1078 DE AMSTERDAMMER WEEEBLAD VOOR NEDERLAND. 9 ozconom iscna 10-17 Februari. De koffiecrisis. De verponding. De gouvernementskoffie-CMltuur en v. Houten! s motie. De Ned.-lnd. Spoorweg-maatschapoi)- De Probolingo Sloomtrammaatsenappy. De Moeara-Enim-petroleum maatschappij. De Amerikanen. Europeesehe Staatsfondsen. De IncassoBank. Antwoorden. Boekaank. Zooals ik de vorige week zei, vragen in onzen tijd de indische waarden allengs meer de aandacht. De hooge koersen der staatsleeningen heeit de aandacht meer op de ?cultuur- en industrieele ondernemingen in Indiëgevestigd. Enorm groote kapitalen zijn in de laatste jaren gevraagd. En over 't algemeen is veel succes verkregen. Er is nog veel goeds te wachten. Het heerlijke Insulinde geeft door zijn vruchtbaren bodem, zijn ?onderaardsche schatten en zijn behoefte aan meerdere communicatie-middelen nog rijke beloften aan kloeke, deskundige mannen die «en solied en zuinig beheer aan moedigen ondernemingsgeest paren. Dit mag worden gezegd zelfs in deze droevige dagen van de koffie-crisis. De gewone ordinaire Java daalde van pi. m.54 cent tot pi. m. 34 cent per half kilo. Om zich een goede voorstelling van de gevol gen dezer daling te maken geef ik even een berekening. Een onderneming van bijv. 500 bouws, produceerende gemiddeld vijf pikols per bouw, heeft een totale productie van pi. m. 2500 pikols. Deze hoeveelheid, verkocht tegen ? 054 per half kg., levert ? 166,725.op, terwijl de verkoop tegen den marktprijs van ? 0.34 slechts ? 104.975. - te ontvangen geeft. Een verschil van ruim zestig duizend gulden! De vraag is nu niet hoeveel bedraagt 5e winst, maar met beklemd gemoed, becijfert <le directeur het verlies. Dit zijn buitenge wone omstandigheden waarvoor buitengewone maatregelen voegen. Om die reden is het pogen der heeren J. D. van Dorp te Baarn, mr. W. F. L. Gericke, Bouricius eu Kramer, tot het verkrijgen van extra-ordinaire maat regelen, te waardeeren. In de belegde verga dering van koffieplanters en belanghebbenden bij de koffie-cultuur is dan ook, op initiatief der genoemde heeren, het besluit genomen om aan den minister van koloniën ver mindering van de pachtschat en van de verponding te vragen. Er is alle reden om te nopen dat Z.Ex. zich bereid zal verklaren in het belang der cultuur en der bevolking zelve de helpende hand te bieden. Op uitstel van betaling der bedoelde belastin gen, mag toch minstens wel gehoopt worden, zou ik haast zeggen. De minister is welwillend, belangstellend en weet, door zijn langdurig verbluf' in de koloniën, den tegenwoordigen toestand te beoordeelen. Als bewijs voor een en ander 'mag ik op de afschaffing van het uitvoerrecht op de suiker wijzen. En al is dit nu nog geen redmiddel, toch verdient die afschaffing waardeering ook van materieel standpunt, al bedroeg het slecht ?0.09 per 100 KG. Voor een onderneming met een oogst van pl.m. 50000 pikols is dit toch een voordeeltje van ?4500. Hulp en steun aan de particuliere cultuur zijn te eerder wenschelijk, nu het doodvonnis over de steztekoffiecultuur, het laatste over blijfsel van het vermaarde cultuurstelsel, is IHIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMII Sofiaa&sml. 8ste Jaargang. 20 Februari 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Boad, Regent's Park, Lomion N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. tiiiiiiiiuniiiiniiinniuniuiiiiiiiiiitimiiininiiiiinimnunuiiniiinuntiiiin CORRESPONDENTIE. L. A. Knijers te A. Hebt u onzen brief ontvangen van 10 Febr.? Uw volledig adres was ons onbekend. H. D. B. M. te A. en J. A. H. te E. Dauk voor mededeelingen. X te A. Verzoeke Weekblad van 20 Febr. te zenden aan J. Móller Fiolstrade, Kjóbeubavn, Danmark. H.H. Deelnemers in den overwinnaar's groep van den C. W. worden beleefd verzocht de door hen ge wonnen partijen den redacteur te doen toekomen, liefst van hunne opmerkingen en analyses voorzien. Probleem No. 420. Mat in drie (3) zetten. abcdefgh Wit 8, zwart 7 stukken r= 15. Oplossing van No. 418 van J. Móller, Kopenhagen. l K h7, K d5 2 D b6, K cl 3 P c5 enz. K ei S D c6 f K f3 2 D f2f, K ei 3 P e3 K g4 3 P e3 f Kd3 2Pd4,K uitgesproken, zij het ook, dat het geen onmid dellijke executie eischt maar deze aan de regeering overlaat. Men weet dat het dood vonnis is geveld door de aanneming in de Tweede Kamer van de belangrijke motie-van Houten op 24 Nov. 1894, waarbij de regeering werd uitgenoodigd om geleidelijk: te streven: 1. naar opheffing van het koffiemonopolie; 2. naar exploitatie der koffiegronden, hetzij door betaling der cultuurdiensten naar de marktwaarde, hetzij door afstand daarvan aan de bevolking oïondernemers tegen vaste pacht. Door de afschaffing van koffiemonopolie en koffiecultuur in Bantam, Japara en erabang per l Januari 1894 en in Krawang den l Januari 1895, heeft de GouverneurGeneraal, na machtiging van het opperbestuur, in de aangevangen richting een begin gemaakt. Met het oog op het in te dienen verzoek tot vermindering van de verponding wijs ik er op dat de aanslag in de verponding telkens voor vijfjaren plaats vindt. Hierin ligt dus opgesloten, dat, in verband met de zeer uiteenloopende omstandigheden van een vasten aanslag geen sprake is. En daarvan getuigt 1898 door misoogst en ongehoorde concurrentie van de Santos. Moge de commissie, die zich voorstelt bij Z. E. op audiëntie .te gaan, ons spoedig goede berichten geven. Van de Indische spoorwegwaarden munten de aandeelen Ned. Ind. Sp.weg-Mij door een rijzing van 201 tot 204 pCt. uit. Deze verbe tering verdient vooral de aandacht met het oog op den aanleg van de Babat-DjombangStoomtram-Mij. Hierover de volgende week meer. De aandeelen der Probolingo-stoomtram retireerden van 108 tot 107, Niet bevreemdend. In de Soerabaya-courant van 18 December 1.1. lees ik: t)e stoomtram te Probolinggo gaat, naar raeu zegt, onder den tegenwoordigen hoogmoediger! chef der ex ploitatie met volle vaart achteruit. ?? De ontvangsten, die tij den aanvang pl.m. ? 125. daags bedroegen, bedragen thans, naar' wij vernemen slechts ongeveer ?80.?of ? 2400.?'s maands, waar van het personeel moet worden betaald, steenkolen moeten worden gekocht en andere uitgaven moeten worden ge daan, zoodat van dat bedrag maandelijks al bitter weinig overblijft. De smederij van het eentraal-kantoor is hier te Kvaksaiin overgebracht. Van de reeds in gebrnik zijnde locomotieven is n lek en alzoo onbruikbaar, terwijl van de twee nieuwe nog zeer kort geleden te Probolinggo aangebrachte locomotieven ook reeds een defect is of was. Voor het uitbetalen van de tractementen van het personeel is door den chef geea bepaalde dag vastgesteld. De uitbetaling geschiedt zeer willekeurig en hangt geheel van de luimen van meergenoemden chef af. Zoo ontvangt bijv. Jan op deu 3den van de maand zijn tractement, Piet op deu 5den en Klaas op den oden de helft en op den 7den de andere helft, dus bij pajementeu. Dit is zeer zeker niet comme il faut en eenig in zijn soort, want nergens worden tractementen bij pajementen uitbetaald. Het schijnt dat de tegenwoordige chef, die, naar men zegt, eigenlijk machinist van beroep is, dit niet weet. Voorts vernemen wij dat de grillige chef het personeel van het station te Probolinggo heeft gelast om des mor gens vóór zes ure op het station present te zijn en daar tot 7 nur ia den vooravond te blijven en gedurende dien tijd geen oogenblik het kantoor te verlaten hetzij om te schaften, hetzij om wat ook. Deze lastgeving is wat al te erg; zij kwelt het per soneel noodeloos en grenst aan tirannie, want aan ge noemden last kan door een gewoon inensch onmogelijk gevolg worden gegeven, al was het alleen rnaar op grond dat bij het station van den stoomtram geen privaat is. itiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii Opgelost door O. Kockelkorn, Keulen (3); A. Korst, Bergen op Zoom (81/2). Beoordeeling. Wie fast alle Aufgaben dieser Art schwer, schon wegen der grossen Veiführing, aber auch sehrn chtern in der Idee; einige der Matstellungen sind aber tadellos rein und gefallig. C. Kockelkorn. TWEEDE NAT. CORRESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Achttiende zet van Wit. Partij No. 10 11 12 13 14 15 16 18 19 20 21 23 e5 D (12 D fl: P h5 P at D da:f P et: T dl T f3 P ego D f2 D 12 Partij No. 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 at 35 Partij No. 36 37 38 39 40 41 42 43 44 4 Er is nog gespeeld in T d5: c4 R f3 D h4 T gl g:3 D hu D l>3 f P f4 P £3 B g7: h3 el'5: partijen 10 17?d5, 24 17J. J. S. D e3: fó D e5: gf3: f4 P ce4 c4 R d3 D g4: T da: K f5 2 D e3, K g4 3 P f2 f UIT DE SCHAAKWEKE LD. Yoor den a. s. Kabelmatch tusschtn Engeland en Amerika zijn reeds de volgende spelers tot deelneming uiigenoodigd : Yuor Amerika: Pillsbury, Showalter, Hodges, Barry, Hymes, Delmar eu Napier. Van Engclsche zijde: Blaekburne, ISurn, Bellingbam, Atkins, Mills, Locock, Lawrence, Trenchard, Blake en Jacobs. Lasker schijnt geen plan te hebben aan den a.s. grooten wedstrijd iu Juni te Weenen deet te nemon, tenzij 't comité't plan opgeeft van elk niet ieder 2 partijen met wisselenden voorzet te laten spelen. Lasker heeft 't comitéte kennen gegeven dat aan eea dergelgken langJurigeu strijd voor hèu te groote vermoeienissen zvju. 't Zon Keker te betreuren zijd indien Lasker van de deelname moest afzien, 't zou ons echter verwonderen iudien hij niet op 't laatste oogenblik voor de verleiding der bijzonder uitlok kende prijzen bezweek. Men meldt ons uit Rotterdam: De pogingen om Lasker bij zijn bezoek aan Hol land, alhier voor ne simultaan-beauce te engageeren, zijn afgestuit om de volgende redenen : Ie. wegens de hoogst zonderlinge wijze van onderhandelen, 2e. om de plannen voor de feest viering van het 25jarig Het schijnt dat de heer de V. vóór zijne plaatsing bij den stoomtram nooit chef is geweest en nu van zijne heerschappij over het personeel eens naar hartelust wenscht te genieten. Bij de stations der staatsspoorwegen en bij de post kantoren waar zeer zeker veel meer drukte heerscht dan bij het eenvoudige station van den stoomtram, werd ? zoodanige last nooit gegeven. Daarom zullen, naar men zegt, de hij den stoomtram werkzaam zijnde Europeanen dien despotisehen last een voudig niet opvolgen maar hunne betrekkingen spoedig nederleggen, dewijl zij zich niet langer gedwee wenschea te onderwerpen aan zulken dwaze nukken. Verder hebben wij vernomen dat verscheidene particu lieren over den stoomtram hebben geklaagd. Wanneer men het klachtenboek openslaat, dan kan men tot de wetenschap komen waar alzoo over ge mopperd wordt. Bovendien zal, naar men zegt, de administrateur van de suikerfabriek G. in het Kraksaansche en toebehoorende aan een der Banken te Soerabaia een actie tegen de Stoomtram-maatschappij instellen. Als 't zoo voortgaat, dan zal men niet lang behoeven te raden wat van deu stoomtram Probolinggo worden zal. En de Soerabaia-Courant van 11 Januari 1.1. bevat het volgende bericht: Uit Proholiuggo wordt geschreven. De Gouvernementsbrug bij Gending waarover de ProboUngijo stoomtram loopt is alweder gezakt. Drie maanden geleden was die brug iu zoodanig deplorabelen staat dat de Resident van Probolinggo het raadzaam achtte den loop der trams over die brug te doen staken, met lastgeving aan den chef van Exploitatie van de Probolinggo stoomtram om die brug te doen versterken. Dit werk geschiedde op zulk een wijze, dat het vooruit te zien was, dat de brug binnen drie maanden weder moest zakken. Twee der schroefpalen waarop de brug rust werden wat dieper ingedraaid en verlengd. Niettegenstaande de kaliebodem onder die brug blijkens grondonderzoek bestond uit zand 5 meter diep, werden beide schroefpalen, slechts n meter dieper ingedraaid, zoodat de schroefbladen die aanvankelijk op 2.50 meter diepte hadden gestaan, toen daalden tot op 3.50 meter ea dus bleven hangen in loopzand. Het is wel te be grijpen dat die palen onder het gewicht van de machine die 10.000 Kg. weegt en van de boven het toegestane gewicht beladen wageus, weder zakken moest. Om een draaevermogen voor de brug te verkrijgen dat meer dan 10.000 Kg. bedraagt moeten de schrocfbladca minstens l meter diep in harden bodem worden ingedreven en niet staan, of liever gezegd hangen, in loopzand zooals dit nu het geval ia. Wat de chef van Exploitatie toch wel bedoeld heeft met de schroefbladen in loopzaod te doen hangen en ze niet dieper in te draaien, ofschoon de diepte van den zandbodem oader die brug aan hem bekend was, daar omtrent, hoop ik, zal de Resident van Probolingo wel naricht vragen ; het schijnt onverantwoordelijk zooals de chef van Exploitatie thans handelde. Meent hij soms dat in geval een ongeluk gebeurt, hij er even gemakkelijk van afkomen zal als van de over treding om den afsluitboom van de S S. te openen terwijl de trein in aantocht was, waarvoor hij slechts met ? 1.?? boete gestraft werd door het Residentie-gerecht. Gaarne hoop ik dat de directeur, de heer M. C. Verloop en de heeren commissarissen : C. S. Fayan VJielander Hein, Jhr. J. C. F. We8tp*hn van Hoorn van Burgh en mr. E. van Heioma, geruststellende berichten zullen kunnen verstrekken. De meeste indische petroleum- en tabaks waarden in goeden, sommige in besten doen. Dit laatste geldt vooral de aandeelen MoearaEnim Petr.-Mij, die van 147 tot 155 konden stijgen. Dit staat in verband met een over eenkomst, gesloten met de schier almachtige standard-oil-company. Zou zij niet gevaarlijk worden voor de nederlandsche ondernemingen? Mocht haar entree maar belet kunnen worden. ?£ * . » Na de indische, wijzen de amerikaansche sporen de meeste variaties aan. In 't algemeen IIIIMIIIIIIMIItllllllllllllllllillMllllllltlllllllllMIIIIIII bestaan van den Bond niet tegen te werken. Op de clubavonden in 't Leeskabinet zal 't bestuur eene lijst laten circuleeren teneinde den, leden nog eens te herinneren aan bovengenoemde feestviering. Voor den schaakwedstrijd, die in den zomer van dit jaar te 'sGravenh.ge zal gehouden worden ter gelegenheid van het 25jarig bestaan van den Nederlandschen Schaakbond hebben Hare Majesteiten de Koningin en de Koningin-Regentes van Hunne be langstelling in dit schaakfeest doen blijken door het als eerste prijzen beschikbaar stellen van 2 groote zilveren en l groote bronzen medaille. Officieel programma en nadere nlichtingen omtrent dit schaakfeest worden gaarne verstrekt door den secretaris H. D. B. Meijer, Amsterdam. Wij laten hier eenige curiositeiten volgen, die wij uit verschillende tijdschriften in den laatsteu tijd ver zameld hebbem. CENTRUMOPENING. Verscheen onlangs in de Jloruing Post". De partij werd door twee ongenoemde Engelsche amateurs gespeeld. Wit. Zwart. l C 4 c5 's naeer en vogue". e D e2 de4: 7 R e4: P d4 8 R c6 f !! : P c8 m 3 l> «1 4 D dl Niet slecht, maar D e3 HOLLANDSCHE PAHTIJ, gespeeld te New-York. Wit. Zwart. Teed. Delmar. l dl f5 5 e3 Ii5 2 R ffr> h6 6 R d3 T U6 3 R Ei II 7»tó.t Ttó 4 R ff3 f4 8 R g6 f Een Engelsche schaakredacteur voegde aan deze partij 't volgende versje toe: Learn, readei', trom this bit of chess, The penalty of carelessness 'TJs alöo an apt illnstration Ot' greed leadmg to ruination.1' ONREGELMATIGE PARTIJ. Wit. V. Aston. l e4 P c6 2 t'4 e5 3 P f3 ef4: 4 R et f6? 5 d4 ga 6 P ga: tg*: Zwart. . H. G nest. Wit 'geeft mat in 5 zeüen. D h) f. D " t, e5f, D d5 f, D e5: f. De zetten van Zwart ziju alle gedwongen. kan gezegd worden : Americans better ; Union, Pacifics strong. * * De koersvergelijking der voornaamste Euro peesehe staatsleeningen leidt tot de slotsom : weinige, onbeduidende verandering. Niet te verwonderen. De noteering is over het al gemeen zoo hoog, dat slechts van buitenge wone oorzaken meer beteekenende verande ringen mogen verwacht worden. Van de buitenl. staatsfondsen vragen voor namelijk de Venuzuelanen '81 door rijzing van \l/i pCt. de aandacht. Deze verbetering staat wellicht in verband met het reeds de vorige week aangestipte bericht, dat de rente op de binnenlandsche en op de zoogenaamde Bleichröder-leening 1896 zal betaald worden. Mocht ook reeds iets bekend zijn omtrent de voldoe ning der buitenlandsche schuld ! Voor de overige Z.-Amerik. kan alleen be richt worden : rise in Uruguay. Van de ind. en fin. ondernemingen onder scheiden zich de aand. Incasso- Bank door koers vermindering van 119 tot 117% pCt, die wellicht in verband staat met de uitgifte van een millioen gulden aandeelen in stukken van f 1000.?en ? 500.?. De aandeelen die tot een dageliiks vast te stellen koers, aan vankelijk op 117 pCt. bepaald, ter beurze worden verkocht, deelen in het volle dividend van het loopende j aai. Uit de voor mij liggende balans blijkt, dat het geheele aandeelen-kapitaal drie millioen gulden bedraagt, waarvan op 31 December 1897 nog twee millioen in portefeuille was, terwijl een reserve van ruim % ton is be spaard en een extra-reserve is aangelegd die vier mille bedraagt. De winst over 1897 laat een dividenduitkeering van 6'A pCt, toe. Dit bedroeg in: 1891 ... 4 pCt. 1892 . . . r,lA » 1893 . . . 5K » 1894 ... G 1895 ... G 1896 ... G Het overzicht der rekeningen wijst op een gestadigen vooruitgang behalve in interest ook in incasso. Dit is vooral met het oog op de toenemende concurrentie in laatstgenoemd onderdeel van den kassiersarbeid van beteekenis. Naar het mij toeschijnt wordt de zaak op soliede wijze gedreven en verdient zij mits dien vertrouwen. Dat is dan ook noodig om tegen pi. m. 117 pGt. te koopen. Een dividend van GVi pCt. geeft toch, tegen dien koers, 5,3 pCt. revenu! Op zich zelf nog een mooi in komen in dezen tijd. Am s t., 17,18 Febr. D. STIGTEK. Antwoorden aan abonnenten. J. B. te L. Ik meen u te moeten aanraden van. de tegenwoordige rijzing te protiteeren, Het door u genoemde verlies van 4 pCi. zal nu heel wat minder bedragen, vermoed ik. Als u bepaald speculatieve papieren verlangt, dan zijn wel betere aan te wijzen. Boekaankondigingen. Nu de Indische cultuur-, spoorweg-, tram-, goudmijn- exploratie- en exploitatie-maat schappijen in steeds grooter mate de aandacht vorderen, verdient de uitmuntende uitgave van de bekende firma J. H. de Bussy, alhier, van het Handboek voor cultuur en liandelsondernemingen in Neerlandsch-Indië, tiende jaar gang, 1898, steeds meerdere aanbeveling. D. fe. liiiiiiiiiinuuiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiuMiiiiiiiiniiiiiiiiniiiiiHiiiiiiiiiiiii» dl OPENING, gespeeld te Magdehurg. (?Saaie Zeitung"). Wit. Zwart. W. Horn en Paul Lipke. Dr. Liebetruth. l <i4 <1«5 ^°S sterker was a5. a rt P fe u -°-°D c7 Met dezen zet moet men wachten totdat Zwart met e6 zijn D raadsheer heeft opgesloten. 3 R g4! 4 P f3 e6 5 P bd2 c5 6 dcö:? 7 P b3 8 R e2 9 P ea 10 D e2: 15 P el . , .. _, Hierdoor geraakt Wit "> een gedrukte stelling Beter was 17 D a4:, T a8 11 P f3 12 R d2 13 f5 R ca: R 1(6 0-0 R e2: P bd7 T e8 ea T c8 18 enz. 17 18 Nu T a2: 19 K bl a3 b3 P g4 volgt een verba zend fijne slotwending. 19 D e2 P df6 20 h3 R e3:! 21 hg4: D c3 22 R e3: P e4 en Wit zit in den val. CORRESPONDENTIKPARTIJEN. Damegambiet. Evansgambiet. Weenen. Petersburg. Petersburg. Weenen. l d4 da l e4 e 2 c4 P c6 2 P f3 P c6 3 P c3 dc4: 3 R c4 R c5 4 do P o5 4 b4 R bi: 5 D a4 ?}? c6 5 c3 R aa 6 b4 böC 0-0 d6 7 D aa: D a&: 7 d4 R b6 8 ba&: b4 8 a4 P f6 9 P dl cda: 9 R böa6 10 e4 e6 10 R c6: f bc6: 11 P e3 P f6 11 aöR a7 12 eda : eda : 12 D a4 ed4 : 13 R 1)2 R e6 13 cd4: R d7 14 R f6: g(6: 14 e5 P do 15 P e2 T ac8 10 R a3 0-0 16 P f4 T ca 16 D c4 P f4 17 K h2 R e6 18 D cl