No. 1092 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. BOEKAANKONDIGING. Burgemeestersbenoeming, door Mr. H. W.HovY,(Amsterdam, 189S).bldz. 210. Dit Proefschrift van een leerling der 'Vrije Universiteit is een aanwinst voorde staatsrechtelijke literatuur. Het bewerkt «ene sloffe van politieken aard, aan de hand van leidende, den jeugdigen schrijver kenmerkende beginselen. Aan opzet, bouw, ?ordening, uitwerking, zegswijze, stijl is de aioodige zorg besteed. De historische hoofd punten, ten onzent tot zijn thema betrek kelijk, ging de schrijver nauwgezet na. X)e regeling in het buitenland ontvouwde iij uitvoerig. Het gansche geschrift onder scheidt zich door bescheidenheid van toon ?en geest van analyse: het eerste, een eeretitel voor den schrijver; het tweede, juridisch vereischte bij uitnemendheid. Komt ooit het aangelegen onderwerp in ons vaderland opnieuw ter sprake, men zal met het geschrift te rekenen hebben. Prin cipieel als het is, laat het niet zich weer leggen dan met principieel verweer. Is dit laatste gemakkelijk? Ja en neen, «l naar men het neemt. Ja, bij aldien ge, .afziende van overreding of overtuiging des wederpartijders, vrijelijk aan het betoogen .gaat. Neen, indien ge belust of bedacht zijt op des tegenstanders erkenning van ongelijk. Deze ontbreekt steeds; zij blijft ontbreken; ook al deedt ge een beroep op de evidentie. Zij wordt ver van gen door een ?non possumus, dat zijnerzijds steunt op en gevoed wordt door een credo, ik zal niet zeggen : quia absurdum, maar dan toch een credo. Dit is de erfzonde van ieder theo?cratisch stelsel, dat de profane politiek ^plaatst onder de hoede van, dus over schaduwen doet door de H. S. De S., be slist Calvinist, ontzeilde die klip niet. In tegendeel, zal hij tenzij christelijke nederigheid het hem verbieden mocht allicht er zich op laten voorstaan, dat zijn scheepke, in ons oog, op die rots te bersten «toot. Liever met de beginselen gesneefd, ?dan de beginselen niet beleden. Vóór alles en trots alles: nous sommes issus de Calvin! Ik zal niet zeggen, dat die houding van ?waardigheid ontbloot is. Zij heeft iets, dat ?ontzag inboezemt, gelijk beginselyastheid burgerdeugd bij uitnemendheid is. Eén voorbehoud evenwel moet ik maken. Het uitgangspunt moet boven alle bedenking klaar aanwijsbaar zijn. Is dit niet het geval, steunt het slechts op eene of andere theologische deductie, de lezer wordt ont stemd. Immers, hij ontwaart, dat het har nas der H. S. is ingeruild tegen het pantser van deze of gene persoonlijke opvatting of uitlegging. Zoodra een geschrift de beducht heid _ voor overrompeling wekt, is het zijn krediet ten halve reeds kwijt. Een voorbeeld verduidelijke mijne be doeling. De anti-revolutionaire partij ten onzent wil de doodstraf hersteld zien. Immers ?? het staat geschreven. Uitnemend, dit is een motief, klaar, duidelijk, afdoende. dj, die er niet voor zwicht, moet dan ook tegenover dit hoogste beginsel, een ander leidend denkbeeld stellen. De uitslag wordt bepaald, doordien men de stemmen der weerzijdsche volgelingen telt. Doch ook, geslagen, hult zich de anti revolutionaire partij in hare nederlaag, gelijk de Span jaard in zijn mantel. En met dezen heeft zij de grandezza gemeen. Dit mag zij hebben, want: het blijft geschreven. Maar, de burgemeestersbenoeming? Des ?S's historisch onderzoek behoudt zijne waarde. Des_ S's studie van buitenlandsche wetgevingen is degelijk materiaal. Edoch, de stramien, waarop gansch het principieel betoog is geborduurd, de dwin gende uitspraak, de "gebiedende tekst, waar zijn zij te vinden ? En, indien gij ze niet toonen kunt, wat is er specifiek Cal vinistisch in de benoemingswijze door u voorgestaan, meer of minder dan in iedere andere? Drie plaatsen vind ik bij den ?S. vermeld (blz. 8 en 192). De eerste twee handelen van de vastheid des gelopfs. De laatste, van den plicht tot eerbiediging van het overheidsbevel. Natuurlijk heb ik er niet tegen. Maar waarop ik aandringen moet, is, dat men mij de burgemeestersbe noeming als geloofsartikel aanwijze. Eerst als dit geschied is, hebt gij het recht tot uwe splitsing en scheiding. Wij, Calvinisten, zus! gij, niet-Calvinisten, zóó. Indien even wel uwe poging om een brug te slaan tusschen Openbaring en Staatsbeleid ten deze faalt, op wat anders dan willekeur, berust uwe lijn van demarcatie? Zijn grondbeginsel duidt de S. aan, als volgt: »Wat wordt verstaan onder het volgen Tan de anti-revolutionaire lijn door den ^wetgever ? Hiermede wordt bedoeld, dat :>de wetgever uitgaat van het bestaan, onaf'?'hankelijk van hem zelf, van de gemeente»idee, voorts van de erkenning, dat deze xidee tot openbaring gekomen, geobjecti veerd is, en dat op hem de taak rust om »aan deze openbaring der gemeente-idee, »de gemeente, een, concreten bestuursvorm '?"en inrichting te geven, zoodat haar bestaan ?IHIIIIIMIIIIIIIIIlllllMMMIIIIIIMinillMIIIIIHItlllllllHimillllllllllll Scfiaa&spil. 8ste Jaargang. 29 Mei 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Ayenue Road, Regent'» Park, Lomion If .W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. iiiiHinitniiiiMiiiiiiiininitiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiii Probleem No. 433. Mat in vier (4) zetten. a b e d e f g Wit 10, zwart 8 stukken. «boven allen twijfel verheven en zij zelf »erkend wordt als een rechtspersoon van »publiekrechtelijken aard" (blz. 188). _ In de door mij gecursiveerde woorden ligt de klem dezer zinsnede. Voor de rest teekent zij het ten onzent bestaande. Dat onze gemeente publiekrechtelijk rechts persoon is, weet de S. zoo goed als gij en ik. Wat de S. zeggen wil, is, de wetgever vindt de gemeente en schept haar niet. Dus heeft hij haar te ontzien. Deze uitspraak van den S. heb ik wel verstaan. Wat ik mis echter, zijn de mo tieven, waarop zij rust, het specifiek Cal vinistisch aansluitingspunt, dat haar steunt en schraagt. Naar den S. »is de gemeente »een organisme, dat dienvolgens, evenals »het gezin, haar recht van bestaan en «voortbestaan, zoomede haar levensweton»raiddellijk aan God ontleent" (blz. 188). Wederom eene sententie, maar van den S. Le moindre grain de mil ferait mieux mon affaire. AVaar is de tekst ? De S. kan toch waarlijk niet vergen, dat alge meenheden als deze, indruk maken. Of weet hij temet iets ter wereld te noemen, dat zijn levenswet niet onmiddellijk aan God ontleent? Ik weet wel, dat de S. het begrip: organisme, voor zijne richting inpalmt en het begrip: atomisme toeschuift aan _zijne tegenstanders, die hij in kwaad aardige (individualistische positivisten) en goedaardige (pantheïstische positivisten) verdeelt (blz. 2). Maar ik meen tevens te weten, dat zoowel gindsch monopolie als deze classificatie wedijveren in ongegronde aanmatiging. Het begrip: organisme is Erecies zooveel van anti-revolutionairen _ uize als de schrijver dezer regelen. Het is wijd en z\jd verbreid en vertakt in de staatsrechtswetenschap (zie o. a. A. van Krieken, Ueber die sogenannte organische Staatstheorie, Leipzig 1873). En wat de rangschikking betreft, men heeft zoo dik wijls ons voor geuzen uitgescholden, dat wij er toe gekomen zijn, de bedelnap op onze visitekaartjes te doen prijken. Des S.'s schriftuurlijke grondslag schittert dus door afwezigheid Toch heeft het ge bouw, dat hij optrekt, afmetingen, die versteld doen staan. Laat ons een vluchtigen bliK werpen op de verdiepingen. Vooreerst: het burgemeesterschap, ge meente-ambt, (blz. 190). Wat moet er ge schieden met de uitvoering van wetten en bestuursmaatregelen, hem van Rijkswege opgedragen. (Art. 126 Gemeentew.)? De schrijver wipt er over heen en stelt burgers als wetsuitvoerders voor (blz. 20G). Hii ver geet, dat uitvoering verantwoordelijkheid medebrengt. Hoe deze te regelen ? Vervolgens: provinciale besturen door gemeentebesturen gekozen. Immers de pro vincie is een organisme, gelijk de gemeen te het is, waaruit volgt, dat »de geledingen, >de gemeenten het voornaamste natuur»lijke substraat der provincie zijn" (blz. 205). Ten derde: berechting van civielrech telijke geschillen tusschen gemeentenaren, gelijk mede van politieovertredingen, door de gemeenten (blz. 206 noot 1). Afschaf fing derhalve, voor een belangrijk deel, van de rechtspraak in naam des Konings. Dit alles ziet er nu juist niet zoo heel onschuldig uit. Ik zal mij wel wachten te zeggen dat de S. revolutioneert, in strijd met zijn certificaat van oorsprong. Maar, dat hij boukverseert, kan zelfs onder broeders niet worden ontkend. Vooral niet, wanneer wij op des S's pad voortgaan. Ten vierde: splitsing of vereeniging van gemeenten is ongeoorloofd. De S. zwijgt er van, doch zegt: bestaan en voortbestaan ontleent de gemeente onmiddellijk aan God (blz. 188). Ten vijfde: benoeming des burgemeesters door den Raad; dus ook benoeming van den Commissaris des konings door de Staten ; dus ook benoeming van den koning door de Kamers. Laat mij haastiglijk er bijvoegen niet gaarne zou ik den S. in opspraak willen brengen dat hij van die laatste twee benoemingen eerst recht zwijgt. Maar ik tart hem om met de praemisse : voor het publiekrechtelijk orga nisme, dat gemeente heet, is het hebben van een eigen bestuur onafwijsbaar postulaat (blz. 189)) mij mijne conclusie uit de hand te slaan. Of is provincie en staat niet evengoed een organisme ? In dit laatste enkel ironie te zien, ware mijne bedoeling misduiden. De gevolg trekkingen moeten voor oogen stellen, waarop eene lijn uitloopt, die in abstracto ontworpen, met historische gegevens eu bestaande toestanden niet rekening houdt. Systematis ardor veritatis sepulcrum. Het is de eerste maal niet, dat men van anti-revolutionaire zijde, in blinden wrevel tegen »de revolutie'J, onbesuisd het doel voor bij streef t. Al ware om bij dit ne punt te blijven in gansch de nieuwe en oude wereld het Burgemeesterschap ge meenteambt, dan nog zou ten onzent in die benoeming het centrale gezag zich moeten doen gelden. Waar ter wereld was de middelpuntvliedende kracht sterkeren lang duriger dan juist in ons vaderland ? Waar lllllttttlMIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIII iiiimiHitmiiiiiiiMHMim Oplossing van No. 431 van Sigmund Steiner te Weenen. ITeS, de3. 2 P f7, R d4 3 D e4 f enz K e6 3 D f5: f ab5: 3 T, P of L f7: 3 et f * ab5: 2 R g2f, K dO: 3 T ei t K e6 3 D f5 f Opgelost door C. Kockelkorn, Keulen (3"o); L. A. Kuijers, Arasterdam (4); A. Korst, Bergen-opZoom (31/z). Beoordeelingen (No. 431) Der gute erate Zug ist ein wesentlicher Theil der hübschen und originellen Idee. Die eine der stillen Drohungen mit Damenopfer auffSist auch recht werthvoll. C. Kockelkorn. Dat de sleutelzet niet geschiedt met P e5 stem pelt 't probleem tot een meesterstuk van techniek. Prachtig is 't spel na de3: en R d4, ook de drei ging K g2 f, gevolgd door 't D-offer op 15 is vol komen correct. L. A. Kuijers. CORRESPONDENTIE. X. te A. Verzoeke beleefd Weekblad van as. Zondag te zenden aan Herrn S. Steiner, XVII Steinergasse II Wien. Errata (zie vorige rubriek). 2e zet van Zwart in partij Riga?Ore] moet zijn P f6 niet P c6. Laatste zet van Wit in dezelfde partij moet zijn R b2 niet R 12. is het plaatselijk patriciaat grammer en feller tegen het hoofd van staat of pro vincie opgetreden ? Waar vind t men regenten als de potentaten ten onzent ? Waar «con tracten van correspondentie", waarmede men elkander op het kussen hielp of hield? Waar, als geneesmiddel(') daartegen, de wetsverzetting, d. i. des stadhouders dicta tuur? De S. verdonkeremaant al deze dingen niet (blz. 55 ylg.) Maar uit zijne eigene lessen trekt hij niet leering. Tot slotte: de S. ontleent zijn motto aan Calvyn. Dat de anti-revolutionaire partij, D. V., op den S. zal kunnen rekenen, daarvan geeft zijn proefschrift het afdoend bewijs. Toch zou ik hem de spreuk van Augustinus in herinnering willen brengen : in necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus charitas. Waar de S. handelt over eene levensbeschouwing aan de zijne tegengesteld, bejegent hij haar overeen komstig den door hem verkondigden regel: »Het individu werd in de plaats van God "gesteld, althans gedacht" (blz. 194). Der gelijke algemeenheden doen hetzelfde, dat Nieuwenhuis van krullen zeide'. zij be dekken een gebrek. Geen beter schutsel daartegen dan wijsgeerig onderzoek, dat den gezichteinder verruimt. Daartoe zij den S.lust, tijd, kracht geschonken. Allicht blijkt hem dan de waarheid eener ditmaal wel degelijk evangelische uitspraak: In het huis mijns Vaders zijn vele woningen. Amst, 25 Mei '98. J. A. LEVY. Hmieele en oecdmiscte KroÉt Wachtwoord voor Indië. Boekhoudkundige controle. Hulde aandeMedan-TabakmiQ, Tabakswaarden. De »Koninklijke".?? Amerik. sporen. Spanjaarden. Corres pondentie. Suiker geeft niet meer de zoete winst van weleer; de indigo-cultuur wordt, door kunst matige bereiding in Duitschland, met ondergang bedreigd en wat meer beteekent, de koffie' prijzen doen een debetsaldo der winstrekening vreezen. Nood prikkelt tot verhoogde inspanning, leidt tot het zoeken naar reddingsmiddelen, onderdrukt, afgunst, jaloesie, die tot verwijde ring voeren en bereidt de in-nood-verkeerenden voor tot samenwerking. Haar macht is groot; een verstandige, algemeene samenwerking is bijna oppermachtig tot wering van nood, tot het verkrijgen van goedeen voordeeligeresul taten. Dat heeft de eens zoo machtige oostindische compagnie getoond, dat bewijzen de grootsche spoorweg- en stoomboot-ondernemin gen, die schier alle punten van den aardbol met elkander in verbinding brengen, dat ver klaren de steeds talrijker wordende groote industrieele zaken door wie vooreeeliger en beter dan door de kleine kan gewerkt worden. Daarom is samenwerking het wachtwoord voor Indië; samenwerking moet het devies worden waaronder de groote kracht, het mach tige weerstandsvermogen zal worden ontwikkeld die zullen brengen: redding uit den nood. Gelukkig is 't daarom dat de indische be richten van vermeerdering van het aantal plantersvereenigingen spreken. Da vereeniging van SoloschelandhnurdenfVil roeds door landbouw-congressen, samenwerking der verschil lende vereenigingen uitlokken en de vorming van een groote agrarische party voorbereiden. Vereeniging, samenwerking vordert het ge meenschappelijk belang. Zeer duidelijk licht J. H. dit met een voorbeeld in de Loc. toe. Dat deel ik de volgende week mede. Zou het voor de belanghebbenden in Nederland ook geen ernstige overweging verdienen om door verbetering in de boekhouding nauwkeuriger controle op het financieel beheer te voeren ? Be langstelling in verband met de meening, dat in dit opzicht ook nog veel te verbeteren valt, doet me de vraag stellen. Dat erkenden mij dezer dagen twee oud-administrateurs. Den stipten, nauwgezetten administrateurs kan controle niet onaangenaam zyn; integendeel. Wie de aan zijn zorg toevertrouwde zaken trouw en stipt eerly'k dient, die kan van controle niet afkeerig zijn; immers wie krijgt niet gaarne'n pluimpje, een lintje, een medalje, een ridderorde ? Voor beelden van misbruik van vertrouwen zijn iederen oud-gast bekend en wie zegt hoeveel er toch nog verborgen blyft. Bestaat de boekhouding door hier in Neder land gevestigde directies niet in vele gevallen uit een recapituleeren van zoogenaamde kasstaten die herinneren aan het bekende: het papier is geduldig ! 'k Weet wel dat verbetering hier en daar wordt aangebracht; dat ia even wel niet voldoende ; algemeen moet controle worden ingevoerd door betere, door stelsel matige boekhouding, door resultatenboeken in graflsohen vorm bewerkt, door last but not least, bewerking van de primitieve aanteekeningen gemaakt in Indië, in daarvoor ontworpen eenvoudige, practische hulpboeken. Het belang der eigenaren in Nederland en van vele crediet-instellingen zou daarmede be vorderd kunnen worden, naar ik meen. TWEEDE NAT. CORRESP. WEDSTRIJD. Overwinnaarsgroep. Yier-en-twintigste zet van Zwart. Partij No. 10 11 12 13 14 15 18 19 D g"> K f7 R Ut I) h6 Db6 hg5: Partij No. 20 21 25 27 28 30 31 32 P ce3: P f6 P d3 D lU D d5: P f4 R c6: Partij No. 33 K d8 35 T fl: f 36 a 37 T g8 39 P e5 40 P c3: 42 B h3: 44 T fe8 De heer K. zal in partij 19 en 31 direct bericht zenden. T. te S. Wilt u a. v. p. bij volgende opgaaf vermelden welke T naar bl is gegaan. Het ant woord van uw tegenpartij blijft hetzelfde. A. J. K. te D. De bedoelde partij is ook voor mij de lastigste. Jammer dat het my zoo dikwijls aan tijd ontbreekt. Beste groeten. Te laat, om de vorige week nog te vermelden, ontving ik bericht namens den heer v. Ham, dat, aangezien hij door zijn ziekte voorloopig geen opgave kan zenden, ZEd. van verdere deelneming aan den Corresp.wedstrijd afziet. Een spoedig her stel wordt hem toegewenscht. Van den heer Oudejans kwam bericht dat hij door drukte in zaken van verdere deelneming moet afzien en hij zijn nog loopende partijen abandonneert. J. J. S. Gelukkig is er nog tabak, is er nog petroleum. Daarmee gaat 't gelukkig goed. Dat mag wel. De Medan Tabak-Maatschappij alhier, hield heden algemeene vergadering. De dividenduitkeering is op 15 pCt. bepaald zoodat dividendbewijs No. 5 betaalbaar is met ? 150 by de Kasvereeniging alhier. Van de winst is eerst f 53,500 afgezonderd voor een lijf renteverzekering van het personeel. Hulde ! De noteerieg van de tabakswaarden is over 't algemeen heel wathooger. De amerikaansche orders zullen, naar met meer grond vermoed wordt, niet achterwege blijven. Morgen wordt weer inschrijving gehouden. De beide voordeelige indische' producten behooren in deze magere jaren speciaal goed verzorgd te worden. Om die reden gaf de Groene, reeds voor weken, aan de verschillende indische petroleummyen den raad: werkt samen, l'union fait la force. Daarom vroeg zij nog de vorige week: waar blijven de toegezegde voorstel len tot samenwerking tusschen de Moeara-Enim en de koninklijke ? Deze vraag heden in d^alge meene vergadering gedaan, heeft aan het bestuur der Moeara-Enim het antwoord ontlokt, dat de lange duur der onderhandelingen in verband staat met de statutenwijziging door het bestuur der koninklijke aan de aandeel houders voorgesteld ; op spoedige afdoening zou worden aangedrongen. Het belang der aandeelhouders in de Moeara-Enim vordert de nauwkeurige overweging of de voorstellen der koninklijke voordeeliger zjjn dan die der Standard Oil. Dat 's juist gezien; dat is immers het belang der aandeelhouders. Op dit juiste standpunt blijft het bestuur der Moeara blijkbaar staan, ondanks de ongemotiveerde »drukte" van verschillende zijden gemaakt naar aanleiding van voorstellen tot samenwerking met den reus der reuzen: de Standard Oil Company, »den niet te weren indringer met bekwame beambten, rijk aan ondervinding, met goede relatiën, een lichaam bovendien dat tegenover zijn bondgenooten (wy spreken niet van zijn tegenstanders) voor zoover wg hebben kunnen nagaan, steeds fair heeft gehandeld'', dien het bestuur, in het belang der aandeel houders, liever tot vriend dan tot vijand verkoos. Dat bestuur heeft gelijk. Het bestuur van de koninklijke beleeft zenuwachtige dagen. Het schijnt dat allengs meer aandeelhouders zich tegen de bestuursvoorstellen zullen verzetten. Van den aan vang af heeft de ondergeteekende daartoe ge adviseerd. Herhaald en dieper onderzoek heeft steeds de grond voor dat advies verstrekt. De noodkreet van mr. van Harencarspel, waarover ik de vorige week schreef en waar mede ik mijne instemming betuigde, heeft bet bestuur reeds gedrongen tot het zenden van een circulaire aan de aandeelhouders om eenige geheel onmisbare beperkingen betreifende de aanspraken der preferente aandeelhouders, in geval van liquidatie, vast te stellen. Met deze toenadering, met dit bewijs van erkenning van het goed recht der critiek, zijn de voor stellen echter nog niet aannemelijk geworden. In geenen deele. Een der negen mannen, aan wie de protesteerende aandeelhouders hun belangen hebben toevertrouwt, verzocht my dringend het onderstaande op te nemen. DE KONINKLIJKE" EN THE STANDARD-OILCOMPANY. Om dcu moo^lijken invloed vau de laatste te voorkonmi of gemakkelijk te kunnen bestrijden, vragen bestuurders der Koninklijke Ma:itschappij van Petroleurnbromieii wijziging der statuten, zooals in liet bekende conecpt is neergelegd. Over de \veuselielijkheid dier statutenwijziging is reeds veel gesproken en geschreven, om den aandeelhoulevs een juisten blik te p'veu op de qnacstie, waarnaar /ij hun oordeel kunnen bepalen eu hunne stemmen uitbrengen. Nu wil ik eciB als vaststaand aannemen: dat The Standard Oil Cy. er op loert en zint om de Konink lijke" in Imaf bezit of ouder hare c.uitróle te krijgen, tloor zich meester te maken van de meerderheid der aandeden als anderszins En al is het dan wel zeer bevreemdend en onbe grijpelijk, dat zij aan die booze plannen geen uit voering trachtte te geven toen de aiiiulrelcn 200 i 300 pCt. noteerden. wij willen ons vuurluopi^ neerleggen bij die vrees, om de eenvoudige reden dat ons bestuur over een en ander beter kan uurdeeleri dan wij, aandeelhouder*. -Maar, daarom lijkt het mij noj niet absoluut noudig, dat wij, aandeelhouders, volkomen afi/anki'lijk worden van het ojrdeel en den wil vau commissa rissen en hunne vrienden de preferente aandeel houders". Bovendien, indien men hun die oppermacht eenmnal heeft verleend, dan aeldt zulks voor ons leven, voor altijd.' Ligt daarin nu ieen zeer groot bezwaar, dat op zien-zelf reeds meer dan voldoende is om te zeggen: liever alles bij het oude laten, dan zulk een w ijziging!' ? \Velnu! wordt het ont\\erp wet, dan /al het hcstiuiv (dut tcve.u» voor een x.rev sirool gedwl'.e deel uitmaakt van het bestuur van andere petroleummnatschappijen, en dus iiifl allén heclf te waken voor de belangen der Koninklijk,': op den duur, ~ütif/i'r tnKifhuukel.ijk? ro>t/i',ili' <>ii (jO<'dkeu<'iii{! i'ii>' a<ni(!t'<'lii'jiuh'i'x, eontraeten nu-1 amlere maatschappijen kunnen aangaan die liet wensrhrlijk acht en haren \\vrkl\riiiL:, tot in het oneindige kunnen uitbreiden en \crgrooten ! Kapitaalsuitbreiiling, regeling van winsten, aan stelling van vertegenwoordigers in ludië, wijziging van statuten en wal dies meer /ij. /:il voortaan feitelijk l,uilen de aandeelhouders om gaan. UIT DE SCHAAKWERELD. De lijst voor deelneming aan den as. Internat. Wedstrijd te Weenen is gesloten en de volgende 20 spelera zijn tot den wedstrijd toegelaten ier hadden zich 9 candidaten aangemeld). Oostenrijk: Marco, Halprin, Sehlechter en Ad. Schwarz (Weenen), Charoueek en Maroczy (Boe dapest). Amerika : D. G. Baird, Pillsbury, Showalter en Steinitz (New-York). Engeland : Blacburne (Hastings), Burn (Liverpool), Caro (Londen). Duitschland : Lipke (Halle), Dr. Tarrasch (Neu renberg), Walbrodt (Berlijn). Rusland: Alapiue, Sehift'ers en Tschigorine (Pe tersburg). Frankrijk : Janowski (Parijs). Uitgeloofd zijn de volgende 10 prijzen : I. 6000 Kronen, II. 4000 Kr., III. 2500 Kr., IV. 1500 Kr., V. 1000 Kr., TI. 800 Kr., VII. 700 Kr., VIII. 600 Kr., IX. 500 Kr., X. 400 Kr. 't Congres neemt Woensdag l Juni een aanvang. Ieder deelnemer moet wekelijks 5 partijen spelen, de wedstrijd zal dus nagenoeg 8 weken in beslag nemen, daar allen onderling 2 partijen hebben te spelen, 't Is voor de deelnemers te wenschen, dat de weersvoorspellingen van Prof. Falb zullen uit komen, want voor zulk een bovenmenschelrjke in spanning is aanhoudende regen te verkiezen boven afmattende hitte. Twee maanden achtereen zware partgeu te moeten spelen, tegen louter corypheeen, is waarlijk niet iedermau's zaak l De volgende prachtige slotwending deed zich voor in een partij onlangs in CaféKaiserhof te Bei lijn gespeeld. En nu weet ik wel, dat wij zulke autocratische, ingrijpende daden, die tegen het waarachtig belang van aandeelhouders zouden kunnen zijn niet mogen duchten van ons tegenwoordig bc'stuur; maar van de eventueele opvolgers weten wij niets af en wij missen eiken waarborg dat deze steeds even nauwgezet van geweten zullen zijn. Daarboven watmeer men bet immers als zeker mag aannemen, dat aandeelhouders steeds gaarne zullen medegaau met behoorlijk gemotiveerde voorstellen van hun bestuur, dat van den gang van zaken volkomen op de hoogte dient te zijn, dan is er ook geen enkele reden om de aandeelhouders, zoo voor immer op stal te zetten!" B/vendicn, hij die andere petroleummaatschappijen, waarin de meeste leden van ons bestuur zitting heb ben, bestaan immers dergelijke beperkende bepalingen niet, zooals men bij onze Koninklijke" zou willen invoeren ! ? Dus, aandeelhouders! laten wij nauwkeurig over wegen, wat ons waarachtig belang medebrengt, voor het heden en voor de toekomst. En d'elt gij mijne bezwaren, helpt dan het ge geven voorstel afstruinen, in het vertrouwen, dat er nog andere middelen en wegen zullen zijn aan te wijzen, die de gevreesde gevaren zullen kunnen voor komen of bezweren, zonder de primitief aan aandeel houders toegekende, pnnc/pieele rechten te schenden. Afstemmen is eu blijfc dus het parool.' Daarna zal het blijken: dat er ouder de aandeelhouders ge noeg knappe koppen zijn, met kennis van zaken en een helder oordeel, die in anderen vorm af doende maatreye'en zullen weten voor te stellen in overleg met het bestuur die onze Koninklijke maatschappij zullen vrijwaren tegen overrompeling door eiken gevreesden vijand en haren voortdurendeu bloei ongetwijfeld zullen waarborgen. Geen vrees maar vertrouwen en de aangelegenheid flink maar kalm onder de oogen zien. De opkomst op den 4en Juni zij dus talrijk en een ieder brenge zijn stem uit naar zuivere beginselen en geve zich niet het eliquet vau onbekwaamheid of timondigheid. WIU.EM SLOTEMAKEB. Arnhem, 23 Mei 1398. Mogen de aandeelhouders toch gehoor geven aan den dringenden oproep van het comit dat inmiddels met ernst en kalm overleg da bestuursvoorstellen nader heeft onderzocht in het belang der eigenaren van de zaak d. z. de aandeelhouders. De vorige week deed ik opmerken, dat de voorstellen door het comiténog slechts voorloopig aan de orde gesteld, m. i. eenige wij ziging behoefden. Ook in verband hiermede herhaal ik mijn voorstel der vorige week: stemt op de algemeene vergadering van. Zaterdag 4 Juni de bestuursvoorstellen af. Daarna kan dan, door samenwerking tusschen bestuur en afgevaardigden der aandeelhouders, betere, meer parlementaire, 'k zou willen zeg gen meer wettige voorstellen ontworpen worden. Ook herhaal ik dat de voorstellen in strijd zy'n met de wet. Verwerping zal reden voor daling van den koers der aandeelen tengevolge hebben. Aan neming echter zal reden geven voor nog groo teren achteruitgang. Aan de aandeelen is dan immers van belangrijkste recht dat ze den bezitter geven ontnomen l Aandeelhouders steunt uw negen mannen, maakt hen voor de geschiedenis van uwe onderneming ook tot historische mannen even als hun roemryke naatngenooten., * $ * En hoe staat 't met de Amsrikaansehe Sporen? Goed, over 't algemeen hooger. Zie de volgende vergelijking. 18 Mei. 26 Mei. Atchisou Top. Gert. g. aand. 121/4 12'/2 dito pref. aand. 30 311/4 Centi'dl Pac. aand. . 12~'g 141/4 Denver Kio Grande ge«. aand. H3/4 12 dito pref. aand. 451/4 '15:'g Nashville 51 54' Ontario 141/4 15 -Missüiiri Kansas T. gew. aaul. lls,'s HS/M dito pref. aand. 36s's 3<i Erie gew. ' 123/4 ]31/4 dito Ie pref. 331/4 351/4 dito 2e pref. 17 17:i/s AVest»rn New-York 01/4 Ol'g Canadan 811/4 82 V* 'Union Pac. gcw. aand. 221/4 231/4 dito pref. aand. 57''2 SS'/j Norfuik adj. Stock 491/4 50l/g Obligütiën : Alehison 4 pCt. 89 89 dito aJjust. <i3 G.'51/4 Missouri K. T. Sol/j 80 ditu 2e llyp. 59l/g Orcgou Shirt Inc. B. 4^ 4'.) dito Inc. A. G8 GO Wi'itern New-York 3 pCt. 51 50 dito Inc. 139/ig 13Vs Oivgun California 74% 76 De oorlogstoestand verontrust niet veel meer en de ontvangsten zijn over 't algemeen steeds vooruitgaande. Ook de Spanjaarden zijn naar boven. De exterieurs klommen van ongeveer 31 tot om streeks 34. Zoo gaat 't goed. * * Mr. B. De volgende week bespreking. M. te A. Houden. Amst., 2G Mei 18!KS. D. STIOTKB. *) Onder de correctie van de drukproef ont vang ik de brochure: liet voorstel der «Konink lijke" en het recht door Mr. B. C. J. Loder. Die brochure beveel ik den belanghebbenden ten zeerste aan. MiiiiiniiiEiiifiiiiiiiiiitniiiiiiiinntiiininniiiiiiiiiii a b c d Wit. H. Stutskowski. l P f3i« 2 K hl gf 3 : dan D g5 f 3 K hl, D f4 enz. 2 B d6! D hl? dan 3 D c7: enz. 3 gT3: D f4 4 K g2 4 D d51 dan D f3: f 5 K gl, B h3 6 D g5, D eü! en Wit verliest de dame. Zwart kone f g h Zwart. Msx Harmoniat. digde nu mat in 8 zet ten aan. 4 RhSf!! 5Kh3: B f3: f 6 Kh4 ga ft 7 K go: Kli8 8 U3 8 T gl houdt 't mat ('?en zet op. Deze var. is in 7 zetten mat. 8 T g8f 9 K h4 B f 6 f 10KU5 Bgöfmat