Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1097
derlandsche medailleur, wiens ontwerp voor
een gedenkplaat aan H. M. de Koningin aan
te bieden door de Amsterdamsche burgery, bij
den gehouden wedstrijd den eersten prijs ver
wierf. Het is eene gedenkpenning, die zich
reeds daardoor gunstig van de meeste
gelegenheidsproducten onderscheidt, dat zij op zich
zelve als kunstwerk eene blijvende waarde
bezit.
De voorzjjde geeft, in tegenstelling met de
gewone schikking van medailles op een zeer
oorspronkelijke en harmonieuse wijze het spre
kend gelijkend borstbeeld der Koningin. Het
is den kunstenaar gelukt in het harde metaal
de zachtheid der lijnen van eene jonge vrouw
weer te geven, zonder tot iets weeks te ver
vallen. Zoo ook ziet men dat het blonde haren
zjjn, welke gedekt worden door den
fonkelenden kroningsdiadeem.
Even bescheiden en teeder zijn de emblemen.
Behalve den naam der Koningin beeft de
voorz\jde slechts twee V' rsieringen, den 01 anjetak
van ons vorstenhuis en een tak bloeiende witte
leliën, het beeld der onschuld, het natuurlijk
embleem der Koningin zelve.
Op de keerzijde is de voorgrord ingenomen
door een liggenden leeuw, wiens kop omge
draaid en opgeheven spreekt van zelfbewuste
kracht en rustige energie. Onze
Nederlandsche leeuw is hier zeker niet slaperig voor
gesteld. Achter den leeuw verheft zich de
Nieuwe Kerk, waarachter de zon opgaat. Hier
zal de gedetailleerde bewerking van hot ge
bouw der inhuldiging den beschouw' r trc-ffon.
Deze penning, die in goud en in zilver op
tweeërlei grootten uitgevoerd, verkrijgbaar zal
worden gesteld, is alles behalve banaal en
lerert het bewy's dat ook op het zeer speciale
gebied der medailleerkunst Nederland in staat
is met de besten te wedijveren. Vooral de buste
der Komt gin is een zeer b^zonder werk, niet
alleen om de voortreffelijke techniek, maar
ook om het echt Nederlandsch karakter dat
er uit spreekt. Men behoeft de voorzijde dezer
medaille slechts te zien om een duidelyk beeld
te krijgen van het gevoel dat Nederland heeft
voor zijne jonge Koningin, die zeker aan bare
afstamming en ran? haar gezag ontleent, maar
toch in waarheid alleen zoozeer heerscht over
haar volk door hare onschuld, hare jonge
vrouwelyko bevalligheid en haar lieftalligen
eenvoud. En dit alles vindt men in de medaille
terug.
TütoMft voor Bouw- en Siertnnst,
onder redactie van
M. LAUWERIKS en K. DE BAZEL.
Dit tydscbrift waarvan nu twee afleveringen
verschenen zijn en we met verlangen een
volgende te gemoet zien, is als een voortzetting
te beschouwen van het eveneens bij de firma
Kleinmann uitgegeven Maandschrift voor Ver
sieringskunst onder redactie van den heer
F. H. Biersma.
Bevatte dit over het algemeen goede repro
ducties, de tekst daarentegen liet, hoewel in
vijf talen herhaald, wat juistheid als uitge
breidheid betreft nog al iets te wenschen over,
terwy'l de keus der prenten in n aflevering
niet bevorderlijk was om een goed overzicht
te kunnen krygen van een enkel fraai voor
werp of van een of andere kunstrichting.
De nieuwe redactie schijnt haar taak veel
logischer op te vatten en behandelt in de tien
prenten, die zij voor oude kunst reserveert,
n zelfde ding in verschillende onderdeelen
of anders overblijfsels uit n zelfde kunst
periode die dan onderling verband houden,
waaraan dan een zon gedetailleerd mogelijke
beschrijving in het Fransch en Ilollandsch
voorafgaat, zoodat men een goeJ overzicht
hiervan krijgen kan.
Ook wat het formaat aangaat is dit tijdschrift
eenigszins gewijzigd; de platen zijn kleiner
geworden en op Hollandsch papier gedrukt.
Voor den omslag maakte de heer de Bazel
een houtsnede, waaruit zij'i groote meesterschap
over de techniek blijkt.
De eerste aflsverina; bevatte tien platen nasr
een psalttrium uit de 13a eeuw waarschijnlijk
in de abdij van Fécamps in Normandiëver
vaardigd en thans in het bezit van de
Koninklijke bibliotheek te 's Gravenhage. Hier- !
van is vooral een plaat in kleuren uitstekend i
geslaagd.
D<) nieuwere kunst is in deze aflevering
vertegenwoordigd door een perkamenten band,
van een album, waaruit tevens een pagina
gereproduceerd is; beide ontworpen door
C. A. Lion Cachet en indertijd prof. Forster
aangeboden. Een oorkonde en een fraai wit
zwynslederen portefeuille met groene
ornamentaties, van de hand van Th. Nieuwenhuie, geven
met de bovengenoemden een goed denkbeeld
van de verluchtkunst onzer dagen.
De verwachtingen die we bij de eerste
aflevering, van dit tijdschrift koesterden zijn
bij de tweede niet beschaamd. Deze geeft
uitstekende reproducties van enkele der fraaie
Egyptische beelden en reliëfs, waarvan het
museum te Leiden zoo'n rijke collectie bezit.
We hebben hier een zeer goede afbeelding
van het voorname beeld van de toondichteres
Merit van de orde der zangers van Amon;
voorts bas-reliëfs uit een grafmonument waar
van de voorstellingen ontleend zijn aan bet
Egyptische doodenboek en waarop de overle
dene met zijn zuster en vader afgebeeld i».
Een fragment van een relief niet Pharao, de
vruchten zijner overwinning offerend en een
zeer mooie reproductie van het lied van den
harpspeler dat ook uit bovengenoemd graf
monument afkomstig is.
Als moderne kunst ziji hieraan toegevoegd
beeldhouwwerken van Zijl, waarvan twee, van
de gebouwen van de
Brandassurantie-maatschappij in Den Haag en Amsterdam, voor
stellende de Nijverheid en een Bacchus, wel
bekend zijn. Verder een zeer mooi liggend
vrouwenfiguurtje en reproducties naar een
bronzen beeldje.
Uit deze beide afleveringen bly'kt genoeg
met hoeveel ernst, nauwgezetheid en smaak
de nieuwe redactie haar taak opgevat heeft,
waardoor dit tijdschrift dan ook in allo deelen
als een verbeterde edi.ie van het vorige kan
beschouwd worden.
II. W. P. Jr.
Sdiopulioer.
Schoppenboer, door CYRIEL BUYSSE, uit
gave van H. J. Beent.
Het is een ruig en wreed boek. Op ro'sige
hei strengelen naakt en woest dor spichtige
halmen door stekelige netels, verdringend in
oer-drift de zacht-lieve bloemen van teedere
menschenziel, onverkwikkelijk den aanblik van
zooveel ruwe realiteit.
Het is wel de keerzijde van het naturalis
tisch geschry'f dat het ontzet, ons doorsijpelt
met afschrik en allerminst bevredigt.
We hebben ze noodig die brutaal-harde be
schrijving van hartstochten, de ontleding van
heft'gwoeslezielen,nog meer de belyning van karak
ters die teruggetrokken in grove stugheiden barre
ontoegankelijkheid onder dat masker lijden in
felle kwelHng de wilde dier-drilt van
nietgeweten passie. We hebban ze noodig om
te kom°n tot een eerly'k besef, tot een
mild oordeel, maar het lezen van .deze
littera uur is niet zeer aan-lokkend. Ze ontstemt
en reageert en niet altijd ten goede. Meer dan
wij ons zalf willen bekennen vin len wij in
dergelijke beschrijvende ontleding terug wat
in ons eigenste binnenste woedt, en het
is niet dan met tegenzin dut we kennisnemen
niet uitersten, die we koud en gevoelloos zou
den afwijzen met ea.i gebaar van respectabele
af-.chuw wanneer we ze vernemen uit het relaas
van een Rechtbank, maar die ons ontzetten.
nu ze behoorly'k geanalyseerd, gewetensvol
voorgedragen in een boek, baxbreven worden
als een deel van de menschheid zelf.
En dit zou ik nu wel dadelijk als een tekort
in dit boek van Bnysse willen aanduiden dat het
wel anaiyzaert eii Leschrijft, volkomen geeft
het verloop en het einde, maar ons onthoudt
geheel den oorsprong, de omstandigheden waar
door dezen star-^innelijken boer in zijn
vigoureuse uitspattingen zóó deed, niet anders kan
doen dan de auteur ons dit beschrijft.
Het is een verdienste te kunnen doorvoelen,
zooals Buysse werkelijk doet het woeste
zieleleven, de onberedeneerde aandrang, de razende
haat van den boer, die zich bedwingt door de
materieele r.oodzakelykheid anders een deel van
dégemeenschap, het gezamenlijk eigendom te
moeten missen, zich terugtrekt in stua:-harde
geslotenheid, weken lang, om dan uit te raz n
in furieuae kracht, met kLiderweeke gevoelig
heid als reactie. Maar hoeveel meer waarde
zou dit b iek hebben indien ook de inerte oor
zaken, het causaal verband, de oorsprong van
dezen zielstoestand niet vergeten waren.
Indien Buysse had geschreven inplaats van
dat hoofdstuk, schetterend van ruwe
onnoodigheden, waar een varken gaat biggen, en dat
voor 't verband evengoed in een halve pagina
kon gezegd worden, een hoofdstuk met het
jeugdleven van de drie broers, op-groeiendzonder
de zachte zorgen van een moeder, alleen in
het ruwe besef van materieele deugden en
aanhankelijkheid, zooals de oude Foncke op
zijn sterfbed hen nog inprentte om toch niet
te trouwen, bij elkaar te blijven om z .o moge
lijk de schade van het verbranden hunner hoeve
te kunnen hersteller, zijn boek zou van grootere
kwaliteit, van meer gevoelde waarde zijn ge
worden. Want heel wat dieper dan Buysse ons
geeft gaan toch de oorzaken van een
menschentype, dat hecht aan den grond als het opperste,
zich geen rekenschap geeft van de ook in hen
broeiende menschendritten, die weer te feller
uitslaan naar mate zij ze willen bedwingen, de
oer-kracht van dea fel zinnelyken boer, die niet
trouwt omdat dit voordeeliger lykt, naar de
belofte vader gedaan op zijn sterfbed, nu eens
verweekend tot zuiperig ge'amenteer, dan weer
woest-razend inhettorsch krachtige zinnen-lyf,
om den luien neef, ditn in zijn luiheid nog
alles wordt toegeworpen.
Buysse heeft vaak, en ook in dit boek nog,
een prachtige visie, een nuchter-helder rake
kijk; ij zegt de dingen zooals ze in het grove
boerenleven voorkomen. Het is een verdienste,
dat hij de schouwe plaatsen soms zoo eenvoudig
kan zeggen, zoo b.v. de verhouding van Jan
tot de ouwe, vervuilde, versleten meid, maar
bij al die rake nuchterheid van details, mist
hij toch de groote lij ien van soberheid, die
een werk eerst tot kunst kunnen maken.
Er komt by hem nog altijd te veel
slobslob om; de zinnen staan nietgekristallizeerd.
Meeslal is het rauw en onhandig, vaak zelfs
bonkig en bijna nooit harmonisch doorwerkt.
Het is niet strak genoeg voor mooi koud werk
en het beeft ook niet van emotie; de emotie
is er allesn als hij do rauwe dingen zegt.
Nog minder heeft zijn werk de onderstrooming
v-in den schrijver-wijsgeer, die onbewust de dingen
zegt. Vergelijk zy'n werk eens bij dat van Frans
Coenen. Coenen zou denkelyk dat boerenleven
niet kunnen geven. Coenen is een stads-men&ch,
en Buysse een van buiten. Maar zoo essentieel
als Coenen zichzelf doordringt van dat stadsche
leven en toch' tegelijk vast en precies eiken
zin afwerkt in groote liefde en toe wijding, geen
enkel detail verzuimt, door-ademend elk woord
met zijn opperste voeling, zoo zou Buysse het
moeten kunnen met zijn boeren. Maar Buysse
is geen woordkunstenaar, zelfs geen virtuoos.
Soms heeft het wel den schijn ervan, maar
daar blyft het dan ook bij. Dadel'jk gooit een
onhandige zin de stemming er weer uit. Hij
zegt het rooit precies, 't Beste bewijs is zijn
veelvuldig gebruiken van de comparatieve
stoplap als het ware". Wanneer men vergelijkt
is zoo'n benaderend nis het ware" totaal
overbodig. Buysse werkt niet om de liefde
van de taal zelve. Geen zin in zy'n boek of
hij kan beter. En dit zou nog zoo zwaar niet
behoeven te wegen in dezen tijd van overgang,
nu er een reclame-reactie ontstaat tegen, wat
Trademark
Trademark
MLDÏfEIJ&COBEIÈRE,
KHTJbt.gQ
?"* AMHTKKUAM.
Groot Beddenmagazjj
Groote collectie Wiegen, KIn dei-ledikanten,
Luiermanden, Babytafeltjes, Babybascules,
etc eto. Vraagt geïllustreerde catalogus.
't Wordt meer dan tijd
om EEN VLAG te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de
laa's'e 14 dagen te bedienen.
Beste kwaliteit Vlaggen, kant eii klaar,
van Katoen 2S5 cM. bg 4 El ? 2 .?, iedere
Wol 235 4 . 575, .
Katoenen Wimpels 4 . 0.52,
Wollen 4 , , 1 2o,
Stalen franco op aanvraag.
n. H. KOI/TIIOF, Fabrikant, Almelo.
El langer 20 Cent.
. 67
, 5
, 15
KINADRUPPELSvan Dr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Halaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmeede en bleekzucht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
/ 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
van H. NANKING, D e n H a a g.
KOLIMJ&COBBIÈBE,
30 Leidschestraat,
AMSTERDAM.
Grootste specialiteit
VAN
Slaapkamer
Ameublementen,
Ben vrage geïlluslr. catalogus.
PIIILIPPONA KETELAAR,
fournisseur de la Cour.
li A I, V E 11 S T R A A T 166, A JI H T E R l* ^ tt.
GRANDE SPECIALITE POüR
Trousseaux & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de modèles.
Onderlinge Verzekering ^Maatschappij
gevestigd te Amsterdam. Opgericht 1§7.
töredcur: G. DE RUP, Kantoor Den Texslraal 41.
Afd. I. rllilitie-Onkostenverzekering, met kapitaal uitkeering,
onafhaiikciyii van al of niet peoBooiiMjk dienen.
Afd. II. HiiwelUks-IJitzetverzekeriiia:. Uitkeering van kapitaal by
Huwelijk of later op een vooraf vastgestelden leefiijd.
Bij vóóroveriyden worden alle gestorte premiën
terugbetaald.
tgraspectassen, gtrieren en alle inlichtingen worden giarne door de Directie
en de .Agenten verstrekt
TEGEN RUIME PROVISIE kunnen nette ea soliede
Agenten en Agentessen worden aangesteld.
MAYPOLE-ZEEP
verft goederen in
allo kleuren.
Dr. E. J. P. JORISSEN. Transvaalsche
Herinneringen, 1876-'96.
Denkwürdigkeiren aus der Feder eines
Mannes, der mitten in den
Zeitereignissen stand und eine hervorragende
Bolle gespielt bat, werden stets die
AuTmerkaamkeit weiter Kreise
beschaftigen. (Kölnische Zeitung).
Cacaofabriek Mexico".
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
rd lij A'vnitdüjli Jicshiit rui 3 JJcci-mlcr 1895, N0. 38.
Maatschappelijk Kapitaal ? 1,800,000.
Directeuren: Mr. C. L. SCOTT ? Mr. PAU
Commissarissen: W. J. (ÏF.EKTSI;.MA.
A»i«ti(iKUXs-, siiHxti'rtliim; J. C. VAN (iOEXS, '«(rriir
l'r. W. KAPTEUN, Utrecht; Mr. J. I.UDKX, -l
L. MULPKR.
uin; JOAN II. SmitlTZ. sii>isf,'r<7/in>:T>T..ln.\\
ili/nji'; I)r. S. J. HALKEHTSMA. Jlufti'rdtnn: I'n il'
Verdam; Prof. Dr. J. A. O. OUDEMANS, t'tnrltt.
Jiir. ]?". VAN KEENKN, /(-?'«< en E. W. SCOTT, A»,
g^" De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of
ongeiuk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
M HAAGSCHE IWOOltFABKItk"
139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage,
verzendt na ontvangst van postwissel,
franco door gebeel Nederland:
Divers Gebak in trommeltjes en
LUXE TROMMELS waarvan Prijs
courant op aanvrage wordt verzonden.
LUXE TROMMELS inhoudende Zoute
Krakelirgeri of Zoute BjUen 90 cents;
ZoutstengeN 95 c nï's: Bit^erkoekj"S
f 1.50; Z nlkoekj»s (Thpario) ?1.70.
SPEC11.A4S Friesohe ?1.20,
Ie soort ?1.10, 2* toort ?0.95.
N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE
Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes
Arjijhbesc!iu:tjjs ? 1.15.
J. ROEIERS v. LENNEP, Directeur.
iiimiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiniHiii
imimmiiimiimniMii! iimimfiiiiimmminimiriMimiiimiiiiiimiiimii
oi [g] [gj iBjiüiiiiilpf ip njüifiiiiiin IBJ ra r^iUiaf rif iüiüiüninininiiiiiiliiBj IBJ [a fa ui jHüiiiniHiniftBJ m ra IBJJH PUI rUiUiliriJilip
HELM-CACAO
wordt door bevoegde autoriteiten geroemd als de beste,
iiiataiaiailfiaiarËniii^^
zuiverste en gezondste.
DRIMT HOLLANDIA" TAFELAVATEB.