De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 19 juni pagina 5

19 juni 1898 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

l No. 1095 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Poëzie in deze aflevering werd geleverd door Safir, Marie Boddaert en H. A. v. Gogh. *** De Hollandsche Revue. Op krachtige en vaardige wyze bespreekt de heer Netscher in zyn karakterschets de mili taire loopbaan van den Lombok-held J. A. Vetter. Omstandig worden hier het voor en tegen van deze expeditie uiteengezet, de aan leiding daartoe nauwkeurig beschreven en de verguizing en de vergoding waaraan deze kry'gsman heeft blootgestaan in herinnering gebracht. Per saldo, zegt hy, is de ty'd om kritiek te oefenen nog niet gekomen; de beschuldigingen en beschouwingen van anonieme schrijvers zyn zonder groote waarde. Eerst de historie zal een oordeel over den generaal vellen, die door goedgeloovigheid veel verloor, maar door moed en dapperheid alles terugwon, ja, tot het eind het volle vertrouwen van den Gou verneur-Generaal behield. Behalve de gewone overzichten en bespre kingen is er ook een goed geslaagd portret van den socialistischen Afgevaardigde ter Tweede Kamer, H. H. van Kol. *** De Tijdspiegel. De Tijdspiegel heeft behalve zijn gewone rubrieken een zeer opwekkend artikel tot stichting van volkscredietbanken, door L. van Zanten Jzn. Indien de wetgever blijft weigeren rijkshulp te verleenen, dit is de conclusie, zou het idee des heeren Franok, het oprichten van een groote Volksbank, ondersteuning ver dienen ; zoo'n zaak zou evenwel een handels zaak worden, wat op zichzelf niet zoo'n be zwaar zou zijn, als prikkel om [de Staat te nopen het algemeen belang te bevorderen. Verder is er van prof. W. C. van Manen een gedetailleerde bespreking over de geheimen van het boek Henoch, een vervolg van «Joost" door H. G. v. Roodhuyzen en een schetsje «Schaamte" uit den vreemde medegedeeld door mevr. Van Westhreene. In de bespreking «Poëzie uit Noord en Zuid" wordt aangetoond dat de Walen in hun poëzie dichter by de Vlamingen dan by' de Franschen staan. niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiimiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiniiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiiiiiii La cathéilrale." Gry's staat het steenen gebloemte der cathedraal van Chartres en ontvouwt breed' zy'n vormen en beelden, spreidend over het groene ?omringende land zijn hooge beteekenis. Zy is geklommen uit den grond in vrome tyden, toen de pausen van Rome waren de vorsten der aarde en de opperste rechters in aardsche geschillen. Zij is langzaam gegroeid «it het geloof der voortijden en is rustig blijven staan, terwyl de muren der steden vie len, terwijl menschengeslachten verrezen en terugkeerden naar het stof. Opeenvolgende geslachten stapten over den bodem der kerk, zy hebben hem uitgesleten en hy' kuilt in een sponsachtige oudheid. Hy' is gereten en ge scheurd, doch bly'ft hy' dragen de hooge ge welven. Donker schemerend in zwaar gloeiende kleuren staren aan de zuidzyde de oude vensterglazen. Zy spreiden den vrede met nooit teruggevonden harmonie over de gebogen hoofden, over de gevouwen handen der aan dacht, zy' spiegelen in de geheven oogen zachte lichtakkoorden ' eener suizende extase. Want in haar ruimte en tegen muren, pylers en gewelven hangt eene zachte schemering. Af geweerd is het schelle zonnelicht en zwy'gend turen in het halfdonker de beelden der heiligen. Hier is de stille koele verrukking en verkoelen de nietige passies der menschen en hun strij den de begeerten. Hierheen vluchten zy die eenzaam en ver laten zy'n, zij die dorst hebben naar de wateren «ens hoogeren levens, dan dat aandruischt met holle klanken van wagenraderen en ijdele schreeuwen van buiten tegen de bemoste muren en contreforten. Want zeer schoon is dat groeien van het mos in de hoeken op de spuiers, in de bogen der vensters, langs de torens, op de daken, 't Is of het er bij hoort en zonder dat is een cathedraal niet »af ', zoo als de schilders zouden zeggen. Binnen in een der zijbeuken staat een Mariabeeld op een pijler omgeven met de vlammetjes van vele kaarsen als gouden lichttranen van boete geweend ter eere der moe dermaagd, door de stille heen en weer gaande scharen, die schuifelen, neerzijgen en opstaan in gedempte devotie. * * * Over deze koningin der vroege Gothiek heeft Huysmans een boek gemaakt, dat zoo het al Sc/iaa&p&l. 8ste Jaargang. \-> Juni 1898. Redacteur: R u d. J. L o m a n. 15 Avenue Road, Ilegent's Park, London N.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. iiiiuiiiiiiiiiiimiiiiMlmiiHiiii TWEEDE NAT. COEBESP. WEDSTBIJD. Overwiunaarsgroep. Zes-en-twintigste zet van Wit. Partij No. 10 11 12 13 14 15 18 19 R f5 f ed4: P h6: T edl T f4 R e5: Partij No. 20 21 25 27 28 30 31 32 K f2 R f6: T d2 c3 K f2: T e4 K e2 T c2 Partij No. 33 35 36 37 39 40 42 44 fe6: Kg2 T bl R c6: T gl h4 K g2 J. J. S, d4 OPENING, Wit Halprin (Weenen). Zwart Pillsbury (New-York). l dé, d5 2 P f3, P fG 3 e3, c5 4 b3?, cd45 ed4:, P 06 6 c4, B g4 7 K e2, e6 8 0-0, dc4: O bc4:, T c8 10 E b2, E el 11 P bd2 0-Q 12 D b3, D c7 13 T acl, T fd8 14 D e3, B dB 15 g3, D a5 16 II d3, D h5 17 P g5, 65! 18 d5, P d4 19 h4, b.6 20 P ge4, P e4: 21 P e4:, P f3 f 22 K g2, B b8 23 T hl, f5 24 P c3, e4 25 B e2, T e8 26 P b5,f4! 27 D aS, e3 28 d6, P e5 29 B e5:, f3 f 30 K b2, T e5: 31 B d3, B d7! 32 fe3:, D g4! 33 E fl, T ha 34 T c2, T b5: 35 T d2, T e5 36 D b2 T e3 ? 37 D b7:, B 06 38 D b2, f2. Wit geeft op. niet zy'n beste werk is dan toch onder zy'ne meest belangryke behoort. La Bas, En Route, La Cathedrale. Wat prachtig monment heeft meester Joris Karl zich daardoor gesticht, belangwekkend zeker, dan Lourdes, Rome, Paris, waarin de dichter Zola dikwijls gedaald is tot een praatzieke theoreticus, terwyl Huys mans is gestegen tot de stille bergtoppen van een gezuiverd zieleleven. Wat kunnen hem nu schelen de spelen der litteraire kabouter mannetjes in de lage dalen aan zijn voet, terwyl hij staat daarboven in het maagdelyk zonnegloren van een nieuwen dageraad, zijn passen laat dwalen door de ongerepte rose sneeuw van nieuwe gedachtenvelden. Zy mogen dan vechten die kaboutermanne tjes over het »vers libre", over socialisme, zich groepeeren tot goede en waarde kameraden, collegialiter ronddansen in »de togas" hunner letterkundige waardigheid. Zy mogen hun artistieke kopjes verheffan, onder gekrenkte ydelheden of willen pontifieeren in wankelende tempeltjes van onsterfelijkheid.^ Wanneer hy in de hoogte schrijdt over de afgronden, verdoft voor zijne ooren de knal hunner ijdele schermutselingen in de modderpoelen der verre valleien. Want hy' kent zy'n kracht en weet dat een trap van zijn voet genoeg is om la winen van gedachten te doen rollen over de ydelheid hunner ijle hoofden. En al kruipen ze fay' elkander om te zamen gedachtenreeksen te zoeken, die zij alleen niet meer kunnen vinden, al trachten zy allen te zamen den socialen dans der schoonheid te dansen, onder de wapperende doeken hunner tentjes, er is nog genoeg sneeuw op de hoogten om ze allen te doen verdwijnen. Als een trotsche herder laat hij om de ruggen der bergen en over de groene valleien de klokjes zijner gedachten klingelen; hy zendt ze uit en verzamelt ze naar zy'n welgevallen. * * * Zuiver artie=t is Huysmans niet. Daarvoor is zijn stijl te droog, zijn kleur te mat, maar onder de verdroogde aschen van zijne woordenvlakten voelt men den onderaardschen gloed zyner hevige ziel, den ry'kdom van zijn ruim hart, kan zelfs luisteren naar de branding van een wilden waterval. Want vrij is zijn ziel in haar loop in de kronkelingen door landschappen van sentimenten en hij stoort zich weinig aan de bordjes met «verboden toegang" die zwakhoofdige wereldwijzen trach ten te plaatsen op zy'n weg. Vroeger volgeling van Zola is hij zelf meester geworden en terwy'l zijn oude meester is blijven staan is hy doorgestapt tot boven de nevelen en dampen dezer wereld en de lusten van haar vleesch. Hy' is de eenige homme de lettre, die deze stappen heeft durven doen zonder aan zijne roeping ontrouw te worden. Zoo heeft hij »de cathedraal" die voor ons dood scheen op waardige wijze gerestaureerd en is dat misschien wel de eenig gelukte restauratie van den lateren tijd. Hoevele van die herstellingen zijn niet mislukt ? Hoevele prachtige gebouwen zijn er in de laatste 25 jaren niet verknoeid van buiten door allerlei knutselwerk en van binnen door de onwaar dige polychrome ? Waarom moet het oude steeds vernieuwd worden, waarom getracht den tijd vooruit te loopen, waarom niet de ty'd zelf heer en meester te laten over het maaksel onzer han den ? Hier wordt elk gewilde verbetering eene verslechting. Wat zou men zeggen als wij de Nachtwacht eens gingen overschilderen of de armen van de Venus van Milo gingen byplakken ? L'archéologie et l'architecture n'ont execut que des besognes secondaires ; elles nous ont revele simplement l'organisme Ie corps des cathédrales, qui nous en dira Tame ? vraagt Durtal-Huysmans. Het is waar, wij 19de eeuwers staan in stomme verbazing voor deze oude encyclope dieën in steen en wy' begrijpen niet meer. De namen der bouwmeesters zijn onbekend en zijn verdwenen in den nacht der tijden zooals van vele groote werken van schoonheid en wijsheid. Wie was de dichter der Ilias en wie die van de navolging Cristi ? De grootte van het werk schijnt den schepper te verplet teren onder zijn macht. Wy' staan voor die steenen geweldenaren als we zouden staan voor de pyramiden van Egypte. Daarenboven moesten die kerken gezien worden in een omgeving die men heeft ver nietigd, zij waren omringd door huizen, die bij hen pasten en wij waanwijzen doen alles om ze zooveel mogelijk te isoleeren, zij moeten naar onze begrippen vrij worden, op open pleinen met grasperkjes verrijzen. Zoo leiden we ons begrip verder en verder af. »Au fond »nous trëbuchons, nous avanrons au hasard, »nous ne savons rien, rien." FBANSCHE PAETIJ, Wit Steinitz (New-York). Zwart Showalter (X.-York). l ei, e6 2 d4, d5 3 e5, e5 4 dcö:, P cö5 P f3, B c5: G E d3, P ge7 7 0-0, P gG 8 T el, II d7 9 c3, a5 10 a4, D b8 11 D e2, II b6 12 P a3, 0-0 13 P bó, P a7 14 B e3, 11 o3: 15 D e3:, P b5: 1G ab5:, bG 17 P dl, fa 18 14, P e7 19 D i'2, D d8 20 T c3, gG 21 T b3 T f7 22 K hl, K g7 23 P f3, h6 24 T g!, b3 25 D g3, D b8 26 P ga, T ffS 27 D b4, P gs 28 04!, dc4: 29 E c4:, T fe8 38 T d3, Ta7 31 T d6, T b 7 32 T gdl, K c 8 33 P eG: f, K eC: 34 B tG;, D h7 33 d7 f. T el 36 T c7 :, P o737 D f6 f, K- M 38 T d8, T cl 39 U3. /.wart geeft op. GEWEIGEED DAME GAMBIET. Wit Showalter (Xew-York). Zwart Tndiigoriue (Petersburg). l d4, d5 2 c4, eG 3 P c3, cG 4 P f3, P d7 5 a3, del: G II g5, D aö' 7 ei, b5 8 Ee2, E e 7 8 E f4, P gfö10 0-0, E b7 11 P d2, 0-0 12 a4, b4 13 P ei:, D d8 15 eó, bc3: 15 efC, P fö: 16 bc3:. P d5 17 E d2, c5 18 T bl, D c7 19 P e5, T ad8 20 R d3, R aS 21 D c2 i'5 22 T fel, B f6 23 T ba, cd4: 24 cd4:, U c2: 25 E c2:, P c7 26 T c5, P aG 27 T a5, T d4: 28 E c3, T dG 29 E b3, E d5 30 E do;, ed5 : 31 B d4, T c8 32 f4, T c4 33 B a7:, T f4: 34 P f3, B c3. Wit geeft op. FBANSCHE PAETIJ. Wit Schleohter (Weenen), Zwart Showalter (N.-Yorkl. l e4, e6 2 d4, d5 3 E d3, P f6 4 e5, P fd7 5 P f3, c5 6c3,Pc6 7 0-0, D bG 8dc5:,Bc5: 9 b4, E e7 10 T el, a6 11 D c2, bC 12 D e2 D c7 13 P bd2, P a7 14 B b2, P b6 15 T acl, P a4 16 B al, b5 17 P d4, E d7 18 D g4, go 19 c4, bc4: 20 E c4:!, dc4: 21 P c4- T cS 22 P d6 f, B d6: 23 T c7:, B c7: 24 D dl, P bfl 25 P f5!, P d5 26 P d6 t, K dG: 27 ed6:, 0-0 28 D dl, f6 29 D a7:, T f7 30 D a6: Pbl: 31 D bl, P d3 32 T bl, P f4 33 B fG:, T c2 34 D ei, T e2 35 T b8 f, T f8 36 T f 8: f. K f8: 37 D bl, e5 38 h3, e4 39 D b8 t, K f7 40 D d8, II e6 41 D el f, K 86 42 D g? f, K h'j 43 E g5:, T el f 44 K h2. Zwart geeft op. Wy vergeten de groote waarheid dat alles er slechts nmaal kan zy'n. Doen wy het over dan is het mis. Zoo mogen we dan bly zy'n dat de auteur ons dit zy'n laatste bo«k heeft geschonken. Al valt ons het avancaeren daarin soms moeiy'k, al hinderen ons tot vervelens toe soms talry'ke bijzonderheden die de middeleeuwen zouden hebben verheugd, maar waaraan wy' zy'n ont wend, het geheel vertoont zoo een goed in zicht in die labyrinthen der voortyden dat we ons devoot neerzetten en luisteren naar zy'ne stem. Zelden heeft hy zich vergist. Is hy' niet de eerste geweest die het publiek heeft ge wezen op Degas, Chéret, Verlaine ? Hier wy'st hij naar den porche Royal. A coup sur, la plus belle sculpture du monde est en ce lieu, zegt hy. Geleerde kunsthistorici, ge wend aan elkander trouw na te schryven, heb ben er in hun boeken gewag van gemaakt, er moest een man komen, die meer was dan ge leerd, die ze verlichtte met de stralen van zijn zielvol oog, die blies over dien kouden steen zyn warmen adem en ze opriep tot nieuw leven. Wie zal nu de pelgrims tellen die zy's. boek naar het noorden van Frankryk zal drij ven naar Chartres, Rouaan, Amiens, Reims, Tours, Beauvais, Bourges, om te zien wat de bouwkunst vermocht ? Die niet ten minste een of twee dezer kerken heeft aanschouwd zal van evenveel genot verstoken blijven als hy' die de Nachtwacht of de Staalmeesters nooit heeft gezien. Nergens ook ter wereld is een streek waar op een beperkte ruimte zooveel gebouwen vol grootschheid en macht geboren werden, dan wel in het noorden van datzelfde land, dat in alle takken van menschelijk weten en kunnen tot nu toe voorop is gegaan in de ry'en der volkeren. In een volgend boek belooft de auteur ons meer speciaal de schoonheden van den plainchant te ontvouwen. Reeds in Eu Route heeft hij daarover uitgeweid maar in het nu vol gende l'Oblat zullen wy Solesmes en zijne kerkzangen krijgen. * * * Zoo maken zich schrijvers en schilders van alles meester. Er blijft op het laatst geen hoekje meer over dat niet geschonden is door hun voet; voor den eenzamen man om er het ongeschreven boek zijner eigene ziel voor zich allén te schryven. Dit is de keerzijde der kunst; als ze zich dan nog maar meester maken ! Meestal is het slechts kladden. F. E. Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No. 25: Leonie, door Louise B. B., V. De Pedir-expeditie (Selimoen), door Bintang Djaoeh, II, met afbeeldingen. Volendam, I Oude Visschers, met portretten naar teekeningen van Franz Althaus. Eerst ontmoeten, door Marie van Scaldem. I. Een Kerk-IIospitaalschip ten behoeve van de Nederl. Visscberij, door Dr. J. A. Portengen, arts, Off. van Gez. Ie kl. van Hr. Ms. Zeemacht, met afbeeldingen. Een praatje over hoofd deksels en over moffen. I. Feuilleton. Weekblad Insiilinde : Particuliere correspon dentie uit Indië(Militaire Causerie door Sowidjojo II) Beeldende kunst in Indië. Heeft de zending op Nieuw-Guinea fiasco gemaakt ? Een dreigend gevaar voor de volksgezondheid. Kennis van inlandsche talen. Indiscfee.Rechtspleging. De pest. iiiiiiiiMiiMimiuiniMiiiiimiinHiMiiiMiimiiiHiiiiMMmmiiiiiiiiimmii De staatsleening. Brazilië. Xederl. liankencredietvereeniginf/ voor Zuid-Afrika. De javasche hypotheekbank. Rot terdam-Deli. De Langkat tabakmy. Santa-Rosa. ? Petroleum. Vastowoaand. Amerik. sporen. ? Trammen. Nationale levensverzekeringsbank te Rotter dam. liet >,Ncderlandsche veem" alhier. Correspondentie. Er is veel geld; er is evenwel ook veel vraag. De uitgiften volgen in toenemenden spoed op elkander, als: 4 pets. Rjasan-Uralsk spoor, ten bedrage van ruim 50 millioen gulden, ?'! pets. oblig. Amat. voor ruim ?17 millioen, l pet. oblig. hollandsche electrische spoor tot een som van l Y<. millioen ; voorts werd geld gevraagd voor de Kedirie stoomtram, voor de Banque auxiliaire de la Bourse te Brussel, voor een paar tabakmaatschappijen en ten slotte voor de Indrapoera mijn-mij. Weldra zal de Staat der Nederlanden om 55 millioen komen vragen tegen 3 pet. In schrijvingen op de leening zijn ingekomen door een combinatie bestaande uit de Kederlandsche i Handelsmaatschappy, de firma's Hope & Co., de Amsterdamsche Bank en de Amst. succ. der Banque de Paris et des Pays-Bas en door eene groep bestaande uit de firma Wertheim & Gompertz, de Twentsche Bankvereeniging en de firma Gebr. Teixeira de Mattos, deze laatste mede namens de firma Speyer Brothers te Londen. Naar ik hoor, is de leening aan de laatste groep gegund tot den prijs van 95,13 pc. Even als de amsterdamsche gasleening zal ook dit fonds op de Londensche beurs geintroduceerd worden. Uitmuntend. Straks komen nog de Vereenigde Staten 200 millioen vragen tegen 3 pCt. obligatiën als oorlogsleening waarvan de inschrijving, naar verwacht wordt, een groot succes zal hebben. Van de bititenlandsche Staatsfondsen doen de spaansche alsof er geen oorlog is. Zou er veel in blanco verkocht zijn ? De Brazilianen retireerden nog wat. De Times ontvangt het volgende bericht uit Rio de Janeiro: Hier wordt medegedeeld, dat de regeering een overeenkomst heeft ge troffen met zeven binnenlandsche en vyf buitenlandsche banken, waarbij de conversie van de 4 pCt. Goudleening van 1880 in 5 pCt. Currency bonds wordt gegarandeerd. Houders, dia de voorstellen van de regeering aanvaarden, ontvangen een bomts van 25 pCt.; zy die weigeren, zullen de nominale waarde van hun aandeel ontvangen. Het bedrag, dat op het oogenblik uitstaande is, bedraagt 12,465,500 milreis gangbaar geld, waarvan de interest ongeveer G,000;000 milreis in goud bedraagt. Verwacht wordt, dat een decreet de con versie zal verklaren, den len Juli van kracht te doen zijn. De operatie vermindert belangryk de rente en de verplichtingen der schat kist met even veel, als ze de couponknippers benadeelt. *** Onder de industrieele en fin. ondernemin gen vragen de aand. nederl. bank en credietvereeniging voor Zuid-Afrika ernstig de aan dacht door hun daling tot 97 pCt. Vóór 14 dagen stonden ze nog op 104. Wat de reden moge zyn 'i Men weet dat het kapitaal, aanvankelijk groot / 2,400,000.?, in 1895 verhoogd is tot ? 4,800,000.?, waarvan 1,945,200.?uitgegeven is en dat het geheele kapitaal vóór l Januari moet geplaatst zijn. Zou wellicht verkoop uit de eerste hand, m. a. w. het klasseeren der aandeelen dereden zijn ? Dan zou wellicht vooreerst niet heel veel hoop bestaan op verbetering. De winstuitdeeling bedroeg over 1888-'96 : O, 6, 3, 4, 4, 4, 5, 6, 5K, terwijl voor 1896 ?15.30 per bewijs van oprichtersrecht werd uitgekeerd. Het doel dat deze Maatschappij beoogt ver dient voorzeker medewerking, 'k Hoop later meer bijzondere berichten te kunnen geven. * * * Hypotheekbanken geruststellend en bemoe digend vast. De directie der Javasche Hypotheekbank heeft zich het genoegen bereid om den aandeelhou ders de uitkeering van 2 pCt. dividend voor te stellen. Een directie komt niet gaarne met leege handen. Dan volgt critiek, dikwijls on gegrond. En een bestuur dat ruime dividenden voorstelt, het is meermalen gebleken, heeft geen op- of aanmerkingen te duchten al is daarvoor goede reden aanwezig. Verklaarbaar is dan ook zeker het voorstel, dat door de algemeene vergadering bereids is aangenomen, al zou een scherpe criticus wel licht willen doen vragen of er inderdaad winst behaald is. Hij zou dan misschien wijzen op de twintig duizend gulden gemaakte onkosten, die volgens de balans eerst nog ver diend moeten worden voor er van werkelijke winst sprake kan zijn; art. 49 W. v. K. zegt immers: De uitdeelingen geschieden uit de inkomsten, na aftrek van alle de uitgaven. De onpartijdigheid vordert evenwel te doen opmerken, dat over het afgeloopen jaar reeds ruim dertien duizend gulden op de gemaakte onkosten zijn afgeschreven. Een andere vraag werd mij ook gedaan. Volgens het jaarverslag was het totaal der hypothecaire vorderingen op 31 December 189t> f 278,071.05. Kwam de directie nu niet in strijd met het laatste gedeelte van art. l der statuten dat tot doel der vennootschap o. m. aanwijst »het uitgeven van pandbrieven tot een bedrag hoogstens gelijk aan dat harer hypothecaire vorderingen", toen reeds in Januari 1897 een emissie van f 500,000 4 pCt. pandbrieven werd uitgeschreven ? Op het einde van 1897 evenwel was blijkens de balans het bedragder hypotheken ?501,569.71 en dus grooter dan dat der pandbrieven waarNiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiuii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiMiiiiiimiimiiii Overzicht van den wedstrijd te Weenen na de 8ste ronde. amen ckT ','s l l l l l; JiLirorzv. ScltiH'urs. VS j Dr. Tiirrasi-h. 6'fc WaUirnit. 0 Va j h l i i i MM 1" 3' . voor f 462,600 is uitgetrokken. Dat is dus in orde. Voor de ontwikkeling van het hyp. crediet zal de bank nog veel kunnen doen in het belang van credietnemer en credietgever. Moge zy haar voorzichtig beleid daartoe steeds doen strekken. De berichten van den directeur betreffende zijn onderzoek op Java, persoonlek ingesteld, zy'n gunstig. De certificaten van de JV. W. & Pac. hyp. bank kenden, in verband met de voorgestelde regeling, van 61 tot 63 opkomen. Wellicht wordt het voorstel de volgende week definitief goedgekeurd. * * Tabakken over 't algemeen hooger. Er is reden voor; zie my'n vorig artikel. Ook Rotterdam-Ddi avanceerde van 114 tot 117. In de op 11 dezer gehouden algemeene vergadering van aandeelhouders bleek, dat de balans en de winst- en verliesrekening over 1897 sluiten met een saldo verlies van / 87,313.43. De nieuwe oogst, die in 1898 is aan de markt gekomen, ofschoon in quantiteit gering, is in hoedanigheid veel beter dan die van 1896 en grootendeels verkocht tot prijzen die kunnen doen verwachten, dat de exploitatie van 1897 niet onwaarschijnlijk het verlies ge heel of ten deele zal dekken. De heer A. Ruyter heeft zijn eervol ontslag aangevraagd als vertegenwoordiger der ven nootschap in Deli, hetwelk hem onder dank betuiging is verleend. Met ingang van l Febr. jl. is hy vervangen door den heer H. C. Carsten, laatstelyk waarnemend administrateur der Am sterdam Deli Cie. Aan het bestuur werd machtiging verleend tot onderhandschen verkoop van een gedeelte der concessie van de Maatschappij. De balans en winst- en verliesrekening werden goedge keurd, terwy'l de heer J. E. Henny herkozen werd als commissaris. De Langkat tabakmij verbeterde van 162 tot 164K. De toewyzing op de inschrijvingen voor / 415000 aandeelen B heeft tegen den koers van 115 pet. plaats gehad. Santa-Rosa niet veranderd. Aan het verslag der directie ontleen ik het volgende: De oogst 1896:97 van eigen aanplant bedroeg 7300aroba'g (l aroba is gelijk '23 pond), terwijl werden opgekocht 5965 aroba's. Dit leverde eene quantum op van 1817 pakken tabak met een uitleverend gewicht van 229,000 pond, wdlke tot circa 111 centen werden gerealiseerd. De eigen aanplant leverde een kleine winst op, de opkooptabak daarentegen een beteekenend verlies. Volgens de winst- en verliesrekening is het saldoverlies f 17,642.99 Y- nadat het nog op oprichtingskosten staande bedrag van / 4000 is afgeschreven, terwijl het op de reserve voorkomende bedrag van / 4844.62 in mindering van het verlies werd gebracht. Deze minder gunstige resultaten zijn grootendeels het gevolg van het ontijdig ontslag van den vertegenwoordiger der Maatschappij in Mexico, hetwelk samenviel met eene tydelijke, onge kende vraag naar werkkrachten, waarin direct niet kon worden veorzien. Ook de aanplant van dit jaar moest daardoor be langrijk worden verminderd, terwijl de exploi tatiekosten niet in die mate konden worden ingekrompen. De eigen oogst zal dit jaar slechts circa 2000 aroba's bedragen, waarvan de productieprijs onevenredig hoog zal zy'n. Er is echter een belangrijk quatum bijgekocht van de beste tabakken in de nabijheid van Santa Rosa gewonnen. Het gelukte der Maat schappij aan hare onderneming te verbinden den heer Edmund Culin, die in Maart j.l. het beheer aanvaardde en die gedurende den korten tijd dat'hij voor haar werkzaam was blijken gaf de rechte man te zijn om de moeilijkheden betreffende het verkrijgen van voldoende werkkrachten te boven te komen, zoodat vertrouwd mag worden, dat onder de thans veranderde omstandigheden de volgende oogst geen reden tot teleurstelling geven zal. Kof'/ie. De eerste kleine oogst wordt einde van dit jaar gewonnen. Citoii.tcliouc, Sedert eenige maanden ismen begonnen met het winnen van caoutchouc op kleine schaal; langzamerhand zal hieraan uit breiding gegeven worden. De gezondheidstoestand zoowel van het Europeesch personeel als onder de werklieden was bevredigend. De aftredende commissaris, de heer E. Hirschhorn werd met algemeene stemmen her kozen. * * * Petroleum waarden goed genoteerd. De koers der aandeelen «koninklijke'' gemiddeld wat l lager. Een dividend van 52 pCt. wordt uit gekeerd, 't Is mooi, maar een koers van 590 Ct. is ook hoog. Ik zou zeggen te hoog. Al is het bestuur gewaarborgd door de aan neming der bekende voorstellen waarmede ik het van harte heb gefeliciteerd ??dit is niet met de aandeelhouders het geval. Eer het tegendeel. Zou de bekende kundige rechts geleerde mr. B. C. J. Loder in rechten optre den, tegen het besluit der vergadering, waarin de meerderheid der aandeelen niet vertegen woordigd was'! Raadt toch eens, lezer, wat de booze wereld vertelt ? Er zouden heel wat hommes de paille op de vergadering zijn geweest. Kunt ge dat gelooven ? De Xed. Piitro2ett.m-3Iaatichuppij geeft nog niet veel te hopen. De koers dobbert op.34 ;'i 35 ; waarschijnlijk nog hoog genoeg. Nadere berichten omtrent de reorganisatie of de «weder geboorte" ontbreken nog, * * Russische sporen onveranderlijk vast. De gelegenheid tot inleveren van de aan deelen der Fastowo spoorweg-maatschappij ter verwisseling in 4 pCt. staats-obligatiën, is van af 13 dezer opengesteld ten kantore van de heeren Lippmann, Kosenthal o; Co., alhier. De aandeelen moeten worden ingeleverd, voorzien van de dividend-coupon over 1897 no. 14, benevens de rente-coupon per 15/27 September 1898 en alle nog niet. verschenen coupons en den talon. In de plaats van vijf aandeelen van Roebel 100 zullen worden uitgegeven : Zes obligatiën der 4 pCt. Russische Staatsrente, van Roebel 100 elk, met rente ingaande l 13 Juni 1898, benevens eene soulte in geld, bedragende Roebel 50 kop. of 64 ets. Xederl. Courant voor elk aandeel van Roebel 100. Voor alle aandeelen van nederlandsch zegel voorzien, zullen de daarvoor uit te reiken obligatiën der 4 pCt. staatsrente eveneens voorzien zijn van nederlandsch zegel. Ten einde de verwisseling zonder vertraging te bevorderen, worden de aandeelhouders ver zocht, hunne aandeelen zoo spoedig mogelijk in te leveren. De op uiterlijk 25 dezer inge leverde aandeelen zullen in de eerste uitgifte van 4 pCt. obligatiën worden opgenomen. De actions de jouissance zijn waardeloos. De divtdend-coupon over IS'JG van boven

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl