Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No.' 1103
\
Engelsche zijde de verdachtmakingen ge
komen van Duitschland's politiek; vooral
van de verschijning van een Duitsch
eskader in de wateren vaa Manilla, was
handig partij getrokken. De Duitsche ge
zant te Washington heeft niet weinig
moeite gehad om president Mac Kinley
te overtuigen, dat aan de Duitsche regee
ring voortdurend motieven en bedoelingen
werden toegedicht, die haar te eenen male
vreemd waren.
Tot zoover het Pittsburger blad, welks
mededeelingen vrijwel overeenstemmen met
hetgeen ook van andere zijde is bekend
geworden.
Van interventie zou alleen nog sprake
kunnen zijn bij de vredesonderhandelin
gen. De Temps, die even als de meeste
Fransche bladen steeds sympathie voor
Spanje heeft getoond, noemt het in Sagasta
een bewijs van zedelijken moed, dut hij
de vredes-onderhandelingen heeft aange
knoopt en dus niet opzettelijk de oogen
heeft gesloten voor de harde noodzakelijk
heid. »Sagasta vreest noch de Weyler's,
noch de Komero Robledo's. Hij heeft
klaarblijkelijk het hoofd gebogen voor het
noodlot. Hij bewijst aan Spanje den
grootsten dienst, door het juk der klin
kende frasen en der ongezonde inbeel
dingen af te schudden. Wij zijn overtuigd
dat hij daarvoor beloond zal worden, en
dat wel op de eenige wijze, die een patri
ottisch staatsman oetaamt. Men mag
hopen, dat de edele gelatenheid van Spanje
president Mac Kinley op eene gevoelige
plek zal treffen, en dat deze het zich tot
een eer zul rekenen te toonen, dat de
Vereenigde Staten op hunne beurt krach
tig, groot en edelmoedig genoeg zullen
zijn om een overwonnen vijand te sparen,
om geen misbruik te maken van de over
winning, en om, door de edelmoedigheid
van hun optreden en de gematigdheid
hunner eisenen, van het vredestraktaat
met een volk, dat zij op het slagveld
hebben leeren eerbiedigen, een vriend
schapstraktaat te maken.:'
Dat is alles zeer schoon gezegd: een
ware parel van verheven gevoel. Maar
wellicht denkt de Spaansche Regeering
in haar hart: »Dien parel kunt ge wel
houden. Le moindre gram de m il fcrait
mieux mon affaire. Is er waarlijk geen
reden voor u, om een vinger uit te steken ?
Kan het u onverschillig zijn, u, houders
van Spaansche schuldbrieven, dat men
ons onze koloniën ontneemt, maar ons
onze koloniale schulden laat? Gaat het
u niet aan, als de Amerikanen vasten
voet verkrijgen op de Philippynen, waar
door zij in het Oosten van Aziëvoor u
dubbel gevaarlijke concurrenten zullen
worden?"
De 'groote massa van het Spaansche
volk schijnt voor den loop, dien de zaken
hebben genomen, tamelijk onverschillig
te zijn. En dat niet slechts uit aangeboren
apathie. Het weet maar ai te goed, dat
het van de koloniën sedert lange jaren
niets dan nadeel en schade heeft gehad.
De koloniën waren slechts nuttig voor de
groote heeren, die zich daar door afper
singen rijkdommen konden verwerven;
het arme volk moest de honderdduizenden
soldalen leveren, waarvan de meesten in
de koloniale oorlogen ellendig zijn te gronde
gegaan. Reeds bij den aanvang van den
oorlog heeft zich bij het volk eene sterke
gevoelsuiting geopenbaard, die den vrede
eischte, ook als de koloniën daarvan de
prijs moesten zijn. Wat de schuld betreft,
erger dan thans kan de belastingdruk niet
worden; mogelijk zal hij na de nederlaag
wat gelijkmatiger worden en ook gelegd
iiniiiHimiHHiiinnnMiiiiiniiiiiiiniiHinit
iiiiuiiiiimiiiiiium
I1X HET GEMEP".
(Een G ooi s c h e schets).
DOOK
TRUI D A KOK.
(Slot.)
Als een reusachtige, dikke si ing ging daar
in de verte de Gooische stoomtram, midden
door die verre, witte velden.
De j^gende, dreigende wolken trokken haastig
van Blaricum naar Huizen, naar de zee.
We krijgen dooiweer, regen en storm,
hoor de tortel eens kirren, ruig weer, hoor ! . ..
Zeg, meid wat lijk jij toch op je moeder."
Ja?"
Nou, of je, en zie jö, Grootje is oud en af
en toe wat kribbig, als jij jongens in 't hoofd
hebt of je hebt gescharrel met den een of
ander en Grootje laat je niet genoeg uitgaan,
naar Laren of weet ik waar, dan zeg je 't mij
maar, want ik hen je vader, en op mij komt
alles neer, wij staan elkander nader dan 't
oudjs daar ginder hoor," en hij wees naar de
deur waarachter het geluid klonk van ringen,
die op het fornuis werden gelegd. Oude
menschen kunnen soms zoo mal prakkizeeren,
als ze je te kort houdt, zeg 't mij maar!"
Best, vader, maar ik heb geen gescharrel
en jongens in 't hoofd, hoor, en, o, je lakt te
dik, Grootje zal knorren."
Mijn zorg!" maar het dekseltje van het
trommeltje werd toch minder kwistig bedoeld.
De boekweit was binnen, 't koren stond
aan schoven en de heuvelachtige, Gooische
heide bloeide. In de trillende lucht boven do
warme hei, zoemden en gonsden de insect <M en
fladderden de geelwitte en bonte kapellen.
Jana trok de gelagkamerdeur achter zich toe.
,.Dat is maar een Jantje Pret, alle dagen,''
knorde vader.
Deugt alleen nog maar om te slapen en op
de kermis in Hilversum te loopen."
Wat een vrijers, moeder!"
't Mocht wat!"
Nou, ik heb mijn oogen niet in mijn zak,
ik heb met Jana zoo eens gesproken, ik als
?/ader, weet je, gisteren op de markt op de
worden op de schouders van hen, die zich
tot nu toe boven alle offers verheven
waanden. En de Philippijnen ? Wat heeft
men er aan? Zou hun behoud niet de
uitzending eiaqhen van een Spaanech
leger van minstens zestigduizend man?
Daarom weg met al die lastposten!
Zoo zal de Spaansche Begeering wel
genoodzaakt zijn, in alles toe te geven,
al ware het alleen om dat verder verzet
nog veel meer impopulair zou zijn dan
het voortzetten van een hopeloozen oorlog.
Daarom is het te wenschen, dat de
mogendheden zich ook thans zullen ont
houden van iedere interventie. Hier geldt
het voorzeker:" »Besser ein Ende mit
Schrecken als Schrecken ohne Ende!'
Mltinilllllllftlllll.HIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMlIIIIIIIIIIIIIIIII
liiiiimilliniiuilluilliiiiiriiiiiiiiiiiiimimimiiiiHiiiiiiiiiiii ..... immii
(Slot).
Gr3ld zei ik is bovendien noodig.
Waarom? Behalve regeling van het aantal
bewoners, in verband met de inrichting der
woningen, is de zorg voor een voldoend
aantal allereerst noodig. De
onbewoonbaarverklaring dient aan de beschikbaar
stelling van gezonde woningen gepaard te
gaan. Ja, sommigen meenen verder te
kunnen gaan : geel gelegenheid tot betere
huisvesting tegen lage huur, dan. blijven
de krotten vanzelf onbewoond. Niet geheel
onwaar. Om die reden verdienen de ver
een igin gen, hier en elders, die hare kapi
talen tegen hoogstens vier percent zonder
meer aanwenden tot het bouwen van ge
zonde en welingerichte arbeiderswoningen,
hooge waardeering. Niet geheel zonder
beteekenis van algemeen standpunt ge
zien is het goede door haar verricht.
Toch mag van dat edel pogen niet bijzonder
veel verwacht worden, tenzij de wetgever
zijn machtige hulp verleent ter verkrijging
van groote kapitalen tegen lage rente en
van bouwgronden tegen billijken prijs.
Belgiëen Frankrijk hebben een goed
voorbeeld gegeven. De belgische wet van
9 Aug. 1889 beeft de postspaarbank ge
machtigd een gedeelte van de haar toe
vertrouwde kapitalen ter beschikking te
stellen voor hel bouwen of aankoopan
van arbeiderswoningen, onder voldoening
van de gestelde voorwaarden voor het be
houd van het verstrekte kapitaal.
Ia verband hiermede, mag de postspaar
bank het geld slechts door tusschenkomst
van credietvereenigingen beschikbaar stel
len. Het bestuur bepaalt het reateperoent.
Tot nog toe is dit op drie percent vastge
steld ; het mag evenwel tot 2}/$ pCt. dalen.
De fransche wet van 30 Nov. 1894 geeft
aan de Caisse des depots et consignations
de bevoegdheid om een vijfde van de door
haar uit de belegging der gelden van de'
spaaili.inken gevormde reserve, die onge
veer 75 rnillioen francs bedraagt, niet alleen
voor arbeidersvfoningen maar, in het alge
meen, voor yoedkoope woningen ter beschik
king te stellen.
Ojk in Duit chland blijft men niet geheel
achter. Ais uitvloeisel van een voorschrift
der rijkswet op delavalidiüts-und
Altersversicheiungsanstalten is door enkele van
deze instellingen aan Baugenossenschaften,
voor het bouwen van arbeiderswoningen,
geld geleend.
Te vergeefs hebben de kamerleden Kerdijk
en Drucker, bij gelegenheid van de, wijzi
ging der wet op de rijkspostspaarbank in
1895 getracht, door amendement, hier Ie
lande het goede voorbeeld van onzo buren
te doen volgen. Minister Sprenger van
Eyk bestreed namens de toenmalige
regeering, bet voorstel. Met 47 tegen :M
mimimmiiniiiiiii
Groest" ....
Jina, zal jou niet zeggen, wie 't wezen
zal," viel groetje in, dat zeg je als je jong
bent. alleen onder vrouwenvolk aan eliaar."
\Vie denk jij. Kolen?1'
't Mocht wat Kolen,... Piet Majoor, hoor ja.'1
Andries Kolen, moeder, ze hadden 't er
gisteren nog over, Kolen."
Majoor, en geen ander, let op nivjn woorden,
Jan. Ken vrouw ziet scherp3r inet zulk soort
van dingen."
K'ilen" mompelde Jan half onverstaanbaar.
.Majoor," riep Grootje kribbig.
Ze ging naar Laren, niet het binnenpad,
maar langs den grooten weg. Van tijd tot trjd
bukte ze zich om een braam te plukken en
keek heel even naar 't smalle hei paadje, waar
een kleine, dikke boer alkwam. Wacht, daar
hadt je nog een rijpi. even bukksn en door de
haag kijken. Nou was hij vlak bij, nou zou ze
't hem straks kunnen zeggen als hij 't vroeg.
Hij begon altijd over haar uitgangen en 't was
zoo goed als zeker, want had Kolen gezegd:
Janna, Vrijdag /ui 't er spannen!" Kyke
Kolen. Wat zou I! ar m een oogen opzetten.
gekke ophakker.
Xou al naar Hilversum, Jannetje?"
zXcen. een nieuw halsdoekj i in Laren halen,
voor morgen avond, Ilarmpie."
O, zoo! Ga js van avond niet"
Ik moet eens op assm komen."
Hadt je er geen een voor van avond."
Jawel, Kolen, Andries Kolen, maar ik ga
liever morgen avond."
Zoo! lur wordt machtig over j)u gepraat,
Jana."
Dat kan we'."
Over j u en Kolen en M'joor ook nog er
bij. der zal wel wat van an zijn, en Kolen heelt
centen."
...la," antwoordde ze kort en keek hem even
van terzijde aan: weetje wel, Harra,datwc
vroeger nooit op 'c zelfde kanlj-i van den weg
liepen, ik mocht nooit op jou kant loopen, dan
duwde je rae altijd weg, hier, lust je wat
bramen?" Ze hield hem haar klein, stevig.
bruin handje voor.
Geef op maar, 't is weer ec:is een andere
smaak ia je mond. Die Kolen heet A;>dri<;s
of Jaap?
Xecn Andries." Ken triomfantelijk
iachj;kwam even om baar trotsch mondje. Jaap hal
thuis bij de Koiens niks in te brengen, Andrie-",
dat wa.s de lirarn van 't lieele hiii.i.1'
-Jongens, jongens, die Andriex nou hoor!
stemmen verwierp de Kamer het amende
ment om, onder de voorwaarde en waar
borgen, bij algemeenen maatregel van be
stuur vast te stellen, een tiende der gelden
van de bank te doen beleggen in schuld
bekentenissen ten laste van vennootschap
pen en vereenigingen die zich verbetering
van de huisvesting der mingegoeden ten
doel stellen.
Amslerclam's gemeenteraad die in 1875
twee millioen gulden tegen, voor dien tijd,
billijke rente aan een bouwonderneming
leende en bouwterrein beschikbaar stelde,
handelde kloeker ; zóó deed ook de
geaieenteraad van Leiden toen hij zich, in 1894,
tot een rentegarantie ten bedrage van
f 100.000 verbond: dat deed eveneens de
gemeente Groningen toen ze, twee jaren
geleden, voor een obligatieleening groot
f 180.000 eener bouvyonderneming, 3 pCt.
rente en l pOt. aflossing waarborgde. Haar
schuld was het niet dat, wegens de vele
bezwaren der regeering voor het verleenen
der rechtspersoonlijkheid aan de bedoelde
vereeniging »Werkmanssteun", het goede
plan onuitgevoerd bleef.
Meer nog is de medewerking van den
Staat noodig ten behoeve van het verkrijgen
van den noodigen bouwgrond tegen matigen
prijs. Van het wetsvoorstel daartoe door
het kamerlid mr. v. Houten gedaan, heb
ik in mijn eerste opstel melding gemaakt.
Dit betrof onteigening van nog
onbebouwden grond. Deze is evenwel nog niet vol
doende. De fictieve directeur, in het
praeadvies van mr. v. N ierop, rapporteerde dat
alleen van een opruiming der ongezonde
perceelen een afdoende verbetering was te
verwachten. Het goede plan, eenige jaren
geleden, om in de Jordaan een reeks oude
krotten te doen afbreken en die door ge
zonde goedkoope woningen te vervangen,
mislukte omdat bij publieke veiling de
perceelen te hoog bedrag opbrachten.
Hoeveel behoort de schadeloosstelling in
dit geval te wezen ? De tweede adviseur,
mr. Krabbe, antwoordt: «Staat men dus
voor de onteigening van een slecht gebouwd
of slecht onderhouden buis, dat door over
bevolking den eigenaar veel rendeert, dan
behoeft als schadeloosstelling niet alleen
niet te worden bataald de marktprijs, d. w. z.
de prijs die er bij exploitatie op den be
staanden voet voor te bedingen is, maar
ook niet den kostendou prijs van een be
hoorlijke woning, omdat het huis geen vol
doende woning is, zoodat aüeen in verhou
ding tot dien prijs de schadeloosstelling
behoort te worden bepaald. Is het buis
absoluut onbewoonbaar, dan zou of
oyereenkomstig de eivjdxeh", wet van 1SÜU niets
behoeven te worden uitgekeerd, of' alleen
de waarde van de materialen, eventueel
de waarde, die het huis als bergplaats of
soortgelijke bestemming heeft" .... »Dat bij,
die zulk een erbarmelijk bedrijf uitoefent
als het exploiteeren van de slechte
woningtoeslaixlen, iu zijn beurs getrolTeti w on U,
hem geschiedt recht." Een der raadsleden
in de geestige pbuntiisiu van mr. van Nierop,
den derden praea Iviseur, is, oiuüent de
schadeloosstelling, van dezelfde meerling.
Uit dit antwoord zal de ontwikkel ie
lezer die dit hoogst belangrijke innar
moeilijke onderwerp volgde -- de gevolg
trekking ail -k!--'i. dat prof. Krabbe do
schaueioosbleliii'ï'; voorde onteigening' van
on bebouwden gi'oi.d, wenscht vast te stellen
zooals mr. Van Houten dat in 'ui voor
stelde '.Uit de zonder toed 'en van don
bezitter ontstaande waardevermeerdering, niet
behoeft vergoed te worden". Vooreen stuk
weiland, midden in <ie stad gelegen, zou
derhalve slechts vergoed worden wat het
als weiland waard is. In mijn eerste opstel
heb ik doen opmerken, dal tuiert 'l'l de
heer v. Houten in dil opzicht wat
teruggckrabbeld is.
Onder instemming niet en
wannlperingvoor het voorstel v. Houten betrtti'.'iide
onteigening voor arbeiderswoningen alleen
door de gemeenten, die dan de bouwter
reinen beschikbaar zouden stellen, doet
mr. Krabbe evenwel opmerken dat daarin
de zekerheid gemist wordt, dat de
ontIleb je Za'crdag nog vrij?"
Meen, dat dei.k ik niet."
Ik wai er al ba-ig voor."
Ze liepen nu zwijgend naast elkaar.
In wolkjes van stof, kwamen de schapen over
de heide. De herder niet langgerekte stappen
er achter. Helder klonïhst geklingklang van
den belhamel door den stillen zomeravond.
Xou zou ik het niet meer doen," verbrak
Ilarm ineens de stilte.
V\"at doen?" vroeg ze.
Wel, nou, js nog van mijn kantje afduwen.
nou zou ik heel anders doen. als ik mocht en
't spijt me machtig, dat ik nou te laat hen
o m zoo te zeggen, want ik wil Andries geen
woord te na sproken, hoor je. maar wij kennen
elkaar, wij weten wat voor vJeesch we in de
kuip hebben, alle donders,dat ik nou te laat ben."
't Is nog niet heelemaal klaar, Ilarm,''
z;;ids ze ongewoon zacht.
Niet?" 't Klonk iils een juicltkreet en hij
trok haar aan haar pols moe, oen diep
zar.dweggetje in.
.lana haalde l.ivige hoo'.sunettin, die aan cou
haag hingen iif.ar zich toe en wond ze om
haar vinger.
Ik wist niet, dat jij om mij gaf, je was
altijd zoo leeiijk tegen me.
,..la, ja, dat WAS 't hem LOU juist, ik was
zoo kriegel op je-, maar ik zocht je toch altijd
veer op, ik wist zelvers niet, dat ik zoo mal
op je was."
Ik ook niet, Ilarm."
Is 't nog tijdig genoeg. Jannetje, wil je 't
om zoo te zeggen wel met me probeeren?"
Jawel, Ilarm.... maar A'ulrie.s, wat met
Andries?"
Wat heeft hij tegen je gezegd?"
Dat 't er morgen spannen zou,''
Ja. wit zal ik zeggen," en Ilarm keek heel
bedenkelijk.
't Mut maar kommen, zuoals 't komt," be
sloot Ja'.a, ik ga owrniorgen mot jou en ik
schrijf hem op een briefkaart af"
Ja. mooi zoo," on hij zag haar bewonderend
aan.
De zon was onder gegaan achter h«t
SintJaïiM-Kerkhot. «og enkele geeJarhtig-roze wolkjes
dreven aan den hemel eu du maan scheen ai
als e.'n sikkel.
i In de diepte, aan hun vosten lag Laren met
j die maansikkel boven de netm. laag afhangende
j dakeii. iit de open deelücr.i'on .'?> hü-i;e;.: liiuw..'
l lidii.itrepcn, en klmike:1. gedempte geluiden
van kinderstemmen, hondengoblaf en heel in
de verte een har.iioiiica.
eigende gronden niet in bezit zullen komen
van bouwspeculanten. Om die reden zou
hij waarborgen, in deze richting, verlangen
in de wet die het bedoelde
onteigeningsrecht aan de gemeente zou geven. Naar
ik meen, terecht.
* *
*
De drie adviseurs komen hierin overeen :
a. dat ze allen de regeling van de volks
huisvesting, als een onderwerp van speciale
gemeentezorgen beschouwen ;
b. dat het onteigeningsrecht en de regeling
van de schadeloosstelling dringend wijzi
ging behoeven.
Tegenover de meening van v. Houten,
betoogt prof. Krabbe dat aanvulling en
verbetering van de wetgeving, in het bijzon
der in zake de bouwpolitie, noodig is om
aan de gemeenten de zelfstandigheid in
autonomie en bestuur, door de grondwet
zoo ruim, zoo positief omschreven, te geven.
Deze meen ing was ook de raad van de
phantasie-gerneente, van den heer F. S. v.
Nierop, toegedaan.
Ik heb beproefd dit moeilijke staats
rechtelijke onderwerp, voor den ontwikkel
den lezer niet geheel vreemd, duidelijk te
maken. Ik deed het gaarne omdat ik hierbij
mijn eigen meening tevens verdedigde.
E veneens stemmen de laatste twee overeen
aangaande de wenschelijkheid, om een ge
deelte der spaarpenningen van de
volkskringen onder de noodige waarborgen
voor soliditeit voor het bouwen van
arbeiderswoningen te doen aanwenden.
Twijfelachtig is het, of de meerderheid
van den fictieven gemeenteraad (van den
derden adviseur) het ook eens is met de
door mr. Krabbe billijk en rechtmatig ge
achte regeling der schadeloosstelling.
Wél heeft de meerderheid de wensche
lijkheid uitgesproken, dat het RVjk, onder
een of anderen vorm, een bijdrage in de
kosten van onteigening en schadeloosstel
ling, aan de gemeenten uitkeert.
Na den wetgevenden arbeid, door de
drie adviseurs verlangd en na verbetering
van de wetgeving door den tweeden en der
den adviseur noodig geoordeeld, zullen de
gemeenten beter aan hare groote sociale roe
ping kunnen voldoen. Ik zeg: beter
kioiiicn voldoen. Zullen ze het doen ? Die
vraag mag de Staat niet onbeantwoord
laten. Goede huisvesting is een algemeen
volksbelang, eveneens als goed onderwijs.
Men zou kunnen zeggen in nog meerdere
mate dan dat. Terecht zeide mr. F. S. v. N.
immers : »Zij (de krotten) doen het jongere
geslacht opgroeien in een omgeving, die het
met moeite en groote kosten in de school
gestrooide zaad in de geboorte verstikt."
Om deze reden acht ik het wenschelijk,
dat de Staat de zorg voor goede volkshuis
vesting tot een der plichten van de ge
meentebesturen maakt en dat hij de
vervulling van dien plicht) doe controleeren.
Zoo oordeelt men blijkbaar ook in van
Xierop's denkbeeldige kleine wereld. De)
gemeenteraad dü.'i", zou tegen de aanstelling
van rijks-woningopzichtei'j geen bezwaar
hebben.
Zullen deze maatregelen eeii -jplossing
van liet woningvraagstuk" kunnen geven ?
Natuurlijk neen ! antwoordt prof. Krabbe.
Het verband met andere vraagstukken
zou moeten leiden tot een onderzoek van
veel ruimer strekking dan hier aan de
orde is, met name zou onze recbtsordening
moeten worden onderzocht naar den in
vloed dien zij op <ie goederenverdeeling
heeft.'1 Daarvan, of' beter gezegd : van de
toepassing van zulk onderzoek houdt men
nog niet in invloedrijke kringen. Daarom
schreef ik in het eerste artikel over dit
onderwerp :
liet is herhaaldelijk ter sprake gebracht,
prnstig beMuiieei'd, veelzijdig; berapporteerd,
beadviseerd en toch. . . . de heeren dronken
een glas en lieten de zaak zooals ze was.
Na dergelijke beschouwing, in andere
woorden, eindigt prof. Krabbe aldus:
?Zóó is het gegaan met de volkshuisvesting,
lJat is g.?en kermismuziek, Jana."
.Jongens neen, maar, Ilarm?"
Watte?"
Groo'je en vader, en ik zou maar oven een
boodschap doen, gauw mee, naar huis!"
't Staat baar niet knap." bromde vaderen
ging, nadat hij even op den weg gekeken had,
ot ze er al aankwam m:;t een plof op 't
bankje zitten.
,.Nou. ik ga in huis, 't is al over negenen,
een echte straatmeid die Jana. jij a's vader
hebt niet zó'Weel over haar te zeggen," en ze
bhcs over haar schrompelhandja.
Kn j:j, als Grontje mo3St zorgen, dat ze
thuis meer werk had, dan kon ze er maar
niet zoo uit loopen, 't is mooi laat."
Dat heet op asem kommen van de
kerrnisdrukte, een ordentelijk meisje blijft zoolang
niet wc-g in zoo'n k^rmistijd."
Ze keken elkaar boos, grimmig aan en Groatje
! bi-gon oji te bergen eu te sluiten.
Der in. Jan. oi wou je nou maar weer net
doen, alsof er niks gebnird was, ais die kwaje
meid thuiskomt?'
Neen, alles sluiten, pot dicht, laat ze voor
mijn part maar eens een poos op straat blijven
staan.'' q'iasi wojdend driftig, maar in zijn
hart doodsbang, dat moeder het door zou
zetlun.
,.1'raafjes, jj blijft op, ik ga naar bod en
büjf wakker om haar nog eens te zeggen, hoe
mooi we wel van haar denken."
Stil, mensc.h, Kik blaft, daar zal je die
weergascïic meid eindelijk hebben.'''
Groo'j-js oude oogen probeerden da duisternis
te doorzien. Alleen. Jan?"
Xeen met zijn tweei;:i, zou ik zeggen, een
manspersoon is er bij "
Keu lange ?"
Zoo matig, zon ik denken meer breed" ...
Hij mot lang wezen." zei 't ondj ; driftig,
i .,nn sta jij nou niet als een kwajongen om
cj:i hoek te gluren, kom hier. onder 't lamplicht."
.,7..io. G roof j?., vader, ik 'oen wat in de
latighcid, onderweg opgehouden," klonk Jana's
heliU-re stem.
Dat zou ik meenen" bromde Grootj j en
?»vat staat daar achter j -. vooruit die daar achter
süuil !"
Verlegen lachend, met strompelige stooterige
pasten kwam Ilarra oror hot dro<npel(j'\
.. N'on, we zijn het om zoo te zeggen, eens,"
hakkelde hij.
Ja, 't is Ilarm," viel Jana haastig in, jelui
zult er wel niemendal op tegea hebben."
en zoo zal het gaan met alle hervormingen
van socialen aard totdat de rfaadkomt,
die vrij maakt, die het door eindeloos
wikken en wegen getroebeld verstand klaart
en verheldert en, doende wat de hand vindt
om te doen, de middelen leert kennen om
het doel, wordt het waarachtig gewild, te
verwezenlijken."
»Aan hen, die den Staat besturen, de
verantwoordelijkheid waar zij uitblijft."
A. te C. Uw boozen brief zal ik de vol
gende week plaatsen en u vriendelijk
antwoorden.
D. STIGTKR.
Amst. , Alexanderkade 4, 11 Aug. '98.
iimiitimMiiiummiimiiiiiiiiiiiiiinnimiiiimiiiiiimiiuiiiittiiiiiiimiii
Inhoud van Tijdschriften.
Wetenschappelijke bladen, Augustus 3 SOS:
Landbouw-kolonie en stads-kolonie. Be
schouwingen over de geschiedenis der Ver
eenigde Staten. De Dreyfus-zaak en de
jodenhaat. De ironie. Het
rassenvraagstuk in Oost-Aziëen Oceanië. Napels.
Waarom Vegetariër ?
Eigen Haard, No. 33 : Leonie, door Louise
B. B., XIII. De llotterdamsehe
Industrieschool voor Meisjes, door Ida Heijermans, met
afbeeldingen. (Slot.) Vader en moeder
Kimpelman, door «jee. Een militaire
excursie naar Midden- Lombok (G Sept. tot (!
Nov. 1897), door H. M. Neeb, Off. van Gez.
2e kl., met afbeeldingen naar photografieën
van den schrijver, I. Verscheidenheid.
iniuiiiiiiniiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiinnimnnnmiiuiiiniiiiiniinmnu
40 cents par regel.
HIIIIIIIIUIIIflIHfaflIfUI'flttUlfHflIlHilllHIMIfMtfflIitUitlIilmlIlHHIII
TRADE
MARK.
MARTERS COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle soliede
Wijnhandelaars en bij de representanten
M V*S «V BRU
te Amsterdam.
fWEIJROOS & KALSHOVEN,
Arnhem.
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.
Kuime keuze in Huurpiano's.
Naar bet Eiland
Dagelijks vertrekt van de RUYTERKADE
naast de Eettingboo^ 's morgans 10 uur een
Stoomjaebt naar MARKJBX via BROEK.
IIV WATERLAND en
JWOMVIKEXl>An, en terne; ovr de ZUIDERZEE.
Aankomst AMSTERDAM ca. 4.30 n.m.
DE HAVENSTOOMBOOTDIENST.
MliMiuiiiiMMtmliMHiniim
Nou, atjuus, Ilarm." Buiten in het donker,
namen ze haastig afacheil en Jana stevende
even later met een ik val omver van slaap,''
naar liovcn, 'c krakende trapje op naar haar
bedstede.
Ze kan je zoo overduvelen, waar moeder? . . .
IlarmenV"
,..la. 't is gnieperig van haar.''
Nou, llarmen kennen we, niks tegen te
zeggen en die Majoor moet al drie winters
achter elkaar de nieuwe ziekte gehad hebben,
steekt ook niet iri een best vel."
Zoo, en Koiens moeder mot zoo'n kwaa
aardig wijüe wezen, niemendal voor onze Jana."
Toch een de Weert rnet een van der Klis,
moeder."
Hou op met je gekke praat, denk jij daar
nou nog over, Matj>~! een vrouw van in de
vijftig, ze sfaat al met haar eene been in 't
sraf-"
Jij zeker niet," bromde Jan maar floot van
plezier .... dat op asem komen was nog beter
dan een kermisavond geweest.... die aardige,
knappe Jana, ze had maar goed uit haar oogen
gekeken.
Vergeet niet te sluiten, Jan," waarschuwde
moeder, kermis in Hilversum geef,: rissen
landloopers iu de buurt, als je dat maar weet'
Mut klein Matje op haar arm ging ze weer
naar de Berkenhoeve, waar ze niet Ilarm bij
moeder Matje inwoonde.
Wat hebben ze j? daar ginder weer bedorven
in 't Paard", waar MoppieV"
't Was heet, de felle Junizan scheen warm
over do korenvelden die telkens van tint wis
selden, paarsgrijs boven, groengrijs beneden,
wuivende halmen, golvend als de Zuiderzee.
Ze veegde met de vrije hand o'/er haar
bepareld voorhoofd en nam 't kind op haar
anderen arm. Wel, Matje wat een dikzak
bon je, heb je wel gemerkt, wat Grootvader
jou in je knuistje stopte, twee Willemijmjes,
hoor, en (irootjo, toen grootvader je een gouds
bloem in je jurk stak, gaf 't oude inensch me
nog wat mooiers, eü'^ntjes er bij gaan zitten,
Mat!" Uit haar zak haalde ze een klein Eiiosrtje
bloadkralen, die ze om 't blanke halsje sloot.
Och, wat een lief slotje, kind, wat zal vader
opkijken. Ze wouen 'c niet voor elkaar weten
in 't Bonte Paard", ze zijn daar zoo grieperig
mot die dingen, altijd geweest, maar 't is een
goeie gnieperigheid, knip maar eens tegen de
zon met jo heldere oogjes en wees er maar
gerust op. mijn hartje!"