De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 27 maart pagina 5

27 maart 1898 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 1083 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOR NEDERLAND. bijzonderheden, gelijk die maar weinig in een mensen wordt aangetroffen. In dien tijd verschijnt er niets Tan Bacon. 7. Na 1609 verloopen er 13 jaar, dat er geen werk van Shakespeare verschijnt, wel verschijnt van Bacon aan het begin dier periode Wisdom of the Ancients en aan het einde Novum Organum. Na 1623 zien drie werken van Bacon bet licht en acbt ef tien nieuwe en twaalf omgewerkte stukken van Shakespeare, die intussehen reeds in 1616 was ge storven. Daarbij trekt het onze aandacht, dat de werken van Shakespeare en Bacon's »De augmentis Scientiarum" in hetzelfde jaar het licht zagen op hetzelfde papier, met dezelfde letter en in het zelfde formaat. Men bedenke, dat Bacon 1606?1621 door staatszaken geheel in beslag werd genomen en dat hij in 1621 viel en daardoor als ambteloos burger tijd had, zich onverdeeld aan zijne stndiën te wijden. 8. De gebeurtenissen van dien tijd, de voor vallen aan het hof worden met kennis van zaken in de stukken besproken, grondige kennis van Frankrijk (waar Francis Bacon lang verblijf hield) en van Italië(waar zijn broeder Antony lang woonde) spreekt uit de stukken. Er is nooit beweerd, dat Shakespeare gereisd heeft. Ook komt St. Albans, Bacons woonplaats, drie en twintig maal in de stukken voor; Stratford, Shakespeare geboorteplaats nooit. Beschouwen we dit als inleiding, dan zijn er nog tien argumenten ten gunste van Bacon. 1. Omstreeks 1594 schreef Bacon »Tne Promus of Formularies and Elegancies" zijnde 1700 citaten uit verschillende scürijvers, deze komen niet in Bacon's werken voor, maar wel in Sbakespeare. 2. In Shakespeare staan ± 500 nieuwe woorden, meest naar het Latijn gevormd en daarvan komen er ± 490 ook bij Bacon voor. 3. Nieuwe samenvoegingen van woorden, stop woorden vroeger niet gebruikt, die bij Shakespeare voorkomen, komen ook bij Bacon voor. 4. In Bacon's historische werken zijn geheele bladzijden, schijnbaar in proza, maar in werkelijk heid in rijmelooze verzen geschreven, (gelijk Goethe o. a. met Egmont deed) en die stukken zijn nauw keurig in denzelfden stijl, als die van Shakespeare. 5. Overtalrijk zijn de spreuken en gedachten, ? die in beide werken met dezelfde of bijna dezelfde woorden voorkomen. 6. Ongewone beweringen, nieuwe gedachten en bewijsvoeringen, die bij Shakespeare voorkomen, staan ook bij Bacon. 7. Bacon en Süakespeare hebben dezelfde stu diën gemaakt, dezelfde talen gekend, dezelfde auteurs liefgekregen en geciteerd; maar van Shakespeare's studiën is ons niets bekend. 8. Ben Jonson, Bacon's secretaris, spreekt op denzelfden toon en met dezelfde woorden over Bacon en Shak'-speare. Hij roemt Bacon herhaal delijk als dichter, hoewel er geen gedichten van Bacon hekend zijn. 9. Bacon verklaart zelf: »I have though in a despised weed, procured the good of all men." wat er op zou wijzen, dat hij voor het (toen zeer geminachte) tooneel had geschreven ; want //despised weed" kan niet op zijne bekende werken slaan, evenmin als dat »good of all men." ' '10. (Ook hier is letterverzetting): in Lom s Labour Lost zijn in de 5e acte allerlei Latijnsche spreuken ingevoerd, vertaald als volgt: Ik ken den man zoo goed als gij. Verstaat gij mij ? God dank, ik versta u. Ziet gij wie daar komt ? Ik zie en verheug mij. Waarom? Nu volgt er: Honorificabilitudinitatibus en de vraag: Zijt gij niet geletterd 'i //Ja," luidt het antwoord, //hij leert de jongens het boorn-boek." (Hornbook was een eikenhouten plankje met het alpbabeth, de cijfers en het Onze Vader, bedekt met een hoornen plaatje om vuilworden en afslijten te beletten). Verder: wat is a, b van achter naar voren gespeld, met een hoorn op zijn hoofd." Ba met een hoorn. «Maar ba + hoorn :z: ba -\- cornu := taeornu (wellicht Bacon). Deze a b staat midden illliiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmimiimii IIIII1IIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH 8ste Jaargang. 27 Maart 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 16 Avenue Road, Regent's Park, Loudon N.W. Verzoeke alle mededeelingen, eze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. CORRESPONDENTIE. X. te IJ. Dank voor bericht en voor de genomen moeite Gaarne ontvingen wij 't blad met de pro gramma's. Hanelyk gegroet. . * HlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIillllllllllllll Probleem No. 424. Mat in drie (3) zetten. abcdefgh Wit 11, zwart 7 stukken. UIT DE SCHAAKWERELD. Tussehen 't Rotterdamsche Schaakgenootschap" en Morphy" te Leiden werd op 13 Maart in 't Leeska binet te Rotterdam een massa-kamp gehouden, die door de Leidenaars met 9 teten 4"a punten werd gewonnen. Er waren 9 spelers uit Leiden opgekomen. De uitslag van 't Meisterturnier" te Weenen was als volgt: in het woord. Van de b naar achter spellend vin den we bacifironoh waarin voorkomt Fr. Bacon; de andere helft naar voren gespeld is ilitudinitatibus, waaruit de woorden ludi, t uit l, nat i, hi, sibi, dat is te samen: Hi ludi, tuifösibi, Fr. Bacono nati of deze spelen aan zichzehen overgelaten zijn afkomstig van Fr. Ba con. In Bacou's ms. op Northumberland House staat op den omslag Honorificabilitudino bij om zetting Initio hi ludi Fr. Bacono of In den beginne deze spelen, van Fr. Bacon. Het laatste argument is o. i. het minst afdoende, maar stellig beslissend is de overeenkomst in woor den, taal, stijl, gedachten, redeneering en meening, in verband met Ben Jonson's getuigenis en de omstandigheid, dat altijd de eene anteur werken liet verschijnen als de ander zweeg en omgekeerd. Amterdam, 17 Jan. 1898. TACO H. DE BEER. Voor hen, die nog geen kennis maakten met de oudere stukken, kan het zijn nut hebben, hier eenige titels te vermelden: The Shakespetre. Bacon Controversy by E. O. Varle. New-York. Scribuer and Co. Delia Bacon. The PMlosophij of Shakespeare's flays unfolded. The Shakespeare-Problem salved by Delia Bacon. Putnam's Magazine, Jan 1856. The Authorship of Shakespeare. Boston 18G7. (Door Nathanael Hol me). Fraser's Magazine, Aug. '74. A. C. Wertheim en Burgerdijk's Shakepeare-vertaling. (Ingezonden.) Waadde Redactie, Op gevaar af, dat door u zal gezegd worden: Man kann auch des Shakespeare zaviel bekommen, waag ik het toch, ter wille van de nagedachtenis van den man, die practisch de voorgenomen uitgaaf van Dr. Burgerdijk's vertaling mogelijk gemaakt heeft, u eene kleine aanvulling te geven op het stukje van den Heer J. H. R. in uw blad van 20 Mrt. jl. Toen de door den Heer K. geciteerde circu laire waaronder de heer A. C. Wertheim ook dadelijk zijne handteekening geplaatst had, ver zonden was, kreeg ik van diens* hand een briefje met verzoek, te Amsterdam komende, eeus bij hem aan te loopen. Ik deed dit, en zijne vraag luidde toen: »Wat »kost het drukken, binden, enz. van de voorge komen uitgaaf van Burgerdijk's vertaling van »Shakespeare ?" Ik antwoordde op deze onver wachte vraag: «Met juistheid is dit niet op te sgeven, doch ik schat dat dit toch minstens »/ 20.000 zal bedragen." De Heer Wertheim bedacht zich eenige oogenblikken en zeide toen: »Welnu! ik draag van »>i de risico, twee mijner vrienden doen hetzelfde, »neem gij het resteerende Yt voor uwe rekening. «Mijne vrienden en ik wenschen slechts dan van »de verbintenis ontslagen te worden, als uw ^risico afgeloopen is." Ik nam dit voorstel namens onze firma aan. Dat de beide vrienden en de heer Wertheim vrij zeker n persoon waren, behoef ik niet nader toe te lichten. Na de verschijning der eerste deelen bleek al spoedig, dat onze verwachting niet was beschaamd geworden, en door inteekening de onkosten ruim schoots waren gedekt. Ik deelde dit den heer W. mede en kreeg als antwoord daarop het verzoek, bij gelegenheid nog eens bij n%j)a te komen. Thans was zijne vraag: »Heeft de auteur nu »ook reeds eene goede belooning voor zijn arbeid »en moeite gevonden?" Ik moest toenmaals daarop antwoorden, dat dit nog te wenschen overliet. Eenige dagen later kreeg ik een door hem gesteld en te Amsterdam gedrukte prospectus, Ie prija 600 Kronen G. Marco met... 121/3 winstp. 2e 400 ., Dr. A. Kaufmann lli,8 3e 300 ,', Brody eu Halprin 4e 200 gezamenlijk.. ..11 5e 100 K. Slechter 101'=. 6e 75 Ad. Zinkl 10 7e 50 Ad. Schwarz.... 8 8e 25 A. Mandelbaum. 7l/2 De match per kabel tusschen Engeland en Amerika had plaats op Vrijdag en Zaterdag 18 en 19 Maart. in 't hotel Cecil" te Louden en in de Brooklyn Academy of Music. Dit was de 4de match die sedert 1894 plaats vund; de eerste bleef onbeslist, de tweede wei d door America eu de beide laatste door Enge land gewonnen. De uitslag der 10 partijen was dit maal als volgt: Gioot-Brittannië. J. H. Blackburne 1/5 Amos Burn O Horatio Caro O H. E. Atkii.s 1/5 G. E. H. Bellingham... O D. Y. Mills l C. D. Locock l/3 E. M. Jackson l Herbeit Jacobs., l H. W. Trenchard l Vereenigde Staten. H. N. Pillsbury l/2 J. W. Showalter -.... l J. H. Barry l E. Hymes , ,. 1/3 A. B. Hodges Eugen Delmar O D. G. Baird 1;2 P. K. Yuung O A. K. liobinson O J. H. Galbreath, '.... O 51/2 4' o In niet minder dan 5 partijen van de 10 werd de d4 opening aangewend, verder 3 Fransche verdedi gingen, l Spanjaard en l Giuoco Piano. Wij laten hier een der partijen volgen. GEWEIGERD DAMEGAMUIET, 2e Bord. Wit. Amos Burn. l 2 3 4 «11 P c3 R g5 5 P f3 6 e3 7 R d3 «15 e6 P f6 R e7 P bd7 0-0 c6 Zwart. J. W. Showalter. Om i'5 voor te bereiden. Tot zoover waren de zetten gelijk aan die van 't Ie bord tusschen Pillsbury en Blackburue. 8 0-0 dc4: 9 R c4: b5 10 R b3 11 1) e2 12 dc5: 13 T fdl 14 R c2 15 P a4 16 R al: 17 R b3 18 R f4 19 P dl 20 P e2: 21 R c7 22 T dl: 23 R d6 c5 P c5: D b6 b4 P a4: R b7 D a5 D h5 D e2: T fd8 T dl: f a5 K f8 bestemd voor zyne vrienden. Hij liet dit zelf verspreiden, en zooals te denken was, met zeer bevredigende uitkomst. Ik meende, nu vl'histoire intime d'un livre" verteld wordt, wat overigens niet mjjne sympathie heeft, deze feiten ook in herinnering te moeten brengen. F. DB STOPPELAAR. Leiden, 24 Maart 1898. Een moderne Salomo. Gelukkig de rechter, die begrypt, dat zooals de oude Latijnsche spreuk zegt summum jus, summa injuria, het hoogste recht soms de groot ste onbillykheid kan zjjn. en die tevens in het arsenaal zynde wetsbepalingen de noodige para grafen kan vinden, om recht en billnkhheid met elkander te verzoenen. Zulk een rechter was de Londensche magistraat Hawkins, diéde schijn baar tegenstrijdige eigenschappen van gestreng heid en humaniteit op zeldzame wijze vereenigde. In den winter van 1890 was een zekere bakker eens alleen in zijn winkel in de City, toen een vriend hem kwam vragen of hij meeging in een nabij gelegen herberg een glas whisky drinken. Hy stemde toe, want hij bedacht, dat hy vanuit de herberg den ingang van zyn winkel kon zien. Ongeveer tien minuten zat hij daar, joen hij voor z\jn deur een groote, magere kerel zag zwerven, die zich ervan scheen te willen verzekeien, dat er niemand in den winkel was; de man liep verschei dene malen langs de de deur, ging naar de vensters en scheen op oen gunstige gelegenheid te wachten. Na eenig aarzelen nam hij een besluit. Hij ging bliksemsnel den winkel in en kwam er dadelijk weer uit met een groot rond brood van vier pond onder zijn jas verborgen. Hij kon nauwelyks tien meter verder geloopen hebben toen de bakker en zijn vriend toeschoten en een politieagent wenkten die juist de straat inkwam. De man werd op heeterdaad gearresteerd. Den volgenden dag verscheen hij voor het ge recht, waar men volgens de eischen der Engelsche wet ook den bakker, diens vriend en den politie agent had gedagvaard, die de arrestatie had be werkstelligd. Het was een treurig schouwspel. De man, Smith Adams, bekende natuurlijk. De getxigen vertelden wat er den vorigen dag was gebeurd. Daarna begon de rechter Ilawkins den agent te ondervragen. ^Gisteren hebt gy ia de arrestatie inlichtingen ingewonnen omtrent den gevangene. Hoe waren deze inlichtingen ?" ;>De gevangene is een braaf man, die nooit een vonnis heeft gehad; hij heeft altijd ijverig gewerkt en wordt een voorbeeld van matigheid genoemd. Hij onderhoudt zijn moeder, zijn vrouw, een jongere zuster en een meisje van drie jaar. Zes maanden geleden is de patroon, bij wien hij vijf jaar lang gewerkt heeft, failliet gegaan. Toen heelt de gevangene te vergeefs werk gezocht; alles, wat hij bezat, moest hij in de bank van leening brengen. Eergisteren heeft zijn gezin geen eten gehad, gisteren evenmin. »Zijt gij van dat alles zeker ?" »Volkomen zeker. Bovendien z\jn hier al zijn buren, om te zijnen gunste te getuigen." »De rechter deed dadelijk uitspraak : »De ge vangene wordt vrijgesproken." Toen wendde hij zich tot den verbaasden man en zeide : »Smith Adams, het is toch onbetwist baar, dat gij gestolen hebt. En diefstal is een misdaad, of het een stuk brood of een gouden horloge geldt. Voor de wet is dit helzelfde. Als ik slechts mijn plicht als magistraat wilde doen, zou ik u tot gevangenisstraf moeten veroordeelen. Maar de wet is dikwijls onverstandig en brutaal. Ik luister liever naar mijn geweten als mensch en spreek u dadelijk vrij. Thans moet ik nog slechts gehoorzamen aan mijn geweten als Christen, en zie hier wat het mij beveelt." De rechter liet zijn hoed brengen, legde er een half pond sterling in, en droeg zijn klerk op, den hoed rond te geven aan de advo24 f3 a4 25 R c2 P do 26 R e7 : f K e7 : 27 K f2 o3 28 e4 P f6 29 T dl 2 Wit, die 't betere spel had, laat door dezen zwak ken zet al zijn voordeel ontglippen. Zwart maakt zich dit verzuim onmiddellijK ten nutte. Showalter's combinatie ia zeer lijn en ver berekend, op den 38sten zet wordt 't doel, dat hij met b3 be oogt, eerst bereikt. Met 29 b3 of 29 ba3 : was Wit in 't voordeel gebleven. 29 b3! 30 R b3: ab2: 31 T dl P e4:-f! 32 fe4: R e4: 33 P c3 R g6 34 P bl T c8 35 K e3 T cl 36 P a3 37 R dl: 38 P bl: 39 al 40 a 41 R e2 42 h4 43 a6 44 gl 45 K e4 46 a7 47 K e5 48 K d6 49 R dl 50 K e7 51 K f8 52 K g7 53 gf 5 : 54 K h7: 55 K g6 56 R g4 57 K g» 58 R h3 Opgegeven. T dl: bl D R bl: K d6 K c5 R o,2 R a4 K b6 R d7 R e8 K a7: K b6 R a6 R c4 e5 g6 f5 gf5: f4 e4 f3 f2 e3 GEWEIGERD DAME GAMBIET. 6de Mat"hpartij, gespeeld te New-York 14 Maart jl. (via Commercial Cable Company). Wit. H. N. Pillsbury. l «14 «15 2 c4 e6 3 P c3 P 16 4 R c5 R e7 5 e3 P bd7 6 P 1'3 0-0 7 cd5: ed5: 8 R d3 e6 9 D c2 T c8 Om op f 8 voor 't paard, ter dekking van h7, plaats te maken. 10 0-0 P f8 11 P e5 P g4 12 R e7: Ook R f4 kwam in aunmeiking. Zwart. J. W. Showalter. 12 D e7: 13 P g4: R g4: 14 T ael D f6 15 al T e7 16 b4 T ae8 17 b5 D ga Om cb5: mogelijk te maken, wat nu niet ging wegens P do: om tevens R h3 te dreigen. 18 f4 19 D d2 20 a5 21 R f5: 22 a6! 23 P b5: ba6:? dan D f6 R f5 D g6 D f5: cb5: D d7 P d6 en caten en het publiek. De collectie bracht dadelyk meer dan vier pond op. Het geld werd aan Smith Adams gegeven, die van verbazing en vreugde sprakeloos was, en de bank der beschuldigden verliet, om zoo snel mogelyk door de menigte te dringen, die plaats maakte om hem door te laten. Alles zonder dank, zonder n woord, al zyn ge dachten waren by de moeder, de zuster, de vrouw en het kind, die sinds twee dagen op brood wachtten. Toen b\j weg was, beval de rechter: Breng den bakker voor !" De bestolene haastte zich, in de getuigenbank plaats te nemen, maar op een teeken van den rechter zag men een politieagent den bakker in de bank der beschul digden duwen. Gevangene," zeide de rechter. g\j hebt niet geaarzeld, een ongelukkige in de gevangenis te laten zetten, die een brood van eenige stuivers heeft gestolen, en wiens ellendig uiterlyk genoeg sprak van den hoogen nood. Gij wildet hem als dief laten veroordeelen, zoodat hij voor altyd onteerd zou zijn, en gy hebt dat gedaan, gjj een dik en welgedaan man, omdat gij u verbeeldde!, dat ge in uw recht waart. Dat zijt ge ook, maar ge zijt niet rechtvaardig en menschelyk. Toch zou ik toegevend voor u geweest zyn, wanneer ik, toen iedereen de hand in den zak stak, om geld voor dezen man te geven, niet had gezien, dat ge den hoed liet voorbijgaan, zonder er iets in te leggen. Ge hebt geen medelijden gehad met hem. die honger had; ik zal ook geen mede lijden met u hebben. Een wet, uitgevaardigd door koningin Elizabeth, veroordeelt iederen winkelier, die zijn winkel onbeheerd heeft gelaten, tot een dag gevangenisstraf, omdat hij daardoor den uitgehongerde in verzoeking brengt. Ik pas deze wet toe, en veroordeel u tot een dag ge vangenisstraf en in de kosten van het geding. Dit vonnis moge een les z\jn voor alle hard vochtige menschen." En 's avonds, toen de dief bij zijn gezin was terug gekomen, en voor zich en de zynen brood, steenkolen en dekens had gekocht, zat de bestolen bakker in een cel van de gevangenis te Holloway te brommen, twijfelend aan de rechtvaardigheid der menschen en degroote Elizabeth verwenschend. MIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIU Reclames. 40 cents per regel. TRADE MARK. MARTELIS COGNAC, Dit beroemde merk is verkrijg baar bij alle soliede Wjjnhandelaars en bij de representanten ItOOIMI %NN«feBRUINIER, te Amsterdam. Prijzen van af ?2.50 per FlescL MEIJKOOS & KALSHOVEN, > Arnhem. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Ruime keuze in Huurpiano's. geïsoleerde pionnen,maar Wit daarentegen een vork, wat tegen elkaar opweegt. 24 ab7: a6 D b7:? dan P d6 en wint en op D b5: wint T bl. 25 P c3 D b7: 26 T bl D c6 26 T fel! D d6 T e3: dan P e4! en wint. 28 P dl P g6 29 g-3 Zwart dreigde P f4: 29 h5 30 D e2 h4 31 D h5 hg3: 32 hg3: P f8 33 T c5 T d8 34 T bel g6 35 D f3! P e6 Daarom ware 35 D e2 slecht geweest. 36 T c8 T eC dan D b4 37 T a6:?, D el f 38 -Ji' D d2 f en D cl: 36 K g7 37 T d8: P 48: 38 T c5 P c6 T d? dan P c3 enz. 39 D (15: 40 T cl 41 P f2! Hiermede een aardigen valstrik. 41 D d2 Zwart bemerkt niet wat gaande is. 42 D e5 t f6 43 D f6: f! K f6: 44 P e4 f D b6 D b4 spant Wit 45 P d>: 46 d5 47 gf4: 48 ef4: K f5 S* gf4: P f4: T d7 49 T c5 Ook P c4,K f4: 50 d6 wint. 49 50 P c4 51 d6 52 T c7 53 d? 54 T c8 K f4: K e4 E d4 T d8 K do Opgegeven. Partij No. 10 11 12 13 14 15 16 18 19 20 21 TWEEDE NAT. COEKESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Twintigste zet van Wit. D c3 0-0 D el: R c2 T f3 D f7 f D e7: T e8: go D e2 P e6: Partij No. 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 R d2 T e3 e5 h5 dg3 fdl f4 e5 D f3 P gf5 b3 Partij No. 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 f3 e3 h4 & f3: b5 f2 f6: fl e3 f4 wint. Zwart krijgt nu 2 De 19e zet van Wit in partij 42 was T gel. De heer C. T. v. H. te K. l'ank voor mededeeling. Het zal mij zeer aangenaam zijn u over eenige weken den afgebroken strijd te zien hervatten. Beste wenschen voor een spoedig herstel. J. J. S.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl