De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 3 juli pagina 6

3 juli 1898 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1097 l wordt na een groote jongen! (Judge.) [ff l/i^V"^' t ^-x-« -1 * ^ -7 / i -.,-?? ? s~J^**'*4 fi,1/ |;?~vfl--^/ï-^fe' ..;'i^ï^'''^^^"v ^fM ^5^&: j|v <&, ''fe - ^ -.;f^4^ ^^^%I/ra^ -V-^ ^ ^« Hïi vA4 w-.^m*. 4I^^M^;:^A,g '"'T'^?4J_42P* SAMMY: Ik ben van plan al mijn appels zelf op te eten. Jullie krijgt niet eens de klokhuizen. RnOT-MetaiorBte, (Juf/end.) £ Down 3i»u Iwan Iwanowitch te te St. Petersburg. Parijs. Oóïeen oplossing. (PitticA.) Hij: Ik kan dien voorgrond maar niet naar mijn zin krijgen'; Z$: Kun je het niet zonder voorgrond doen, lieve? Een anno flniyel, (Jagend.) Goedkoope uitstapbiljetten. Blijkens een advertentie in dit No. stelt de H. IJ. S. M. het publiek in de gelegenheid om tegen reel lager prijzen dan die van de gewone goedkoope uitstapbiljetten, een uitstapje langs de lijnen der Maatschappij, de door haar geëxploiteerde tramwegen en het stoombootveer nkhuizen-Stavoren te maken, mits een biljet worde genomen voor minstens 180 kilometer. Gedurende Juli, Augustus en September zullen die biljetten voor een maand geldig zijn. Het tarief is uiterst billijk gesteld. Voor 180 kilo meter Ie, 2e en 3e klasse / 5.40, / 4.05 en / d.70, opklimmende tot, voor 6(10 kilometer, / 11.00, ? 8.27 en / 5.50. Voor elke 10 kilo meter meer / 0.10, /0.075 en /0.05. Kinderen beneden 4 jaar zijn vrij, kinderen van 4 tot 10 jaar betalen halven prijs. VERBETERING. In ons vorig nummer, in een artikeltje over de tentoonstelling der Urrechtsche Vereeniging »Voor de kunst", is melding gemaakt van Mej. Mina Bosch Reitz. De naam der be doelde artiste is Mmca Bosch Reitz. (RED.) NIEUWE UITGAVEN. Plattegrond ran Amsterdam in 1SOS met alle noodzakelijke aanwijzingen voor vreem delingen. Opnieuw naar officiëele bronnen bewerkt door J. A, SCHMÏILL. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. Het beginsel thr Liefde door FELIX. Catechifine ran den Geestelijken Godsdienst, samen gesteld door dr. EUGEN IlEixRicjf SCHMITT te Budapest. LAMENXAIS. Woorden ran een Gclooeige (Paroles d'un Croyant). Uit het Fransen, door A. B. Haarlem, drukkerij »Vrede". Vijf en dertigste Christelijk Nat. Zendingt-fcest op Noord-Honderingen bij De Bilt, (i Juli'98. Arnhem, Breijer. »Warendorf's Novellen-bibliotheek" No. 102, Ken meixjetfiater, door AI.ATIIA HE HAAK. Amst., Van Holkema & Warendorf. Verzamelde romantische werken van T. TI. PKEKLAEB. 24 tot Suste afl. Amsterdam, uitg.maatsch. »Elsevier". F Vorstinnen van het Huis Oranje-Nassau. Afl. 4 en 5. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink. De Vrouw en de Alkohol, door J. KAT Wzn. J. Kuiken Jz., St. Anna-parochie. Jiéreitte! Militaire hervormingen bij de in voering van den persoonlijken dienstplicht, door Voorwaarts. Haarlem, de Erven Loodjes. Xesmaawlsclie Offcntvjd voor het \\*apender Infanterie? Beschouwingen naar aanleiding van de propaganda van den heer W. C. Schönstedr, door L. W. J. K. THOJISO.N. Haarlem, de Erven Loosjes. Verflagen van den staat van het gesubsi dieerd- en van het Staats-onderwijs alsmede der onder het departement van onderwijs ressorteerende Staatsinrichtingen in de XuidAfrikaansche republiek over het dienstjaar l<Si>7. Gedrukt ter Staatsdrukkerij van de X.-A. republiek, Fretaria. Abu Tlassan. Roman van J. ADMA^I, uit het Duitsch. Leiden, A. H. Adriani. Klassieke schrijvers. Lrcius AFULEJVS lerfclieppingen of De Gouden Egel. Uit het Latijn door H. J. BOEKEN. 2e etuk. Het leren der Dieren, door A. E. BREHM, Zutfen. Schillemans & v. Belkum, aflevr. 31/44. Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van sterken drank. LIVste Jaarverslag 1897. f' Orawjebloezems, uit de Gedenkbladen van Neerland's Israël, door T. TAL. Eeestgave bij de inhuldiging van H. M. Wilhelmina, koningin der Nederlanden, Amsterdam, Van CreveJd & Co. Algemeewe Grondstellingen door HERUKBT Si'KNTKU. Naar de vijfde Engelsehe uitgave vertaald door Mr. Th. v. Tricht. Arast. v. Looy. In zake Grieksch, door Dr. J. II. SMIT, met naschriften van eenige Leeraren aan het Amsterdamsche Gymnasium. Amsterdam, Y. Rogge, 18!)8. Inhoud van Tijdschriften. Elecini. Werktuigkundig en Electrotechnisch Weekblad, No. 8: Artikelen van technischen aard: Dr. De Lavals hoogedrukstoomketel, met af b. door N. C. H. Verdam. C. J. M. CoIIette, Een en ander over het meten van snelheden van projectielen langs electrischen weg (slot) A. Vosmaer. Aluminium als brandstof. E. Ruempol, liet berekenen van meerphasige asynchrone wisselstroommotoren (vervolg), met afbeelding. '\VulMad fnsiilinfle. Inhoud van No. L'O: Vreemdelingen als officieren van gezondheid in het Indische leger. ,i. l', de Bordes. Nieuwe indeeling van Sumatra. De mijn wet. Fraeventieve hechtenis. Het coneubinaat van Europeesche ambtenaren bij het lünncnlandsch Bestuur. In all. 21 van Nljucltt en Itjuclit. Frypk Wykblad onder bestjiir f en Waling Dijkstra wordt vervolgd : Murk mei de Koerren, fen B. S. Ilylkema, maakt de redacteur melding van een schrijver van de Friezen in Transvaal, en komt een bijdrage in poëzie voor van ,Ian fen 't Gapstrnar. Oan libbens Se, en een in proza It jild bat syn beswieren. M uu iMiMiiMiiiiiiiimimimniniimimtiinimmmimiiuiiiitii fimfHltliinniilillltfi'ftluitiriiiftffffnifiitifrtirififfflllfft Als uG Kinderen spelen, Xiiaf 1,4 Di'lMi van 011: o E u x s T. (6'/o/.; Oesters, tarbot, patrijzen, Camembert. Niersteiner. Larcse. Hoor eens, als je zoo dejeuneeren kunt, heb je nog geen reden om je te beklagen. Zoo l Ei! en mijn vrouw en kinderen dan die thuib honger lijden 'i //Wc zulten lioodkapji.1 spelen," heeft Hertlia Ixslist. Ik beu de grootmoeder" (die rol is voor haar geknipt !) en u bent de wolf, en Irene is Roodkapje, en Truus is de moeder en Lodcwijk is de jager." i\s «.'il korten strijd over de rollen is alles in orde, en de voorste)Una; kan beginnen. Ik kruip op liaudeu en voeten naar Roodkapje toe en verbindt niet een zeer naturalistisch hongerig klinkend orgaan die huichelachtige vriendelijkheid, die ecu wolf in dergelijke omstandigheden pleect aan den <iag te leggen. Maar Roodkapje wordt bang en loopt bard weg. Merkwaardig! Ik speel zeker uitstekend. Maar ik heb mijn S'hakespeare niet voor niets gelezen. Ik ga dus overeind staan en leg de verklaring af, dat ik heelemaal geen echte wolf ben, maar alleen hun liefheb bende Papa, die niet gewoon i?, kinderen te eten. Dat stelt haar weer gerust. Maar zoodra ik weer op handen en voeten naar haar toe kom stappen, begint zij te gillen en gaat op de vlucht. Zonderüg! Ik moet plotseling weer denken aan iets, wat ik wel eens meer lieb opgemerkt: wanneer wij op handen en voeten rondkuieren moeten wij -werkelijk iets dierlïjks hebben. Misschien is dat ook alleen maar bij mij het geval. Gedurende de geheele voorstelling houdt de jongste (de grootmoeder) met krampachtige teederheid baar pop in de armen. Die pop slaapt met n oog en is met het andere wakker, de verf is van hare wangen afgebladderd, haar haren steken verward in zeventien richtingen uit. Wanneer men haar voor de eerste maal heeft gezien, kan men minstens in een uur niet meer vroolijk worden, en wordt men des nachts in den droom door haar schrikbeeld vervolgd. Het kind heeft nog een andere pop, die veel mooier i.°, maar dit toonbeeld vaa geconcen treerde monsterlijkheid bezit haar onverdeelde liefde. Dit volkje heeft nu eenmaal zijn idiosyncrasitëu. Dergelijke sympathieën staan tegenover even onverklaarbare antipathieën. Ik weet, dat ik als jongen van drie of vier jaar een werkelijk afgrijzen gevoelde voor n van de figuren van ons poppentooneel, n.l. voor Bertha von Bruneck uit de uitgave vauOehmigke en Riemfchneider te Neu-Ruppin. Hoe koppig, ondeugend en onhandelbaar ik. ook moelit zijn, zoodra men mij Bertlia liet zien, was ik doodstil en onder een hoedje te vangen. Die afkeer zat zóó diep, dat ik tot op deu huldigen dag iets tegen meergemelde Bertlia heb, hoewel zij toch een biave vrouw is. Aesthetische fijngevoeligheid kou de oorzaak van mijn afkeer niet zijn, want Wetter von Strahl uit dezelfde fabriek was voor mij het toppunt van schoonheid en verhevenheid, en was in mijn oogen even bovenaardsch als de drie ridders in den jongen Parsifal. De voorstelling van Roodkapje is intussclieu afgeloopen, na eenige zeer realistisch nagebootste aanvallen van miju zoon op de maagstreek van den wolf, met andere woorden, van zijn vader. Ik heb daarbij bepaald geniaal gesparteld; ik ben ervan overtuigd, dat slechts Ermete Zaceoni mij dat kan nadoen. De kinderen von den het prachtig, en ik moest, mij da capo den buik laten opensnijden en daarna nog eens en nog eens: //Vader," (ik ben beurtelings woif en vader). «Vader, spartelt u nog eens!" En dat zal iedereen begrijpen, die ooit, al is liet ook slechts nmaal, met kinderen lieeft gespeeld: ik zou tot iu de twintigste eeuw hebben moeten doorspartclcn, wanneer ik er ten slotte niet een einde aan had ge.maakt door een onmogelijk verkeerd te begrijpt n, driemaal herhaald, donderend ,/ueen!" Nu is het dus de vraag, wat er nu moet worden gespeeld. //Schooltje?" «Winkeltje r" //Huislioudeulje'r" Iets dramatisch moet het zijn, iets niet samenspraken erin, dat behoort tot de geliefkoosde spelen. ])c keuze valt op huishoudentje". De moeder: mejuffrouw Hertha, Amanda, de meid (nlle dieutmeisjes heeten bij hen Amanda): mejutïr. Truus, de melkboer: mijn nietig persoontje, enz. enz. Miju vrouw maakt de opmerking, dat er nog geen vader is. //O, een vader hebben we heelemaal niet noodig, vindt u ook niet «vader?" »O neen, dat is volkomen overbodig". Lodewijk moet voor //Üom Dokter" spelen. Wij gaau namelijk het nieuwste scusatiestuk: «?Baty's bronchitis" spelen. (Ik zie, dat ik het onmogelijk langer kan verhelen: er is ook nog een baby, natuurlijk ook een hoogbegaafd, zeer mooi kind : dat blijkt o.a. uit de getuigenis van zijn oudste zuster. Want toeu zij onlangs weer eens zooals oudste zusters gewoonlijk doen . geheel verzonken was in bewonderende ver rukking over het kleintje, riep zij op inuig voldaucn toen uit: Dal zou ik toen nooit gedacht hebben, dat we co'i'n snoezig broertje zouden krijgen! Dat is ons al heel goed gelukt, hèmoeder?'' Een moeder zegt in zoo'n geval meestal niet neen.) Bal.y wordt bij de tooneelvoorstclling vervangeiïdoor een pop. De acteurs spelen met een volmaakte toewijding, vol onverstoorbare illusie. De dokter komt binnen, en geeft een zeer beslist bevestigend antwoord, op de vraag, of bij Baby weer kan betermaken". Hij voelt den pols, laat hem zijn tor:g uitsteken, beklopt zijn rug en borst, zet een kleine windbuks op zijn rug en borst en luistert met grooten ernst. Het kind is dan ook iu een ommezien beter. Ik denk, dat ik dien jongen maar dokter zal laten worden. Natuurlijk kan de pop niet haar tong uitsteken, a's zij dat doen kon, zou liet lang zoo aaraig niet zijn. Want niet datgene, wat is, maar datgenen, wat de phantasie erbij voegt, maakt de zaligheid van het spelen uit, dat is een dansen van de ziel in h(t vrije ve'd. Dat maukt immers de stille verrukking uit van mijn jongen en mij, wanneer wij een dierentuin g-aau aanleggen. \Vanncer wij volledige, kruiig afcewokte lec uw enliokkeu, roof vogel-v ohrn stn buil'. Ist allen kant en klaar tot onze beschikking hadden, dan zou er heek:maai geen aardigheid aan /.ijn, nog voor mijn joiiscu, noch voor mij. Sch< ppen, scheppen wil een levende gei st, bezig zijn wil het kind! Kn als zijn. geest nog slaapt, dan wil zijn lichaam toch tenmir.st.e bezig zijn. Uit de vers'e verten van mijn jeugd ik kau terugdenken tot in miju derde levensjaar straalt mij ceu oud voetbaukje tegen, dat mij op genade of ongenade v>as overgeleverd als vcorwerp, om mijn wils- en s-pieikraeht op uit te oefenen, en waarin ik zóó lang spijkers in slovsr, totdat er geen plaatsje meer over was. Dat waren schoone tijden, toen die voetbank nos nic' was volgcspijkerd! Op voflbankji-s los te hameren, ja, daarvoor ben ik i.iet kinderlijk genoetr meer, en op vernagelde hoofden los te slaan, ja, dat is nu eenmaal verboden. F n nu moet ik hun wat voorziugen, vroolijke, cu livurge liedjes, zooals kinderen gewoon zijn te zingen. Als liedjeszanger (n rattenvanger heb ik in de kinderkamer een grooten naam. Dat komt, doordat ik gewoonlijk die, liedjes voor hen zing, die ik zcif als kleine jongen heb ge zongen. J'.'n miju jeugd is een land, waarin alles, zoowel het levende als liet levculooz/; oingeveu is door liefelijke muziek. Waar over de weiden zachte iliiittoncn zweven, en de eenden op deu dorpsvijver trillende sporen achterlaten. Waar van den horizon, waar de torens en spitsen van het wonderland oprijzen, deu gehceleu Echooiieu zomeriUg door mij .een geheimzin nig ruischcn tegemoet komt, waar uit den don keren klir.iop-mautel van het oude slot sinds overoude tijden een eeuwig gt (luister klinkt. Waar uit de diepste stilte van eeu dooden wmteruamiddag de bevroren gootpijp zachtjes begint te zingen cri waar op stille wouden zelfs de maan achter de treurwilgen opkomt met verre muziek. In den heldren maneschijn Kwam een aardig Uaa-je klein ..." Dergelijke dingen zing ik met grooten ernst en groote opgewektheid, en ik geef toe, dat het een belachelijke sentimentaliteit van mij is, dat mijn oogen soms warm worden, wanneer ik eraan deuk, hoe ik mij als kind op het groot worden verheugde, en dat ik nu niet meer groeien mag. 't Haasje nam een kloek besluit, Trok zijn jas en schoentjes uit V Jijde yJeh in *t natte gras, Sliep, alsof 't ceu becije was." //En nu moet jullie je ook maar gauw gaau uitkleeden en naar bed gaan en slapen en over allerlei prettige dingen droomen." //Ik heb al wat gedroomd, van nacht!" bab belt de kleinste, dat wil zeggen de kleinste van degeneu, die nog op zijn. //Zoo? wat heb je dan gedroomd? Vertel het ons eens." //Daar kwam een inan iu onzen tuin, en dat was een soldaat en toen wou hij Lodewijk zijn kruiwagen afnemen,, en toen en toen hoc was het ook weer verder, vader?" Ja mijn lieve, lieve blauwoog het is heel verheffend en vleiend, dat je mij voor zoo alwe tend houdt ik voel mij zeer vereerd door dat vertrouwen maar, helaas, je overschat Kif. En dan komt mama, die een poosje geleden was weggegaan, weer binnen met de avondboterhamtnen. We krijgen van avond koek, dat hebt u oiis beloofd, moeder!" En wanneer iemand dat volkje iets heeft be loofd, dan is iu vergelijking met hem de door fariëu vervolgde Orestes een man, die het kalm en rustig heeft. Wanneer de rijksdag bijvoor beeld uit kinderen bestond, dan zou de beper king van het recht van vereeaiging ea verga dering lang zijn opgeheven, omdat zij den goeden vorst Hohenlohe eenvoudig nitt met rust zouden hebben gelaten. Nu, zij krijgen dan ook de beloofde koek, en eten die het eerst op. Daarin bestaat onze groote zedelijke meerderheid boven het kind, dat wij zelfzucht genoeg bezitten om ons ver langen, tien, ja vijftien minuten te beteugelen, eu bet lekkerste tot het laatst te bewaren, om dat het ons op die manier een veel gera iucerder genot schenkt. De ethische nieusch bezit de kracht, eerst den 'BeycJievdle en dan den Mouton UoLhschild te drinken. Trouwens, ik zelf heb reeds als een jongen dergelijke voor beelden van zelf bfcheersching gegeven, en ik wil niet oalkennen, dat zoo iets bij andere kinde ren ook wel voorkomt. Wanneer wij grutten met rozijnen aten, at ik. eerst al de grutten op. en bewaarde de rozijnen, en dan tot slot zoo'u heelen lepel vol rozijnen! Goede Hemel! wat een genot! Rozijtieii-genot met 23 vermenig vuldigd! Men denkt op dien leeftijd namelijk, dat alles zich laat vermenigvuldigen. Iu het laatste half uur moet ik nog negen verschillende spelletjes met de kinderen spelen, met ieder van hen een ander. Zoo iets kan alleen een moeder uithouden. Zoo'n moedtr houdt n kind op den arm, geeft een ander wat te drinken, praat met een derde, leidt eeu vierde met de oogen, en ziet er bij dat alles nog lief en opgewekt uit. Mijne Majesteit trekt zich iu Hare vertrekken terug, en heeft zooveel ,,ontspanning" gebad, dat zij languit op de canajc utervalt. Maar zoo'n vermoeidheid is een heer lijke verkwikking. En ik herinner mij plotseling, hoe ik, jaren, geleden, in het Bcrlijnsche tentoonstellingspark met een somberen duisterliug van dedécadence redeneerde over de voortplanting van het menschelijk geslacht. Bij de ellendige toestanden van de wereld en de menschheid, vond hij bet idiotenwerk, zich over de geboorte van een kind te verheugen. Maar lieve Hemel wanneer men den Bijbel opgaat: ,/Abraham gewon Izaak, I zaak gewon Jakob, Jakob gewon juda en zijn broeders, Juda gewon Pharez en Sara, enz. enz." Ziet ge, dat is het. Wanneer ik nu werkelijk eeu uitzondering had willen maken nu ja,. iets zou het hebben geholpen, maar toch nitt genoeg. Onze ouders hadden er mee moeten beginnen. Dat, is het. Toeu was het tijd. Eu daar zou ik ook niets tegen gehad hebbeu, maar nu is In-t te laaf. Nu heeft de duisttrlitig ook al twee kinderen. Laat oas de taak, om bet nienschengeslacht te laten uitsterven, als een heilig erfdeel nalaten aan onze nakomelingen ?' Het Grand-Hotel te Zand voort. De eenigzins cosmopoliiïsche, financiekrachten, die in Zandvoort (naar onze meening zeer terecht) een groote toekomst zien, schijnen die toekomst vooral in uitbreiding naar den kant van Umuiden te zoeken. Het nieuwe Grand Hotel, een houw van 75 meters breed en zes verdiepingen hoog, is nog meer ter. uorrden van de l'assage en de Kurzaal geplaatst. rHe reeds zoo ver noordelijk, van het oude /andvoort liggen. Men beeft er minder de nabuurschap van het onregelmatige visi-chersdorp, men beeft er het station en de winkelgalerij. maar nog niet de stranddrukte van badstoelcn en baf.koetsj's; deze zul en ook wel komen. liet (jrand Hotel is deze week geoper.d en niét veel tact geheel op de drie zomermaanden ingericht, alies helder Jicht, alles ruim, elegant en luchtig, in het genre der groote höte'-s te Ostende. liet bevat 140 kamers, alles gestoffeerd in de moderne pationen en kleuren?bleek rood, bleek oiijfgroen, bleek blauw, a(u\ den Ergcbchen ,high-art''stijl ontleend. Seivies en meubelen zijn door het g< heele lötel hetzelfdeuitzondering maken alleen een prachtige Empirc-salon boven de vestibule en een paar andere vertrekken, voor bijzonder veeleischenrie gasten bestemd; voorts hebben de eetzral, \oor j 180 personen, een mooie ronversaticzaal, eer. j billardzaal tevens rooksalcn, een leeskamer, l ieder ban e.'gen karakter. Bijzonder trof ons de elegante inrichting van de kleine eetzaal voor het restaurant a la carte. Ken beteckenisvol deel van zulk een hotel vormen de lokalen die men niet ziet, de keuken on wat er bij behoort. De koks h<bben er een enorme ruimte tot hun beschikking, met afzonderlijke \nitisserie''; de wijnkelder, lin gerie, servieskamer, xilverpoetserij, ijskamer, provisiekamers, koth'ektuken, zijn in everredighdd. E<;n lift. door een petroleummotor uit een bekende Milar.eesc.be fabriek gedreven, gaat tot de bovenste verdieping-, op alle kamers is gasglceilichf, het trappenhuis is brandvrij, maar er zijn ook nog bediei.dentrappen. Op de drie eerste verditpingen heeft iedere karner haar eigen balcon ; in de afscheidingen van de balcons der eerste verdieping zijn deuren gemaakt, die men van beide kanten kan afsluiten of met wederzijdsch goedvinden, kan openen. Ook van de kamers kan mea erzooveel bijeenvoegen als men wil.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl