DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1103 Tamayo y Batis. *) Iets over het spaansche, moderne drama. In den laatstverloopen tijd hebben Tolsto «n Ibaen in Frankrijk eenigszins moeten w\jken voor den tooneelsmaak aan zuidelijker gewesten gewyd en wel bijzonder aan de Ita lianen Annunzio en Fogazzaro. Het is te voorzien dat het spaansche tooneel weldra in die gunst zal gaan deelen; tenminste houden zich sedert eenige jaren meerdere jonge litt rateurs met de studie der nieuwe spaansche letteren bezig en bezit het spaansche drama punten van overeenkomst genoeg met het fransche, om gemakkelijk door het publiek goed opgenomen te worden. Geschiedt dit, het zal geen bewy's z\jn van achteruitgang, want het jonge spaansche drama getuigt in 't algemeen van een zuivere verbeelding en levendige natuurlijkheid, zonder in de overdrevenheden van het zoogenaamde realisme te vervallen. Boris de Tannenberg is een dier jongere geleerden van dichterlijken aanleg, welke ons den besten der levende spaansche tooneel schrijvers, namelijk Tamayo y Bads doet kennen. De beroemde Sarah heeft in der t\jd getracht den. Sparj aarden een streelend genoegen te geven, door de voorstelling te Madrid van Victor Hugo's Ruy-Blas Maar, o wee, de spaansche toeschouwer herkende zich niet in die al te zwierige en conventioneele personaadjes. Sarah maakte fiasco. Zoo mag het wel gebeuren dat omgekeerd de hierboven genoemde spaansche dichter op 't fransche tooneel niet onmiddellijk den byval bekome, dien hy verdient doch lang zal de smaak voor de reinheid, fierheid, we zenlijke zielkennis, die er in zij a stukken heerscht. niet op zich laten wachten; want 1) U n dramaturge esp ftgnol. Tamayo y B .i'n, par Boris de Tannenüerg. Paris, Perrin & Cie., 1898. vooral Tamayo's stukken zjjn van meer algemeene belangrijkheid, dan de zoo door en door Spaansche werken van Zorilla (b.v. Don Juan Ténorio) en anderen die meer bepaald Cosas de Etpana, behandelen. Eer nog zou de comicus Breton de los Herreros, de schilder van , het Spaansche burgerleven, algemeen toegang vinden in Frankrijk. Nadat JoséEchegaray, sedert 1875 de groote leverancier voor de Spaansche schouwburgen was geworden, en zelfs in Frankrijk was doorgedrongen, had Tamayo zich stil gehouden, ofschoon zyne litteraire loopbaan toen reeds sedert een twintigtal jaren was begonnen. Maar het Spaansche publiek zelf scheen tot het genieten der schoonheden van zy'n werk niet ryp. De dichter is geboren in 1820 en »op de planken" groot gebracht. Toen hy tien jaren oud was (zoo heet het) speelde men ergens reeds een tooneelstuk Genoveva van Brabant van zyne hand. Hy studeerde inmiddels Calderon, Lopez de Vega, Dumas en zelfs Schiller, van wiens Kabale und Lube bij eene navolging schreef. Doch eigenlyk dagteekenen zyne ry'pe wer ken eerst van 1853, met een treurspel Virginia, waarin Ponsard's Lucrèce hem tot voorbeeld strekte. Daarna schitterde hrj uit door zy'n Ricahembra (De rijke vrouw) hetwelk zich, door de karakteristieke, midJeleeuwsche kleur zeer geschat, op het tooneel heeft staande gehouden. Het stuk personifieert op edele wijze de liefde der vrouw, die hare neiging opoffert aan haar plicht, en vervolgens de jaloezie van haren echtgenoot weet te ontwapenen. Een ander edel voorbeeld uit de verzameling is zy'n groot historisch drama, wat de vrouw van Philips den Schoone, Johanna de krank zinnige, tot hoofdpersoon heeft. Ziehier daarvan een kort overzicht. Het stuk speelt in 1506. J aana is koningin van KastiJië, als erfgename van Isabella de Katholieke. Haar heerschzuchtige echtgenoot wil haar krankzinnig doen verklaren en de V.aamsche hovelingen zetten hem daartoe aan. Maar het volk vermoedt de schanddaad en heeft in het verzet den admiraal van Kastili aan het hoofd. Bedrogen door haren echtgenoot, en in wis selend humeur toenemende, kry'gt hare krank zinnigheid den schyn van waarheid. Ook ontdekt zij ten laatste, naar zy meent, wia de oorzaak is van PBiTips trouwbreuk. Zy breekt in woede los en wil met den degen in de vuist de vermeende byzit dooden, welke zich tot deze rol heeft laten omkoopeu. Alvar, hare edele beschermer en vereerder schiet toe en vraagt of het haar onbewust is, dat men haar krankzinnigheid wil aanwry ven ? Hierop begint de koningin zelve aan haren gezonden zin te twijfelen; vraagt, roept, smeekt om opheldering en stort eindelijk bewusteloos neder. In een volgend bedrijf komt de koning tot inkeer, smeekt haar om vergiff-nis; doch het is te laat. Terwy'l het volk uitroept: »Leve de koningin, weg met de Vlamingen''! wordt de koning door eene beroerte getroffen, terwijl Juana bitterlijk uitroept: »0, neen, het volk heeft zeker het verstand verloren!" Het stuk eindigt met het afscheid der echtgenooten. Niet minder diep troffen andere werken, ofschoon soms godsdiensttwisten en politieke partijschap ze in den schouwburg tegenwerkten. In 18G7 verwierf de schryver met een stuk getiteld Een nieuw dram-t (in proza) een buitengewoon grooten byval. Dit stuk speelt in Engeland, in Shakespeare's ty'd, en tusschen de schouwspelers van die dagen, 't Behandelt de straf eens verraads door den dood der plegers, en Shakespeare zelf is de wreker. Het herinnert een weinig aan Pagliaci Tamayo is heden een grysaard, maar nog levendig en vlug; hy is secretaris der acade mie en boekbewaarder te Madrid. Sedert 25 jaar zwijgt hij, meenende dat zy'n ty'd uit is. Voor ons is zy nu eerst «echt gekomen. P. ALB. Ta. Inzitele Kritieken. Liebestïmdelei. Lied für eine Singstimme mit Pianoforte, door J. H. KOK. Op. (j. Leipzig, C. F. Kahnt Nachfolger. Widiiinng. Lied für eine Singstimme mit Pianoforte, door J. H. KOK. Op. 8. Utrecht, Firma J. A. H. Wagenaar. Albumblad. Voor Piano, door J. H. KOK Op. 9. Arnhem, A. A. Noske. Bij Maanlicht. Uit Nederl. Zangstukken met Klavierbegeleiding. Uitgave Willems Fonds, door J. H. KOK. Op. 10. Gent, J. Vuylsteke. De schryver van bovenvermeld viertal compositiën is een man van groot talent. Hij gaat het gewone, alledaagsche uit den weg en tracht voor zyne gedachten eene uitdrukkingswijze te vinden, die getuigenis aflegt van zy'ne begaafd heid en smaak en niet minder van zijne be kendheid met de moderne muzieklitteratuur. Daarom, en ook omdat zulke werken in ons kleine landje nog steeds betrekkelyk zeldzaam zijn, wil ik my heden uitsluitend" bezig houden met de compositiën van den heer Kok. Het eerste lied is gecomponeerd op een ge dicht van Körner, hetwelk door zy'n inhoud uitstekend geschikt, doch door zy'n metrum en declamatie niet gemakkelijk is om gecompo neerd te worden. In beide opzichten nu is de componist uit stekend geslaagd. Het schalksche is in de mu ziek voortreffelyk weergegeven en ook volge houden tot het einde toe. Zeer goed werkt in de tweede strophe aan het slot de teksther haling »wenn es die Mutter auch verbot!" Zou het echter niet beter zy'n dit p te laten zingen? Als een bewy's van den zin tot goede decla matie moge hier gelden de variante in melodie vorming der derde strophe vergeleken bij de eerste. Wat my echter het geheele lied zoo aantrekkeiyk doet zy r, is de zelfstandige melo dische klavierbegeleiding.die zich naastdezangstem voortspint, zonder het karakter van het geheel te wy'zigen. Ik mag niet nalaten op een paar orthogragrafische onjuistheden te wijden. Op pag. 4, maat 2, (in het laatste accoord) behoort men voor de b en ges, ces en fin te lezen. Op pag. 5, regel 2, maat 2, moet de triolenfiguur ge lezen worden b, dis, e; en op den derden regel maat 2, moet de doorgangsnoot b, ces zy'n. Met warmte kan ik dit lied onzen tenoristen aanbevelen (de woorden eisenen een mannen stem). Zij behooren er echter op te letten, dat de begeleiding opgedragen worde aan iemand, die gewend is moderne muziek te spelen. Het tweede lied (op woorden van dward B. Koster) heeft dezelfde goede eigenschappen aan te wy'zen, alleen is my'de melodievorming niet overal zoo voornaam als in het eerste. Zou het niet beter zijn, in de tweede strophe, op »mein Leid" een (Zes te lezen in plaats van cis? Overigens zal dit lied zeker door iedereen gaarne gezongen worden, die over eene »mittlere Stimme" te beschikken heeft. Het Albumblad voor Piano komt my voor als de best geslaagde onder de bovenstaande vier compositiën van den Heer Kok. Daarin zit eene poëtisch-knische stemming, die een zeer bekoorlyken indruk .maakt. Het stuk is polyphoon behandeld en wordt daardoor nog te interessanter. Een onuitgegeven bewerking van dit opus voor klein orchest (stry'korchest, 2 fluiten, 2 oboën, 2 clarinetten, 2 fagotten en 2 hoorns) ligt voor my en getuigt van den smaak, waarmede de componist geïnstrumen teerd heeft. Waarlyk, het komt my zeer verklaarbaar voor, dat dit stukje by eene uit voering van het Arnhemsche orchest da capo gespeeld is moeten worden. Een bezwaar heb ik tegen de inleiding van twee maten. Eigenlyk zou het 't beste zy'n als het stuk met de '?'>& maat begon; indien echter de componist een inleiding wil, dan zorge hy' er voor iets te geven wat werbely'k het stuk inleidt. Dit nu is hier niet het geval. De bas-figuur van den aanhef treedt op, alsof hy een rol te spelen heeft. (De remi niscentie aan het slot der eerste phrase van 8 maten, acht ik daartoe niet belangryk genoeg.) Echter dadelijk daarop wordt die figuur ver vangen door eene korte phrase in de rechter hand (de b van de tweede kwart der tweede maat moet ces zy'n). Nu is dus n dier beide phrases zeker overbodig en naar my'n gevoel eigenlyk beide. Na nu nog even er op gewezen te hebben, dat de retour-modulatie naar den hoofdtoonaard niet zoo gelukkig is geslaagd als het geheele stuk, kan ik besluiten met te verklaren dat trots die paar tekortkomingen, het Albumblad een zeer fijn, bevallig stukje muziek is, waarmede ik met veel genoegen kennis maakte. Ook »By Maanlicht" (voor middenstem) op woorden van dr. Edw. B. Koster, stelt de goede artistieke eigenschappen van den componist in het volstste licht. Ik wy's slechts op de uit stekende declamatie bij 9,8 maat en ook later; op de goede verwerking der hoofJmelodie in den kl. 3 toonaard, enz. Doch genoeg hiermede! De heer Kok is zooals ik reeds zeide, een man van groot talent, van wien wij nog veel verwachten kunnen. Als men nu weet dat hy officier is in het Nederlandsche leger moge men hem zyne verdiensten misschien noghooger aanrekenen. De kritiek echter heeft slechts te vragen of hetgeen gepresteerd wordt aan THEE - E. BRANDSMA. Trademarlc Nat. Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's Gravenhage. Zie in de afdeeling Hygiëne de expositie van KOLMEIJ&COBBliïE OftLKlDHCH ESTJK.OJ» «*" -AMHTKKXJAM. «*" Verschillende Nouveauté's. Naamlooze Yenn. HYGIÉA", te AMSTERDAM. (Goedijekeurd bij Kon. Besl. van 11 Mei iS07, No. SS.) Kantoor en Jlvofdmagazijn; ROKIN 128 o.d. BTed. Bank (Telephoon 1884). Magazijnen: CONSTANTIJN HUÏGENSSTRAAT 98, hoek Overtoom (Telephooii 13é!)). KLOVENIERSBüRGWAL 2, hoek Nienwrnarkt (Telephoon 1079). Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. (jlpeiatie- ui .Speculümtafels en fètoelen, enz. Aseptisehe en Antiseptisehe Verban ds toffe n. Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz. E E N I Ct ADRES voor het vervoer van Zieken en Gekwetsten per Raderbrancarcl (met luchtbanden) volgens tarief, oo buiten- als binnenlands en oiider geleide van speciale beambten. Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrikanten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. PHILIPPONA KETELAAR, Fournisseur de la Cour. 14 A L V K K S T U A A I 166, A Itt S T K U 1> A M. GRANDE SPECIALITE POUR Trousseaux & Layettes. Sur demande envoi franco de Devis et de modèlea. Biljartballen Ie qualiteit Ivoor, met^garantie; alsmede Lakens, Queuen, Pommeranzen en verdere Biljart-Arti kelen, En-gros by A. OVERES, 's-Hertogenbosch. Koopt oude Ballen tegen hoogen pr^s. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, d lij Kuiünlilijlt Jicsluit i-tn 3 Dcccml/er ],?>!).">, N'. 38. Maatschappelijk Kapitaal/ 1,800,000. Directeuren: Mr. C. I.. <?COTT en Mr. PAÜI. L. Mrt.DKR. Commi.36ariSSen: W. J. GEKKTSKJUA, Anistci-tlinn; JOA.X H. cmilTZ, Amsterdam; Pr. ,'li. V.AX OKUXS, Amxtrriiiim; J. C. VAN GOENS. 'xtifrarci/hat/r: I>r. S. J. HALBKKTSU A, Jlrittmittii/: l'r<>ï. I h-. \V. KAPTKUX. Uti-ecttt; Mr. J. LÜDKN, Aiinti-rdum; Prof. I>r. J. A. C. OUDKAIAXS, r.'tm-iif: Jhr. F. VA .v KKK.VKN, Zrisf en K. W. SCOTT, Ainxfn-ifam. jjt^' De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. AYP verft goederen in alle kleuren. DE VROUW. Eigeiisclisiiiieii.-ferieD.-GesGliieöGiiis, CATALOGUS VAN Oude en \ieuwe Boeken en over Vrouwen BENEVENS EEN van TeeliÉp, Gravures m. DOOR VROUWEN. Alle voorhanden en voor de daarby staande prijzen te bekomen bij MARTINUS NIJHOFF. 'S-GBAVENHAGE. De Catalogus wordt op aanvrage gratis verzonden. D||WIElFABR|[K van KINADRUPPELSvan Dr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bij overmaking van een postwissel a / 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek H. NANNING, Den Haag. Heden verscheen: Een Merkwaardig Voorval, KAAR 31A H14 TM 11 V. (No. 103 van Wrarendorfs NovellenBibliotheek) Uitgave van VAN HOLKEMA & WAREN DO RF, Amsterdam. DE IIAAGSCHE IWOOÜFVlfolEk" 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvangst van postwissel, franco door geheel Nederland; Divers Gebak in trommeltjes en LUXE TROMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage wordt verzonden. LUXE TROMMELS inhoudende Zoute Krakelicgen of Zoute Bollen 90 cents; Zoutstengels 95 cents; Bitterkoekj"s / 1.50; Zandkoekjes (Theario) /l.70. SPECUL.A.AS Friesche ?1.20, Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Anysbeschuitjes ?1.15. J. ROEIERS v. LENNEP, Directeur. Persoonlijke Dienstplicht. O n tl c r l i u g c \' e v z c h e r i u g- M a a t s c l» a p i» i j »I II V K X T U fc", gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887. A f d. I: Verzekering tegen de onkosten en geldelijke nadeelen aan den Persoonlijken Dienstplicht verbonden. Billijke premipn volgens verschillende tarieven. Men vrage prospectus en verdere inlichtingen aan het Hoofdkantoor, DEK TEXSTKAAT 41, of bij de verschillende agenten. 't Wordt meer dan tijd om EBiV VLAG te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de laatste 14 dagen te bedienen. Beste kwaliteit Ylaggeii^ kant cit van Katoen 235 cM. bij 4 El ?2.?, iedere X El langer 20 Cent. Wol 235 4 5.75, 34 67 Katoenen Wimpels 4 , 0.52, )4 5 Wollen 4 1.20, . H , . 15 , Stalen franco op aanvraag. II. H. H.OLTHOF, Fabrikant, Almelo. DRINKT HOLLANDIA" TAFELWATER.