No 1075 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Naar aanleiding van ir, ran Honten's antwoord. Mr. 8. van Houten heeft niet lang opant woord laten wachten. Zijn bestrijding van de gronden waarop dr. Nolens, de r.-k. afge vaardigde van Venlo, pleitte voor de billijk heid, rechtvaardigheid en wenschelijkheid van sociale politiek tot verbetering van het lot der arbeiders wat betreft loonen, pensioenen, verzekering tegen de geldelijke gevolgen van ongelukken e. d. g. had mij een opmerking doen maken. Wijzende op de kosten, nood zakelijk aan de bedoelde maatregelen verbon den, riep de heer v. H. den r.-k. priester toe: Maar de staat heeft niets wat hij niet eerst neemt. Die tegenwerping was m. i. niet juist, niet volledig. Immers de heer v. H. had zelf in zijn opstel over den invloed der wetgeving op de verdeeling van -den rijkdom o. m. g_ezegd: «Menigeen, die de socialistische beginselen verderfelijk acht, mag wel eerst de hand in eigen boezem steken en zich afvragen of niet op dit terrein het slechte voorbeeld slecht heeft gewerkt; of hij zijn inkomen of zijn verworven of aangeërfd vermogen wel zou bezitten, indien de staat niet rechtstreeks tot het verkrijgen daarvan had medegewerkt" Welnu, zoo luidde mjjne vraag, had dan uw tegenwerping niet moeten luiden: Maar de staat heeft niets wat lig niet eerst neemt van hetgeen hij vroeger door zgn wetgeving verkrijgbaar heeft gesteld of tot het verkrijgen waarvan hij rechtstreeks heeft medegewerkt. En welk antwoord geeft mr. v. H. ? '?Toe gegeven, maar wat volgt daaruit ?" Dat is a verblijdend antwoord. Wat daaruit volgt ? Behoort hierop niet te volgen: niets meer of niets minder, dan dat de geleerde schrijver erkent dat de rechtbank van zijn verstand, dat zjjn causaliteitsbegrip omtrent de burger lijke wetgeving en de grootte der porties: arbeidsloon, ondernemerswinst, pacht en inte rest, dat zijn combinatievermogen, nog steeds als waarheid verklaren wat hij in zijn Bij dragen tot den strijd over God, eigendom en familie schreef: >De staat kan niet alleen door gunsten en voorrechten den toestand van enkelen verbeteren, maar ook, volkome_n blijvende binnen het kader der tegenwoordig door de wetgeving behandelde onderwerpen, den economischen toestand van geheele volks klassen doen rijzen of dalen. Men moge dit onbehagelijk vinden en jammeren over staatsalvermogen, het feit is niet te loochenen"... »Is die waarheid erkend, dan kan de wetgever niet meer zeggen tot de verarmde klassen der maatschappij: ik ben niet meer aanspra kelijk voor uwen toestand ? deze is een gevolg van de werking van sociale natuurwetten, tegen welke ook de wet onmachtig is"... »Want de omstandigheden, waaronder de arbeid geschiedt, staat onder den invloed der wet en deze wordt nu gemaakt door ne klasse der maatschappij." Wat uit die kloeke erkenning nog meer volgt ? Is het niet dit: dat de heer v. Houten dus verklaart dat de reden door hem opge geven tot afwijzing van het politieke verlangen des heeren Nolens niet volledig, en in deze daarom niet geheel juist was. En mag dan 8ste Jaargang. 23 Januari 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Road, Regent's Park, Loudon N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. MIIIIIUMIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIMIIII11IIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIII CORRESPONDENTIE. X. te A. Verzoeke beleefd geregeld te zenden aan: Mr. W. Borsodi, 5 Beekmanstreet, New-York (Please exchange) en aan G. Marco, Wiener Schachclnb, l Schottengasse No. 7 Wien. A. A. te Madioen. Problemen in dank ontvangen. Brief was onvoldoende gefrankeerd. No. 417. Mat in twee (2) 'zetten. abcdefgh Wit 9, zwart 11 stukken. Zij die nog wenschen aan den oplossingswedstrijd over 1898 deel te nemen, kunnen nog de oplossing van No. 416 vóór Dinsdag a. s. inzenden. Wij laten 't probleem hier nogmaals volgen: No. 416 Mat in 3 zetten. Wit K a8, D b6, T d6 en M, P b2 en gl; b4, e6 en gS = 9. Zwart K e4, T b8, E g5; a6, b3, b7, e5, f3 en b.6 = 9. Wij noodigen alle oplossers beleefd uit om aan de problemen punten toe te kennen en wel volgens dezen maatstaf O = slecht, l = beneden 't middel matige, 2 middelmatig, a = goed, 4 -= voortreffelijk. De pryzen bestaan in volledige jaargangen (1898) der volgende scbaaktijdschriften: Deutsches Wochenschach", Deutsche Schachzsitung1', Wiener Sehaeh de opmerking niet volgen: als men het uit gangspunt der deductie terugneemt, vervallen dan ook niet de gevolgtrekkingen ? _ Met gen oegen, met voldoen in g voortvloeiende uit liefde tot d_es heeren v. Houten's woorden: Der Grundstein der Socialwissenschaft, wie berhaupt aller Wissenschaft, ist die volle, unbedingte Anerkennung des CausalitatsGeeetz, constateer ik deze uitkomst. »In letzterem Sinne können Gesetze nur wahr oder unwahr sein." Dit zijn zulke goede, ware, beteekenisvolle woorden. Hierbij geldt niet, uw beginsel, uw levensbeschouwing; neen, bij wetenschappelijke wetten wordt aan de rechtbank van uw verstand, aan uw com binatievermogen het woord gegeven. De heer Van Houten beweegt zich echter in zijn antwoord niet alleen op wetenschap pelijk maar ook op politiek terrein. Hij wijst op maatregelen die min of meer verwant aan stelen door hem niet zouden kunnen worden goedgekeurd. Is dat nu wel noodig onder fatsoenlijke menschen ? Ik stel daarvoor mr. v. Houten te hoog. Eveneens vind ik den titel van zijn opstel ter bestrijding van den heer Nolens, leeraar in de staatsweten schap aan de roomsche scholen te Rolduc, Katholiek socialisme, niet gelukkig, niet waar dig. Het doet denken aan schrijvers van lageren rang die, niet door causalen gedachtengang maar door bangmakerii, gelijk willen krijgen bij de onwetenschappelijke menigte. En verwacht men niet allerminst dien titel van den begaafden en scherpzinnigen staats man, die in zijn meer genoemd wetenschap pelijk opstel schreef: »Wat ik wensch te be reiken is, dat geen predikant of pastoor meer het socialisme af keure, vóór dat hij zelf van subsidie, toelage, kinder- en akademiegeld afstand heeft gedaan. Behoort evenwel niet tot de taak van den politicus die op_ wetenschappelijken grond den minder gelukkigen in vloed der wetgeving op de voortdurend voortgaande verdeeling van de arbeidsvruchten erkent, maatregelen die de ongunstige invloeden wegnemen of althans verzwakken, en die rechtvaardige gevolgen zouden kunnen veroorzaken, aan te wijzen ? Immers, »Die Wissenschaft erforscht Ursachen, die Kunst strebt nach Zwecken". De politiek is immers de kunst die dit op het gebied van staat en maatschappij tot taak heeft. Maar... naast geheele eenstemmigheid op het terrein der wetenschap, op het gebied van het causaalverband, kan men hemelsbreed verschillen in politieken zin. Dit hangt o. m. af van ons uitgangspunt van levensbeschou wing, van onze meer of mindere ontvankelijk heid voor recht, billijkheid, moraliteit in hoogeren zin, van onzen godsdienstzin in de verheven beteekenis van het woord en niet het minst, van ons begrip omtrent den arbeid als de bron van allen rijkdom, de kweekerende onderhouder van het maatschappelijk kapitaal. Men kan in den strijd om het bestaan, om eigen stand op te houden of dien te verhoogen, om kapitaal te garen, te vermeerderen, op te stapelen, verstompt zijn voor alles wat gaat boven het gewone peil van eerlijkheid en fatsoen; de gewone sleur van het leven kan het hart, het gemoed, het geweten het zwijgen zeitung'', La Strategie", British Chess Magazine", Tijdschrift van den Ned. 8. B.", Tidskrift for Skak". Voor goede opl. van een 4 zet worden toegekend 4, voor 8 zet 3, voor 2 zet 2 punten. Uitslag der 6 halfjaarl. Internat. Probleemwed strijden gehouden in dit blad. .a ?a a £ 03 OQ «-t. ?5 , 02-0 l-s 00 -S -< Wg m 00 W o. a ó II i o, «M 2? c O _Q '3 3 «a . W P/ CENTRUMOPENING. Uit de overwinnaars Wit. J. A. Beeders, Amsterdam. e4 e5 2 dl «<14: 3 O «14: p c6 4 D e3 P f6 B e&? P g4 6 D ei (15 7 ed6:e.p.f R e6 8 f3 8 dc7 : dan D dl t 'roep van den C.W. Zwart. J. J. Speet, Breda. K dl, P f 2: f enz. 't Beate is nog 8 E b5. 8 9 dc7: 10 R f4 11 D a4 12 R b5 13 K fl Wit geeft op. P f6 D c7: D b6 D b2: R b4f 0-0 hebben opgelegd tegenover veel bestaand onverdiend lijden, onrecht, armoede; maar oo;k kan 'het hoogere, het betere, de majesteit van het recht dringen, dwingen tot protest... tot het onvermoeid vragen, verlangen,vorderen, eischen, dat het onrecht voor zooveel mensehenarbeid dat vermag ten spoedigste worde weggenomen. Dit is aristocratische arbeid in den waren, hoogeren zin van het woord. Is het niet bedroevend, dat in dit opzicht de hoog gespannen verwachting door den causalitatsonderzoeker opgewekt, door teleur stelling wordt gevolgd als hij nu zegt: ...»en ik aarzel ook niet als mijn oordeel uit te spreken dat de plicht der overheid (met be trekking tot loon, invaliditeits-of ouderdoms verzekering) juist omschreven is in artikel 21 der armenwet hetwelk aan het gemeentebestuur oplegt bij volstrekte onvermijdelijkheid te bedeelen". Ik kan me voorstellen dat men, n iet-'senti menteel" zijnde, de harde armenwet goed vindt de ervaring der praktijk van het leven leert dit genoeg. Maar minder duidelijk, is het, dat men het kan doen voorkomen alsof deze maatregel, deze politiek, kan voortvloeien uit de wetenschappelijke overtuiging van hem, die erkent dat de nog steeds plaats hebbende weinig gelukkige verdeeling der arbeidsvruch ten, door de burgerlijke wetgeving schier geheel wordt beheerscht. Dat men niet moet bedeelen aan onwaardigen, luiheid, dronkenschap niet mag aan moedigen, gevoel van eigen verantwoordelijk heid niet mag ondermijnen, dat weet ieder, zou ik haast zeggen. Dit is hier niet aan de orde. Het betreft hier de goedkeuring van de nalatigheid van den staat in het creëeren van gunstig werkende invloeden ter vervan ging van de bestaande ongunstige werking der wetgeving. En is het politieke gedeelte ook overigens wel consequent ? Alsof we in de akelige dagen der politieke verkiezingen leven en het gegoede kiezersvolkje bewerkt moet worden, toont de de heer v. Houten zich eerst vreeselijk af keerig van politiek die de gegoede kringen niet ontziet, wijst hij terecht op het onkreukbaar handhaven van verkregen rechten, om ten slotte de aandacht er op te vestigen, dat hij wel degelijk maatregelen ter verbetering der maatschappelijke toestanden verlangt, dat staatonthouding volstrekt zijn wachtwoord niet is geworden. Gelukkig. Een man als v. Houten geeft nog veel te wachten onder de bestaande omstandigheden. En met recht mag hij pp de meermalen door hem voorgestelde uitbreiding van het onteigeningsrecht wijzen, 'k Vrees evenwel, neen, ik houd het voor zeker, dat, als hij onder zijn eerstvolgend ministerie dat onderwerp aan de orde stelt, hem heel wat verwijten omtrent schending van verkregen rechten wachten. Hij is evenwel een ervaren scheepskapitein in de politieke wateren en wanneer ik denk aan den grooten, weldadigen invloed in moreel, materieel en physiek op zicht die hierdoor uitgeoefend zou kunnen worden, dan zie ik met verlangen naar die periode uit. Zoo logisch en zoo duidelijk heeft mr. v. H. in zijne bekende wetsvoorstellen den invloed van het grondbezit op de verRAADSHEERGAMBIET. Correspondentiepal tij. Wit. Zwart. J. F. S. Esser en B. Leusscn, Leiden. l e4 e5 2 f4 ef4: 3 R c4 d5 4 R d5: P f6 Of D M t 5 K fl, g5 G I> f3, D h5 7 d4, K g7 8 P c3, P e7 9 h4, h6 10 K gl, D g6 11 R cl enz. a P c3 R b4 6 D f32 D e7 7 P ge2 Noodig om officiersverlies te ontgaan. 7 c6 8 R b3 In dit geval beter dan R c4, daar dan P bd7 met de dreiging P e5 of P b(i volgt. 8 g5 ) h3 Beier was h4, g4 l D f4:, R d6 11 D f'2 enz., niet D g5 wegens h2 12 D g7, T h7 enz. 9 P bd7 10 0-0? Te gevaarlijk, Sterker was o. i. 10 d4, c5 11 e5 enz. Of 10 d3, P e5 11 D f2 enn. 10 P eó 11 D f2 f3! 12 gf3: R h3: 13 d4! T el dan g4 14 f3, P f3 f enz. Of 13?U-0-0 met de dreiging H c5 f B. Korteling en G. W. Kloosterboer, Deveuter. en na afruil op d4 dan P f3: f en wint de Dame. 13 P ge R fl:? dan natuurlijk 14 de5: en wint. 14 R g5: Dreigt e5. Zwart heeft echter een jnen tegen zet gereed. 14 T a8! 15 T fdl R c3:! 16 K 1)2 IS bc3: dan P e5! 17 de5:, T g5: f 18 P gS, P h5 en wint. Of 17 f4, P e4: en wint. Of 17 D e3 of D g3 dan P f3: en wint en op 17 K h2 wint Zwart met P g4 f l8 fgé:, P p4- f enz. Op 16 P c3: volgt P f4!eu wint. 16 R b2: 17 T abl R g4! 18 T b2: P eöt Wederom meesterlijk gespeeld. 19 R f6: 19 deö: dan D e5: j 20 D g3 (f4 of P g8 dan D b2:) D go: 21 fg4:, D h6 f 22 D h3! (Zw. wint anders de D met T g4:) P g4: f en wint. 19 D f (i: 20 de-">: D h6 i 21 K &1 R h3 f 22 P g3 1) h4 en de witten gaven op. UIT DE SCHAAKWERELD. In de corresp. partijen lusschm Weonen en Peters burg zijn nog de volgende zetten gedaan (zie vorigi rubriek) Dame Gambiet 12 ed5: ,ed5 :, Evans Gambie 13 cd 4: Omtrent 't Groote Intern, tournooi te Weenen val thans 't volgende met zekerheid te berichten. 't Congres wordt op Dinsdag 31 Mei e. k. geopend De wedstrijd vangt Woensdag l Juni aan. Ieder deel deeling der arbeidsvruchten, op het huiselijk even, aangetoond. Meer dan n denkbeeld, daarin ontwikkeld, wordt ook in onderstaande legelen die ik dezer dagen las, aangewezen. 3ok op eigenaardige wijze wordt een deel der 3estrijding daarin voorspeld. There was a lord in London town, And hèwas wondrous wise, He just acquired" a piece of ground, And winked with both nis eyes. And when hèsaw the people comc, He said, It's very plain I must acquire" a lot more land To hold for further gain." There was anotlier Loudon man Who was not wondeous wise; He leased a littlc baker's shop, And tliere bis trade hèplies. And as the people swelled tbc town, He sees it very plain Tbat rents go up and wages down, Yet does be not complain. But ovenvorked, and bent, and srrey, He slaves witb all bis miglit, And to bis boys will always say, Whatever is, is rightl" Het meest doeltreffend evenwel zou de sociale politiek van het ministerie-v. Houten wezen, als hieraan een wettelijke regeling van het arbeidscontract, o^k uitgestrekt tot kan toor-, winkel- en magazijn-personeel ware vooraf gegaan. Moge het bestaande ministerie zich hiermee wat haasten en moge inmiddels de heer van Houten zij a groote kracht, kennis, tactiek aanwenden om propaganda te maken voor zijn ingrijpende vrijzinnig-democratische agrarische hervormingen. Die tot stand te brengen, is geheele toewijding van een groot politicus waard. Zoo juist heeft de onverge telijke staatsbouwmeester Thorbecke gezegd: »Wacht u voor den man die n boek slechts heeft gelezen luidt de regel voor weten schappelijk onderzoek. Voor den staatsman, tot handelen geroepen, geldt tegenovergesteld voorschrift. Politiek leider van zijn volk is nooit iemand geweest, tenzij n gedachte hem beheerschte, als 't ware zich in hem be lichaamde. Het geheim van zijn optreden ligt daar. Organiseerende talenten geven aan n drijfkracht gehoor". Den volgenden keer nog iets over de sociale kwestie in de apothekers-wereld, in verband met het ingezonden stukje van den apothekerphilantroop te Zeist. Amst., 26/27 Januari 1898. D. STIGTER. Den eersten Maart e. k. zal onder den titel De Arbeid bij den uitgever Arthur van der Stem pel te Amsterdam onder redactie van Ed. Verburgh, een maandschrift verschrjnen, dat bijdragen zal bevatten over letteren, muziek, tooneel, schil derkunst, sociologie en exacte wetenschappen. De kaft-versiering zal van Jan Toorop zyn. iniiiiniiiiiiiiiinMMiiMiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiHiiininiiiiiuüniuriiiMiiiiiiiiiiiiiiii nemer heeft elk der andere medespelers 2 partijen met afwisselende kleur te spelen. De prijzen zijn als volgt vastgesteld: Ie prijs 6000 kronen 6e prijs 8 O kronen. 2e ., 4000 7e 700 3e 25ÜO 8e 600 4e 1500 9e 500 5e 1000 10e 400 Verder looft ue eere-president der Weeuer Schaak club, Baron Albert von Rothschüd, 3 prijzen ten bedrage ven 400, 300 en 200 kr. uit voor de mooiste par ijen. De vice-president L. Trebitsch 3 prijzen van 300, 200 en 100 kr. vour de 3 spelers die't beste resultaat tegen de prijswinners bereiken. Te Nagy-Tétény bij Boedapest heeft op dit oogenblik een viergevecht plaatst tusseben de Hongaarsehe meesters Charouseck, Exner, Havasi en Maróczy. Elk speelt ieder 4 partijen. De Schaakclub Philidor" te Leeuwarden vierde onlangs uijn 50 jarig bestaan. De feeatviering werd opgeluisterd door een simultaan séance van 20 par tijen van Mr. Tresling uit Winschoten, die tot verhooging der feestvreugde alle 20 dappere Friezen (op n na, die remise maakte) versloeg. TWEEDE NAT. CORRESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Zestiende zet van Zwart. Partij No. l 2 3 4 5 6 7 8 ',) 10 11 12 13 14 15 Er D g3 fa P d8 D b2: T he8 R e5: b4 R s3: R f3: T f8 R a7 D h5 0-0 T e8 T c8 K f7 Partij No. 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 D *&:t f 6 0-0 P e5 Partg No. 31 32 33 34 35 36 37 38 89 40 41 42 43 44 45 is nog gespeeld en in 23 D c2. R e8 D e6 P f6 K h8 d6 42 D e6 D ea: 43 K f8 D d7 44 P b2: T d4 45 do 16e iict van Wit in partij 21 P b4 f, R b7 P e3 T fö; P h5 P g4 T f8 D ea T e8 t P e5 J. J. S.