Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1095
zoo plotselingen dood is het my niet mogelyk
met juiste woorden over zyn mooi talent te
schryven. Waarschijnlijk zullen anderen nog
wel aanleiding daartoe vinden. Ook Willem
Kloos heeft in de Mei-aflevering van de «Nieuwe
Gids" dit reeds zoo klaar gezegd.
Roosdorp gaf reeds veel, en nog veel meer
hadden w\j mogen verwachten. HJJ nam in de
litteratuur een eigen plaats in. Zyn bundel
«Kinderen" was de eerste van een reeks van
tien. Hjj wilde in kleine schetsen en figuurtjes
het onbewuste leven van kinderzielen ont
leden, ons laten zien en voelen hoe kinderen
voelen en zien. Niet de lievigheidjes en
uiterlykheden van die kinderen, maar het innerlijke
zieleleven van kleine kinderlevens was zy'n
artistieke zoeken.
Zyn laatste regels schrift heeft de heer
Frans Netscher. Toen de dokter zich even
gekeerd had, schrijft hq Frans Netscher, die
zjjn portret vroeg voor opname in »De
Hollandsche Revue", dat hy zich daartoe te jong
voelde. Hy begon pas. Dat de heer Netscher
iets over zy'n boekje wou zeggen, het
beoordeelen als het boek van de maand, was hem
aangenaam, maar voor het portret kon hij zy'n
medewerking niet verleenen.
Dit laatste teekent Roosdorp geheel, nivel
leert voldoende de meening van hen, die door
zy'n critiek geraakt, hem wel eens voor pedant
en aanmatigend aanzagen.
Het tegendeel is dan ook waar. Roosdorp
was r bescheiden dan aanmatigend, nog
eerder voorzichtig dan een flapuit. Maar wat
hy zei, deed hy kernachtig en dat bracht bij
sommigen wel eens een verkeerd oordeel.
Wie de bedeesde, schuw-schuchtere jonge
man leerde kennen, kon moeielyk in hem terug
vinden de pittig-scherpe critiekschryver, die
het hoogste en alleen het hoogste eischte en
geen oog en nog minder hart voor poes-mooie,
middenmatigheid kon hebben. Van zichzelf was
hy altyd bang niet het allerhoogste te hebben
gegeven, het nog beter te kunnen. Dat ingespan
nen werken sloopte het al niet sterke lichaam.
Als zooveel jonge menschen van dezen tyd
overwerkte hy zich, putte zich uit lichamelijk.
Hy had niet den tyd, om rust te nemen. En
toevallig juist nu hy naar Scheveningen was
gegaan voor frissche krachten, greep een felle
ziekte hem aan. Het door intens werken
afgetobde lichaam kon dien aanval niet doorstaan.
In de lente van zy'n drie-en-twintigste jaar
werd hy weggerukt, alleen nalatend een be
scheiden deel van wat hy met zijn zuiver
voelend talent ons nog had kunnen schenken.
Met Roosdorp's dood is een kunstenaar
heengegaan van zeer bizondere gaven. Er is
nu een plaats opengekomen in onze zoo ry'k
geworden litteratuur.
Scheveningen.
G. VAN HULZEN.
iiiitiiiiiiiimiiiiiiMiiiiiuiiiiiiniiiiHiiiiniiiiiiiiiii
Tijdschriften yan fie maanfl.
Nederland.
Maurits Wagenvoort heeft al heel wat ge
schreven om ons tot betere begrippen te
brengen omtrent het Oosten en zy'n bewoners.
Ditmaal heeft hy het over Turksche zeden.
Vooroordeelen, misverstand, laster, tot een
berg opgestapeld, zegt hy, ziedaar de elementen
die de publieke opinie van het Westen over
Turkschheid samenstellen. Men heeft het
altyd over de veelwyvery en kent niet het
abc der dingen. Nog altyd stelt men zich
zich een muzelman voor, op een divan lig
gende, rookende zy'n nargileh, met mooie
Circassische slavinnen in gaas en zy'de. Voor
n van deze danseressen gooit hij dan zy'n
zakdoek, ten teeken dat deze hem bevalt,
en liefst is dit dan een christin. Dit geheele
verhaal, zegt Wagenvoort, is uit de lucht
gegrepen, want de Orientalen gebruiken geen
zakdoek, en allén Europeanen, op reis in 't
Oosten laten christenmeisjes voor zich dansen.
De waarheid is, dat de vrouwen in 't Oosten
veel minder te beklagen zy'n dan men in
't Westen denkt. Zy' genieten grootere voor
rechten dan de Westersche vrouwen. En de
uitspraak van Mohammed: »Aan de voeten
uwer moeder zult gij het Paradys vinden,"
is niet de uitspraak van een godsdienst die
de vrouw vernedert.
Het is waar de Koran staat toe, dat een
man vier vrouwen neemt, maar hij moet deze
vier vrouwen ook behoorlijk kunnen huis
vesten, kleeden en voeden en 't Muzelmansche
huwelijksrecht staat toe, dat de vrouw zich op
den Kadi kan beroepen, indien hy' hierin
tekort komt. Zelfs de naaste bloedverwanten
van den man worden hiervoor dan aange
sproken. Daarentegen heeft de vrouw net
vry'e beheer over hare goederen en kan ze
desnoods tegen den wil van haar man, belasten,
verkoopen, uitleenen. Alleen by verspilling
en als er kinderen zijn kan de man een
beroep doen op den Kadi, ten behoeve van
deze kinderen.
Gemakkelijk, zegt de heer v. Wagenvoort,
wordt in 't Oosten een huwelyk gesloten, en
even gemakkelyk, ja nog gemakkelijker wordt
dit ontbonden. De man behoeft maar te gaan
naar den Kadi, die in 't Oosten de geheele
rechterlijke administratie vertegenwoordigt, en
te zeggen: ik liquideer. Vindt dit gebruik
goed of kwaad als ge wilt, er staat tegenover
dat het drama van het overspel er zoo goed
als onbekend is, de man moet alles teruggeven
wat de vrouw meebracht, en alleen voor de
kinderen zorgen.
In het breede vertelt de heer v. Wagenvoort
over het familieleven, dat hy' voorbeeldig noemt.
Koffiehuizen, clubs of avondvermakelykheden
zy'n er niet; na zonsondergang is de familie
bijeen, met uitzondering van de maand Rama
dan, wanneer over dag gevast, en 's nachts
gebrast wordt. Hij zet verder uiteen, dat de
woorden slaaf en slavin in Turky'e wel bestaan,
maar niet in dien zin als men in 't Westen denkt.
Zeker, de »slaaf" of >slavin" wordt gekocht,
maar eenmaal in 't gezin is hij of z\; een lid
ervan, zoogoed als de kinderen, tot zy' trouwen.
Het huwelyk maakt de slaven vry.
Aan 't slot zegt de heer Wagenvoort, dat
wij de Orientalen beschouwen als lieden die
ver bij ons ten achter staan, maar dat we van
deze zelfoverschatting zullen terugkomen. Eens
heeft het Oosten, door het christendom, het
Westen verbeterd; er is geen sprake dat het
Westen dit ooit het Oosten zal kunnen doen.
Wy' Europeanen worden zoozeer teruggehouden
door de dingen van lager orde, dat wy' de
lessen van onzen oorsprong, die in 't Oosten
ligt, niet bevatten.
^Herinnering" van P. Valkhoff; vertelling van
een jongen en een meisje in den trant van
»Het jongetje" van Borel, maar minder ge
detailleerd, minder breed van opzet en ook
minder sentimenteel en gekunsteld. Er komen
mooie fragmenten in voor, alleen is de conceptie
een beetje vaag. Flarderig en banaal, vol
goedkoope effectjes is «Desillusie" van G. Heuvel
man, een desillusie voor den lezer om met
zoo'n banaal vrouwfignurtje te worden bezig
gehouden.
Conrad van de Liede probeert in »Angot"
ons te laten meevoelen den angst vaneen jonge
vrouw, die wachtend op haar echtgenoot, door
den storm zenuwverschrikkingen krijgt en het
ergste denkt. Het komt natuurly'k terecht, en
dit verzoent den lezer.
In historische schetsen uit de eerste helft der
achttiende eeuw, toont Dr. D. C. Nyhoff, door
een briefwisseling van een tydgenoot, een
zekere Wierink, aan den heer van Hoek, hoe
by den vrede van Utrecht ons land in min
achting kwam na de groote periode van bloei,
en hoe dit wel voor een deel de schuld was
't perfide Albion, maar voor een nog grooter deel
onze eigen schuld. De Regentenmaatschappij
en de ontzenuwende speculaties hebben ons
vernietigd.
Tradsmark
THEE - E.
Trademark
KOLDÏIEIJ&COEBSBE,
»{k L, 1CID SCH K H T K...»u
Groot Beddenmagazgn.
Groote collectie Wiegen, KIn dei-ledikanten,
Luiermanden, Baby tafeltjes, Itabj bascule»,
etc. etc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
van
KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzncht.
Vraagt overal de [j verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
/ 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
H. NANNING, Den Haag.
Heden verscheen de 2e druk van:
bevattende elf Kaarten, dus van elke provincie, met aanwijzing der
afstanden van plaats tot plaats in Kilometers en vermelding der soort
van wegen.
Deze Atlas zenden wy franco per post (na ontvangst van het bedrag
in postzegels of per postwissel aan ons adres) voor slechts S
Vijf en dertig Cents. 2
Amsterdam, VAN HOLEEMA & WARENDORF. l
KOLBEÏIIJ ft' COBBltRE,
30 Leidschestraat,
AMSTERDAMGrootste specialiteit
VAN
Slaapkamer
Ameublementen.
Men \rage geïllustr. catalogus.
PHILÏPPONA KETELAAR,
fournisseur de la Cour.
KALVEBSTRAAT 166, A
GRANDE SPECIALITE POÜR
Trousseaux & Lavet t es,
Sur demande envoi franco de Devis et de model es.
Onderlinge Verzekering Maatschappij
gevestigd te Amsterdam. Opgericht
Directeur: G. DE &UP, Kantoor Den Texslraat 41.
Afd. I. jVIilitie-Onkostenverzelieriiig, met kapitaal-uitkeering, on
afhankelijk van al of niet persoonlek dienen.
Afd. II. Huwelijks- l/i tzetverzekering. Uitkeering van kapitaal bij
Huwelijk of later op een vooraf vastgestelden leeftijd.
Bij vóóroveriyden worden alle gestorte premiën
terugbetaald.
prospectussen, garievez ea alle inlichtingen worden gaarne door de girectit
ea de .Agenten verstrikt
TEGEN RUIME PROVISIE kunnen nette en soliede
Agenten en Agentessen worden aangesteld.
*
AYPOL
talooze Yenn. H\GIÉA",
te AMSTERDAM.
(Goedijekeurd bij Kon. Besl. van 2] Mei 1897, No. 83.)
Kantoor en Hoofdmagazijn:
EOKIN 128 o.d. Ned. Bank (Telephoon 1884).
Magazijnen:
CONSTANTIJN HUYGHE1VSSTRAAT 98, boek
Overtoom (Telephoou 1349).
KLOVENIERSBÜRGflVAL 2, hoek
Nieuwmarkt (Telephoou 1979).
Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van
ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING
als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz.
peiatis- ea gpeculumtafels en (Stoelen, enz.
Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen.
Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten.
Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz.
E E N I G ADRES voor het vervoer van Zieken en
Gekwetsten per Raderbrancard (met luchtbanden) volgens tarief,
zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten.
Q
2:
CC
O
S&
o
0=3
ver
oederen
klenren.
in
Eenlgste Band bestand tegen
GL.AS en SPIJKERS.
J. M. BOAS & Co.,
Amsterdam, N. Heerengracht 41.
Dr. E. J. P. JOR1SSEN. Transvaalsche
Herinneringen, 1876 '96.
To all who are interested in the inner
history of South-African questions, this
little volume skould prove exceedingly
welcome.
This testimony is of value, and we
believe it to be bot accurate and sincere.
It seems a pity that a book containing
so much that is of interest to
Engli*hmen, should not be publishedin English.
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit fan 3 JJccc-mlei' 181)5, JV°. 38.
Maatschappelijk Kapitaal ? l,800,000.
Directeuren: Mr. c. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER.
Commissarissen: W. J. GBEBTSEMA, Amsterdam; JOAK H. SCHJIITZ, Amnti-nlam; Dr. JB. VAN
GBUSS, Amsterdam; J, C. VAN GOESS, 'sGrarenhagr; Dr. S. J. HALBEKTSMA, Jtvttmiam; l'rof.
Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDEMAXS, Utrecht;
Jhr. F. VAN EEEJJEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam.
fj^p"1 De Maatschappij ver-zekert pensioenen, uitte betalen 200 dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
DE !IV\!,SI 111; BUOODFABRIEk"
139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage,
verzendt na ontvangst van postwissel,
franco door geheel Nederland:
Divers Gebak in trommeltjes en
LUXE TROMMELS waarvan Prijs
courant op aanvrage wordt verzonden.
LUXE TROMMELS inhoudende Zoute
Krakelingen of Zoute Bollen 90 cents;
Zoutstengels 95 cents: Bitterkoekjes
?1.50; Zandkoekjes (Theario) ? 1.70.
SPECl'L.A.AS Friesehe ?1.20,
Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95.
N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE
Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes
Anijsbeschuitjes ?1.15.
J. ROETERS v. LENNEP, Directeur.
Een wondervolle Zeep.
IVY-Z;
'ij drijft.
Heden verscheen :
Be Remplapt,
DOOR
Mr.LlJ.MerfeHrtlrM.
(Xo. 101 van WA li E NDOEF's
Novellen-Bibliotheek.)
prijs l O cents.
Uitgave van VAN HOLKEMA &
WARENDORF, Amsterdam.
is il e fijnste, beste en aangenaamste
Zeep die met mogelijkheid voor Toilet, Bad en algemeen
huishoudelijk gebruik kan gemaakt worden.
Zij wordt gefabriceerd van dubbel gezuiverde grond
stoffen, xoodat voor volkomen onschadelijkheid wordt ingestaan.
Haar merkwaardige eigenschap, dat zij drijft op liet water,
voorkomt het lastig verloren gaan in badkuip of waschkom.
Zij is altijd zichtbaar, en dicht bij de hand wanneer gij
ze noodig hebt.
Overal verkrijgbaar a _f5 CetttS per groot dubbel stak.
Keurige Kinderboeken cadeau in ruil voor de Omslagen
van MVY-ZEEF.
GOODWINS, Amstel 140, AMSTERDAM.
Dochter (yejaayd) : Papa, is
Ilenri ik meen meneer Koks bij
u geweest
Papa (!(tJ;oniek) : Ja, maar ik kon
niet goed begrijpen, wat hij wou; ik
geloof, dat hij mijn hand kwam vragen
en dat hij zei, dat jij genoeg had, om
ons te onderhouden; ik heb hem naar
huis gestuurd om het duidelijk op te
schrijven.
Jongen in een
spekslagerswinkel: Mag ik voor vier stui
vers leverworst, maar 'n groot stuk
asjeblieft; 't is voor een zieke.
Cacaofabriek Mexico".
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
IMII\K l J10LLA
A" TAFELWA