De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 7 augustus pagina 4

7 augustus 1898 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1102 MnzMe Kritieken, Drie Kinderliederen Twee oorlogs fantasieën Twee liederen van Minne, door F. R. FONTEIN-TuiNHOUT. Op. 4?8. VGravenhage, G. H. van Eek. Mijn troost, mijn oogenlust, gedicht van HELENE LAPIDOTH- SWAKTH en O, laat mij tot uw voeten komen, gedicht van WILLEM KLOOS, door JAN MULDEK. Op. 50 en 44. Amsterdam, Algemeene Muziekhandel. Vier Lieder door BEKTHA KOOPMAN. Am sterdam, Algemeene Muziekhandel. Blauw Bloeméken, lied voor altstem door C. F. HENDMKS Jr. Amsterdam, Brix von Wahlberg. Trois pièces poitr Ie Piano, door C. F. HENDBIKS Jr. Op. 14. Amsterdam, Alge meene Muziekhandel. Tot m\jn leedwezen valt er van geen der zeven liederen van den heer (?) Fontein?Tuinhout goeds te zeggen. Zij verraden al te zeer de dilettantenhand. De melodische vinding is zeer pover en waar nog eenigszins eene praegnante melodische wending optreedt, zooals in het refrein op Harbolarifa", kan deze niet van trivialiteit vrügepleit worden. De harmo nische bewerking is mede zeer gebrekkig; men zie slechts de koraalbewerking aan het slot van Zomernacht". Ook de modulatiën kenmerken zich door groote onhandigheid. Ik wil niet ontkennen dat er hier en daar wel zin voor poëzie valt waar te nemen, doch men krijgt zóó den indruk van onbeholpenheid dat men niet beter kan doen dan den schrijver toewenschen, dat hy nog eens een grondigen cursus in de compositieleer moge doormaken en vooral daarnaast de werken bestudeeren onzer groote meesters; dan, maar ook eerst dan zullen eventueele latere compositiën ontdaan zjjn van de onrijpheid die bovenge noemd zevental liederen nog in zoo hooge mate kenmerkt. Ongetwijfeld z\jn de liederen van Jan Mulder van eenigszins beter gehalte. De keuze der teksten reeds bewast dat de componist zin heeft voor poëzie. Daarom valt het des te meer op, hoe h\j zich zoo deerlijk heeft kunnen vergissen in het gebruik van het metrum. Het gedicht van Hel. LapidothSwarth is op zich zelve reeds muziek. Als de componist geen rekening houdt met de golving der zinnen, dan is dit een vergrijp tegen de bedoeling der dichteres en wordt de woordmuziek geweld aangedaan. Thans is een sentimenteele romance ontstaan in plaats van een toonstuk, dat inet z\jn lichte cadens, de declamatie van het vers moest verhoogen. Waarom bevinden zich drie maten rust tusschen de verzen: »En blank in waas van maan" en »Een toren statig staan"? Hoe ongerijmd is dit! Ook is de harmoniseering een viertal maten voor den overgang in G zeer onhandig. Het tweede lied (het vers van Kloos) is beter geslaagd; hoewel op verre na de woorden niet zijn weergegeven gelijk de zin zulks vereischt. Storend z\jn de tekstherhalingen, evenals de accentueering op zwakke letter grepen. De liederen van den heer Mulder zy'n op het titelblad als op. 44 en 50 aangegeven. Daarnaar geoordeeld, had men beter werk mogen verwachten. Een waar genoegen is het nuj de vier liederen van mejuffr. Koopman te bespreken. Vermoedelijk z\jn het eerstelingen, doch dat kan men er niet aan bespeuren. Mej. Koopman is componiste. Zjj voelt en denkt muzikaal en weet hare gedachte correct weer te geven. De behandeling der zangstem zoowel als der pianoparty getuigt van smaak; maar vooral is zij er in geslaagd den zin der verzen muzikaal na te dichten. Het tweede en derde nummer bevallen iny' het best. Mej. Koopman geve in het vervolg acht, dat zy foutieve declamatiën als in: »Mir ist 's als triig' ich in der Brust", waar het accent op het woordje in komt vernnjde. BÜ»du hast es vertandelt (in no. 3) moet, op het woordje hast gis gelezen worden in plaats van g. Met groote belangstelling sla ik de verdere ontwikkeling van mej. Koopman's talent gade. Het lied van den heer C. F. Hendriks Jr. op woorden van dr. Dorbeck begint met een zeer gracieus pianovoorspel, wel geschikt om het liefdeljjke blauw bloemeken" te schetsen. Ook de «trotsche rust van den eik" wordt in breede accoorden op de piano weergegeven; daarna wordt met wilde verminderde Septime arpeggio's, de woeste vaart van den orkaan geschilderd. Dit alles is voortreffelijk tot hier toe. Doch waarom wordt ons nu tweemaal meegedeeld dat die orkaan opsteekt aan 't felle Noord? Nog erger, waarom stort later de eik tweemaal ontworteld ter aard ? Het blauw bloemeken (het lied is eigenaardigerwijze aan mej. Anna Blaauw opgedragen) mag gerust tweemalen, en desnoods nog meermalen voortbloeien! Men zy toch voorzichtig met tekstherhalin gen ! Overigens is het een uitstekend lied. De componist is zy'n materiaal volkomen mee ster. De es en ces, in het laatste accoord van den aanvangsregel behoorden orthographisch juister als dis en b genoteerd te zijn. Van denzelfden componist leggen nog voor mjj in franschen titel (waarom ?) eene Melodie, eene langzame Wals en een Impromptu voor piano. Het is uitstekende piano-muziek, ons hier door den componist geleverd en vooral goed voor instructieve doeleinden, want de behan deling van het instrument is voortreffelijk zonder buitengewone moeilijkheden op te leveren. Slechts wat meer phantasie en men zou deze stukjes op n ly'n kunnen stellen met het beste wat ons in dat genre uit het buitenland bereikt. ANT. AVEKEAMP. De keel smeren. Een medewerker aan den Tiiglichen Anzeïger heeft te Darmstadt in de archieven een origi neel rekest uit den pruikenty'd gevonden, dat echter niets van den pruikerigen kanselarüstjjl heeft, maar flink en zonder omwegen op het doel afgaat. Ernest Ludwig, landgraaf van Hessen, die in het begin van de vorige eeuw over een deel van het Hessische volk regeerde, schy'nt een liefhebber en beschermer van de kunst te zijn geweest, maar zy'n musici toch niet zoo ruim te hebben betaald, als hun aangenaam zou zy'n geweest. In ieder geval heeft hy by' het bepalen der trak tementen geen rekening gehouden met de bekende muzikantenkeel, anders had Frau Fischerin zich in het jaar 1711 niet ge noodzaakt gezien, den vorst in het belang van haar echtgenoot, die zanger en violist in dienst van Zy'ne Hoogheid was, te verzoeken, hem een geldelyke ondersteuning te geven voor het aankoopen van een nieuwe viool, en verder ook dezelfde bezoldiging en huisvesting te vragen, als de heer Roselte kreeg, die «slechts" de strykende collega was van den strykenden en zingenden echtgenoot. En zy motiveerde haar verzoek op de volgende w\jze. »Want volgens myn vrouwalyk ver stand heeft myn man als zanger een .goed huis en een goed glas wy'n en eten meer noodig dan iemand, die alleen viool speelt, en wan neer de bezoldiging zoo klein is, kan hy zich niet dikwijls de keel smeren, om een goede stem te behouden, en voor zoo weinig geld kan ik niet het heele jaar door voor hem koken, zoodat ik er slecht aan toe ben en zy'n stem niet in orde kan houden." Of dit energieke verzoek het bedoelde gevolg heeft gehad, kan men niet vaststellen. Maar het is wel waarschynlyk, dat de vorstelijke Maecenas zich niet aan haar overtuigingskracht heeft kunnen onttrekken, en dat hy zy'n zanger zoo goed heeft betaald, dat deze zich voortaan ad majorem musarum gloriam dikwyls behoorly'k de keel heeft kunnen smeren. tlllllltlllUIIIIIIIIMIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIimlMMMIIlmmlIllimmlItllllll De Impressionisten. ii. De lucht, de ruimte, de zon vooral werden en worden door de impressionisten gezocht. »De zon die voor iedereen schynt, zegt men, scheen nagenoeg niet voor de schilderkunst. Langen ty'd is zy behandeld geworden als een persoonlijke vyand, of ten minste als een onverschillige bezoeker dien men buiten de deur tracht te houden". (Gustave Geffroy). Tot het vinden van lucht, ruimte en zon gingen de impressionisten naar buiten. Het landschap werd in de eerste plaats hun doel, hun «voorwerp". De tentoonstelling van het werk van vier der best geïnspireerden dezer school by' Durand Ruel (welke tentoonstelling daar al eenigen ty'd gehouden wordt) komt daarvan opnieuw het bewys brengen. Ten deele zetten deze strevers naar »lucht en licht" voort de renaissance, de terugkeer tot natuur en waarheid waarvoor en waardoor bezield was de groote generatie van 1830, die uittoog uit de poorten, in veld en bosch, langs rivieroever en heuvelhelling de verwe zenlijking van haar ideaal zoekend. Daar werd toen een revolutie op kunstgebied geboren, die het landschap tot vernieuwd en verhoogd aanzien heeft gebracht. Moeten wij daarin niet een treffend kontrast zien met de ontwikkeling der materieele zeden onzer be schaving, die juist in de tweede helft dezer eeuw zich voordoet als een der gevolgen van de politieke revolutie van 1848 ? Het is of het materialisme, dat meer en meer in alle kringen onzer moderne maatschappij is doorgedrongen, en dat zich met een on miskenbaar cynisme vooral heeft ontwik keld sinds het burgerdom zich van het politieke en sociale gezag heeft meester ge maakt, in tegenspraak is met de liefde voor het landschap in de kunst die zich tegelijkertijd ontwikkeld heeft. De moderne maatschappij verwijdert zich, in haren vorm en hare openbaringen, al meer en meer van de natuur, en de artisten die hun ideaal zoeken in de macht en de groot heid van het landschap en in de poëzie van veld en bosch by zonnelicht en schemering, in de majesteit van bergen en stroomen, staan wel verre af van die maatschappy die hen kunstmatig en geweldadig moet voorkomen met haar tot wet verheven wil van den sterkste. Maar ook de artisten met hun fijner gevoel verwijderden zich van die maatschappy, en stelden zich in oppositie tegen de ontwik keling harer materieele zy'den. Zy' die niet de taak zich lieten opleggen de burgerlijke smaken der machthebbenden te dienen, en zy die niet den strijd aanvaarden binnen den grooten kring van het sociale leven; zy dus die hunne onafhankelijkheid wilden sieren met de poëzie van het eeuwig ware en schoone dat alleen in het krachtig natuurleven wordt gevonden, zy togen de poorten uit.... ten deeie gedwongen door de voor hen te hooge eischen die de beschaving stelt aan hen die zich willen buigen onder haar juk. Zy gingen buiten leven waar het bestaan hen minder lasten oplegt en waar minder opofferingen van hen werden geëischt. De keuriger ge organiseerde ziel van den artist is in opstand gekomen tegen de uitsluitend stoffelijke sa menleving der groote beschavingscentra, en de praktische behoeften van het leven deden het hunne er toe bij. Ver van akademie en officieel onderwijs, onbereikbaar voor leerstellingen en conventies, in voortdurende aanraking met de natuur, kon de liefde voor schoonheid en waarheid altyd nieuwe voldoening vinden en dringen tot scheppen, na gedrongen te hebben tct vager en beter zien en gevoelen, tot «waarnemen en analyseeren". Het resultaat daarvan zien wy op de ten toonstelling by Durand Ruel. Er zy'n daar werken van Claude Monet, Pissarro, Sisley en Renoir, ieder in een afzonderlijke zaal en van ieder uit zeer uiteenloopende tijdperken hunner carrière. Trademark THEE - E. BRANDSMA. TracJemark Nat. Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's Gravenhage. __,. Zie in de afdeeling Hygiëne de expositie van KOLDÏISIJ&COBBIERE, m L, K i D HC H K s T K.o*» *W AMWTKK.UAM. «*" ?V» Verschillende fouveauté's. Persoonlijke Dienstplicht. Onderlinge Verzekering-Maatschappij J IJ V B W T U 8", gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887. Afd. I: Verzekering tegen de onkosten en geldelijke nadeelsn aan den Persoonlijken Dienstplicht verbonden. Billijke premiën volgens verschillende tarieven. Men vrage prospectus en verdere inlichtingen aan het Hoofdkantoor, DEN TEXSTRAAT 41, of by' de verschillende agenten. 't Wordt meer dan tijd om EEN Vl<ACr te koopen, omreden het niet mogelijk ia elkeen de laatste 14 dagen te bedienen. Bextc kwaliteit Vlaggen, kant en klaar, iedere van Katoen 235 cM. bij 4 El ?2. Wol 235 4 5.75, Katoenen Wimpels 4 0.52, Wollen 4 1.20, Stalen franco op aanvraag. H. H. KOL.THOF, Fabrikant, Almelo. El langer 20 Cent. }4 , B7 1A 5 1A 15 Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrikanten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. PH1LIPPONA KETELAAR, U A I, V K K N Tlt A A T 16 «, A Jl W T K II O A Tl. SPECIALE INKICHTING voor het vervaardigen van volledige Uitzetten en Luiermanden. Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden. Biljartballen Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens, Queuen, Pommeranzen en verdere Biljart-Arti kelen, En-gros by A. OVERES, 's-Hertogenbosch. Koopt oude Ballen tegen hoogen pr$s. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, Goedgekeurd bij Koninklijk lleduit nn 3 December 18Ï).:>, /T". H.S. Maatschappelijk Kapitaal ? 1,800,000. Directeuren: Mr. c. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER. Commissarissen: W. J. GBEETSEMA, Amsterdam; JOAM H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VAX GEUNS, Amsterdam; 3. C. VAN GoEKS, 'sGrawnhage.; Dr. S. J. HALBERTSMA, Rotterdam; Prof. Dr. W. KAPTBIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDKMANS, UtrechtJlir-F. VAN KEENEN, Zeist en K. W. SCOTT, Amsterdam. O&~ De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. MAYPOLE-ZEEP verft goederen in alle kleuren. KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzncht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bij overmaking van een postwissel a / 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek van H. NANNINO, Den Haag. Heden verscheen de 2e druk van : Atlas m bevattende elf Kaarten, dus van elke provincie, met aanwijzing der afstanden van plaats tot plaats in Kilometers en vermelding der soort van wegen. Deze -Atlas zenden wij franco per post (na ontvangst van het bedrag in postzegels of per postwissel aan ons adres) voor slechts Vijf en dertig Cents. Amsterdam. VAN HOLKEMA & f ARENDORF, ???????????????????????????????????i Naamloozc Yenn. IIYGIEA , te AMSTERDAM. (Goetlijeke.iinl bij Kon. Hesl. van ?>! .Mei -IS.'/f, .Vu. 03.} Kdntoor en Jloojdmugazijn: 2: UOK1ÏS' 128 o.d. Scd. Bank (Tclcphoon 1884). a oo COJf.STANTIJX HUïGEXSSTRAAT 98, hoek g Overtoom (Tcleplioon 1340). 4 MEKSBUmaVAL 2, hoek Nieuw- * markt (Telephoou 1!)79). ,?, Sj eciale inrichting voor verkoop e:i verhuren van ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. Qpeiatie- en Speculumtafels en Stoelen, enz. Aseptische en Antiseptisehe Verbandstoffen. Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. Lucht- en Watcrkussens en dito Matrassen, enz. enz. E E X l G A I> R E S voor het vervoer van Zieken en GekwetsUen per Raderbranrar«l (met luchtbanden) volgens tarief, zoo buiten- als binnenlands en oiider geleide van speciale beambten. 9 S» P «j i-i P CX3 Heden verscheen: Een Merkwaardig Voorval, N A-V R tl % IC 14 TWAIN. fxVo. 103 van W<i,rendorfs NovellmBiWotltcek) Uitgave van VAN HOLKEMA * WAREXDORF, Amsterdam. DE IIUI.SI IIK BROODFABRIEK" 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvang-t van postwissels franco door geheel Nederland: Uivers Uebak in trommeltje* en LUXK TKOMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage wordt verzonden. LUXE TROMMELS inhoudende Zoute Krakelingen of Zoute Bollen 90 cents; Zoutstengels 95 cf nts ? Bitterkoekjes ? 1.50; Zandkoekjes (Theario) ? 1.70. SPECUL.AAS Friesche ?1.20, Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Anijsbeschuitjes ?1.15. J. ROETERS v. LENNEP, Directeur. DRINKT I10LLAi\DlA" TAFELWATER.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl