De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 31 juli pagina 4

31 juli 1898 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1101 In een brief aan Sarah Bernhardt schreef Alexander Dumas: »Ma chère Sarah ! Veroorloof mij, U een exemplaar van eene tamelijk zeldzaam geworden uitgave der Dame awx Camélias aan te bieden. Wat het exemplaar eenig in zijne soort maakt, is het schryven, dat Gy op blz. 212 zult vinden en dat by'na geheel met het daar afge drukte overeenstemt. Deze brief is b\jna veertig . jaren geleden door den waren Armand Duval geschreven . .; hij was toen zoo oud als thans uw zoon. Deze brief is het eenige tastbare overblijfsel van de historie. My dunkt, dat hjj van rechtswege U toekomt, omdat Gij aan dit doode verleden de jeugd en het leven ' hebt teruggegeven. Behoud hem in elk geval als een aandenken aan den schoenen avond van Zaterdag en als een zeer zwak bewijs van my'ne zeer groote bewondering en my'ner zeer levendige dankbaarheid. En nu juich ik U toe met al my'r.e kracht en kus U van ganscher harte. 28 Januari 1884. A. DUMAS FJLS. De bedoelde brief luidde aldus: »Lieve Marie ! Ik ben noch ry'k genoeg om U lief te hebben zooals ik het zou willen, noch arm genoeg om bemind te worden, zooals Gij het zoudt willen. Laat ons beiden vergeten, gy een naam, die U vrij onverschillig kan zyn, en ik een geluk, dat voor my' onmogelyk wordt. Het is onnoodig U te zeggen hoe bedroefd ik ben, want ge weet, hoe ik U liefheb. Vaarwel dus ! Gij hebt te veel hart, om niet de reden van my'n brief 1e begrijpen, en te veel verstand, om mij niet "te vergeven. 30 Aug. Middernacht. ALEXANDKE DUMAS." Toen Sarah Bernhardt in 1884 te Marly met Dumas over de Dame aux Camélias sprak, zeide de tooneeldichter : »Wat Armand betreft, , is de zaak gemakkelijk; ik behoef U slechts «en portret te zenden uit den tyd, toen ik twintig jaar was." BOEKA.ANKONDIGING. Abu Hassan. Roman van J. ADKIANI, uit het Duitsch. A. H. Adriani, Leiden. Op den omslag van dit aangenaam-gedrukte boek staat het belovende woord »Roman", deze kwalificatie is aanmatigend, vertelling ware juister geweest, ofschoon de manier van ver' tellen de droomerige waas van sproken mist en ook de eenvoud. Abu Hassar, Koning der Araber, keert van een verre reis in Granada weer ; hy voert met zich Sobt Je, dochter van den Koning der I 'lërp, die hij in zyn Aliiambra als zy'n twet- -e gemalin doet ontvangen. Hij was reeds gehuwd met de Christelyke Isabella van Castilië, die deze eedbreuk dee moedig verduurt maar door hare vrienden wordt gewroken. De glorie van het A abisch Koninkry'k is vervallen, ofschoon Abu Hassan die weer tracht te scheppen. Hij wordt door zijnen zoon Biabdil, die voor den troon vervallen was verklaard, verdreven, nadat eerst Sobt-ïJe en haar zoon door zy'n toedoen vermoord waren. Dit is wel 't geraamte van het boek. Literair is het ze>"r onlielangryk, de schry ver vertaler is iemand, die zyne woorden niet weegf, waardoor zijn hier en daar dramalies bedoelde scènes, komieke jammerpartyen worden. Zy'ne vorsten veikeeren niet in de magnifieke schitteringen van Mooren-majesteit, maar keuvelen met hun hofhouding, als twee burgerluidjes. De gegevens van dit boek wekken lichte fantaziën van zuidelyke lusten en gratie en weelde en lezende tuurt men over't boek, maar die stemmingen worden door den killen vertaler gestoord door zy'n onbeholpen woorden denkeus en zijn angstvallige grammatikale zekerheid. J. H. SPEENHOFF. l MltllntlHIIIIIIIIIIIII NIH IIIIIIIIIIIIII Muzikale Kritieken. Een Vrouwehand, door W. P. H. JANSEN. Op. 24. Den Haag, G. H. van E?k. In 't Kroningfjaar, door PHILIP LOOTS. Op. 30. Amst, Nieuwe Muziekhandel. Het eeratgeroemde werk, van den heer W. P. H. Jansen is gecomponeerd op woorden van D. F. van Heyst. De dichter heeft zich voorgesteld een «nieuw Koninginneüed" te schryven en koos daartoe bovenvermelden titel. In drid strophen (voor tenor solo) wordt j de Vrouwehand beurtelings beschreven als l saclit, mild en sterk, terwijl een vierstemmig gemengd koor steeds het refrein «?Lieve, jong} Koningin 't Volk juicht bly'de u tegen," enz. laat hooren. De vierde strophe wordt niet door den tenor-solist, doch door het geheele koor gezongen, unison en dan wederom vier stemmig afgesloten met het refre.in. Men heeft hier dus niet te doen met een uitgebreide cantate, zooals er in den loop van dit jaar vele zy'n versi henen, doch met een eenvoudig lied, waarbij de componist de drie ttraks genoemde stemmingen muzikaal l heeft willen weergeven en met een volkszang1 melodie in eenigszins populairen trant willen bekronen. Dit nu is den componist volkomen gelukt. Door een flinken tenor gezongen, zullen deze strophen zeker hunne uitwerking niet missen, terwyl de zaakkundige zetting voor vier ge mengde stemmen eveneens een goed tffjct moet maken. De componist durft anders heel wat schrijven voor koor-A twee gestreept en lang aangehouden met een diminuendo, zal niet licht door de sopranen zóó gezongen worden als de componist het zich wenscht. Het figurenwerk hij de begeleiding van het r? f'ein maakt een eenigszins vreemd t-ffdct. Is het stuk echter met orchestbegeleiding ge dacht (op het titelblad staat klavieruittreksel), dan zullen deze passages voor strijkinstru menten beter uitgevoerd klinken dan voor piano. Eene enkele tekslherhaling acht ik niet zoo bedenkelijk als een minder goede de lamatie, zooals op het woord »vrouwe!yk" (pag. 6) waar de laatste lettergreep langer dan schoon is, moet worden aangehouden. Zooals gezegd, door een flinken tenor en een koor met frissche stemmen gezongen, zal de compositie van den heer Jansen hare uitwerking niet missen. Liederen die in den volsten zin des woords zoowel door den dichter J. A. Bakker als door den componist Philip Loots het volk uit het hart gegrepen zy'n! Zoo mag men de tweede uitgave, hierboven vermeld, karakteriseeren. Inderdaad, op eene zeldzame wyze hebben j hier dichter en componist elkander de hand ! gereikt. Evenmin als men in de gedichten j tevergeefs zal vinden dat gezwollene en hoogI dravende, hetwelk zoo menig goed bedoeld werk voor het volk totaal ongeschikt maakt, zoo zal men ook nergens in de muziek eene wending ontmoeten die de sporen draagt van gezochtheid of oriiiatuurlykheid. De muziek j is uit de woorden gegroeid en daardoor is j een zestal geza- gen ontstaan, dat nog lang na | 't kroningpjaar in den mond van het volk moet j bly'ven voortleven. Het eerste, »Wilhelmina j van Nassauwe" is krachtig en breed opgezet. i Het tweede »Wat ze zeggen" heeft een voortreffelyken climax op de woorden »Ze zwellen en zwaaien voor Wilhelmien". Ook klinken de uitroepen: o, wee o nee. en »Hoizee" alleraardigst. Alleen kan ik my niet bevrienden met de herhaling van het voorspel vóór de tweede en derde stropte. Reeds bij eene uitvoering dezer liederen, die ik dezen winter hoorde en ook in dit blad besprak, viel het my' op dat na het geestdriftvolle slot van elke strophe het herhaalde voorspel zeer mat klonk. Een paar accoorden wami dunkt mij, beter geweest om het c kl. 3 weder in te leiden. Ook acht ik de woorden »De klokken, ze tpelen n luiden voor tien' minder gelukt. Dat »voor tien1' dier.t toch wel uitsluitend voor het rymwoord Wilhelmien. No. 3. «Naar den Dam" acht ik' het meesterstukje van dezen bundel. Ook by de l bovenaangehaalde uitvoering maakte dit een ' onweerstaanbaar mi sleependen indruk. Het is epn stukje zoo kranig dat men het op n lijn kan stellen met Ilol's soldatenkoor uit de Heiligerleecantate of zyn matrozeokoor uit de «Vliegende Hollander", hoewel deze beide nummers veel omvangry'ker zy'n. j «Eerst en Nu" is een lyrisch, mooi melodisch meif-jesiied, »Kom, doe mtê", een friscb, pittig jongenslied en het slot »Aan koningin Emma" een waardig en kloek stuk, dat door jong en oud zeker gaarne gezongen zal worden. Heb ik nu by dezen bundel vaderlandsehe liederen wat langer stilgestaan, dan is het omdat ik aan eene dergelijke uiting, zoowel van dichter als componist, meer waarde toeken ? dan aan de meeste breed uitgemeten cantates, l die als ware eendagsvliegen de markt overstroomen en die met de actualiteit van het oogenblik ook hunne waarde verliezen. ANT. AVEKKAHP-. Lorenzo da Ponte. De Italiaansche schry'ver Giurati heeft, niet lang geleden, interessante, biographische stu diën over zy'n landsman, Lorenzo da Ponte,. j den dichter van den tekst van Mozart's »Don Giovanni", uitgegeven. In Italiëheeft men Mozart's meesterwerk sinds langen tyd niet gehoord, omdat de »Don Juan" vry is, zoodat geen uit gever voordeel by' een opvoering zou hebben. In Italiëzy'n de uitgevers in het muzikale leven de drijfkracht en de impresario's zijn van hen geheel afhankelijk. Natuurlijk valt het geen der uitgevers (er zijn er slechts drie of vier) in, een opera op te voeren, waaraan zy' niets zouden hebben. Integendeel, als een impresario het durfde wagen een opera op te voeren, waarvoor geen tantièmes behoeven te worden uitgekeerd, zouden de uitgevers hem te gronde trachten te richten, hem de medewerkende artisten, door bedreigingen, af handig maken en hun toestemming weigeren tot het opvoeren van alle nieuwere werken, van Verdi tot Puccini. Tengevolge van deze toestanden is in ItaliëMozart's opera van het tooneel verdwenen, hoewel een Italiaansche op voering van den «Don Giovanni" nog veel aan trekkelijker is dan eene in een andere taal, daar Mozart de muziek by' den Italiaanschen tekst heeft gecomponeerd en zelfs in de beste ver taling van het libretto het verband tusschen de woorden en de muziek bedorven is. Giurati heeft ontdekt dat de dichter van het Don Giovanni- libretto oorspronkelijk Emanuele Conegliano heette. Hy werd in het jaar 1749 te Ceneda geboren. Dit stadje ligt ten Noorden van Venetië, aan den voet van de Alpen en is tegenwoordig een gedeelte van de gemeente Vittorio. De ouders van den dichter waren Joden, maar de jonge Emanuele liet zich zon der uiterlyken dwang in het jaar 17G5 doopen en de bisschop van Treviso gaf hem by die gelegenheid zy'n eigen naam : Lorenzo da Ponte. De ijver voor zy'n nieuw geloof was zoo groot dat hy' priester werd. In het jaar 1771 werd hy gewy'd en kreeg tegelijkertyd een aanstelling aan het semit arium te Portogruaro. Eenige jaren later werd hij naar Venetiëbe roepen, maar hier in deze vry denkende om geving sloeg de overdreven vroomheid van zijn jeugd over in lichtzinnigheid en zucht naar avonturen. Venetiëwas in dien tijd de hooge school der Italiaansche avonturiers, en er bestond een groep van zulke listige oplichters, als slechts het Italiëvan de vorige eeuw heeft voortgebracht. Met Cag"ostro en Casanova aan het hoofd hadden zy ui het achteruitgaande Venetiëeen geschikt uitgangspunt gevonden. Van daar uit ondernamen zy, doorkneed in alle kunsten en bedriegeryen, hun tochten door Europa. Da Ponte voelde zich tot deze kringen aangetrokken, hy werd vrijdenker, leerde met de Fraosche Encyclopaedisten dwe pen,, legde het priestergewaad af, en maakte het spoedig zoo bont, dat hem slechts de keus bleef, gevangengenomen te worden of het gebied van San M'arco te ontvluchten. H'y ver koos natuurly'k het laatste en zocht in 1775 zy'n toevlucht in Dreaden. Aan het Saksische hof vond hy spoedig vrienden en beschermers. Zijn geestige gelegenheidsgedichten, zijn operalibretti en bovendien de bescherming van de prima ballerina van het hoftheater gaven hem toegang tot de hoogste kringen en verschaften hem rykelyke inkomsten. Maar het duurdeniet lang of de grond werd hem er te heet onder de voeten en hy, bracht zichzelf in Weenen in veiligheid. Ook hier maakte hij zich door zyn talenten spoedig geliefd. In het jaar 1785 maakte hy met Mozart kennis en schreef voor hem de libretti voor »Ls nozze di Figarot" en »Don Gaovanni." Hierdoor kreeg hy den titel «keizerlyk tooneeldichter" en het had weinig gescheeld of hy'; was ook tot hofpoëet benoemd geworden. Maar de gelegenheid werd hem ont nomen door een anderen Italiaanschen avon turier, den abt Casti. Een liefdesavontuur verdreef hem ten slotte uit VVeenen. Hij had te veel geluk brj een prima donna, die zich in de gunst van een aartshertog mocht ver heugen. Trademarlc Trademaric Nat, Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's Gravenhage. Zie in de afdeeling Hygiëne de expositie van KOLD1WEIJ & COEBIÈSE, QA L, El DOCH KBTK.«»n . Verschillende Nouveauté'f. Naamlooze Yenn. HYGIÊA", te AMSTERDAM. [Goedgekeurd bij Kun. Bes!, van SI Mei 1837, No.63.) Kantoor en lluofdmagazvjn: ROKIN 128 o.d. Sed. Bank (Telephoon 1884). Magazijnen : CONSTANTIJN HÜGEXSSTRAAT 98, hoek Overtoom (Telephoon 1349). KLOVENIERSBUIiGWAL 2, hoek Nieuwmarkt (Teleplioou 1979). Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. <§peiatie- en fêptculumtafels en ..Stcslep, enz. Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen. Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz. E E N I G- ADRES voor bet ver*oer van Zieken en Gekwetsten per Ratlerbrancartl (met luchtbaiideri) volgens tarief, zoo buiten- als binnenlands en o. der geleide van speciale beambten. I H-" d CO ft (D S l o CK? ff 00 O ? DE HUGSCHE BROOlfFABRIER' 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvangst van postwissel% franco door geheel Nederland: Divers Gebak in trommeltjes en LÜXK TROMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage woidt verzonden. LUXE TKUMMELS inhoudende Zoute Krakelii gen of Zoute Bjllen 90 cents; ZoutstengeU 95 c nts ? Bitterkoekj's ? l .M); Zandko(kj»8 (TVario) ?1.70. SPECUL..V4S Friesche /1.20, Ie soort ?1.10, 2e boort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Any'bbeschuitjes ? 1.15. J. ROETERS v. LENNEP, Directeur. PIHLIPPONA KETELAAR, Fournisseur de la Cour. KALVERSTRAAT 166, A M S T K K I> A JI. GRANDE SPECIALITE POÜR Trousseaux & Layettes. Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. Biljartbalten Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Laken?, Queuen, Pommeranzen «n verdere Hilyirt- ,li'ikelen, En-gros bij A. OVERES, 's-fïertoffettbosch. Koopt oude Ballen tegen hoogen prjfB. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, Goedgekeurd bij Koninklijk Jleylmt ran 3 Dt-cembtr 1895 , A"». Maatschappelijk Kapitaal/" 1,800,000. 38. Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER. Commissarissen: W. J. GEEETSEMA, Amtterdam; JOAN H. SCHMITZ. Amsterdam; Pr. Ju. VAN GEUXS, Amsterdam; J. O. VAN GOESS, 'sGrucenhage; Dr. S. J. HALBEBTSMA, Ifnfte-rdani; Prof. Dr. \V. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEX, Amsterdam; Prof. Dr. -J. A. O. OUDEMASS, Utrecht; Jhr. F. VAX REENEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam. U<r~ De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. AYPO Persoonlijke Dienstplicht. ?O n d e r I i 11 g e V e r z e k c r i 11 g- HU a a t s c h a p p ij J C V K tf T U S", gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887. .Afd. I: Verzekering tegen de onkosten en geldelijke nadeelen aan den Persoonlijken Dienstplicht verDonden. Billyke premien volgens verschillende 'arieven. Men vrage prospectus en verdere inlichtingen aan het Hoofdkantoor, DEN 'TEXSTRAAT 41, of büde verschillende agenten. verft goederen in alle kleuren. 't Wordt meer dan tijd om EEN VLiACS te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de laatste 14 dagen te bedienen. Beste kwaliteit Vlaggen, kant eii klaar, van Katoen 235 cM. by 4 EI ?2.?, iedere 1A El langer 20 Cent. . Wol 235 4 , 5.75, X , 67 Katoenen Wimpels 4 0.52, 1A , 5 Wollen 4 1.20, H 15 Stalen franco op aanvraag. H. H. KOLTHOF, Fabrikant, Almelo. Heden verscheen : Een Uitstapje M H T DE NOORD-H O LLANDSCHE TRAMWEG-MAATSCHAPPIJ. (Eia gtisgids langs hare lijnen, DOOR C. P R O V I L, Y. Versierd met vele Platen. Prijs AO Cents. Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam. van KINADRUPPELSvanDr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bij overmaking van een postwissel a / 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek H. NANNING, Den Haag. Cacaofabriek Mexico". Cacao fabrikanten^ KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. lieden verscheen: Een Merkwaardig Voorval, KAAR ?VIA II U T\V AIY. (Xo. 103 ran Wurendorfs NotdlcnBibliotheek) Uitgave van VAN HOLKKMA & WARENDORF, Amsterdam. D||WIELHtBR|W RIi\KT HOLLA\DIA" TAFËLWATEB.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl