Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1102
MnzMe Kritieken,
Drie Kinderliederen Twee oorlogs
fantasieën Twee liederen van Minne,
door F. R. FONTEIN-TuiNHOUT. Op. 4?8.
VGravenhage, G. H. van Eek.
Mijn troost, mijn oogenlust, gedicht van
HELENE LAPIDOTH- SWAKTH en O, laat
mij tot uw voeten komen, gedicht van
WILLEM KLOOS, door JAN MULDEK. Op.
50 en 44. Amsterdam, Algemeene
Muziekhandel.
Vier Lieder door BEKTHA KOOPMAN. Am
sterdam, Algemeene Muziekhandel.
Blauw Bloeméken, lied voor altstem door
C. F. HENDMKS Jr. Amsterdam, Brix
von Wahlberg.
Trois pièces poitr Ie Piano, door C. F.
HENDBIKS Jr. Op. 14. Amsterdam, Alge
meene Muziekhandel.
Tot m\jn leedwezen valt er van geen der zeven
liederen van den heer (?) Fontein?Tuinhout
goeds te zeggen. Zij verraden al te zeer de
dilettantenhand. De melodische vinding is
zeer pover en waar nog eenigszins eene
praegnante melodische wending optreedt, zooals
in het refrein op Harbolarifa", kan deze niet
van trivialiteit vrügepleit worden. De harmo
nische bewerking is mede zeer gebrekkig;
men zie slechts de koraalbewerking aan het
slot van Zomernacht". Ook de modulatiën
kenmerken zich door groote onhandigheid.
Ik wil niet ontkennen dat er hier en daar
wel zin voor poëzie valt waar te nemen, doch
men krijgt zóó den indruk van onbeholpenheid
dat men niet beter kan doen dan den schrijver
toewenschen, dat hy nog eens een grondigen
cursus in de compositieleer moge doormaken
en vooral daarnaast de werken bestudeeren
onzer groote meesters; dan, maar ook eerst
dan zullen eventueele latere compositiën
ontdaan zjjn van de onrijpheid die bovenge
noemd zevental liederen nog in zoo hooge
mate kenmerkt.
Ongetwijfeld z\jn de liederen van Jan Mulder
van eenigszins beter gehalte. De keuze der
teksten reeds bewast dat de componist zin
heeft voor poëzie. Daarom valt het des te
meer op, hoe h\j zich zoo deerlijk heeft
kunnen vergissen in het gebruik van het
metrum. Het gedicht van Hel.
LapidothSwarth is op zich zelve reeds muziek. Als de
componist geen rekening houdt met de golving
der zinnen, dan is dit een vergrijp tegen de
bedoeling der dichteres en wordt de
woordmuziek geweld aangedaan. Thans is een
sentimenteele romance ontstaan in plaats van
een toonstuk, dat inet z\jn lichte cadens, de
declamatie van het vers moest verhoogen.
Waarom bevinden zich drie maten rust tusschen
de verzen: »En blank in waas van maan" en
»Een toren statig staan"? Hoe ongerijmd is
dit! Ook is de harmoniseering een viertal
maten voor den overgang in G zeer onhandig.
Het tweede lied (het vers van Kloos) is beter
geslaagd; hoewel op verre na de woorden
niet zijn weergegeven gelijk de zin zulks
vereischt. Storend z\jn de tekstherhalingen,
evenals de accentueering op zwakke letter
grepen.
De liederen van den heer Mulder zy'n op
het titelblad als op. 44 en 50 aangegeven.
Daarnaar geoordeeld, had men beter werk
mogen verwachten.
Een waar genoegen is het nuj de vier
liederen van mejuffr. Koopman te bespreken.
Vermoedelijk z\jn het eerstelingen, doch dat
kan men er niet aan bespeuren. Mej. Koopman
is componiste. Zjj voelt en denkt muzikaal
en weet hare gedachte correct weer te geven.
De behandeling der zangstem zoowel als der
pianoparty getuigt van smaak; maar vooral is
zij er in geslaagd den zin der verzen
muzikaal na te dichten. Het tweede en derde
nummer bevallen iny' het best. Mej. Koopman
geve in het vervolg acht, dat zy foutieve
declamatiën als in: »Mir ist 's als triig' ich
in der Brust", waar het accent op het woordje
in komt vernnjde. Bܻdu hast es
vertandelt (in no. 3) moet, op het woordje hast
gis gelezen worden in plaats van g. Met groote
belangstelling sla ik de verdere ontwikkeling
van mej. Koopman's talent gade.
Het lied van den heer C. F. Hendriks Jr.
op woorden van dr. Dorbeck begint met een
zeer gracieus pianovoorspel, wel geschikt om
het liefdeljjke blauw bloemeken" te schetsen.
Ook de «trotsche rust van den eik" wordt in
breede accoorden op de piano weergegeven;
daarna wordt met wilde verminderde Septime
arpeggio's, de woeste vaart van den orkaan
geschilderd. Dit alles is voortreffelijk tot hier
toe. Doch waarom wordt ons nu tweemaal
meegedeeld dat die orkaan opsteekt aan 't felle
Noord? Nog erger, waarom stort later de eik
tweemaal ontworteld ter aard ? Het blauw
bloemeken (het lied is eigenaardigerwijze aan
mej. Anna Blaauw opgedragen) mag gerust
tweemalen, en desnoods nog meermalen voortbloeien!
Men zy toch voorzichtig met tekstherhalin
gen ! Overigens is het een uitstekend lied.
De componist is zy'n materiaal volkomen mee
ster. De es en ces, in het laatste accoord van
den aanvangsregel behoorden orthographisch
juister als dis en b genoteerd te zijn.
Van denzelfden componist leggen nog voor
mjj in franschen titel (waarom ?) eene Melodie,
eene langzame Wals en een Impromptu voor
piano.
Het is uitstekende piano-muziek, ons hier
door den componist geleverd en vooral goed
voor instructieve doeleinden, want de behan
deling van het instrument is voortreffelijk
zonder buitengewone moeilijkheden op te
leveren. Slechts wat meer phantasie en men
zou deze stukjes op n ly'n kunnen stellen
met het beste wat ons in dat genre uit het
buitenland bereikt.
ANT. AVEKEAMP.
De keel smeren.
Een medewerker aan den Tiiglichen Anzeïger
heeft te Darmstadt in de archieven een origi
neel rekest uit den pruikenty'd gevonden,
dat echter niets van den pruikerigen
kanselarüstjjl heeft, maar flink en zonder omwegen
op het doel afgaat. Ernest Ludwig, landgraaf
van Hessen, die in het begin van de vorige
eeuw over een deel van het Hessische volk
regeerde, schy'nt een liefhebber en beschermer
van de kunst te zijn geweest, maar zy'n musici
toch niet zoo ruim te hebben betaald, als
hun aangenaam zou zy'n geweest. In ieder
geval heeft hy by' het bepalen der trak
tementen geen rekening gehouden met de
bekende muzikantenkeel, anders had Frau
Fischerin zich in het jaar 1711 niet ge
noodzaakt gezien, den vorst in het belang
van haar echtgenoot, die zanger en violist in
dienst van Zy'ne Hoogheid was, te verzoeken,
hem een geldelyke ondersteuning te geven
voor het aankoopen van een nieuwe viool, en
verder ook dezelfde bezoldiging en huisvesting
te vragen, als de heer Roselte kreeg, die
«slechts" de strykende collega was van den
strykenden en zingenden echtgenoot. En
zy motiveerde haar verzoek op de volgende
w\jze. »Want volgens myn vrouwalyk ver
stand heeft myn man als zanger een .goed
huis en een goed glas wy'n en eten meer noodig
dan iemand, die alleen viool speelt, en wan
neer de bezoldiging zoo klein is, kan hy zich
niet dikwijls de keel smeren, om een goede
stem te behouden, en voor zoo weinig geld
kan ik niet het heele jaar door voor hem
koken, zoodat ik er slecht aan toe ben en
zy'n stem niet in orde kan houden."
Of dit energieke verzoek het bedoelde gevolg
heeft gehad, kan men niet vaststellen. Maar
het is wel waarschynlyk, dat de vorstelijke
Maecenas zich niet aan haar overtuigingskracht
heeft kunnen onttrekken, en dat hy zy'n zanger
zoo goed heeft betaald, dat deze zich voortaan
ad majorem musarum gloriam dikwyls
behoorly'k de keel heeft kunnen smeren.
tlllllltlllUIIIIIIIIMIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIimlMMMIIlmmlIllimmlItllllll
De Impressionisten.
ii.
De lucht, de ruimte, de zon vooral werden
en worden door de impressionisten gezocht.
»De zon die voor iedereen schynt, zegt men,
scheen nagenoeg niet voor de schilderkunst.
Langen ty'd is zy behandeld geworden als een
persoonlijke vyand, of ten minste als een
onverschillige bezoeker dien men buiten de
deur tracht te houden". (Gustave Geffroy).
Tot het vinden van lucht, ruimte en zon
gingen de impressionisten naar buiten. Het
landschap werd in de eerste plaats hun doel,
hun «voorwerp". De tentoonstelling van het
werk van vier der best geïnspireerden dezer
school by' Durand Ruel (welke tentoonstelling
daar al eenigen ty'd gehouden wordt) komt
daarvan opnieuw het bewys brengen.
Ten deele zetten deze strevers naar »lucht
en licht" voort de renaissance, de terugkeer
tot natuur en waarheid waarvoor en waardoor
bezield was de groote generatie van 1830,
die uittoog uit de poorten, in veld en bosch,
langs rivieroever en heuvelhelling de verwe
zenlijking van haar ideaal zoekend.
Daar werd toen een revolutie op kunstgebied
geboren, die het landschap tot vernieuwd en
verhoogd aanzien heeft gebracht. Moeten wij
daarin niet een treffend kontrast zien met de
ontwikkeling der materieele zeden onzer be
schaving, die juist in de tweede helft dezer
eeuw zich voordoet als een der gevolgen van
de politieke revolutie van 1848 ? Het is of
het materialisme, dat meer en meer in alle
kringen onzer moderne maatschappij is
doorgedrongen, en dat zich met een on
miskenbaar cynisme vooral heeft ontwik
keld sinds het burgerdom zich van het
politieke en sociale gezag heeft meester ge
maakt, in tegenspraak is met de liefde voor
het landschap in de kunst die zich tegelijkertijd
ontwikkeld heeft.
De moderne maatschappij verwijdert zich,
in haren vorm en hare openbaringen, al meer
en meer van de natuur, en de artisten die
hun ideaal zoeken in de macht en de groot
heid van het landschap en in de poëzie van
veld en bosch by zonnelicht en schemering,
in de majesteit van bergen en stroomen, staan
wel verre af van die maatschappy die hen
kunstmatig en geweldadig moet voorkomen
met haar tot wet verheven wil van den sterkste.
Maar ook de artisten met hun fijner gevoel
verwijderden zich van die maatschappy, en
stelden zich in oppositie tegen de ontwik
keling harer materieele zy'den. Zy' die niet
de taak zich lieten opleggen de burgerlijke
smaken der machthebbenden te dienen, en
zy die niet den strijd aanvaarden binnen
den grooten kring van het sociale leven; zy
dus die hunne onafhankelijkheid wilden sieren
met de poëzie van het eeuwig ware en schoone
dat alleen in het krachtig natuurleven wordt
gevonden, zy togen de poorten uit.... ten
deeie gedwongen door de voor hen te hooge
eischen die de beschaving stelt aan hen die
zich willen buigen onder haar juk. Zy gingen
buiten leven waar het bestaan hen minder
lasten oplegt en waar minder opofferingen
van hen werden geëischt. De keuriger ge
organiseerde ziel van den artist is in opstand
gekomen tegen de uitsluitend stoffelijke sa
menleving der groote beschavingscentra, en
de praktische behoeften van het leven deden
het hunne er toe bij.
Ver van akademie en officieel onderwijs,
onbereikbaar voor leerstellingen en conventies,
in voortdurende aanraking met de natuur, kon
de liefde voor schoonheid en waarheid altyd
nieuwe voldoening vinden en dringen tot
scheppen, na gedrongen te hebben tct vager
en beter zien en gevoelen, tot «waarnemen
en analyseeren".
Het resultaat daarvan zien wy op de ten
toonstelling by Durand Ruel. Er zy'n daar
werken van Claude Monet, Pissarro, Sisley en
Renoir, ieder in een afzonderlijke zaal en van
ieder uit zeer uiteenloopende tijdperken hunner
carrière.
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
TracJemark
Nat. Tentoonstelling
van Vrouwenarbeid
te 's Gravenhage.
__,.
Zie in de afdeeling Hygiëne
de expositie van
KOLDÏISIJ&COBBIERE,
m L, K i D HC H K s T K.o*»
*W AMWTKK.UAM. «*"
?V» Verschillende fouveauté's.
Persoonlijke Dienstplicht.
Onderlinge Verzekering-Maatschappij
J IJ V B W T U 8",
gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887.
Afd. I: Verzekering tegen de onkosten en geldelijke nadeelsn aan
den Persoonlijken Dienstplicht verbonden.
Billijke premiën volgens verschillende tarieven.
Men vrage prospectus en verdere inlichtingen aan het Hoofdkantoor, DEN
TEXSTRAAT 41, of by' de verschillende agenten.
't Wordt meer dan tijd
om EEN Vl<ACr te koopen, omreden het niet mogelijk ia elkeen de
laatste 14 dagen te bedienen.
Bextc kwaliteit Vlaggen, kant en klaar,
iedere
van Katoen 235 cM. bij 4 El ?2.
Wol 235 4 5.75,
Katoenen Wimpels 4 0.52,
Wollen 4 1.20,
Stalen franco op aanvraag.
H. H. KOL.THOF, Fabrikant, Almelo.
El langer 20 Cent.
}4 , B7
1A 5
1A 15
Cacaofabriek Mexico".
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
PH1LIPPONA KETELAAR,
U A I, V K K N Tlt A A T 16 «, A Jl W T K II O A Tl.
SPECIALE INKICHTING voor het vervaardigen van volledige
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden.
Biljartballen
Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens,
Queuen, Pommeranzen en verdere Biljart-Arti
kelen, En-gros by A. OVERES, 's-Hertogenbosch.
Koopt oude Ballen tegen hoogen pr$s.
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Koninklijk lleduit nn 3 December 18Ï).:>, /T". H.S.
Maatschappelijk Kapitaal ?
1,800,000.
Directeuren: Mr. c. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER.
Commissarissen: W. J. GBEETSEMA, Amsterdam; JOAM H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VAX
GEUNS, Amsterdam; 3. C. VAN GoEKS, 'sGrawnhage.; Dr. S. J. HALBERTSMA, Rotterdam; Prof.
Dr. W. KAPTBIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDKMANS,
UtrechtJlir-F. VAN KEENEN, Zeist en K. W. SCOTT, Amsterdam.
O&~ De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
MAYPOLE-ZEEP
verft goederen in
alle kleuren.
KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzncht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
/ 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
van H. NANNINO, Den Haag.
Heden verscheen de 2e druk van :
Atlas m
bevattende elf Kaarten, dus van elke provincie, met aanwijzing der
afstanden van plaats tot plaats in Kilometers en vermelding der soort
van wegen.
Deze -Atlas zenden wij franco per post (na ontvangst van het bedrag
in postzegels of per postwissel aan ons adres) voor slechts
Vijf en dertig Cents.
Amsterdam. VAN HOLKEMA & f ARENDORF,
???????????????????????????????????i
Naamloozc Yenn. IIYGIEA ,
te AMSTERDAM.
(Goetlijeke.iinl bij Kon. Hesl. van ?>! .Mei -IS.'/f, .Vu. 03.}
Kdntoor en Jloojdmugazijn:
2:
UOK1ÏS' 128 o.d. Scd. Bank (Tclcphoon 1884). a
oo
COJf.STANTIJX HUïGEXSSTRAAT 98, hoek g
Overtoom (Tcleplioon 1340). 4
MEKSBUmaVAL 2, hoek Nieuw- *
markt (Telephoou 1!)79). ,?,
Sj eciale inrichting voor verkoop e:i verhuren van
ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING
als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz.
Qpeiatie- en Speculumtafels en Stoelen, enz.
Aseptische en Antiseptisehe Verbandstoffen.
Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten.
Lucht- en Watcrkussens en dito Matrassen, enz. enz.
E E X l G A I> R E S voor het vervoer van Zieken en
GekwetsUen per Raderbranrar«l (met luchtbanden) volgens tarief,
zoo buiten- als binnenlands en oiider geleide van speciale beambten.
9
S»
P
«j
i-i
P
CX3
Heden verscheen:
Een Merkwaardig
Voorval,
N A-V R
tl % IC 14 TWAIN.
fxVo. 103 van W<i,rendorfs
NovellmBiWotltcek)
Uitgave van
VAN HOLKEMA * WAREXDORF,
Amsterdam.
DE IIUI.SI IIK BROODFABRIEK"
139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage,
verzendt na ontvang-t van postwissels
franco door geheel Nederland:
Uivers Uebak in trommeltje* en
LUXK TKOMMELS waarvan Prijs
courant op aanvrage wordt verzonden.
LUXE TROMMELS inhoudende Zoute
Krakelingen of Zoute Bollen 90 cents;
Zoutstengels 95 cf nts ? Bitterkoekjes
? 1.50; Zandkoekjes (Theario) ? 1.70.
SPECUL.AAS Friesche ?1.20,
Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95.
N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE
Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes
Anijsbeschuitjes ?1.15.
J. ROETERS v. LENNEP, Directeur.
DRINKT I10LLAi\DlA" TAFELWATER.