De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 10 juli pagina 6

10 juli 1898 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1098 concert aan het hof" genaamd, ontleenen wy het volgende: Karl Treumann, de directeur van mevrouw Grobecker, kwam op een goeden keer by haar, en deelde haar mede, dat zy beiden moesten medewerken aan een concert, dat keizer Frans Jozef ter eere van den verjaardag zijns vaders, aartshertog ? Frans Karel, wenschte te geven. W\j zullen het verdere verhaal in mevrouw Qrobecker's eigen woorden mededeelen. »Wat ?" riep ik uit. »Ik ? Op een hofconcert ? Wat moet ik daar in Godsnaam voordragen?" »Anton Langer zal iets voor u schrijven om te declameeren, en verder zal ik een quodlibet laten arrangeeren, dat wy samen zullen zingen," zeide Treumann. Wy' bespraken uitvoerig alles, wat voor onze voordracht het voordeeligst zou zijn, en Treumann begon dadelijk met het arrangement van onze nummers voor het hofconcert. Hoe wel wij nog eenige weken voor ons hadden, ? liet Treumann niet na, zoo dikwyls hy my zag, my' ernstige vermaningen te geven, en my op het hart te drukken, te zorgen, dat ik geen kou vatte, en dat ik zoo goed mogely'k by' stem was. Helaas leed ik van af mvju prilste jeugd aan een bronchiaal-katarrh, waar door ik dikwyls heesch was, zoodat zijn bezorgdheid licht te verklaren was. Ik dacht en peinsde voortdurend over middelen om bij gelegenheid van het hofconcert bijzonder goed by' stem te zy'n. Toevallig bevond zich op dat oogenblik professor Louis Mandl uit Pary's in Weenen, en. daar ik wist, dat deze als een buitengewoon goed keelarts bekend stond, ging ik naar hem toe, om hem te consulteeren ever het beste middel, om mijn heeschheid te vermyden. Hy' onderzocht mijn keel, en kwam tot de ontdekking dat mijn huig bijzonder lang was, en my'n keel scheen te irriteeren. «Zon daar iets aan te doen zyn?" vroeg ik. »U zoudt het kunnen laten afsnijden," antwoordde professor Mandl. «Doet dat erg pyn?" «Neen, en bovendien kan het in een paar dagen genezen, wanneer ik u iets voorschrijf om mee te gorgelen." »Snijdt u het dan maar af, maar dadelijk ! Ik heb in de eerste dagen niets te doen, want er staat een blijspel op het repertoire. Das. sr.ij'lt u my alstublieft dadelijk mijn huig af." Eerst wilde hij het niet doen, maar eindelijk liet hij zich door mijn smeekbeden overhalen. »F)ap !" ging het, en my'n huig was ver dwenen. Hoewel het niet veel pyn deed, had ik toch een alles behalve aangenaam gevoel in my'n keel, en moest ik mij een paar dagen voeden met koude chocoladp, daar ik alleen vloeibaar voedsel kon slikken. De dag van het hofconcert naderde met ras-che schreden, en ik werd hoe langer hoe ongeruster over myp stern, want ik kon door de wonde in mijn keel niet de minste inspanning verdragen. Plotseliiig werd Conradi's operette »De in kwartiering" aangekondigd. Ik moest daarin de rol van een trompetter bij de huzaren zingen, en daar ik vroeger dikwijls uit de grap een brouwende r zong, om een komische wending aan my'ne woorden te geven, iets waarover Treumann altijd hartelyk lachte liet hy' door Conradi een lied voor my' er bij componeeren, waarby' ik het geheele refrein kon «brouwen". De operette was in langen ty'd niet gegeven, en daar er ditmaal een andere kapelmeester zou dirigeeren, moesten alle nummers opnieuw worden gerepeteerd. Toen op de repetitie het nieuwe lied aan de beurt kwam, voelde ik dat het niet zou gaan my'n huig ontbrak my, ik kon geen brouwende r meer uitbrengen. Ik probeerde zachtjes te markeeren. »0ch, mevrouw Grobecker, zing alstublieft wat harder, de kapelmeester hoort u niet," riep Treumann. Ik probeerde mijn r nog eens te ver geefs ! Ik barstte in tranen uit. »Wat is er ? Wat scheelt er aan ? Waarom zingt u het refrein niet ?" »0ch, m\jnheer Treumann, ik kan die r niet meer zingen," snikte ik, »ik heb m:j ... laten sny'den." »Laten snyden? Wat hebt u laten sny'den?" »Ik heb mijn huig laten afsnyden !" «Wat !" schreeuwde Treumann woedend. «Over een paar dagen wordt het hofconcert gegeven, en u hebt uw huig laten afsnijden ?" Hij greep zijn hoed, zette dien in de grootste opgewondenheid op, wierp mij zijn bekend «ongelooflijk t" naar het hoofd en verliet de repetitie, die niet verder werd voortgezet. De voorstelling van »De Inkwartiering" werd voor onbepaalden ty'd uitgesteld." Tot onze geruststelling vernemen wy uit het verdere verhaal, dat het hofconcert tot algemeene tevredenheid afliep, en de zangeres ondanks het ontbrekende huigje algemeenen bijval inoogstte. lllmlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMinmMIIMIIIIIIIMIIIIIlllllllllmlIIIIIIMII De Heralfliet en ie MnliliengsfeBstei »Festhalten am Alten Mit Fieisz und Treue, Daraus gestalten Kunstfertig das Neue.1' Het verblijdende feit, dat ook hier te lande aan de heraldiek, als wetenschap en kunst, in den laatsten tijd meer aandacht wordt ge schonken, dan waarop dit vak zich eenige jaren geleden kon beroepen, valt thans niet mefr te loochenen. Onder den invloed toch van het navolgenswaarde voorbeeld, oi.s hierin door de Duitsche naburen gegeven, die jaar in jaar uit, talrijke degely'ke, dikwyls met fraaie afbeeldingen versierde werken het licht deden zien, kwam men ook by ons langzamerhand tot het besef, dat de »sdele conste van blasoene," naast de beide andere hulpwetenschappen den geschie denis, de geslacht- en zegelkunde, ook in Nederland al te lang in een stad um van treurige veronachtzaming hadden verkeerd. Vooral is het aan het krachtig initiatief van den wakkeren heraldicus, den heer J. A. Koopmans te Lent (by Ny'megen), die om streeks 1875 openlyk de aandacht vestigde op het schromely'k verval, waarin zich de wapenkunst hier te lande bevond, te danken, dat eindelyk de oogen van vele teekenaars, gra veurs, architecten, décoratieschilders, beeld houwers en lithografen open gingen. Het was in het jaar 1876, dat te Arnhem in het Logegebouw door genoemden heer eene bescheiden, doch interessante collectie plaat werken en teekeningen op de Heraldiek be trekking hebbend, werd tentoongesteld, aan welke expositie eene vergadering van enkele belangstellende vakgenooten voorafging, waarop de heer Koopmans in een uitvoerige rede het goed recht der Heraldieke kunst bepleitte 1). Eenige jaren later (1882) werd te Berlijn op de Cantianplatz een uitgebreide tentoonstelling op Heraldisch. Sphragistisch en Genealogisch gebied gehouden, uitgaande van de vereeniging »Herold" aldaar, en het moet toen voor den heer Koopmans een groote voldoening zy'n g'weest te mogen ontwaren, dat verscheidene Nederlandsche wapenteekenaars er voor hun ingezonden werk werden bekroond 2). Doch bovenal heeft de heer K. zich naam verworven, als auteur van een doorwrochte zaakkundige verhandeling over »Het teekenen en kleuren van Wapens" 1), terwy'l hij nog telkens wanneer er zich op Heraldisch ge bied quaesties voordoen, degelyke artikelen schrijft o) en, nog steeds, als erkende auto riteit werkzaam bly'vend, de vraagbaak van velen ia. Allengs deed zich de behoefte aan een Ne derlandsen voorbeeldenboek gevoelen, en het is de heer J. M. Lion te 's Gravenhage ge weest, die in die leemte op waardige wyze heeft voorzien, door de uitgave van zijn «Heraldieke Modellen." Ook de heer Lion erkent aan den heer Koopmaus veel dank verschuldigd te zijn. Een tweede hoogstbelangrijke uitgave is die van den Oranje Kalender te noemen (door het Yi'eiors van den Driij). waarvan de heer T. van der Laars de kranige ontwerper is. Ue heer Koopmans is daarmede eveneens hoogelijk ingenomen, en »hij kan niet anders dan met voldoening getuigen, dat de vervaardiger van den kalender niet alleen goed begrip heeft van de Heraldiek als wetenschap, maar haar ook, als kunst, met smaak weet toe te passen"; hij roept voorts dien nieuwen medewerker van harte welkom toe 4). Onlangs trof mij nog de omslag der eerste ah1 :vering van »De Vorstinnen van het Huis van Oranje-Nassau" (uitgave van Tjeenk Willink te Haarlem) en met genoegen be merkte ik, dat ook dit kaft door den heer van der Laars is ontworpen en geteekend. Men kan daaruit zien, hoe o. a. de Nassausche lei-uw het ruitvormig schild van II. M. de Koningin, passend kan vullen, zonder dat die heraldieke diervorm misvormd behoeft te wor den, zooals EOO dikwerf geschiedt. Uit de dagbladen vernam ik voorts dat aan genoemden heer verschillende opdrachten zy'n verstrekt, in verband met decoratieve doel einden voor de a. s. inhuldigingsfeesten. Dit besluit kan in het belang van de Nederlandsche heraldieke kunst, niet anders dan met vreugde worden begroet ! Nog altijd wordt te weinig ingezien welk een groote rol blazoenen bij het decoratief kunnen vervullen, en al te veel nog uit het oog verloren hoe, heraldisch-juiste, fraaigestileerde, passend-gekleurde en smaakvol gevormde wapenschilden een machtigen factor zullen blijken bij de vreugdevolle versiering van eerepoorten op straten en pleinen. Het bly'ft nu eenmaal mooier, in plaats van b. v. boven een eereboog in koude letters : Amsterdam te schrijven, van deze stad daar ter plaatse het symbool aan te brengen, nl. het sterk-sprekende rood-wit-zwart-gekleurd blazoen, gedekt met de schitterende Keizers kroon, en, beter dan het afgezaagd volhangen met oranje W-letters, zal een enkel ruit vormig cartouche voldoen, waarop de forsche klimmende gouden leeuw en de staande blokken van het Nassausche blauwe schild onder de kroon der Koninklijke Waardigheid prijken. Nog een korte spanne tij ds houdt ons verwyderd van de dagen, waarop duizenden in den lande zich zullen hebben bezig te houden met het aanbrengen van versieringen voor ontworpen eerepoorten en triomf bogen, en, dat daaraan de heraldiek te pas zal komen, is bijkans aan geen twijfel onderhevig. Doch de vraag dringt zich op den voorgrond: »Hoe zal zy alom worden toegepast?" Zal men haar beschouwen als de glorierijke gebiedster uit een langvervlogen dichterlijk verleden, zal men haar goed recht op decoratief gebied erkennen, haar wetten ontzien, en zullen man nen als de eerzame Ménestrier, indien zij eens een kijkje konden nemen, zich niet hebben te schamen over de verminking en verknoeiing hunner geliefkoosde wetenschap ? Of... zal het er toegaan zooals bij de versiering van het monument op den Dam in Reyding's «Doofpot", waarin men elkander onverschillig toeroept: «Geef nog ereis een wapentje !" ? Wij vreezen het laatste, al zouden we het zoo gaarne an ders willen. Want het dient gezegd; aan bij kans al hetgeen wij zoo hier en daar achter de winkelruiten geëtaleerd vinden, ontbreekt het eigendommelijk cachet, dat wy' hier op het oog hebben. Met hot heraldieke embleem van onze jonge Vorstin wordt op meedoogenlooze en onver antwoordelijke wijze gesold ; bijna geen enkele afbeelding kan den toets van billijke kritiek doorstaan, en daarom blijft het ernstig te be treuren dat van overheidswege het Wapen van Koningin ]]'ilhelinina zelf niet tijdig werd gedecreteerd. Of dat nog kans heeft te ge beuren 'i Wij weten het niet, maar betwijfelen het ten zeerste. Doch voor n ding hebben wij zorg te dragen, zullen wij niet de risée van onze buurlui worden. Beter toch is het (/een heraldische attributen aan te brengen, dan die. alom-bekende wanstaltige producten van eigen vinding. Wij dienen niet te vergeten, dat wij grenzen aan het land waar de Heral diek in hoog aanzien staat, waar een Keizer aan een Professor de opdracht verstrekte een fraai model voor den ryksadelaar te ontwer pen 5), een voorbeeld dat zelfs op de r.ietige postzegels prijkt, terwijl ook van de overzijde van het kanaal een frissche wind ons tegemoet waait. Er is n!., niet lang geleden, in Engeland, een hoogst interessant boekje verschenen over Decoratieve Heraldiek G), waarvan het slot, tot nadenken stemmend, aldus luidt: »The efforts of the various societies whose intense desire it is to further artistry and its twin brother, craftmanship, in work of all kinds and in all materials, are being directed, in an increasing measure, to the worthy treatment of heraldic themes in decoration, and the effort is already making itselfknown in architecture, in sculpture, in beautiful metal work, and in many another way. With so much of encouragement in these fruitful strivings after excellence we may well hope that the revival may be as thorough as its coming was long, and that we may surely go on, taught by ancient example and aided by the sincere independance of modern thought, until we succeed in stamping our work with a character no less satisfactory in its wsy than the best of its predecessors. Tflough that is not yet." Neen zeker, zoover is het ook hier te lande nog niet, maar verbetering valt er toch te be speuren. Aan ons nu om, door te studeeren aan de ware bronnen, en door het navolgen van goede voorbeelden, te trachten mede te werken de heraldiek, ook in de decoratieve kunst, weder in eere te herstellen, en haar de plaats te verzekeren, die zij door onze ty'dely'ke onver schilligheid al te lang heeft moeten missen, doch waarop zij, krachtens haar eeuwenoude traditie, toch wel eenig recht bezit. En voor waar ! geen betere gelegenheid, om te toonen dat het ons daarmede ernst is. dan by de nu ophanden zy'nde Inhuldigingsfeesten. B u s s u m, 14 Juni '1)8. C. W. H. VERSTEK. 1) Afgedrukt in de »de Heraldieke Biblio theek." 2) In dit Weekblad heb ik toentijds de aandacht op die expositie gevestigd. 3) Ik verwy's hier o. a. naar den pennenstrijd over het Rijkswapen, naar aanleiding van de brochure van wijlen den heer J. A. de Bergh (aan welken strijd in dit Weekblad ook wylen prof. J. A. Alberdingk Thijm een werkzaam aandeel nam), en naar talrijke bij dragen van den heer Koopmans o. a. in het Nieuws v. d. Dag, de Aiifiterdamsche Courant e. a. bladen. 4) Men zie de Maart-aflevering van de M'apenheraut, redactie van D. G. van Epen, waarin de heer K. in een waardeerend artikel een uitvoerige kritiek op dezen kalender geeft. 5) Prof. Emil Doepler te Berlijn, ontwierp het sierlijke model voor den Duitsctten Rijksadelaar, op last van Z. M. den Duitschen Keizer. (i) «Decorative Haraldry", a practical handbook of its artistic treatment by G. W. Eve, London: G. BÖ& Sons MDCCCXCVII. Afflsterflainscli Knnstnienws. De nieuwe ets van Rembrandt's Nachtwacht" van Carel L. Dake. Tot de zeldzame kunstwerken behoorea on getwijfeld Rafael's Sixtina" en Rembrandt,'s Xacatwacht". Ziet men de creatie van onzen landgenoot na jaren van afwezigheid terug, wij zijn diep er van doordrongen, dat wij van een wonder van menschelijke conceptie genieten. Zulke meesterwerken weer te geren met hunne volle superioriteit bahoort tot de onmo gelijkheden, en dien het gelukt een goed deel van genoemde werken te vertolken is een Trademarlc THEE - E. BRANDSMA. Trademark Nat. Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's Gravenhage. Zie in de afdeeling Hygiëne de expositie van KOLDEfEIJ i COBBIÈRE, O ft L, K I D SC H «*" .AJVISTKJ-t Utf Verschillende Nonveauté's. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, Goedgclicurd lij KoniiMijlt JSi-sluit vin 3 Di/ccmlicr 1*95, N". 38. Maatschappelijk Kapitaal/" l,800,000. Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAUi. T,. MULDKR. Commissarissen: W. J. GEERTSE.MA, Amxti'i-dnm; JOAX II. SOHMTTZ, Am*tcr<lnm; Pr. ?!?,. VA> GEUXS, Amsterdam; 3. C. VAN GOENS. 'x(fr(ii-rtttt<!(jr; Dr. S. J. HALBKKTSMA, Ituftinian; l'mt'. Dr. W. KAPTEIJS, Utrecht; Mr. J. LTDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUBKMAXS, L'tm-ltt; Jlir. K VAX HEES ES, Zeist en E. W. SCOTT. Amxtfr/lam. jfF~ De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. Dr. E. J. P. JORISSEN. Transvaalsche Herinneringen, 1876?'96. We may say at once that the volume is most interesting and should prove of great value to the future South-African history in dealing with the many stirring events wh'ch have taken place during the period it covers. Enough bas already been given to show that the whole book is fullofinte rest and wortby the study of all, who wish t o know the ins and outs of the intricate Transvaal questions. (South- African Kerieic). 't Wordt meer dan tijd om EKX YI.,AGi te koopon, umreden het niet mogelijk is elkeen de laats'e 14 dagen te badipnen. Elc.«fc l<wulhcit l!ag,gcii, kant en klaar, van Katoen ?> <"> cM. bij 4 El ?'2 , iedere 14 El langer 20 Cent. Wol 2;$ï4 5 75, ),' 67 , Kafoenen Wimpels 4 O.fv^ SA 5 Wollen ., 4 l 2:>, 1A 1"> ., Stalen franco op aanvraag. II. II. KOI/TIIOF, Fabrikant, Almelo. PHILIPPONA KETELAAR, KALVERSTRAAT 166, AMSTERlJt^JI. SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige Uitzetten en Luiermanden. Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden. Onderlinge Verzekering Maatschappij AYP KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ. Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bjj overmaking van een postwissel a / 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek H, NANKING, Den Haag. van DE IIUI.SI I!K IIROODFABRIEk" 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvangst van postwissel, tranco deor geheel Nederland: Divers Gebak in trommeltjes en LUXE TROMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage wordt verzonden. LUXE TROMMELS inhoudende Zoute Krakelingen of Zoute Bollen 90 cents; Zoutstengels 95 cents; Bitterkoeki's ? 1.50; Zcnlkoekjes (Theario) ?1.70. SPECULAAS Frlesc-lie ?1.20, Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Anysbeschuitjes ?1.15. J. ROETERS v. LENNEP, Directeur. lieden verscheen de '2e druk van : gevestigd Ie Amsterdam. Off gericht Direclcur: G. DE KUP, Kantoor Den Texslraal 41. Afd. I. ^lilitic-Oiikosteii» erze'<erin{;', met kapita.il uitkeering, 011nfliankeiyk van al nf niet pe'sooiiluk «liciieii. Afd. II. IIuweUjks-L'itzcti'erzekeriiis* Uitkeering van kapitaal bij Huwelijk of later op een vooraf vastgestelden leeftijd. Bij vótiroverlijden worden alle gestorte premlëu terugbetaald. g:cspectu.sseii, Tunsren ea die inlichtingen woiden giame iooi de giiectii es de .Agenten verstrekt TEGEN RUIME PROVISIE kunnen nette ea soliede Agenten en Agentessen worden aangesteld. verft goederen in alle kleuren. i* bevattende eli' Kaarten, dus van elke provincie, met aanwijzing der ? afstanden van plaats tot plaats in Kilometers en vermelding der soort f van wegen. S Deze Atlas zenden wij franco per post (na ontvangst van het bedrag ? in postzegels of per postwissel aan ons adres) voor slechts Vijf en dertig Cents. Amsterdam, VIN HOLKEMA & WARENDORF. ??????????????????????????????????????????????v Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrikcfnten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. DRIMT nOLLANDIA" TAFELWATER

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl