No. 1079 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Eenzydig oordeelt men echter als men vergeet dat die algemeene oorlog van alle ondernemers onderling, dat die anarchie in het produktieproces in niet geringe mate ook den ondernemers stand benadeelt, de zekerheid van bestaan hem ontneemt, het succes in het bedryf af hankelijk stelt van velerlei oorzaken, die liggen buiten zjjn bereik. Zoo ontstonden de Kartels: vereenigingen van ondernemers, om onderlinge individueele bestr\jding, de onderlinge individuele benadeeling, door sociale samenwerking te doen vervangen en wel door: a. de verkoopprijzen der fabrikaten voor allo leden te bepalen; 6. in verband met den vastgestelden prijs den omvang der productie te regelen en dien te verdeelen en zoodoende overproductie te voorkomen; c. den verkoop over de leden te verdeelen. Deze kartels-kinderen van den nood, moet men wel onderscheiden van rings-kinderen van de beurs. * * * Deze vereenigingen van zelfstandige patroons hebben in vele gevallen het boven aangewezen doel niet bereikt, vooral door haar tijdelijk karakler. Dut zou anders worden. Wat de kartels niet vermochten zouden de trusts doen. De omschryving van een trust geef ik wellicht het best door den advocaat Dodd, op wiens advies de Standard Oil Trust is opgericht, de wijze waarop een trust tot stand komt, te laten vertellen: »In de Vereenigde Staten ontvangt de naamlooze vennootschap hare rechtspersoonlijkheid van den staat waarin z\j ?opgericht is. Tot dien staat is dan ook haar werk kring beperkt, want hare uitbreiding buiten de staatsgrenzen wordt op allerlei wjjzen bemoeieJgkt. Om een industrie, in verschillende staten tot bloei te brengen, is het daarom noodig in elk der afzonderlijke staten büzondere ondernemin gen te stichten. Elke maatschappij heeft haar «igen bestuur, is onderworpen aan de wetten der bijzondere staten; alle aandeelhouders hebben -«venwei gemeenschappelijk belang bij den voor spoed der ondernemingen. Hoe dit vraagstek op te lossen ? Men kwam al spoedig met het voorstel dat de aandeelhouders hun aandeelbewijzen aan mannen, in de handelswereld goed ter naam en faam bekend, zouden ter hand stallen, tegen ontvangbewijzen. Dit vraagstuk werd mij eenige jaren geleden gesteld en op de aangegeven wijze loste ik het op. Zoo ontstond de eerste amerikaansche trust, de «Standard Oil Trust." De grondslag van de Standard Oil Trust, den 2 Januari 1882 opgericht, bestaat in een schrifteljjke overeenkomst (trustdeed) die door oen 80-tal belanghebbenden bij de petroleum-industrie werd aangegaan. De aandeelhouders der toege treden maatschappijen droegen hun bewijzen van actie aan de negen trustees over, waartegen ze certificates, cntvangbewijzen, in ruil ontvinger. .Zulke bewijzen werden ook afgegeven aan de zelfstandige eigena'ars die hunne o-.dernemingen in eigendom aan de trustees overdroegen. Dezo certificaten staan op naam en kunnen door o-.-erschrijving in de registers worden overgedragen. De eerste uitgifte in certificaten bedroeg zeven) ig millioen, dollars, door toetreding van meerdere ondernemingen is deze enorme som met tientallen millioenen verhoogd. In de acte van oprichting is bepaald dat ds organisatie van iedere tot de trust toegetreden vereeniging geen verandering zal ondergaan en dat de ondernemingen hunne zaken geheel op dezelfde wijze zullen voortzetten. Volgens art. 15 hebben evenwel de truMees tot taak om oppertoezicht uit te oefenen over alle tot de trust toegetredene ondernemingen. Zij hebben, als ver tegenwoordigers der aandeelhouders van de ver schillende ondernemingen, nauwlettend toe te tiiilMiiliiiiimiiiiiiiiii 8ste Jaargang. 27 Februari 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Road, Regcnt's Park, London N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. CORRESPONDENTIE. X. te A. Verzoeke Weekblad van a. s. Zondag te' zenden aan Pastor J. Jespersen Svendborg Danmark, E. Wieling te G. Kant u aan ons verzo'.k voldoe-i ? J. W. te X, te 'a Hage. Vriendelijk dank voor partij. L. A. K. te A. Wij zijn u ten zeerste dankbaar voor uw bereidwilligheid. Steeds tot wederdienst bereid. Probleem No. 421. Mat in drie (3) zetten. abcdefgh Wit 10, zwart 13 stukken = 23. Oplossing van no. 419 van Pastor J. Jespersen te Svendborg. l D f'3 enz. Opgelost door L. A. Kuijers, Amsterdam (1); P. D. v. Zeeburgh, Groningen; J. v. Wijhe, Zwolle (2); A. Korst, Bergen op Zoom (2); H. Mendes da Costa, Amsterdam (2); K. S. te Appingedam; G, W. Kloos terboer, Deventer (2!3); J. M. Keuning, Beetster.zwaag (21 2). zien dat steeds bekwame en vertrouwde mannen tot bestuurders en beambten gekozen worden. In dat opzicht hebben zy zelfs de bevoegdheid zich zelf tot die betrekkingen te benoemen. Als hoofddoel behooren ze steeds te beschouwen het algemeen belang van de houders der trust-certificaten. Om dat doel steeds voor oogen te kunnen houden, zonder in botsing te komen met de bijzondere belangen der afzonderlijke onder nemingen is het volgende bepaald: de winsten van alle zaken moeten aan de trustees worden afge dragen; het totaal hiervan wordt, na aftrek van de gelden voor de algemeene uitgaven en voor de generale administratie der trust, onder de houders der trustcertificaten gelykeiyk verdeeld. Wordt derhalve, in het algemeen belang van de trust, de productie of de verkoop aan een onder neming verboden of bemoeilijkt, de houders der trust-certificaten vroeger aandeelhouders dier onderneming ontvangen precies evenveel divi dend als de vroegere aandeelhouders van andere zaken, thans even als zij, bezitters van trustcerlificaten. Deze bepaling is van'het grootste gewicht om over een toetreding tot de Standard Oil Trust een oordeel uit te spreken. Ja, meer nog, men dient van deze grootsche organisatie die, 't kan moeilyk ontkend worden, in den geest van den tijd handelt of juister gezegd een natuurlyk uitvloeisel is der oeconomische sociale evolutie waaronder we leven en waaronder velen lyden een goed overzicht te hebben. Om die reden meen ik goed te doen de lezers van de Groene deze min of meer uitvoerige oeconomische uiteenzetting te geven. Heb ik hiermede tevens niet een vernieuwd bewijs gegeven van het ver band tusschen beide door mij geredigeerde ru brieken ? De aandeelhouders van de Moeara-Enim kun nen na deze voorlichting wellicht gemakkelijker aan de studie gaan. De vergadering toch is, in verband met een schrijven van den minister van Koloniën, tot later uitgesteld. Van de vele opgewonden stukken over de Enim-zaak onderscheidde zich de brief van den heer Th. Gillissen alhier, gericht aan de »Koninklyke" door rustig gestelden verstandigen inhoud. En hij had succes. Het bestuur van de «Koninklijke" gaf reeds na twee dagen het m. i. zeer verstan dige er van ruim inzicht getuigende antwoord, dat het zich bereid verklaarde met de Enim »in relatie te treden in dier voege, dat zij wordt ontheven van de blijkens circulaire van het be stuur bestaande zorg voor het vinden van het geld, noodig om haar bedrijf uit te oefenen en mede van de zorg om haar produkt op doel matige wijze te verkoopen, desverkiezende tegen dadelijke ontvangst van geld". Dit schijnt mij een gelukkig plan toe ; hierdoor wordt een goede richting voor de nederlandsche ondernemingen aangewezen in haar gemeenschappelijk belang. Mocht samenwerking met of' toetreding tot de Star.dard Oil Trust in het financieel voordeel der aandeelhouders wenschelijk wezen, dan ia het vóór alles noodig da', alle reeds bestaande Nederlandsche ondernemingen gemeenschappelijk in deze handelen. De toetreding van een of van enkelo ondernemingen zou wellicht den ondergang der andere haast onverbiddelijk ton gevolge hebben. Xog een opmerking: zeer wenschelijk is het, dat het bestuur der Enim zijn voorstellen volledig en tijdig ter kennis brenge van aandeelhouders pn pers opdat een juist en grondig onderzoek <?en gemotiveerde beoordeeling mogelijd make. Nous verrons. Na verschillende groote koersuf?.vijkingen staan de Enim's nu o: geveer 10 pCt. lager dan den vorigen donderdag. De hoogste koers der koninklijke is ovenwei tien percent hooger dan de hoogste notcerinfe der vorige week. De lagere noteering der Probolinrjo-stoomBeoordeeling. Te overladen voor den onbeduidendcn inhoud. L. A. Kuijers. TWEEDE NAT. COKRESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Achttiende zet van Zwart. Partij No. 10 11 12 13 14 l» 16 18 19 20 21 23 Den heer A. B D 06 D er, f de4: P e4 R gr» K g-7 a 5 T ae8 c» D e4 P d3:f Partij l No. l 24 ! 20 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 te A. R f2:f K f8 T eS R h R f 8 K f'8 f4: h.j h7 Partij l No. ! 36 37 38 at) 40 41 42 43 44 45 e5: cG fe'6 d5: R f5: Van den heer v. IT. hel) ik nog niets vernomen. Een bepaalde tijd is niet anders vastgesteld. Feitelijk moeten" de zetten Dinsdag avond verzonden worden. Eenige consideratie is even wel gebruikelijk. lu '23, 31, 38 en 41 geen opgave ontvangen. J. J. S. In de corrcsp. partijen zijn nog de volgende zcttrn genehicd. Woenen. Petersburg. Petersburj 15 P jre-2 16 P f4 T acS T c5 36 17 K hl 18 I) cl 19 K g2: 20 K gtf p n H e(5 P s-2: K d-", f 5 UIT DE SCHAAKWERELD. De stand van 't Weener Meestertournooi is volgens de laatste berichten als volgt: Marco 11 winstpunten (nog 3 partijen te spelen), Dr. Kaufmann 11 (2), Brocly 9i;2 (2), Schlechter !) (31, Ilalprin 9 ('2j, Mandelbauru 7' 'o (2|, Ad. Schwarz ; ; 01). De uitslag van 't Internat. Pr.'bleemtou^nooi van 't Neue Illnstrirte Blatt" te Brann (prijsrechters Prof. Berger, Dr. Dobrusky en S. Ma rel) was als volgt: I 1100 Kr.) .los. Svej-la, Praag; II |60 Kr.) Erlin'cn Neino, Weenen; III (40 Kr.) Pospisil, Praag. De prijs van 5') Kronen voor de beste bewerking van een door Dr. Mazel opgegeven thema behaalde Jo?. l'ospiail. tram-Mij, is nog onveranderd gebleven. Nader heb ik, in verband met de door na\j de vorige week medegedeelde berichten uit Indië, helaas nog niet vernomen. Wel las ik het volgende be richt in het Bataviaasch Nieuwsblad: Overleg is het halve werk. »De ondervinding heeft geleerd, zegt het ft. N., dat het bij sommige Indische tramweg maatschappijen wel eens hoogst eigenaardig toegaat. Zoo heeft de Probolinggo stoomtram maatschappij een \jzeren brug uit Europa gekregen, om in den grooten postweg tusschen Kraksaan-Phaeton by Randoe-Merak te wor den gelegd, en deze brug... is te kort. De lanVdhoofden, die reeds opgetrokken zijn staan verder van elkaar dan de brug lang is. Daar staan, zoo schrijft men ons uit Krakssün, nu al de vakmannen van de Probolinggo stoomtram-maatschappü. en weten niet wat te doen, de een zint op een middel, om het gebrek te verhelpen, de andere weet geen raad van de soesah, en derde slaat met saamgevouwen handen de oogen neer, als bad hij in stilte, dat de brug toch in lengte zou groeien. Intusschen kan door dit koopje het baan vak Kraksaün Phaeton niet in exploitatie komen". Zoo ontstaat reden te meer voor ongerustheid voor de aandeelhouders. Gaarne herhaal ik mijn wensch van de vorige week; moge de directeur, de heer M. C. Verloop te 's Gravenhage, of mogen commissarissen, zijnde de heeren: C S. Fayan Vlielander Hein, jhr. J. C. F. Westpaim van Hoorn van Borgh en mr. E. van Heloma spoedig geruststellende berichten kunnen verstrekken. De koers der Nederl. Indisehe Spoorwegmaatschappy onveranderd. Van beteekenis voor haar is de ontworpen stoomtramweg die Babat, gelegen aan den ontworpen stoomtramweg Goendih Soerabaja, met Djoiiibang verbindt. Het is niet onwaarschijnlijk dat de Rabat?Djombang. die door streken met zeer veel binnenlandsch verkeer en waar veel houtvervoer noodig is, aangelegd wordt, ook veel transitverkeer verkrijgt ten nadeele van de Nederl. Indische Spoorwegmaatschappij. Al zal dit verlies voor deze spoorwegmaat schappij nu niet zoo heel groot zijn wellicht, toch is er reden in dit opzicht een oogje in 't zeil te houden. Van de koloniale crediet- en cultuuronderlieminïen vestigen de aandeelon der Maatschappij tot Exploitatie van da Suikerfabriek »Badas" de aandacht op zich, door de rijzing van O tot 1.'S pCt. Waaraan die toe tesohrij.en? Aan het verkrijgen van een preferent aandeelenkapitaal van /200.000 ? Hierdoor is het mogelijk geworden executie te voorkomen en het bedrijf voort te zetten. Vele indische zaken zijn werkelijk go >d, maar de leiding, het bestuur laat wel eens veel te wenfchen over. Zou dat iiier ook niet het geval zijn ? In de circulaire zelve wordt erkend dat het geleden verlies voor een groot deel te wijten is aan vroeger onvoldoend toezicht van den vroeger gedelegeerde, het agentschap op Java der Soerabsjasche bank- en Imndelsvereeniging. \Yas bet nu niet noodig geweest een derzakc kundige directeur aan te stellen die in Indiëzelf de zaak bestuurt, controleert, leidt. Dat kon toch Jhr. .W. 11. Bicker, vroeger directeur, thans adviseur (?) niet floen; en kan dat van den tegenwoord:gen directeur die wel als koffiemakelaar een goedklinksnden naam heeft (?overgd worden ? Of is Jhr. Bicker nog directeur? Ik vraag uiaar, in het belang van der aandeelhouders kapitaal 011 van dat der indische ondernemingen in het algemeen. Amerikanen niet vee! veranderd. Van de europoesche Staatsfondsen ondergingen de Porlugecsm de meeste verandering, echter in De Kabelmatch tusschen Groot Brittannie en de Ver. Staten zal op 18 en 19 Maart a. s. plaats vin den. Aan de eerste 3 borden (10 in 't geheei) zullen spelen: I Bbiekburne tegen Pijlsburg, II Burn tegen Showalter, III Caro tegen Barry. De volgende merkwaardige matstelling deed zich voor in een partij onhii gs te C/iernowitz gespoeld. Zwart Dr. A. F. 8 jj} JS 13 a b c d o f g h Wit, llirhaol Marco. \Vit aan don zet kondigde in d,-ze, -telling mal in 5 ::euen aan : l P 06 t- "i"1: 2 D 'J: f!:, K V7: 3 T al f 4 T hbl f 5 T af) )-. AVEENER PARTIJ, Consultatipparlij, gespeeld te Utrecht '.) Nof. 1897. Wit. /'wan. J. V7. te Kuiste en (1. Jlo-ewind. DI-. A. (K Olland en .1. R. AlmjneUe. :. p s-c2 P r o (i d3 <ï<; 7 b3 7 R g5 gaat niet we gens R t'2: t en P g4 f. 7 R e(i.' ,,.,,., , '3i( i' lifiu D o7 moeten hoeft P a4 vo?rlo«,pig ,^,M.n,pll(in j, (,(i wo,.dt 1 et v. 2 P «?:« P ,.(! 3 J?3 K i-5 ?j R ;;2 :i(» Deze y.ct heeft g haast, want /wart l>eniet te vreex.en. IVii» 4 P f 6 5 P a4. d(i li p c.j:, dc5 : en '/iw. krijg t na R c!>. D d7 (of R d7 en D e?) weerlegd door AVit's vol genden ^('t. 8 C4! D e7 achterwaartsche richting. Ze verloren ruim l pCt. De zoogenaamde conversie, waartoe reeds gedeeltelyk besloten is, belooft den houders niet veel goeds. Zoolang Portugal zijn tegenwoordig bestuur met z\jn veel te groot ambtenaarspersoneel en zijn misbruiken, behoudt, mag op een beduidende verbetering niet veel gehoopt worden. En een wel dadige hervorming van de geheele bestuursorgani satie zou zelfs al de goede wil daartoe niet ontbreekt toch slechts na verloop van jaren kunnen gelukken. Antwoorden aan abonnenten. V. d. W. te Rotterdam. Zie bovenstaande betrekkelijke mededeelingen. Het advies van uw kassier omtrent den voorgestelden verkoop acht ik geheel juist. Wilt ge uwe moeder een «rustig bezit" verzekeren, ruim dan zoowel de 3 als de 41/2 pCts. Portugeezen op. Ook de dooruwcommissionnair voorgestelde stukken tot aankoop vind ik over 't algemeen goed. Veel hangt even wel af van de bedragen die hij voor de verschil lende soorten wil besteden. Uw eigen bezit zou ik verkoopen en het zoete winstje inmiddels incasseeren. P. S. te Dordrecht. Voor soliede geldbelegging zijn de Mexicanen ongeschikt. Mocht ge advies verlangen omtrent soliede belegging, ik ben be reid ook u met raad te dienen. Am s t, 24 Februari 1898. D. STIGTBR. * * * Het volgende ingezonden stuk ontving ik te laat om hierop een enkele kanteekening te maken. Probolingo Stoomtram-Maatschappij. In de Amsterdammer van Zondag 20 Februari komt een artikel voor, bestaande uit 2 uit de Soerabaya Courant overgenomen artikelen over onze Maatschappij. Deze artikels (geschreven, zooals ons bekend is, door een ontslagen geëmployeerde) waren zoo blijkbaar tendenzieus, dat wij er allén op ant woorden, om reden ons dit door eenige aandeel houders wordt verzocht. Wat betreft den achteruitgang der ontvangsten tot ? 2400.?'s maands, zie hieronder onze ont vangsten over 1897, terwijl over Januari 1898 telegrafisch wordt gemeld dat de opbrengst / 4200.bedroeg. Januari / 387.55. Februari / G23.45, Maart / 914.G5, April 429.85, Mei 1)10.07, Juni/2119.57, Juli / 4032,21), Augustus / 4934.GG, September / 440432, October /4325.07, November/3904.75, December / 3900.09. Waar nu als hoofdschotel formeele leugens wor den geschreven, die zoo dom brutaal zijn, dat ieder die zich de moeite geeft om de in de cou ranten gepubliceerde rnaandelijksche ontvangsten na te gaan, de onwaarheid er van kan snappen, geloof ik tegenover dergelijke ongeteekende epis tels het beste te doen om er verder geen nota van te nemen. Do Kfcdirie stoomtram maakte over Januari 1898 een bedrag van /' 0500.?ongeveer en had deze maatschappij ruim 93 kilometer in exploitatie volgens de laatste bekendmakingen. Nu is de Kedirie lijn volgens meerdere des kundigen de veelbelovende lijn voor de toekomst en zouden wij reeds tevreden hebben kunnen zijn, wanneer wij voor de 31 kilometer die wij thans in exploitatie hebben, een derde van f (j 00.?of + ?2170.?hadden gemaakt en wij ontvingen / 4200.?in diezelfde maand. De aandeelhouders kunnen dus gerust zijn. Voor Juni zijn er geen belangrijk grootere ont vangsten te wachten denk ik en tegen dien tijd komt tevens het jaarverslag, waarop ik thans liever niet wil anticipeeren. Den Haag, M. C. VKRI.OOP, 21 Febr. '98. Directeur der Probolingo Stoomtram-Maatschappij 9 fó, pió: 10ef5:,Kf£: 11 14 g5, T g8 12 R h4, T gC 13 T f l, D d7 14 R i 6:, T i'6: 15 g4, P cv IC P g3 en wint. «J f5 R d7 10 R g5 h6 11 P da P d5:! Wit, dia door Zwart's zwakke zetten in de ope ning een paar tempo's in de ontwikkeling voor uit is, bad door 1111 f C-, D f6: 12 P du, D 0.8 13 fo, gfu: 14 T f l, f5 15 ef'5: zijn voordeel inoeteu vasthouden. Door den tekstzi t krijgt Zwart ge legenheid zijn dame op niet bepaald nadeelige wijze t gen 3 officieren te i uilen. 12 R c7: P e3 13 D Ai P g'2: t 14 K dl P 80 f ló K cl K e7: 10 »-3 Om P b4 of d4 te voor komen en tevens 17 dl, P c4 l'i 1> i,3 te dreigtu. 16 te 17 b3 1)4! De eenige. maar vollioaien af loende wijze 't paard (t1 redden. Volgt nu 18 (i-lV dan bc;': 1.1 D * o:, eu4 . en de zwarte piMiLi.ii wolden zeer ge vaarlijk. 18 'i-b-l: P 1>4: 19 (14 ed4: r'O P d4: P cti 21 P t-(i: i K cG: 22 24 ^ T el? dan R a3 f 23 K b', R e-i: 2i D cü, R c2: f. 22 P c-4 23 I) c3 R e-5 t 24 K <11 R :U f da zou tot zeer leven dige varianten aanleiding hebhen gegeven. Bijv. 25 T el ?, H al f 20 K e2, d4 27 V AS, B 1)5!! ea wint de dame. Of2:")ed5:, T hd 8 26 D c4: T da: f 27 K el (K c2 dan R 1)5 en wint) R d2 f 28 K f 2, T fa: -j' 2.1 K gl, R e3 f 30 K h2, T f2 -j-31 K gl, T c2 f en wint. Na 25 ed5:, T hd8 26 K ei! schijnt Zwart evenwel geen voordeel te kunnen hehaleD. cP e4 f <15 25 K e2 R g5 2<> K f2 P d2 27 I> c7: f K d7 't Nemen van dou pion beeft ook zijn scha duwzijde. Wtt schijnt later gedwongen een pion terug te geven om zijn torens tijdig in 't spel te kunnen brengen. 118 e5 28 T el, T acl 29 D a7, T c2 enz. 2S t!» K g2 30 e(<! Wil Wit 't hoogst ge vaarlijke indringen der ZW;;rtd lOrebs beiGUen, dan is bij wel lot, deze combinatie gedwongen. 30 feö: 31 fe(>: K eG: 32 D b(i f K e.7 K3 T hel T ac« 34 T adl T c2 f 35 K Si K (122 11 eüwas de zei. ;!(> T e4. f! «Jei: 37 (14 T hc8 3S T d2: T d2: 85) I) d2: K n 't eindspel u at 'peraise schijnt, wcru n;> v. ;e >:ett' n door Wit getvonuen. Een intere-ssaute partij l en C-0-0 een goed spel.' P 8" g6 kon volgen: