De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 3 juli pagina 4

3 juli 1898 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1097 derlandsche medailleur, wiens ontwerp voor een gedenkplaat aan H. M. de Koningin aan te bieden door de Amsterdamsche burgery, bij den gehouden wedstrijd den eersten prijs ver wierf. Het is eene gedenkpenning, die zich reeds daardoor gunstig van de meeste gelegenheidsproducten onderscheidt, dat zij op zich zelve als kunstwerk eene blijvende waarde bezit. De voorzjjde geeft, in tegenstelling met de gewone schikking van medailles op een zeer oorspronkelijke en harmonieuse wijze het spre kend gelijkend borstbeeld der Koningin. Het is den kunstenaar gelukt in het harde metaal de zachtheid der lijnen van eene jonge vrouw weer te geven, zonder tot iets weeks te ver vallen. Zoo ook ziet men dat het blonde haren zjjn, welke gedekt worden door den fonkelenden kroningsdiadeem. Even bescheiden en teeder zijn de emblemen. Behalve den naam der Koningin beeft de voorz\jde slechts twee V' rsieringen, den 01 anjetak van ons vorstenhuis en een tak bloeiende witte leliën, het beeld der onschuld, het natuurlijk embleem der Koningin zelve. Op de keerzijde is de voorgrord ingenomen door een liggenden leeuw, wiens kop omge draaid en opgeheven spreekt van zelfbewuste kracht en rustige energie. Onze Nederlandsche leeuw is hier zeker niet slaperig voor gesteld. Achter den leeuw verheft zich de Nieuwe Kerk, waarachter de zon opgaat. Hier zal de gedetailleerde bewerking van hot ge bouw der inhuldiging den beschouw' r trc-ffon. Deze penning, die in goud en in zilver op tweeërlei grootten uitgevoerd, verkrijgbaar zal worden gesteld, is alles behalve banaal en lerert het bewy's dat ook op het zeer speciale gebied der medailleerkunst Nederland in staat is met de besten te wedijveren. Vooral de buste der Komt gin is een zeer b^zonder werk, niet alleen om de voortreffelijke techniek, maar ook om het echt Nederlandsch karakter dat er uit spreekt. Men behoeft de voorzijde dezer medaille slechts te zien om een duidelyk beeld te krijgen van het gevoel dat Nederland heeft voor zijne jonge Koningin, die zeker aan bare afstamming en ran? haar gezag ontleent, maar toch in waarheid alleen zoozeer heerscht over haar volk door hare onschuld, hare jonge vrouwelyko bevalligheid en haar lieftalligen eenvoud. En dit alles vindt men in de medaille terug. TütoMft voor Bouw- en Siertnnst, onder redactie van M. LAUWERIKS en K. DE BAZEL. Dit tydscbrift waarvan nu twee afleveringen verschenen zijn en we met verlangen een volgende te gemoet zien, is als een voortzetting te beschouwen van het eveneens bij de firma Kleinmann uitgegeven Maandschrift voor Ver sieringskunst onder redactie van den heer F. H. Biersma. Bevatte dit over het algemeen goede repro ducties, de tekst daarentegen liet, hoewel in vijf talen herhaald, wat juistheid als uitge breidheid betreft nog al iets te wenschen over, terwy'l de keus der prenten in n aflevering niet bevorderlijk was om een goed overzicht te kunnen krygen van een enkel fraai voor werp of van een of andere kunstrichting. De nieuwe redactie schijnt haar taak veel logischer op te vatten en behandelt in de tien prenten, die zij voor oude kunst reserveert, n zelfde ding in verschillende onderdeelen of anders overblijfsels uit n zelfde kunst periode die dan onderling verband houden, waaraan dan een zon gedetailleerd mogelijke beschrijving in het Fransch en Ilollandsch voorafgaat, zoodat men een goeJ overzicht hiervan krijgen kan. Ook wat het formaat aangaat is dit tijdschrift eenigszins gewijzigd; de platen zijn kleiner geworden en op Hollandsch papier gedrukt. Voor den omslag maakte de heer de Bazel een houtsnede, waaruit zij'i groote meesterschap over de techniek blijkt. De eerste aflsverina; bevatte tien platen nasr een psalttrium uit de 13a eeuw waarschijnlijk in de abdij van Fécamps in Normandiëver vaardigd en thans in het bezit van de Koninklijke bibliotheek te 's Gravenhage. Hier- ! van is vooral een plaat in kleuren uitstekend i geslaagd. D<) nieuwere kunst is in deze aflevering vertegenwoordigd door een perkamenten band, van een album, waaruit tevens een pagina gereproduceerd is; beide ontworpen door C. A. Lion Cachet en indertijd prof. Forster aangeboden. Een oorkonde en een fraai wit zwynslederen portefeuille met groene ornamentaties, van de hand van Th. Nieuwenhuie, geven met de bovengenoemden een goed denkbeeld van de verluchtkunst onzer dagen. De verwachtingen die we bij de eerste aflevering, van dit tijdschrift koesterden zijn bij de tweede niet beschaamd. Deze geeft uitstekende reproducties van enkele der fraaie Egyptische beelden en reliëfs, waarvan het museum te Leiden zoo'n rijke collectie bezit. We hebben hier een zeer goede afbeelding van het voorname beeld van de toondichteres Merit van de orde der zangers van Amon; voorts bas-reliëfs uit een grafmonument waar van de voorstellingen ontleend zijn aan bet Egyptische doodenboek en waarop de overle dene met zijn zuster en vader afgebeeld i». Een fragment van een relief niet Pharao, de vruchten zijner overwinning offerend en een zeer mooie reproductie van het lied van den harpspeler dat ook uit bovengenoemd graf monument afkomstig is. Als moderne kunst ziji hieraan toegevoegd beeldhouwwerken van Zijl, waarvan twee, van de gebouwen van de Brandassurantie-maatschappij in Den Haag en Amsterdam, voor stellende de Nijverheid en een Bacchus, wel bekend zijn. Verder een zeer mooi liggend vrouwenfiguurtje en reproducties naar een bronzen beeldje. Uit deze beide afleveringen bly'kt genoeg met hoeveel ernst, nauwgezetheid en smaak de nieuwe redactie haar taak opgevat heeft, waardoor dit tijdschrift dan ook in allo deelen als een verbeterde edi.ie van het vorige kan beschouwd worden. II. W. P. Jr. Sdiopulioer. Schoppenboer, door CYRIEL BUYSSE, uit gave van H. J. Beent. Het is een ruig en wreed boek. Op ro'sige hei strengelen naakt en woest dor spichtige halmen door stekelige netels, verdringend in oer-drift de zacht-lieve bloemen van teedere menschenziel, onverkwikkelijk den aanblik van zooveel ruwe realiteit. Het is wel de keerzijde van het naturalis tisch geschry'f dat het ontzet, ons doorsijpelt met afschrik en allerminst bevredigt. We hebben ze noodig die brutaal-harde be schrijving van hartstochten, de ontleding van heft'gwoeslezielen,nog meer de belyning van karak ters die teruggetrokken in grove stugheiden barre ontoegankelijkheid onder dat masker lijden in felle kwelHng de wilde dier-drilt van nietgeweten passie. We hebban ze noodig om te kom°n tot een eerly'k besef, tot een mild oordeel, maar het lezen van .deze littera uur is niet zeer aan-lokkend. Ze ontstemt en reageert en niet altijd ten goede. Meer dan wij ons zalf willen bekennen vin len wij in dergelijke beschrijvende ontleding terug wat in ons eigenste binnenste woedt, en het is niet dan met tegenzin dut we kennisnemen niet uitersten, die we koud en gevoelloos zou den afwijzen met ea.i gebaar van respectabele af-.chuw wanneer we ze vernemen uit het relaas van een Rechtbank, maar die ons ontzetten. nu ze behoorly'k geanalyseerd, gewetensvol voorgedragen in een boek, baxbreven worden als een deel van de menschheid zelf. En dit zou ik nu wel dadelijk als een tekort in dit boek van Bnysse willen aanduiden dat het wel anaiyzaert eii Leschrijft, volkomen geeft het verloop en het einde, maar ons onthoudt geheel den oorsprong, de omstandigheden waar door dezen star-^innelijken boer in zijn vigoureuse uitspattingen zóó deed, niet anders kan doen dan de auteur ons dit beschrijft. Het is een verdienste te kunnen doorvoelen, zooals Buysse werkelijk doet het woeste zieleleven, de onberedeneerde aandrang, de razende haat van den boer, die zich bedwingt door de materieele r.oodzakelykheid anders een deel van dégemeenschap, het gezamenlijk eigendom te moeten missen, zich terugtrekt in stua:-harde geslotenheid, weken lang, om dan uit te raz n in furieuae kracht, met kLiderweeke gevoelig heid als reactie. Maar hoeveel meer waarde zou dit b iek hebben indien ook de inerte oor zaken, het causaal verband, de oorsprong van dezen zielstoestand niet vergeten waren. Indien Buysse had geschreven inplaats van dat hoofdstuk, schetterend van ruwe onnoodigheden, waar een varken gaat biggen, en dat voor 't verband evengoed in een halve pagina kon gezegd worden, een hoofdstuk met het jeugdleven van de drie broers, op-groeiendzonder de zachte zorgen van een moeder, alleen in het ruwe besef van materieele deugden en aanhankelijkheid, zooals de oude Foncke op zijn sterfbed hen nog inprentte om toch niet te trouwen, bij elkaar te blijven om z .o moge lijk de schade van het verbranden hunner hoeve te kunnen hersteller, zijn boek zou van grootere kwaliteit, van meer gevoelde waarde zijn ge worden. Want heel wat dieper dan Buysse ons geeft gaan toch de oorzaken van een menschentype, dat hecht aan den grond als het opperste, zich geen rekenschap geeft van de ook in hen broeiende menschendritten, die weer te feller uitslaan naar mate zij ze willen bedwingen, de oer-kracht van dea fel zinnelyken boer, die niet trouwt omdat dit voordeeliger lykt, naar de belofte vader gedaan op zijn sterfbed, nu eens verweekend tot zuiperig ge'amenteer, dan weer woest-razend inhettorsch krachtige zinnen-lyf, om den luien neef, ditn in zijn luiheid nog alles wordt toegeworpen. Buysse heeft vaak, en ook in dit boek nog, een prachtige visie, een nuchter-helder rake kijk; ij zegt de dingen zooals ze in het grove boerenleven voorkomen. Het is een verdienste, dat hij de schouwe plaatsen soms zoo eenvoudig kan zeggen, zoo b.v. de verhouding van Jan tot de ouwe, vervuilde, versleten meid, maar bij al die rake nuchterheid van details, mist hij toch de groote lij ien van soberheid, die een werk eerst tot kunst kunnen maken. Er komt by hem nog altijd te veel slobslob om; de zinnen staan nietgekristallizeerd. Meeslal is het rauw en onhandig, vaak zelfs bonkig en bijna nooit harmonisch doorwerkt. Het is niet strak genoeg voor mooi koud werk en het beeft ook niet van emotie; de emotie is er allesn als hij do rauwe dingen zegt. Nog minder heeft zijn werk de onderstrooming v-in den schrijver-wijsgeer, die onbewust de dingen zegt. Vergelijk zy'n werk eens bij dat van Frans Coenen. Coenen zou denkelyk dat boerenleven niet kunnen geven. Coenen is een stads-men&ch, en Buysse een van buiten. Maar zoo essentieel als Coenen zichzelf doordringt van dat stadsche leven en toch' tegelijk vast en precies eiken zin afwerkt in groote liefde en toe wijding, geen enkel detail verzuimt, door-ademend elk woord met zijn opperste voeling, zoo zou Buysse het moeten kunnen met zijn boeren. Maar Buysse is geen woordkunstenaar, zelfs geen virtuoos. Soms heeft het wel den schijn ervan, maar daar blyft het dan ook bij. Dadel'jk gooit een onhandige zin de stemming er weer uit. Hij zegt het rooit precies, 't Beste bewijs is zijn veelvuldig gebruiken van de comparatieve stoplap als het ware". Wanneer men vergelijkt is zoo'n benaderend nis het ware" totaal overbodig. Buysse werkt niet om de liefde van de taal zelve. Geen zin in zy'n boek of hij kan beter. En dit zou nog zoo zwaar niet behoeven te wegen in dezen tijd van overgang, nu er een reclame-reactie ontstaat tegen, wat Trademark Trademark MLDÏfEIJ&COBEIÈRE, KHTJbt.gQ ?"* AMHTKKUAM. Groot Beddenmagazjj Groote collectie Wiegen, KIn dei-ledikanten, Luiermanden, Babytafeltjes, Babybascules, etc eto. Vraagt geïllustreerde catalogus. 't Wordt meer dan tijd om EEN VLAG te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de laa's'e 14 dagen te bedienen. Beste kwaliteit Vlaggen, kant eii klaar, van Katoen 2S5 cM. bg 4 El ? 2 .?, iedere Wol 235 4 . 575, . Katoenen Wimpels 4 . 0.52, Wollen 4 , , 1 2o, Stalen franco op aanvraag. n. H. KOI/TIIOF, Fabrikant, Almelo. El langer 20 Cent. . 67 , 5 , 15 KINADRUPPELSvan Dr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Halaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmeede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bij overmaking van een postwissel a / 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek van H. NANKING, D e n H a a g. KOLIMJ&COBBIÈBE, 30 Leidschestraat, AMSTERDAM. Grootste specialiteit VAN Slaapkamer Ameublementen, Ben vrage geïlluslr. catalogus. PIIILIPPONA KETELAAR, fournisseur de la Cour. li A I, V E 11 S T R A A T 166, A JI H T E R l* ^ tt. GRANDE SPECIALITE POüR Trousseaux & Layettes. Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. Onderlinge Verzekering ^Maatschappij gevestigd te Amsterdam. Opgericht 1§7. töredcur: G. DE RUP, Kantoor Den Texslraal 41. Afd. I. rllilitie-Onkostenverzekering, met kapitaal uitkeering, onafhaiikciyii van al of niet peoBooiiMjk dienen. Afd. II. HiiwelUks-IJitzetverzekeriiia:. Uitkeering van kapitaal by Huwelijk of later op een vooraf vastgestelden leefiijd. Bij vóóroveriyden worden alle gestorte premiën terugbetaald. tgraspectassen, gtrieren en alle inlichtingen worden giarne door de Directie en de .Agenten verstrekt TEGEN RUIME PROVISIE kunnen nette ea soliede Agenten en Agentessen worden aangesteld. MAYPOLE-ZEEP verft goederen in allo kleuren. Dr. E. J. P. JORISSEN. Transvaalsche Herinneringen, 1876-'96. Denkwürdigkeiren aus der Feder eines Mannes, der mitten in den Zeitereignissen stand und eine hervorragende Bolle gespielt bat, werden stets die AuTmerkaamkeit weiter Kreise beschaftigen. (Kölnische Zeitung). Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrikanten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, rd lij A'vnitdüjli Jicshiit rui 3 JJcci-mlcr 1895, N0. 38. Maatschappelijk Kapitaal ? 1,800,000. Directeuren: Mr. C. L. SCOTT ? Mr. PAU Commissarissen: W. J. (ÏF.EKTSI;.MA. A»i«ti(iKUXs-, siiHxti'rtliim; J. C. VAN (iOEXS, '«(rriir l'r. W. KAPTEUN, Utrecht; Mr. J. I.UDKX, -l L. MULPKR. uin; JOAN II. SmitlTZ. sii>isf,'r<7/in>:T>T..ln.\\ ili/nji'; I)r. S. J. HALKEHTSMA. Jlufti'rdtnn: I'n il' Verdam; Prof. Dr. J. A. O. OUDEMANS, t'tnrltt. Jiir. ]?". VAN KEENKN, /(-?'«< en E. W. SCOTT, A», g^" De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of ongeiuk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. M HAAGSCHE IWOOltFABKItk" 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvangst van postwissel, franco door gebeel Nederland: Divers Gebak in trommeltjes en LUXE TROMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage wordt verzonden. LUXE TROMMELS inhoudende Zoute Krakelirgeri of Zoute BjUen 90 cents; ZoutstengeN 95 c nï's: Bit^erkoekj"S f 1.50; Z nlkoekj»s (Thpario) ?1.70. SPEC11.A4S Friesohe ?1.20, Ie soort ?1.10, 2* toort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Arjijhbesc!iu:tjjs ? 1.15. J. ROEIERS v. LENNEP, Directeur. iiimiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiniHiii imimmiiimiimniMii! iimimfiiiiimmminimiriMimiiimiiiiiimiiimii oi [g] [gj iBjiüiiiiilpf ip njüifiiiiiin IBJ ra r^iUiaf rif iüiüiüninininiiiiiiliiBj IBJ [a fa ui jHüiiiniHiniftBJ m ra IBJJH PUI rUiUiliriJilip HELM-CACAO wordt door bevoegde autoriteiten geroemd als de beste, iiiataiaiailfiaiarËniii^^ zuiverste en gezondste. DRIMT HOLLANDIA" TAFELAVATEB.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl