig betrouwbaar is... 2o. zou dan toch blijken uit Uw eerst-iets-leelyksniet-meetellen en later wel, dat U in het latere opstel, zelfs ten koste van de geloofwaardigheid al Uwer vroegere opstellen, opzettelijk gering schattend over Verwey wildet spreken." Ik heb dus aangetoond dat, of beide meer genoemde uitspraken in de verschillende opstellen al of niet over dezelfde verzen handelen, de heer Kloos in ieder geval eerst Verwey als een groot dichter waardeerde (en dat dit opstel »je ware" was, kon men duidelijk zien aan de kalme onpartijdigheid waarmee Kloos deugden en gebreken beide, in den dichter aanwees) later alle moeite deed, hem zoo minnetjes moge lijk voor te stellen 1); dat het dus maar op den geest van beide opstellen aankomt, en dat het eigelijk niets geeft, hoe die en die woorden precies luiden, waarom ik dan ook in 't begin van dit antwoord mijn fout klein noemde. De heer Kloos heeft me dus door zijn briefje twee diensten bewezen, die ik zeer apprecieer, nml. dat hij l o. me iets mededeelde, wat ik niet wist (maar ook niet uit zijn opstellen kon weten). ^o. wel verre van mijn beschouwing over hem zelf en Verwey omver te werpen, mij in mijn opinies versterkt heeft. Harderwijk, Jan. 1898. CAKBL SOHARTEN. 1) Eén heel duidelijk voorbeeld hier nog van: In 't eerste opstel noemt Kloos Persephone »het schoone dat hy wilde, het puur-mooi ge ziene" (dat hij wilde, immers »zyn eerste pró beeren" al »was een grijpen naar 't schoone in zijn zuiverste essence"?) en later »zyn produkt kwam te voorschijn door de aanmoediging en terechtwijzing, de suggestie van een ander" ! (N. G. blz. 20(5, Jan. 1897). opluisteren: Janowski uit Parijs en de Engelsche meestsrs Blackburne, Burn en Bird. Er zillen zooals gewoonlijk consultatiepartijen van meesters met ama teurs, simultaan en blindpartijen gespeeld worden. DJ Hongaarsche meester Charouseck, Ie prijswinner te Berlijn, wordt binnenkort te Londen ver wacht. Men is bezig toebereidselen te treffen tot 't organiseeren van een match tusschen hem en Janowaki te Londen. Een match tusschen deze, beide door genialiteit bekend staande meesters, zal ongetwijfeld een rijken schat van mooie partijen opleveren. SPAANSCHE PARTIJ. Correspolldentiepartij,gespeeld gedurende 'tjaar 1897. Wit. Zwart. B. Korteling. J. T. S. Esser. G. W. Kloosterboer: B. Leussen, te Deventer. te Leiden. l el e* 3 P f 3 P c6 5$ K l»5 a6 4 R a4 f5 5 d3 P f6 6 0-0 (16 7 P c3 R e7 8 d4 b5 9 R b5 ed4: 10 P d5 10 P d4:? dan P d4: 11 D d4:, c5 12 D d5, R eG, 13 D cG f, K d7 en wint. 10 P e4: fel: dan 11 P dl:, P d4: 12 D d4:, e5 13 P f6: f.Rt'G: 14 D e4: f met goed spel. 11 T el R 1)7 R eG gfng niet goed wegens P c7 : f en R eG:, /watt heeft met't eigen aardige nadeel te kampeu, dat zich in deze verdediging vaak voor doet, n!, 't in veiligheid brengen van zijn koning. 12 P e7: Sterker lijkt ons P d4: 12 P e7: 13 P d4: c5 D d7 dan 14 P e6. 14 P e6 D b6 15 P g7: f K d8 K f8 dan 10 D h5, c4 17 H e3, P c5! 18 P e6 f, K g8 19 D h61, K f7 20 D g7 f en wint. 16 R f7 R c8 17 f3 c4 f 18 R e3 P c5 19 D d4 T f8 Wit dreigde P eö| on D b8:! 20 T adl! Begin eener mooie slot combinatie. 20 T f7: 21 D e5üR d7 d5 dan 22 T d5: f, P d5: 23 D d5: f, T d7 24 Bg5t,Kc725Rf4 f, T d6 26 R d6: f, D d6: 27 P eS f en wint. 22 T d6: Opgegeveii.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl