Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1101
In een brief aan Sarah Bernhardt schreef
Alexander Dumas:
»Ma chère Sarah ! Veroorloof mij, U een
exemplaar van eene tamelijk zeldzaam geworden
uitgave der Dame awx Camélias aan te bieden.
Wat het exemplaar eenig in zijne soort maakt,
is het schryven, dat Gy op blz. 212 zult
vinden en dat by'na geheel met het daar afge
drukte overeenstemt. Deze brief is b\jna veertig
. jaren geleden door den waren Armand Duval
geschreven . .; hij was toen zoo oud als thans
uw zoon. Deze brief is het eenige tastbare
overblijfsel van de historie. My dunkt, dat
hjj van rechtswege U toekomt, omdat Gij aan
dit doode verleden de jeugd en het leven
' hebt teruggegeven. Behoud hem in elk geval
als een aandenken aan den schoenen avond
van Zaterdag en als een zeer zwak bewijs van
my'ne zeer groote bewondering en my'ner zeer
levendige dankbaarheid. En nu juich ik
U toe met al my'r.e kracht en kus U van
ganscher harte.
28 Januari 1884. A. DUMAS FJLS.
De bedoelde brief luidde aldus:
»Lieve Marie !
Ik ben noch ry'k genoeg om U lief te hebben
zooals ik het zou willen, noch arm genoeg om
bemind te worden, zooals Gij het zoudt willen.
Laat ons beiden vergeten, gy een naam, die
U vrij onverschillig kan zyn, en ik een geluk,
dat voor my' onmogelyk wordt. Het is onnoodig
U te zeggen hoe bedroefd ik ben, want ge
weet, hoe ik U liefheb. Vaarwel dus ! Gij hebt
te veel hart, om niet de reden van my'n brief
1e begrijpen, en te veel verstand, om mij niet
"te vergeven.
30 Aug. Middernacht. ALEXANDKE DUMAS."
Toen Sarah Bernhardt in 1884 te Marly met
Dumas over de Dame aux Camélias sprak,
zeide de tooneeldichter : »Wat Armand betreft,
, is de zaak gemakkelijk; ik behoef U slechts
«en portret te zenden uit den tyd, toen ik
twintig jaar was."
BOEKA.ANKONDIGING.
Abu Hassan. Roman van J. ADKIANI, uit
het Duitsch. A. H. Adriani, Leiden.
Op den omslag van dit aangenaam-gedrukte
boek staat het belovende woord »Roman", deze
kwalificatie is aanmatigend, vertelling ware
juister geweest, ofschoon de manier van
ver' tellen de droomerige waas van sproken mist en
ook de eenvoud. Abu Hassar, Koning der
Araber, keert van een verre reis in Granada
weer ; hy voert met zich Sobt Je, dochter van
den Koning der I 'lërp, die hij in zyn
Aliiambra als zy'n twet- -e gemalin doet ontvangen.
Hij was reeds gehuwd met de Christelyke
Isabella van Castilië, die deze eedbreuk dee
moedig verduurt maar door hare vrienden wordt
gewroken. De glorie van het A abisch
Koninkry'k is vervallen, ofschoon Abu Hassan die
weer tracht te scheppen. Hij wordt door zijnen
zoon Biabdil, die voor den troon vervallen
was verklaard, verdreven, nadat eerst Sobt-ïJe
en haar zoon door zy'n toedoen vermoord waren.
Dit is wel 't geraamte van het boek.
Literair is het ze>"r onlielangryk, de schry ver
vertaler is iemand, die zyne woorden niet
weegf, waardoor zijn hier en daar
dramalies bedoelde scènes, komieke jammerpartyen
worden. Zy'ne vorsten veikeeren niet in de
magnifieke schitteringen van Mooren-majesteit,
maar keuvelen met hun hofhouding, als twee
burgerluidjes. De gegevens van dit boek wekken
lichte fantaziën van zuidelyke lusten en gratie
en weelde en lezende tuurt men over't boek,
maar die stemmingen worden door den killen
vertaler gestoord door zy'n onbeholpen woorden
denkeus en zijn angstvallige grammatikale
zekerheid.
J. H. SPEENHOFF.
l MltllntlHIIIIIIIIIIIII NIH IIIIIIIIIIIIII
Muzikale Kritieken.
Een Vrouwehand, door W. P. H. JANSEN.
Op. 24. Den Haag, G. H. van E?k.
In 't Kroningfjaar, door PHILIP LOOTS.
Op. 30. Amst, Nieuwe Muziekhandel.
Het eeratgeroemde werk, van den heer
W. P. H. Jansen is gecomponeerd op woorden
van D. F. van Heyst. De dichter heeft zich
voorgesteld een «nieuw Koninginneüed" te
schryven en koos daartoe bovenvermelden
titel. In drid strophen (voor tenor solo) wordt
j de Vrouwehand beurtelings beschreven als
l saclit, mild en sterk, terwijl een vierstemmig
gemengd koor steeds het refrein
«?Lieve, jong} Koningin
't Volk juicht bly'de u tegen," enz.
laat hooren. De vierde strophe wordt niet
door den tenor-solist, doch door het geheele
koor gezongen, unison en dan wederom vier
stemmig afgesloten met het refre.in.
Men heeft hier dus niet te doen met een
uitgebreide cantate, zooals er in den loop
van dit jaar vele zy'n versi henen, doch met
een eenvoudig lied, waarbij de componist de
drie ttraks genoemde stemmingen muzikaal
l heeft willen weergeven en met een
volkszang1 melodie in eenigszins populairen trant willen
bekronen.
Dit nu is den componist volkomen gelukt.
Door een flinken tenor gezongen, zullen deze
strophen zeker hunne uitwerking niet missen,
terwyl de zaakkundige zetting voor vier ge
mengde stemmen eveneens een goed tffjct
moet maken. De componist durft anders heel
wat schrijven voor koor-A twee gestreept en
lang aangehouden met een diminuendo, zal
niet licht door de sopranen zóó gezongen
worden als de componist het zich wenscht.
Het figurenwerk hij de begeleiding van het
r? f'ein maakt een eenigszins vreemd t-ffdct.
Is het stuk echter met orchestbegeleiding ge
dacht (op het titelblad staat klavieruittreksel),
dan zullen deze passages voor strijkinstru
menten beter uitgevoerd klinken dan voor
piano.
Eene enkele tekslherhaling acht ik niet
zoo bedenkelijk als een minder goede de
lamatie, zooals op het woord »vrouwe!yk" (pag.
6) waar de laatste lettergreep langer dan
schoon is, moet worden aangehouden.
Zooals gezegd, door een flinken tenor en
een koor met frissche stemmen gezongen, zal
de compositie van den heer Jansen hare
uitwerking niet missen.
Liederen die in den volsten zin des woords
zoowel door den dichter J. A. Bakker als
door den componist Philip Loots het volk uit
het hart gegrepen zy'n! Zoo mag men de
tweede uitgave, hierboven vermeld,
karakteriseeren.
Inderdaad, op eene zeldzame wyze hebben
j hier dichter en componist elkander de hand
! gereikt. Evenmin als men in de gedichten
j tevergeefs zal vinden dat gezwollene en
hoogI dravende, hetwelk zoo menig goed bedoeld
werk voor het volk totaal ongeschikt maakt,
zoo zal men ook nergens in de muziek eene
wending ontmoeten die de sporen draagt van
gezochtheid of oriiiatuurlykheid. De muziek
j is uit de woorden gegroeid en daardoor is
j een zestal geza- gen ontstaan, dat nog lang na
| 't kroningpjaar in den mond van het volk moet
j bly'ven voortleven. Het eerste, »Wilhelmina
j van Nassauwe" is krachtig en breed opgezet.
i Het tweede »Wat ze zeggen" heeft een
voortreffelyken climax op de woorden »Ze zwellen
en zwaaien voor Wilhelmien". Ook klinken
de uitroepen: o, wee o nee. en »Hoizee"
alleraardigst. Alleen kan ik my niet bevrienden
met de herhaling van het voorspel vóór de
tweede en derde stropte. Reeds bij eene
uitvoering dezer liederen, die ik dezen winter
hoorde en ook in dit blad besprak, viel het
my' op dat na het geestdriftvolle slot van elke
strophe het herhaalde voorspel zeer mat klonk.
Een paar accoorden wami dunkt mij, beter
geweest om het c kl. 3 weder in te leiden.
Ook acht ik de woorden »De klokken, ze
tpelen n luiden voor tien' minder gelukt.
Dat »voor tien1' dier.t toch wel uitsluitend
voor het rymwoord Wilhelmien.
No. 3. «Naar den Dam" acht ik' het
meesterstukje van dezen bundel. Ook by de
l bovenaangehaalde uitvoering maakte dit een
' onweerstaanbaar mi sleependen indruk. Het is
epn stukje zoo kranig dat men het op n
lijn kan stellen met Ilol's soldatenkoor uit de
Heiligerleecantate of zyn matrozeokoor uit de
«Vliegende Hollander", hoewel deze beide
nummers veel omvangry'ker zy'n.
j «Eerst en Nu" is een lyrisch, mooi melodisch
meif-jesiied, »Kom, doe mtê", een friscb, pittig
jongenslied en het slot »Aan koningin Emma"
een waardig en kloek stuk, dat door jong en
oud zeker gaarne gezongen zal worden.
Heb ik nu by dezen bundel vaderlandsehe
liederen wat langer stilgestaan, dan is het
omdat ik aan eene dergelijke uiting, zoowel
van dichter als componist, meer waarde toeken
? dan aan de meeste breed uitgemeten cantates,
l die als ware eendagsvliegen de markt
overstroomen en die met de actualiteit van het
oogenblik ook hunne waarde verliezen.
ANT. AVEKKAHP-.
Lorenzo da Ponte.
De Italiaansche schry'ver Giurati heeft, niet
lang geleden, interessante, biographische stu
diën over zy'n landsman, Lorenzo da Ponte,. j
den dichter van den tekst van Mozart's »Don
Giovanni", uitgegeven. In Italiëheeft men Mozart's
meesterwerk sinds langen tyd niet gehoord,
omdat de »Don Juan" vry is, zoodat geen uit
gever voordeel by' een opvoering zou hebben.
In Italiëzy'n de uitgevers in het muzikale
leven de drijfkracht en de impresario's zijn
van hen geheel afhankelijk. Natuurlijk valt
het geen der uitgevers (er zijn er slechts drie
of vier) in, een opera op te voeren, waaraan
zy' niets zouden hebben. Integendeel, als een
impresario het durfde wagen een opera op te
voeren, waarvoor geen tantièmes behoeven te
worden uitgekeerd, zouden de uitgevers
hem te gronde trachten te richten, hem de
medewerkende artisten, door bedreigingen, af
handig maken en hun toestemming weigeren
tot het opvoeren van alle nieuwere werken,
van Verdi tot Puccini. Tengevolge van deze
toestanden is in ItaliëMozart's opera van het
tooneel verdwenen, hoewel een Italiaansche op
voering van den «Don Giovanni" nog veel aan
trekkelijker is dan eene in een andere taal, daar
Mozart de muziek by' den Italiaanschen tekst
heeft gecomponeerd en zelfs in de beste ver
taling van het libretto het verband tusschen
de woorden en de muziek bedorven is.
Giurati heeft ontdekt dat de dichter van het
Don Giovanni- libretto oorspronkelijk Emanuele
Conegliano heette. Hy werd in het jaar 1749
te Ceneda geboren. Dit stadje ligt ten Noorden
van Venetië, aan den voet van de Alpen en
is tegenwoordig een gedeelte van de gemeente
Vittorio. De ouders van den dichter waren
Joden, maar de jonge Emanuele liet zich zon
der uiterlyken dwang in het jaar 17G5
doopen en de bisschop van Treviso gaf hem by
die gelegenheid zy'n eigen naam : Lorenzo da
Ponte. De ijver voor zy'n nieuw geloof was zoo
groot dat hy' priester werd. In het jaar 1771
werd hy gewy'd en kreeg tegelijkertyd een
aanstelling aan het semit arium te Portogruaro.
Eenige jaren later werd hij naar Venetiëbe
roepen, maar hier in deze vry denkende om
geving sloeg de overdreven vroomheid van zijn
jeugd over in lichtzinnigheid en zucht naar
avonturen.
Venetiëwas in dien tijd de hooge school
der Italiaansche avonturiers, en er bestond
een groep van zulke listige oplichters, als
slechts het Italiëvan de vorige eeuw heeft
voortgebracht. Met Cag"ostro en Casanova
aan het hoofd hadden zy ui het achteruitgaande
Venetiëeen geschikt uitgangspunt gevonden.
Van daar uit ondernamen zy, doorkneed in
alle kunsten en bedriegeryen, hun tochten
door Europa. Da Ponte voelde zich tot deze
kringen aangetrokken, hy werd vrijdenker,
leerde met de Fraosche Encyclopaedisten dwe
pen,, legde het priestergewaad af, en maakte
het spoedig zoo bont, dat hem slechts de
keus bleef, gevangengenomen te worden of het
gebied van San M'arco te ontvluchten. H'y ver
koos natuurly'k het laatste en zocht in 1775
zy'n toevlucht in Dreaden. Aan het Saksische
hof vond hy spoedig vrienden en beschermers.
Zijn geestige gelegenheidsgedichten, zijn
operalibretti en bovendien de bescherming van de
prima ballerina van het hoftheater gaven hem
toegang tot de hoogste kringen en verschaften
hem rykelyke inkomsten. Maar het
duurdeniet lang of de grond werd hem er te heet
onder de voeten en hy, bracht zichzelf in
Weenen in veiligheid. Ook hier maakte hij zich
door zyn talenten spoedig geliefd. In het jaar
1785 maakte hy met Mozart kennis en schreef
voor hem de libretti voor »Ls nozze di Figarot"
en »Don Gaovanni." Hierdoor kreeg hy den titel
«keizerlyk tooneeldichter" en het had weinig
gescheeld of hy'; was ook tot hofpoëet benoemd
geworden. Maar de gelegenheid werd hem ont
nomen door een anderen Italiaanschen avon
turier, den abt Casti. Een liefdesavontuur
verdreef hem ten slotte uit VVeenen. Hij had
te veel geluk brj een prima donna, die zich
in de gunst van een aartshertog mocht ver
heugen.
Trademarlc
Trademaric
Nat, Tentoonstelling
van Vrouwenarbeid
te 's Gravenhage.
Zie in de afdeeling Hygiëne
de expositie van
KOLD1WEIJ & COEBIÈSE,
QA L, El DOCH KBTK.«»n
.
Verschillende Nouveauté'f.
Naamlooze Yenn. HYGIÊA",
te AMSTERDAM.
[Goedgekeurd bij Kun. Bes!, van SI Mei 1837, No.63.)
Kantoor en lluofdmagazvjn:
ROKIN 128 o.d. Sed. Bank (Telephoon 1884).
Magazijnen :
CONSTANTIJN HÜGEXSSTRAAT 98, hoek
Overtoom (Telephoon 1349).
KLOVENIERSBUIiGWAL 2, hoek
Nieuwmarkt (Teleplioou 1979).
Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van
ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING
als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz.
<§peiatie- en fêptculumtafels en ..Stcslep, enz.
Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen.
Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten.
Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz.
E E N I G- ADRES voor bet ver*oer van Zieken en
Gekwetsten per Ratlerbrancartl (met luchtbaiideri) volgens tarief,
zoo buiten- als binnenlands en o. der geleide van speciale beambten.
I
H-"
d
CO
ft
(D
S
l
o
CK?
ff
00
O
?
DE HUGSCHE BROOlfFABRIER'
139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage,
verzendt na ontvangst van postwissel%
franco door geheel Nederland:
Divers Gebak in trommeltjes en
LÜXK TROMMELS waarvan Prijs
courant op aanvrage woidt verzonden.
LUXE TKUMMELS inhoudende Zoute
Krakelii gen of Zoute Bjllen 90 cents;
ZoutstengeU 95 c nts ? Bitterkoekj's
? l .M); Zandko(kj»8 (TVario) ?1.70.
SPECUL..V4S Friesche /1.20,
Ie soort ?1.10, 2e boort ?0.95.
N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE
Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes
Any'bbeschuitjes ? 1.15.
J. ROETERS v. LENNEP, Directeur.
PIHLIPPONA KETELAAR,
Fournisseur de la Cour.
KALVERSTRAAT 166, A M S T K K I> A JI.
GRANDE SPECIALITE POÜR
Trousseaux & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de modèles.
Biljartbalten
Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Laken?,
Queuen, Pommeranzen «n verdere Hilyirt-
,li'ikelen, En-gros bij A. OVERES, 's-fïertoffettbosch.
Koopt oude Ballen tegen hoogen prjfB.
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Koninklijk Jleylmt ran 3 Dt-cembtr 1895 , A"».
Maatschappelijk Kapitaal/" 1,800,000.
38.
Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER.
Commissarissen: W. J. GEEETSEMA, Amtterdam; JOAN H. SCHMITZ. Amsterdam; Pr. Ju. VAN
GEUXS, Amsterdam; J. O. VAN GOESS, 'sGrucenhage; Dr. S. J. HALBEBTSMA, Ifnfte-rdani; Prof.
Dr. \V. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEX, Amsterdam; Prof. Dr. -J. A. O. OUDEMASS, Utrecht;
Jhr. F. VAX REENEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam.
U<r~ De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
AYPO
Persoonlijke Dienstplicht.
?O n d e r I i 11 g e V e r z e k c r i 11 g- HU a a t s c h a p p ij
J C V K tf T U S",
gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887.
.Afd. I: Verzekering tegen de onkosten en geldelijke nadeelen aan
den Persoonlijken Dienstplicht verDonden.
Billyke premien volgens verschillende 'arieven.
Men vrage prospectus en verdere inlichtingen aan het Hoofdkantoor, DEN
'TEXSTRAAT 41, of büde verschillende agenten.
verft goederen in
alle kleuren.
't Wordt meer dan tijd
om EEN VLiACS te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de
laatste 14 dagen te bedienen.
Beste kwaliteit Vlaggen, kant eii klaar,
van Katoen 235 cM. by 4 EI ?2.?, iedere 1A El langer 20 Cent.
. Wol 235 4 , 5.75, X , 67
Katoenen Wimpels 4 0.52, 1A , 5
Wollen 4 1.20, H 15
Stalen franco op aanvraag.
H. H. KOLTHOF, Fabrikant, Almelo.
Heden verscheen :
Een Uitstapje
M H T DE
NOORD-H O LLANDSCHE
TRAMWEG-MAATSCHAPPIJ.
(Eia gtisgids langs hare lijnen,
DOOR
C. P R O V I L, Y.
Versierd met vele Platen.
Prijs AO Cents.
Uitgave van
VAN HOLKEMA & WARENDORF,
Amsterdam.
van
KINADRUPPELSvanDr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzucht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
/ 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
H. NANNING, Den Haag.
Cacaofabriek Mexico".
Cacao fabrikanten^
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
lieden verscheen:
Een Merkwaardig
Voorval,
KAAR
?VIA II U T\V AIY.
(Xo. 103 ran Wurendorfs
NotdlcnBibliotheek)
Uitgave van
VAN HOLKKMA & WARENDORF,
Amsterdam.
D||WIELHtBR|W
RIi\KT HOLLA\DIA" TAFËLWATEB.