DE AMSTERDAMMER WEE L AD VOOR N'EDERLAND. No. 1099 Allen zonder onderscheid, z\ja van e:n volkomen rustige leesbaarheid en vooral eerstgenoemden uiterst nobel werk, en nu weet ik wel dat de charme van deze oude drukken voor een goed deel tevens zit in de mooie zwarte inkt, maar is dat nu niet evengoed te bereiken ? Het eenige wat hier misschien tegen aan te voeren zal zjjn is, dat by de tegenwoordig gevolgde methode van drukken op vrijwel droog papier, de inkt niet met diezelfde fluweelige zwarte pakt als op papier dat met zorg ge vocht was. Een andere oorzaak van het onaangename in het drukwerk van nu is de lettervorm, en dit is des te onbegrijpsly'ker, daar gojde lettervormen uit vroegere eeuwen voor 't grypen zyn en men zich vooralsnog, by gebrek aan eigen vinding en keanis om door te dringen tot een zuivere constructieve samenstelling der letter, zon kunnen bepalen tot het nauwgezet eopieeren van oude deugdelyke vormen. 't Is met de lettc-r als met het zetwerk; men staat verbaasd o rer de technische vaar digheid, waarmee het werk vo bracht is, maar 't is een volkomen doode volkomenheid zonder ziel en zonder een sprankje schoonheid. En toch, ik ben zoo vast overtuigd dat alles heel w--l andera zou kunnen wezen, als maar door vereenigd pogen getracht werd het ideaal leidend principe terug te vinden. Want het gebrek aan schoonheid is minder de schuld van drukker of zetter, dan wel van de omstan digheden, die hen reeds in het begin van hun werking dwongen zich te ontwikkelen tot een louter technisch werkman. Laat ze beginnen met teekenen te leeren, en houdt ze dan in 's hemelsnaam niet bezig met het teekenen en schaduwen van blokfiguren etc, maar laat ? 't van meet af aan vakteekenen wezen. Leer ( hen vooral een open oog hebben voor het schoon e van verhouding en evenwicht en ik zou haast zeggen dat ze van lynteekenen minstens evenveel zouden kunnen leeren als van hand eekenen. Het laatste toch ot font oog en hand, en al zal hen dat z ker niet te j onpas komen; by eerstgenoemde teekenwijze, ; waar ze feitelijk meer te maken hebben met i het p:oj"cteeren van verhoudingen op een plat v'ak, zullen ze onwillekeurig meer gericht worden op de begrippen: maat, evenwicht en evenredigheid, en dat is van het meeste belang. Er is nog een ander iets van groot gewicht en dat is het plaatsen van prenten tusschen den tekst. Of hierin de noodzakelijke harmonie tusschen plaat en drukwerk bestaat, hoop ik een ander maal te behandelen, en het zal zeker de moeite loonen dit eens zu'ver na te gaan, vooral omdat hierbij nog een derde factor, de teekenaar, optreedt, die meestal zonder eenige ruggespraak met drukken of zetten, zyn taak volbrengt, J. G. V. In de kunstzaal von Gebr. Sehröler, RokinöO, zal eene collectie dry'f- en. ciseleerwerk in verschillende metalen, vervaardigd door den heer F. Zwollo, worden tentoongesteld. Deae tentoonstelling wordt Maandag a. s. geopend. iiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiinimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiimnmiiiiiiiiiiinimii Inleiding op fliCuterstuto. Een nieuw boek van Dr. B. 1) zal voor veel van zyn kollegaas wel geen a&nbeveling be hoeven: zyn Analecta I is inderty'd in onderwysbladen en ook in de Gids zo gunstig mogelik beoordeeld, en al heel gauw verscheen er een tweede druk van ; Analecta II werd op veel programma's gebracht. Analecta V zal dus ook zyn weg wel vinden, zonder dat er opzettelik de aandacht op gevestigd wordt. Toch wil ik er hier iets over zeggen naar aanleidiig van 't resenzie eksemplaar, dat de .uitgever my door tussenkomst van de Redaksie stuurde, want dit boek kan behalve by 't onderwijs ook in ruimer kring nuttig zyn. Langs welke weg brengen we iemaLd er toe, echte kunst te onderscheiden en wat er mee samen- of er aan voorafgaat te ge nieten ? 't Antwoord kan zyn: noch langs de enp, noch langs de andere weg; kunstgevoel héft iemand «f by' heeft het niet. Zeker; maar 't kunstgevoel kan verhoogd, verfijnd worden, en ook, door verkeerde leiding, ont aarden. Opvoeding is ook hier mogelik; opvoedirg, die niet voorschryft en reglementeert, maar die kiest en schift, gelegenheid tot ver gelijken opent en zo zelfwerkzaamheid bevor dert. Om een jongere vatbaar te maken voor dichtermooi kunnen we hem b.v. een bloem lezing in handen geven, of die met hem door lezen; een boek, waarin de verzamelaar door hem mooi gevonden stukken van Vondel en Ten Kate, van Hooft, Beets, Hofdyk, Van Alphen, Van Zeggelen, Bogaers, Kloos, Ter Haar en anderen heeft byeengebracht. Dan kunnen we er by zeggen (of veronderstellen, dat 't er wel by gedacht zal worden): die stukken zyn natuurlik allemaal mooi, anders stonden ze niet in dit boek. En by het lezen kunnen we dan er op wyzen, waarom we dit of dat mooi vinden. Kunnen we dat met enige opwinding (geestdrift?) doen, dan is er alle kans dat een jongere zyn eigen gevoel wantrouwt; wat boven zyn bevatting gaat voor 't mooiste houdt; meepraat over »onze groot ste dichter Vondel" zonder te weten, waa.-in die grootheid bestaat; handig gery'm en retoriese bombast voor poëzie houdt, en misschien wel er toe komt zelf ook eens »een vers te maken" met of zonder bysroeging van »in de | trant van A of B". Wie op of voor zyn twaalfde jaar uitge nodigd wordt om «Konstantyn'je, 't Zaligh kyntje" mooi te vinden, die loopt gevaar met zyn kameraads, om wat by (onbewust) als plat of smakeloos voelt, te lachen, de verzen als een parodie te beschouwen of zelf een parodie er op te maken ; en voor Jange ty'd in de war gebracht te zijn. Liter, als hy »Konstanty'ntje" noch eens onder de oogen kry'gt maar dat gebeurt niet iedereen dan kan 't hem een aangename verrassing zyn, als 't hem blykt, dat hy 't vroeger mis had; maar die verrassing was niet nodig geweest en 't is gevaarlik 't er op aan te laten komen, want noch eens : voor velen laat die verrassing zich wachten. Dr. B. wil 't op een andere manier aanDe leerling moet vooral niet met de taal van kunstenaars bekend gemaakt worden, met het doel hem te leren, hoe hijzelf nu voortaan moet trachten zich uit te drukken. Hy moet integendeel zo vroeg mogelik weten dat na bootsing tot niets leidt; dat kunstenaars juist daarom zo hoog staan, omdat zy zichzelf geven; dat elke waarachtige kunstenaar zijn eigen taal heeft. En dan moet hy ook leren inzien dat er een manier van schrijven is, waarmee het sommigen gelukt voor kunstenaar door te gaan zonder het wezenlik te zijn; een manier die, als al wat onecht is, niet te pryzen valt. 't Is mogelik, door het met zekere handigheid aaneenplakken van allerlei zinsneden en hele regels van anderen, een geheel te maken, dat voor de J grote menigte een gedicht ly'kt; door gebruik te maken van beelden en uitdruk kingen, uit veel lektuur verzameld, z'n armoede aan denkbeelden, aan gevoel te verbergen, en bladzyden vol te schry'ven die, met ophef voorgelezen, de indruk kunnen geven van «iets te zyn". Het nietswaardige van zulk knutselwerk kan aangetoond en voelbaar ge maakt ; zo kan de valse kunst als een waar schuwend voorbeeld dienst doen, en een middel worden om echte kunst te beter te leren waarderen. En daarnaast moet dan staan het werk van degenen, die geven wat in hun is, en zó als 't in hun is; het werk van hun, die waarnemen bij zich zelf en om zich heen, en die zo getrouw mogelik hun indrukken weergeven; niet zo mooi mo gelik, in een siijl met omyehanyen versieringen, maar mooi, omdat ze goed waargenomen en echt gevoeld hebben. Die weg moet het uit met Analecta V. 't Eerste gedeelte bevat het een en ander dat dienen kan om duidelik te maken, wat het dichterlike niet is, wat fraze en wat onzin genoemd moet worden; het tweede gedeelte geeft voorbeelden van »wat juist is en mooi." Zo vroeg mogelik moet begonnen met de afkeer te wekken van de frazc, van 't on echte ; voor 't waarderen van dichtertaai iets anders dan wat men wel eens verstaat onder dichterlike taal, dichterlike of verheven sty'l zijn de leerlingen pas rijp »indien zy eerst de algemeene taal, 't levende beschaafd vry goed kennen; indien zy zich gewend hebben hun inwendige gevoelens in die taal te uiten, min of meer ! . . . Daarom ook moeten zy nauwkeurig leeren waarnemen en juist leeren weergeeen ... By de meesten, misschien bij allen, kan min of meer preciesheid in waarneming en uiting ontwikkeld worden" 2). »Allen te voldoen, gaat lastig," zegt Dr. B, en dat ziet ook op de keus van de stukken. Wie daarover niet tevreden is, moet 1) Analecta V door Dr. B. Leeraar. Utrecht. H. Honig. 2) Analecta V. Een en ander vooraf. bedenken, dat niet alle uitgevers al wat ge vraagd wordt afstaan. Maar een bruikbaar en een nuttig boek, een boek dat geen voor ganger heeft, dat heeft Dr. B. in elk geval gegeven. En al staat achter de tietel de opdracht «Voor my'n jongens,", toch zal 't menigeen, die niet meer by Dr. B. in de schoolbank kan gaan zitten, niet spy'ten, zyn boek doorgelezen en bestudeerd te hebben. J. L. C. A. MEIJER. UIIHIIIIIIIIlillllllMIIIIIIIIIMIIIIHIIininilHIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIJIIIIIIUI Boek en Tijdschrift. Tijdschriften van Juli. De Nieuwe Gids. De Nieuwe Gids ziet wat omvang aangaat er zeer goed uit. Het dunne tydschrift met het blauwe omslag begint aanmerkelijk te zwellen. Een gunstig teeken. De eerste pagina ie een sonnet-memoriam, op den avond bij het bericht van F. Roosdorp's «verlijden door Willem Kloos in deze regelen neergeschreven: Wy allen móeten eenmaal sterven: 't wetend, Verhelen wy het toch, in 's levens ruischend Gezwier' 'raan denkend: 't treft er n uit duizend... Zoo denken wij getroost en gauw vergeten 't... Maar, O ! als plots daar wordt terneer gesmeten 't Leven van n, die daar juist ging bruischend Van diepe liefde voor de schoonheid: druiichend Wordt heel ons strakke doen op eens ontketend... Ach! weeke stemmen, als van kindren, klagen Met weenend ritslen om des vroege groeve.... Wijl 't zwart gevaarte langzaam daalt, gedragen Door trage koorden, de in hun onwil stroeve.... Hoor I 't Juni-stormen vaart, met angstge vlagen, Over dees kist heen, als een vraag, een droeve....! Van Kloos verder nog: vervolg van zijn sonnetten-cyclus Adoratie", en een "litteraire kroniek over het boek van Herman Robbers, de roman van Bernard Brandt". Gewoonlyk is wat de heer Kloos over litte ratuur zegt nog al belangryk. Zijn woorden bepalen zich niet tot het te bespreken boak, Trademark THEE - E. BRANDSMA. Trademark Nat. Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's Gravenhage. Zie in de afdeeling Hygiène de expositie van KOLBEÏEIJ&CORBtëBE, L, K I I) SC H j\M»TKK.l>AM. «V * Verschillende Nouveauté'p. talooze Yenn. Il\GIÉA", te AMSTERDAM. (Goedgekeurd bij Kon. Besl. van 21 Mei 1807, Aro. 63.) Kantoor en Hoofdmagazvjn: ROKIN 128 o.d. Ned. Bank (Telephoon 1884). Magazijnen : CONSTANTIJN HÜTGESSSTRAAT 98, hoek Overtoom (Telephoon 1349). KLOVEÏUERSBURGWAL 2, hoek Nieuwmarkt (Telephoon 1979). Speciale iirichting voor verkoop en verhuren van ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. fèpeiaüe- en <Speculumtafels en (Stoelen, enz. Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen. Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz, E E N I G ADRES voor bet vervoer van Zieken en Gekwetsten per Raderbrancard (met luchtbanden) volgens tarief, zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten. OEI sr CD CP5 g O W DE IIYU.SI UK BROOÜFABRIEK" 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvangst van postwissel, franco door geheel Nederland: Divers Gebak in trommeltjes en LUXE TROMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage wordt verzonden. LUXE TROMMELS inhoudende Zoute Krakelirgen of Zoute Bollen 90 cents; Zoutstengels 95 cmts; Bitterkoekps f 1.50; Zinikoskjps (Theario) ?1.70. SPECULAAS Frlesche ?1.20, Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Any'bbeschuitjes ? 1.15. J. ROETERS v. LENNEP, Directeur. Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrïkanten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. PHILIPPONA KETELAAR, Fournisseur de la Cour. KALVERSTRAAT 166, A9HSTER0A.JH. GRANDE SPECIALITE POÜR Trousseaux & Layettes, Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. Onderlinge Verzekering Maatschappij gevestigd te Amsterdam. Opgericht 18§7. Directeur: G. DE KUP, Kantoor Den Texstraat 41. Afd. I. Militie-Onkostenverzekerlng, met kapitaal-uitkeering, on afhankelijk van al of niet pergoonlQk dienen. Afd. II. HiiwelUks-Uitzetverzekering. Uitkeering van kapitaal bij Huwelijk of later op een vooraf vastgestelden leeftijd, Bij voóroverlijden worden alle gestorte premiën terugbetaald. prospectussen, garieten en die inlichtingen warden gwrne doot de Qisectit en de Agenten verstrekt TEGEN RUIME PROVISIE kunnen nette en soliede Agenten en Agentessen worden aangesteld. MAYPOLE-ZEEP verft goederen in alle klenren. HOFFOTOGBAAF. Galerij 48, achter het Paleis voor Volksvlijt Speciale Inrichting tot het Vervaardigen van ONVERANDERLIJKE VERGROOTINCEX.' HELM-CHOCOLADE. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, Goedgekeurd bij KuniiMijTt llcslu'tt rau 3 Uecemlcr lt>!>5. N". 8. Maatschappelijk Kapitaal/ 1,800,000. Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAUL T,. MTLPKR. Commissarissen: W. J. GEEKTSEMA, Amsterdam; JOAX H. SCHMITZ, Amafi r,lm»; Pr. ,Tn. VAN CKU.NS, Amsterdam; J. C'.. VAN GOEJ-S, 'xGntrenhaye; Dr. 5. J. IlALBERTSMA, llctti-rdum: Prof. l>r. \V. KAPTDUN, Utrecht; Mr. J. LUDKX, Anixterdum; Prof. Pr. J. A. C. OUDEMANS, Utrecht; Jlir. F. VAN REEXEN, Zeist en E. W. SCOTT, AnixterJam. iïf- De Maatschappij verzekert pensioenen, uitte betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. Insliluirt-Hagenbeek, DEVENTER. Opleiding voor a!le Examens. HANDELSSCHOOL. Bij J.H. DB BUSSY, jlmsto'dawj verscheen L, E I » I> K A A I> BIJ DE Bewaargeving aan de Nederlandsche Bank. met modellen van de daarbj gebruike lijke formulieren, door IWr. F. E POSTHUMUS MEY.TES, Adj.-dief Kin de Afd. liewiinrnemimj der Neilerlandxche Jiatik. Pi-Ua /'l.-. 't Wordt meer dan tijd om EEN IV TI A G te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de laatste 14 dagen te bedienen. Beste kwaliteit Vlaggen, kaïrt en klaar, ?2tó cM. bij 4 El ?2.?, iedere 'A El langer 20 Cent. 235 4 5.75, }i 67 van Katoen '2 , Wol ' Katoenen Wimpels Wollen Stalen franco op aanvraag. H. II. ItOTiTHOF, Fabrikant, Almelo. 4 4 , 0.52, 1.20, 5 15 Biljartballen Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens, Queuen, Pommeramen en verdere Biljart-Arti kelen, En-gros by A. OVERES, 's-Hertogenbosch. Koopt oude Ballen tegen hoogen prijs. Flenlgste Band bestand tegen GLAS en SPIJKERS. J. M. B O AS & Co., Amsterdam, N. Heerengracht 41. DRIMT HOLMNDIA" TAFELWATER.