Historisch Archief 1877-1940
No. 1083
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOR NEDERLAND.
bijzonderheden, gelijk die maar weinig in een mensen
wordt aangetroffen. In dien tijd verschijnt er niets
Tan Bacon.
7. Na 1609 verloopen er 13 jaar, dat er geen
werk van Shakespeare verschijnt, wel verschijnt
van Bacon aan het begin dier periode Wisdom of
the Ancients en aan het einde Novum Organum. Na
1623 zien drie werken van Bacon bet licht en acbt
ef tien nieuwe en twaalf omgewerkte stukken van
Shakespeare, die intussehen reeds in 1616 was ge
storven. Daarbij trekt het onze aandacht, dat de
werken van Shakespeare en Bacon's »De augmentis
Scientiarum" in hetzelfde jaar het licht zagen op
hetzelfde papier, met dezelfde letter en in het
zelfde formaat. Men bedenke, dat Bacon 1606?1621
door staatszaken geheel in beslag werd genomen
en dat hij in 1621 viel en daardoor als ambteloos
burger tijd had, zich onverdeeld aan zijne stndiën
te wijden.
8. De gebeurtenissen van dien tijd, de voor
vallen aan het hof worden met kennis van zaken
in de stukken besproken, grondige kennis van
Frankrijk (waar Francis Bacon lang verblijf hield)
en van Italië(waar zijn broeder Antony lang woonde)
spreekt uit de stukken. Er is nooit beweerd, dat
Shakespeare gereisd heeft. Ook komt St. Albans,
Bacons woonplaats, drie en twintig maal in de
stukken voor; Stratford, Shakespeare geboorteplaats
nooit.
Beschouwen we dit als inleiding, dan zijn er
nog tien argumenten ten gunste van Bacon.
1. Omstreeks 1594 schreef Bacon »Tne Promus
of Formularies and Elegancies" zijnde 1700 citaten
uit verschillende scürijvers, deze komen niet in
Bacon's werken voor, maar wel in Sbakespeare.
2. In Shakespeare staan ± 500 nieuwe woorden,
meest naar het Latijn gevormd en daarvan komen er
± 490 ook bij Bacon voor.
3. Nieuwe samenvoegingen van woorden, stop
woorden vroeger niet gebruikt, die bij Shakespeare
voorkomen, komen ook bij Bacon voor.
4. In Bacon's historische werken zijn geheele
bladzijden, schijnbaar in proza, maar in werkelijk
heid in rijmelooze verzen geschreven, (gelijk Goethe
o. a. met Egmont deed) en die stukken zijn nauw
keurig in denzelfden stijl, als die van Shakespeare.
5. Overtalrijk zijn de spreuken en gedachten,
? die in beide werken met dezelfde of bijna dezelfde
woorden voorkomen.
6. Ongewone beweringen, nieuwe gedachten en
bewijsvoeringen, die bij Shakespeare voorkomen,
staan ook bij Bacon.
7. Bacon en Süakespeare hebben dezelfde stu
diën gemaakt, dezelfde talen gekend, dezelfde
auteurs liefgekregen en geciteerd; maar van
Shakespeare's studiën is ons niets bekend.
8. Ben Jonson, Bacon's secretaris, spreekt op
denzelfden toon en met dezelfde woorden over
Bacon en Shak'-speare. Hij roemt Bacon herhaal
delijk als dichter, hoewel er geen gedichten van
Bacon hekend zijn.
9. Bacon verklaart zelf: »I have though in a
despised weed, procured the good of all men."
wat er op zou wijzen, dat hij voor het (toen zeer
geminachte) tooneel had geschreven ; want //despised
weed" kan niet op zijne bekende werken slaan,
evenmin als dat »good of all men."
' '10. (Ook hier is letterverzetting): in Lom s
Labour Lost zijn in de 5e acte allerlei Latijnsche
spreuken ingevoerd, vertaald als volgt: Ik ken
den man zoo goed als gij. Verstaat gij mij ? God
dank, ik versta u. Ziet gij wie daar komt ? Ik
zie en verheug mij. Waarom?
Nu volgt er: Honorificabilitudinitatibus en de
vraag: Zijt gij niet geletterd 'i //Ja," luidt het
antwoord, //hij leert de jongens het boorn-boek."
(Hornbook was een eikenhouten plankje met het
alpbabeth, de cijfers en het Onze Vader, bedekt met
een hoornen plaatje om vuilworden en afslijten
te beletten). Verder: wat is a, b van achter naar
voren gespeld, met een hoorn op zijn hoofd." Ba
met een hoorn. «Maar ba + hoorn :z: ba -\- cornu :=
taeornu (wellicht Bacon). Deze a b staat midden
illliiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmimiimii
IIIII1IIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
8ste Jaargang. 27 Maart 1898.
Redacteur: R u d. J. L o m a n.
16 Avenue Road, Regent's Park, Loudon N.W.
Verzoeke alle mededeelingen, eze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
CORRESPONDENTIE.
X. te IJ. Dank voor bericht en voor de genomen
moeite Gaarne ontvingen wij 't blad met de pro
gramma's. Hanelyk gegroet.
. *
HlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIillllllllllllll
Probleem No. 424.
Mat in drie (3) zetten.
abcdefgh
Wit 11, zwart 7 stukken.
UIT DE SCHAAKWERELD.
Tussehen 't Rotterdamsche Schaakgenootschap" en
Morphy" te Leiden werd op 13 Maart in 't Leeska
binet te Rotterdam een massa-kamp gehouden, die
door de Leidenaars met 9 teten 4"a punten werd
gewonnen. Er waren 9 spelers uit Leiden opgekomen.
De uitslag van 't Meisterturnier" te Weenen was
als volgt:
in het woord. Van de b naar achter spellend vin
den we bacifironoh waarin voorkomt Fr. Bacon;
de andere helft naar voren gespeld is
ilitudinitatibus, waaruit de woorden ludi, t uit l, nat i, hi, sibi,
dat is te samen:
Hi ludi, tuifösibi, Fr. Bacono nati of deze spelen
aan zichzehen overgelaten zijn afkomstig van Fr. Ba
con. In Bacou's ms. op Northumberland House
staat op den omslag Honorificabilitudino bij om
zetting Initio hi ludi Fr. Bacono of In den beginne
deze spelen, van Fr. Bacon.
Het laatste argument is o. i. het minst afdoende,
maar stellig beslissend is de overeenkomst in woor
den, taal, stijl, gedachten, redeneering en meening,
in verband met Ben Jonson's getuigenis en de
omstandigheid, dat altijd de eene anteur werken
liet verschijnen als de ander zweeg en omgekeerd.
Amterdam, 17 Jan. 1898. TACO H. DE BEER.
Voor hen, die nog geen kennis maakten met
de oudere stukken, kan het zijn nut hebben,
hier eenige titels te vermelden:
The Shakespetre. Bacon Controversy by E. O.
Varle. New-York. Scribuer and Co.
Delia Bacon. The PMlosophij of Shakespeare's
flays unfolded.
The Shakespeare-Problem salved by Delia Bacon.
Putnam's Magazine, Jan 1856.
The Authorship of Shakespeare. Boston 18G7.
(Door Nathanael Hol me).
Fraser's Magazine, Aug. '74.
A. C. Wertheim en Burgerdijk's
Shakepeare-vertaling.
(Ingezonden.)
Waadde Redactie,
Op gevaar af, dat door u zal gezegd worden:
Man kann auch des Shakespeare zaviel bekommen,
waag ik het toch, ter wille van de nagedachtenis
van den man, die practisch de voorgenomen
uitgaaf van Dr. Burgerdijk's vertaling mogelijk
gemaakt heeft, u eene kleine aanvulling te geven
op het stukje van den Heer J. H. R. in uw
blad van 20 Mrt. jl.
Toen de door den Heer K. geciteerde circu
laire waaronder de heer A. C. Wertheim ook
dadelijk zijne handteekening geplaatst had, ver
zonden was, kreeg ik van diens* hand een briefje
met verzoek, te Amsterdam komende, eeus bij
hem aan te loopen.
Ik deed dit, en zijne vraag luidde toen: »Wat
»kost het drukken, binden, enz. van de voorge
komen uitgaaf van Burgerdijk's vertaling van
»Shakespeare ?" Ik antwoordde op deze onver
wachte vraag: «Met juistheid is dit niet op te
sgeven, doch ik schat dat dit toch minstens
»/ 20.000 zal bedragen."
De Heer Wertheim bedacht zich eenige
oogenblikken en zeide toen: »Welnu! ik draag van
»>i de risico, twee mijner vrienden doen hetzelfde,
»neem gij het resteerende Yt voor uwe rekening.
«Mijne vrienden en ik wenschen slechts dan van
»de verbintenis ontslagen te worden, als uw
^risico afgeloopen is." Ik nam dit voorstel
namens onze firma aan.
Dat de beide vrienden en de heer Wertheim
vrij zeker n persoon waren, behoef ik niet
nader toe te lichten.
Na de verschijning der eerste deelen bleek al
spoedig, dat onze verwachting niet was beschaamd
geworden, en door inteekening de onkosten ruim
schoots waren gedekt. Ik deelde dit den heer
W. mede en kreeg als antwoord daarop het
verzoek, bij gelegenheid nog eens bij n%j)a te
komen.
Thans was zijne vraag: »Heeft de auteur nu
»ook reeds eene goede belooning voor zijn arbeid
»en moeite gevonden?" Ik moest toenmaals
daarop antwoorden, dat dit nog te wenschen
overliet. Eenige dagen later kreeg ik een door
hem gesteld en te Amsterdam gedrukte prospectus,
Ie prija 600 Kronen G. Marco met... 121/3 winstp.
2e 400 ., Dr. A. Kaufmann lli,8
3e 300 ,', Brody eu Halprin
4e 200 gezamenlijk.. ..11
5e 100 K. Slechter 101'=.
6e 75 Ad. Zinkl 10
7e 50 Ad. Schwarz.... 8
8e 25 A. Mandelbaum. 7l/2
De match per kabel tusschen Engeland en Amerika
had plaats op Vrijdag en Zaterdag 18 en 19 Maart.
in 't hotel Cecil" te Louden en in de Brooklyn
Academy of Music. Dit was de 4de match die sedert
1894 plaats vund; de eerste bleef onbeslist, de tweede
wei d door America eu de beide laatste door Enge
land gewonnen. De uitslag der 10 partijen was dit
maal als volgt:
Gioot-Brittannië.
J. H. Blackburne 1/5
Amos Burn O
Horatio Caro O
H. E. Atkii.s 1/5
G. E. H. Bellingham... O
D. Y. Mills l
C. D. Locock l/3
E. M. Jackson l
Herbeit Jacobs., l
H. W. Trenchard l
Vereenigde Staten.
H. N. Pillsbury l/2
J. W. Showalter -.... l
J. H. Barry l
E. Hymes , ,. 1/3
A. B. Hodges
Eugen Delmar O
D. G. Baird 1;2
P. K. Yuung O
A. K. liobinson O
J. H. Galbreath, '.... O
51/2 4' o
In niet minder dan 5 partijen van de 10 werd de
d4 opening aangewend, verder 3 Fransche verdedi
gingen, l Spanjaard en l Giuoco Piano.
Wij laten hier een der partijen volgen.
GEWEIGERD DAMEGAMUIET,
2e Bord.
Wit.
Amos Burn.
l
2
3
4
«11
P c3
R g5
5 P f3
6 e3
7 R d3
«15
e6
P f6
R e7
P bd7
0-0
c6
Zwart.
J. W. Showalter.
Om i'5 voor te bereiden.
Tot zoover waren de
zetten gelijk aan die van
't Ie bord tusschen
Pillsbury en Blackburue.
8 0-0 dc4:
9 R c4: b5
10 R b3
11 1) e2
12 dc5:
13 T fdl
14 R c2
15 P a4
16 R al:
17 R b3
18 R f4
19 P dl
20 P e2:
21 R c7
22 T dl:
23 R d6
c5
P c5:
D b6
b4
P a4:
R b7
D a5
D h5
D e2:
T fd8
T dl: f
a5
K f8
bestemd voor zyne vrienden. Hij liet dit zelf
verspreiden, en zooals te denken was, met zeer
bevredigende uitkomst.
Ik meende, nu vl'histoire intime d'un livre"
verteld wordt, wat overigens niet mjjne sympathie
heeft, deze feiten ook in herinnering te moeten
brengen. F. DB STOPPELAAR.
Leiden, 24 Maart 1898.
Een moderne Salomo.
Gelukkig de rechter, die begrypt, dat zooals
de oude Latijnsche spreuk zegt summum jus,
summa injuria, het hoogste recht soms de groot
ste onbillykheid kan zjjn. en die tevens in het
arsenaal zynde wetsbepalingen de noodige para
grafen kan vinden, om recht en billnkhheid met
elkander te verzoenen. Zulk een rechter was de
Londensche magistraat Hawkins, diéde schijn
baar tegenstrijdige eigenschappen van gestreng
heid en humaniteit op zeldzame wijze vereenigde.
In den winter van 1890 was een zekere bakker
eens alleen in zijn winkel in de City, toen een
vriend hem kwam vragen of hij meeging in een
nabij gelegen herberg een glas whisky drinken.
Hy stemde toe, want hij bedacht, dat hy vanuit
de herberg den ingang van zyn winkel kon zien.
Ongeveer tien minuten zat hij daar, joen hij voor
z\jn deur een groote, magere kerel zag zwerven,
die zich ervan scheen te willen verzekeien, dat er
niemand in den winkel was; de man liep verschei
dene malen langs de de deur, ging naar de vensters
en scheen op oen gunstige gelegenheid te wachten.
Na eenig aarzelen nam hij een besluit. Hij ging
bliksemsnel den winkel in en kwam er dadelijk
weer uit met een groot rond brood van vier pond
onder zijn jas verborgen.
Hij kon nauwelyks tien meter verder geloopen
hebben toen de bakker en zijn vriend toeschoten
en een politieagent wenkten die juist de straat
inkwam. De man werd op heeterdaad gearresteerd.
Den volgenden dag verscheen hij voor het ge
recht, waar men volgens de eischen der Engelsche
wet ook den bakker, diens vriend en den politie
agent had gedagvaard, die de arrestatie had be
werkstelligd. Het was een treurig schouwspel.
De man, Smith Adams, bekende natuurlijk. De
getxigen vertelden wat er den vorigen dag was
gebeurd. Daarna begon de rechter Ilawkins den
agent te ondervragen.
^Gisteren hebt gy ia de arrestatie inlichtingen
ingewonnen omtrent den gevangene. Hoe waren
deze inlichtingen ?"
;>De gevangene is een braaf man, die nooit
een vonnis heeft gehad; hij heeft altijd ijverig
gewerkt en wordt een voorbeeld van matigheid
genoemd. Hij onderhoudt zijn moeder, zijn vrouw,
een jongere zuster en een meisje van drie jaar.
Zes maanden geleden is de patroon, bij wien hij
vijf jaar lang gewerkt heeft, failliet gegaan. Toen
heelt de gevangene te vergeefs werk gezocht;
alles, wat hij bezat, moest hij in de bank van leening
brengen. Eergisteren heeft zijn gezin geen eten
gehad, gisteren evenmin.
»Zijt gij van dat alles zeker ?"
»Volkomen zeker. Bovendien z\jn hier al zijn
buren, om te zijnen gunste te getuigen."
»De rechter deed dadelijk uitspraak : »De ge
vangene wordt vrijgesproken."
Toen wendde hij zich tot den verbaasden man
en zeide : »Smith Adams, het is toch onbetwist
baar, dat gij gestolen hebt. En diefstal is een
misdaad, of het een stuk brood of een gouden
horloge geldt. Voor de wet is dit helzelfde. Als
ik slechts mijn plicht als magistraat wilde doen,
zou ik u tot gevangenisstraf moeten veroordeelen.
Maar de wet is dikwijls onverstandig en brutaal.
Ik luister liever naar mijn geweten als mensch
en spreek u dadelijk vrij.
Thans moet ik nog slechts gehoorzamen aan
mijn geweten als Christen, en zie hier wat het
mij beveelt." De rechter liet zijn hoed brengen,
legde er een half pond sterling in, en droeg zijn
klerk op, den hoed rond te geven aan de
advo24 f3 a4
25 R c2 P do
26 R e7 : f K e7 :
27 K f2 o3
28 e4 P f6
29 T dl 2
Wit, die 't betere spel
had, laat door dezen zwak
ken zet al zijn voordeel
ontglippen. Zwart maakt
zich dit verzuim
onmiddellijK ten nutte.
Showalter's combinatie ia zeer
lijn en ver berekend, op
den 38sten zet wordt 't
doel, dat hij met b3 be
oogt, eerst bereikt. Met
29 b3 of 29 ba3 : was Wit
in 't voordeel gebleven.
29 b3!
30 R b3: ab2:
31 T dl P e4:-f!
32 fe4: R e4:
33 P c3 R g6
34 P bl T c8
35 K e3 T cl
36 P a3
37 R dl:
38 P bl:
39 al
40 a
41 R e2
42 h4
43 a6
44 gl
45 K e4
46 a7
47 K e5
48 K d6
49 R dl
50 K e7
51 K f8
52 K g7
53 gf 5 :
54 K h7:
55 K g6
56 R g4
57 K g»
58 R h3
Opgegeven.
T dl:
bl D
R bl:
K d6
K c5
R o,2
R a4
K b6
R d7
R e8
K a7:
K b6
R a6
R c4
e5
g6
f5
gf5:
f4
e4
f3
f2
e3
GEWEIGERD DAME GAMBIET.
6de Mat"hpartij,
gespeeld te New-York 14 Maart jl.
(via Commercial Cable Company).
Wit.
H. N. Pillsbury.
l «14 «15
2 c4 e6
3 P c3 P 16
4 R c5 R e7
5 e3 P bd7
6 P 1'3 0-0
7 cd5: ed5:
8 R d3 e6
9 D c2 T c8
Om op f 8 voor 't paard,
ter dekking van h7, plaats
te maken.
10 0-0 P f8
11 P e5 P g4
12 R e7:
Ook R f4 kwam in
aunmeiking.
Zwart.
J. W. Showalter.
12 D e7:
13 P g4: R g4:
14 T ael D f6
15 al T e7
16 b4 T ae8
17 b5 D ga
Om cb5: mogelijk te
maken, wat nu niet ging
wegens P do: om tevens
R h3 te dreigen.
18 f4
19 D d2
20 a5
21 R f5:
22 a6!
23 P b5:
ba6:? dan
D f6
R f5
D g6
D f5:
cb5:
D d7
P d6 en
caten en het publiek. De collectie bracht
dadelyk meer dan vier pond op. Het geld werd aan
Smith Adams gegeven, die van verbazing en vreugde
sprakeloos was, en de bank der beschuldigden
verliet, om zoo snel mogelyk door de menigte te
dringen, die plaats maakte om hem door te laten.
Alles zonder dank, zonder n woord, al zyn ge
dachten waren by de moeder, de zuster, de vrouw
en het kind, die sinds twee dagen op brood
wachtten. Toen b\j weg was, beval de rechter:
Breng den bakker voor !" De bestolene haastte
zich, in de getuigenbank plaats te nemen, maar
op een teeken van den rechter zag men een
politieagent den bakker in de bank der beschul
digden duwen.
Gevangene," zeide de rechter. g\j hebt niet
geaarzeld, een ongelukkige in de gevangenis te
laten zetten, die een brood van eenige stuivers
heeft gestolen, en wiens ellendig uiterlyk genoeg
sprak van den hoogen nood. Gij wildet hem als
dief laten veroordeelen, zoodat hij voor altyd
onteerd zou zijn, en gy hebt dat gedaan, gjj een
dik en welgedaan man, omdat gij u verbeeldde!,
dat ge in uw recht waart. Dat zijt ge ook, maar
ge zijt niet rechtvaardig en menschelyk. Toch
zou ik toegevend voor u geweest zyn, wanneer
ik, toen iedereen de hand in den zak stak, om
geld voor dezen man te geven, niet had gezien,
dat ge den hoed liet voorbijgaan, zonder er iets
in te leggen. Ge hebt geen medelijden gehad
met hem. die honger had; ik zal ook geen mede
lijden met u hebben. Een wet, uitgevaardigd
door koningin Elizabeth, veroordeelt iederen
winkelier, die zijn winkel onbeheerd heeft gelaten,
tot een dag gevangenisstraf, omdat hij daardoor
den uitgehongerde in verzoeking brengt. Ik pas
deze wet toe, en veroordeel u tot een dag ge
vangenisstraf en in de kosten van het geding.
Dit vonnis moge een les z\jn voor alle hard
vochtige menschen."
En 's avonds, toen de dief bij zijn gezin was
terug gekomen, en voor zich en de zynen brood,
steenkolen en dekens had gekocht, zat de bestolen
bakker in een cel van de gevangenis te Holloway
te brommen, twijfelend aan de rechtvaardigheid
der menschen en degroote Elizabeth verwenschend.
MIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIU
Reclames.
40 cents per regel.
TRADE
MARK.
MARTELIS COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle soliede Wjjnhandelaars
en bij de representanten
ItOOIMI %NN«feBRUINIER,
te Amsterdam.
Prijzen van af ?2.50 per FlescL
MEIJKOOS & KALSHOVEN,
> Arnhem.
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.
Ruime keuze in Huurpiano's.
geïsoleerde pionnen,maar
Wit daarentegen een vork,
wat tegen elkaar opweegt.
24 ab7: a6
D b7:? dan P d6 en
wint en op D b5: wint
T bl.
25 P c3 D b7:
26 T bl D c6
26 T fel! D d6
T e3: dan P e4! en
wint.
28 P dl P g6
29 g-3
Zwart dreigde P f4:
29 h5
30 D e2 h4
31 D h5 hg3:
32 hg3: P f8
33 T c5 T d8
34 T bel g6
35 D f3! P e6
Daarom ware 35 D e2
slecht geweest.
36 T c8
T eC dan D b4 37
T a6:?, D el f 38 -Ji'
D d2 f en D cl:
36 K g7
37 T d8: P 48:
38 T c5 P c6
T d? dan P c3 enz.
39 D (15:
40 T cl
41 P f2!
Hiermede
een aardigen valstrik.
41 D d2
Zwart bemerkt niet
wat gaande is.
42 D e5 t f6
43 D f6: f! K f6:
44 P e4 f
D b6
D b4
spant Wit
45 P d>:
46 d5
47 gf4:
48 ef4:
K f5
S*
gf4:
P f4:
T d7
49 T c5
Ook P c4,K f4: 50 d6
wint.
49
50 P c4
51 d6
52 T c7
53 d?
54 T c8
K f4:
K e4
E d4
T d8
K do
Opgegeven.
Partij
No.
10
11
12
13
14
15
16
18
19
20
21
TWEEDE NAT. COEKESP. WEDSTRIJD.
Overwinnaarsgroep.
Twintigste zet van Wit.
D c3
0-0
D el:
R c2
T f3
D f7 f
D e7:
T e8:
go
D e2
P e6:
Partij
No.
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
R d2
T e3
e5
h5
dg3
fdl
f4
e5
D f3
P gf5
b3
Partij
No.
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
f3
e3
h4
&
f3:
b5
f2
f6:
fl
e3
f4
wint. Zwart krijgt nu 2
De 19e zet van Wit in partij 42 was T gel.
De heer C. T. v. H. te K. l'ank voor mededeeling.
Het zal mij zeer aangenaam zijn u over eenige weken
den afgebroken strijd te zien hervatten. Beste
wenschen voor een spoedig herstel. J. J. S.