DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1105 in kleine gemeenten vaak, waar ieder die ter begrafenis gaat een hoogen hoed draagt, de vreemdsoortigste modellen voor den dag komen; die, welke de bewoners van Markeloo echter plegen te dragen, zullen elders wel niet veel meer voorkomen en daar zeker ook wel tot de zeldzaamheden behooren; evenals bij ons het hoofddeksel, bekend onder de naam cornet, dat nu nog slechts door het gilde der bakers gedragen wordt en een vinding der Sassen of Saksen schijnt te z\jn. Het zou ons te ver voeren, stuk voor stuk het eigenaardige der verschillende costuums na te gaan, waardoor we den bezoeker de lust zouden benemen dit zelf op te merken. Wat echtftr niet onvermeld mag blijven is de zeer belangrijke inzending van den heer E. S. Ali Cohen, dit een overzicht geeft van de kleedi g in Ned. Oost-Indie, en waarover we dan ook in een volgend nummer, in verband met de groote verzameling wsjang- poppen, een en ander zullen mededeelen. Ook zeer opmerkenswaard zy'n nog de Volendammer- en Marker-meisjes en de twee burgerweetges van den beeldhouwer Odé, die we echter reeds vroeger op een tentoonstelling van hem zagen. R. W. P. JT. TI ee Tentoonstellingen in den Haag. Hoe in onze dagen de kunsten los zyn van de gemeenschap, hoe krachten verstrooid wor den die tot momentalen arbeid dienstig konden zyn, hiervan zijn tentoonstellingen ds sinistere getuigen. Het is vreemd, in een zaal te komen waar uitingen van de meest verschillende na turen zyn 'bijeengebracht, van d' een naar d' ander te zwerven, van een avond van Voer man naar een bokkingvrouw van Verveer, en aldus nooit met dien grooten zuiveren indruk heen te gaan die een wandschildering kan geven in de hal waar zij gedacht werd. Zij zijn wellicht nog ver, maar wanneer de ty'den eens zullen gekomen zyn dat weer de architectuur de hoogste verlangens der noenschheid ten hemel doet ry'zen, hoe veel gchooner plaats dan nu in hare verbrokkeling | zal de schilderkunst dan innemen in den dienst der gemeenschap. Echter vree «e men niet dat de schilderkunst onzer dagen zich in de nieuwe t\jden als een verschijnsel van vroegere ont aarding zou moeten voordoen ; een enkel werk van Israël», om den grootste der oudere grooten van nu te noemen, zal aan een stillen wand voortrt ffelyk zijn ; maar de eerste vereischte om een sctiildery de decoratieve eenheid eener kamer niet te doen verstoren, zal zijn de lijst wtêr terug te brengen tot het ware begrip der »omlysting", en heel den vergulden tirelant\jnenwinkel die een tentoonstellingswand zoo ongenietelyk maakt, naar het niet te doen verhuizen. Voorloppig hebben wy de zaken te nemen zooals zy zyn, en dankbaar te wezen voor de gelegenheid die de exposities aanbieden om den arbeid onzer kunstenaars te beschouwen. In den Haag houden de Hollandsche Teekenmaatschappij en de Kanstkring hunn« ten toonstellingen. Op die der Maatschappij kan men van alles zien. Wie van Israëls en de Marissen, Baur en Witsen genieten wil, kan subliem werk dezer onsterfelyken hier vinden; wie van lichter kost gediend is, en bij voor keur de dorre teekeningetjes van Nakken, de zonderlinge lorren van Elch. Verveer, de ziellooze voortbrengselen van Eerelman en eenige Italianen, of het zoepsappig portretwerk van Thérèse Schwartze en Emile Wanters ziet, oek hvj kan tevreden zyn. Over dezen kunnen wy echter verder zwy'gen; want van eenige ernstige kunstbedoeling geeft zulk werk geen bly'k. Dat de ouderen der groote meesters hier in hun volle kracht zyn, kan anders ook niet gezegd worden; al zy'n de Hannekemaaiers van Jozef Israêls voortreffelijk, bij gaf toch wel sterker bewijzen van zy'n macht; en ook Willem Mans met zyn Eenden en Jacob met zijn jaagpaard geven niet het hoogste. Mesdag is voor zyn doen nog al frisch ; en Albert Neuhuy's en Kever toonen zeer mooie binnenhuisjes. Van Bauer's visionair werk is de Taj Mahal te Agra het best. Zonderling is in zyn groote Moskee te Delhi het misteekende gebaar van den muzelman;1 en ook dit bewijst weer dat Bauer, vooral wat figuur betreft, in werk van kleiner afmeting door de suggestieve rankheid zyner warrige lynen hooger schoonheden be reiken kan. De Melancholie van Bastert is het fraaiste wat er hier van hem is. In het werk van Etienne Bosch is alty'd een zeker streven zichtbaar om de praal van groote architectuur te gev«n ; maar dat ik't ook door hem bereikt zag, herinner ik my niet; en slechts in zyn Gezicht op Napels voel ik iets van de bleeke pracht waarnaar hy zoo vaak schy'nt te zoeken. Haverman heeft hier wtêr zorgvuldige teekeningen, en de Namiddagzon van Josselin de Jong is van diens gewone kracht, evenals het werk van Gabriël en Ter Meulen. Hubert, met een Hoekje te Toledo, moet oppassen niet Japansch te worden. In Paul Rink's werk zijn voortreffelijke eigen schappen van kleur en lyn. Voerman's prach tige landschappen ontbreken ook niet; zyn werk met dat van Witsen en Bauer is wel het schoonste op deze tentoonstelling. Alty'd zal bet een hooge genieting bly ven die goud-groene avonden van Voerman, die trieste huizen van donkere kolkjes van Witsen, of de glorieuze tempelpracht van Bauer weer te zien. Op de expositie van den kunstkring treft men niets van hen aan. En dit gemis wordt door het werk der anderen geenszins vergoed. Op zeer weinige uitzonderingen na, is dit alles middelmatig. Maar van W. A. van Konynenburg was er een zeer mooie laan, in enkel bruin-rood geteekend; en wat my vooral trof was de wondere schoonheid van den ach tergrond van wouden en heuvelen op zyn schildery Herten. Het teedere werk van Mouly'n in zy'n Appelbloesem en den forschen arbeid van Hart Nibbrig in zyn zonnigen Zomer terug te zien, was eene verblydenis. De lithographie October van Edzard Koning is een studieus stukje en ook zyn Waterleliën zy'n zeer mooi. Akkeringa is weer frisch en de Bock geeft oprecht werk, evenals Kamerlingh Onnes in zy'n voortreffely'ke portretten. Onder het beste hier hooren de uitstekende parysche restaurant-typen van John Jacobson. Van Toorop is er een groote inzending. De tijd voor het geenszins diepzinnig noch mystiek gedachtenwerk van dezen lynen-virtuoos, al is het niet zóó als het gansch onnoozel quasi-symboliek geschilder van M. Stuber, zal, als de ware mystiek oprecht ge voeld zal worden, van zelf wel voorby gaan. v. M. Parlementaire landschappen. De- heer William Forster is een veelzydig man; hy is een knap teekenaar en een niet minder knap verslaggever van de debatten in het Britsche Parlement. Aan deze dubbele werkzaamheid danken de «parlementaire land schappen" hun ontstaan, die dezer dagen te Londen door den heer Forster zy'n tentoon gesteld. Daar zy'n o a. te zien : De politieke horizon, twee studiën in een zelfde lyst. De eene toont een politieken horizon, die opklaart; de andere een, die zich verduistert. De opgaande zon van den vooruitgang, ge zien van den top der Magna Charta van Jan zonder Lund. Hei veld der conjecturen, een vaag en mistig landschap. Het terrein der onderstellingen, platte grond, opstand en doorsnede, op de schaal van l : 80.000, met verklaring. De brandende bodem der polemiek, iets in den trant van een gezicht in vogelvlucht op eene verzengde Sahara. De grond is bezaaid met lijken en met beenderen, door de kara vanen achtergelaten. Het arsenaal onzer wetten, een architectu raal ontwerp. De strooming der openbare meening, een zeestuk met figuren. Hier en daar ziet men ministers wanhopig met de golven worstelen. Het trotsche isolement van den heer Gosehen, eene allegorische figuur, uitgevoerd op ver telling van den eersten Lord der Admiraliteit. De groote dag der discussie, electrisch-lichteffect. De Dageraad onzer Vrijheden, pastelteekening, enz. enz. Vele leden van het Parlement woonden de opening by' van deze tentoonstelling, die eigenly'k eene internationale had moeten heeten. Want de parlementariërs van alle landen, en niet alleen de Engelsche, hebben de afge schilderde onderwerpen geleverd. iillllllllliliillllllliiiiHMiililmniMiliiiiilliilimiuiiiiilHimiiiMMliilliill Yacantiecnrsnssen ia Arcnaeologie, Tegen het einde van den afgeloopen gymnasialen cursus richtte professor Holwerda te Leiden een schrijven aan de rectoren, waarin hy zy'n plan meedeelde om in de zomervacantie eenige weken af te zonderen voor cursussen ia de arcbaeologie, een studievak dat door de meeste leeraren aan de gymnasia slechts weinig, en dan nog zonder voorlichting, is beoefend. Yan dit vriendelijke en belanglooze aanbod werd door ongeveer veertig deelnemers gebruik gemaakt, en zoo werden de cursussen voor deze in twee groepen verdeelde belangstellenden l gegeven van 18?24 Juli en l?7 Augustns 11., aan den laatsten waarvan ondergeteekende het genoegen had deel te nemen. Professor Holwerda begon zy'n voordrachten met de behandeling van het Grieksche kleed. Met behulp van een flinke lap stof werden aan een ledepop verschillende wy'zea van kleedval en kleedopneming aangetoond. Meer bizonderheden hieromtrent vindt men in het boek van Studnitzka »Griechische Tracht." Daarna passeerden de verschillende kunst perioden de revue, terwijl het gesprokene werd verduidelijkt door de bezichtiging van photo's en van oorspronkelijke stukken en afgietsels in de verschillende musea, waarby' de heeren Holwerda Jr. en de Visser, doctorandi in de klassieke letteren, zeer goede diensten bewezen. Na de archaïsche periode met haar over het voorhoofd gestreken stijvekrulletjes, gebrekkige behandeling der musculatuur, aan de opper vlakte liggende oogen en stijve houding («linker beentje vooruit") en de invasie van de kunst der groote Oostersche cultuurvolken (Eaypte en Assyrië), volgde een bespreking van de oude Cyprische en Delische beeldhouwwerken, de ry zittende beelden van Panormus naar Milete (op de wijze van de sfinxen-allee by den tempel van Karnak), de Samische, Naxische en Chüsche scholen, de Aegineten (Smiles, Kallon en Onatas), by wie reeds een duidelijker streven naar anatomie en juist spierverloop, ofschoon nog gebrekkig en half archaïstisch, valt waar te nemen, «n de overblijfselen van den ouden Pisistratus-tempel, waardoor we geleidelijk gebracht werden naar het Parthenon en den tempel van Olympia, waaromtrent zeer inte ressante bizonderheden werden meegedeeld. De groote leermeester uit wiens werkplaats zy'n nog grooter leerlingen Phidiaa, Myron en Polykleitos voortkwamen, was Agelaïdas van Argos; beroemd tijdgenoot en mededinger van Phidias was Alkamenes. Na hen komen Praxiteles (wiens vader Kephisodotos de Eirene met 't kind Ploutos maakte), Skopas, Leochares, Lysippos, Eutychides, de Pergamenen en de latere Hellenistische kunst. Van dezen werden de kenmerkende opvattingen en eigenschappen vermeld, het breede en forsche van Phidias met zy'n grooten kleedval, zy'n «Standbein" en »Spielbein"; Myrons »contortae figurae" geïllustreerd door den Discuswerper; Poly kleitos' figurae quadratae," blykend uit den Speerdrager, de zoogenaamde kanon; de diep liggende oogen en ideale uitdrukking van de Skopas-koppen; de edele voorhoef dsbe werktuiging en fijne detailleering in aangezicht en spierverloop van Praxiteles («Hermes'', »Satyr", »Eros", »Knidische Aphrodite", «Apollo Sauroktonos"); de kleinere hoofden en slankere liehamen van Lysippos van Sicyon («Apoxyomenos", »Farnesische Herakles" ?); het realisme der Pergamenen met bun fijne lichtspiegeling over de gewaadsplooien, soms voerend tot een overdreven en plat naturalisme, dat zich boven matig verdiept in de details. Zoo wordt ook de latere Hellenistische kunst bombastisch, en de kunstmiddelen zy'n niet toereikend om uit te drukken wat men wil. Ook gaat men opzettelijk archaïseeren en ontleent aan de groote meesters van vroeger verschillende trekken. In den archaïschen ty'd had men, om zoo te zeggen, een inhoud maar geen vorm, thans heeft men een vorm zonder inhoud; vroeger ontbrak het aan uitvoerend, thans ontbreekt het aan scheppend vermogen. Zoo ontbrak het in de vroegste Christelijke kunst ook aan middelen om haar gedachten uit te drukken, terwijl zij later, vooral in de bouwkunst, zulke grandiose wer ken schiep. Het godsdienstig ideaal der Grieken verbleekt, de oude godsdienst sterft zyn eigen dood. De kunstenaars gaan meer en meer het menschelijke uitbeelden, benevens de lagere daemonenwereld, Faunen, Satyrs, Kentauren, Tritons, Hermaphroditen, Marsyassen, terwijl ook het genre opkomt (»Kind met de gans"). De Aphrodite's worden behaagzieke, kokette vrouwen (hurkende en kallipygische Venus), de copiïsten vieren hoogty en het wemelt van replieken, die met meer of minder virtuositeit tallooze malen worden herhaald. Met de bespreking van enkele algemeen bekende beelden, die niet juist te dateeren zy'n, drie Amazonenstatuen (waaronder de Tra.demar]£ THEE - E. BRANDSMA. Trademarlr Nat. Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te 's Gravenhage. Zie in de afdeeling Hygiëne de expositie van. KOLDE?,! & COBBIÈRE, nft LKJDSCH KHTK.Oft O V_ .AMSTKKIJAM. «*w ?V* Verschillende Nouveauté's. Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, Goedgekeurd bij Koninklfjlt Hesliiit ran 3 December 1895, N". 38. Maatschappelijk Kapitaal/1,800,000, Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER. Commissarissen: W. J. GEERTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VAX GEUKS, Amsterdam; J. 0. VAN GOE>*S, 'sGracenkagf; Dr. S. J. HALBEKTSMA, liotterdam; Prof. Dr. W. KAPTEIJK, Utrecht; Mr. J. LUDEX, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDEMAXS, Utreckt; Jhr. F. VAN EEENEN, Zeist en K. W. SCOTT, Amsterdam. f De Maatschappij verzekert pensioenen, uitte betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. Persoonlijke Dienstplicht. Onderlinge Ver zekering-Maatschap n ij J U V E W T U S", gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887. Afd. I: Verzekering tegen de onkosten en geldelijke nadeelen aan den Persoonlijken Dienstplicht verbonden. Billijke premiën volgens verschillende tarieven. Men vrage prospectus en verdere inlichtingen aan het Hoofdkantoor, DEN TEXSTRAAT 41, of bij de verschillende agenten. Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrikanten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. PHILIPPONA KETELAAR, Fournisseur de la Cour. IC A I. V K R K T R A A T 166, J GRANDE SPECIALITE POüR Trousseaux & La vet t es, Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. Ctiateau Beaa-cèdre Cologny (Genève). Ie klasse Pensionaat voor Jonge Meisjes. Ged stingeerde opvoeding. Grondige studie der talen, wetenschappen en kunsten. Heerlijk gelegen aan het meer van Gei.ève. Groote tuin. Prospectussen verzendt de directie. 't Wordt meer dan tijd om EEN YL..1G te koopen, omreden het niet mogelijk is elkeen de laatste 14 dagen te bedienen. Beste kwaliteit Vlaggen, kant en klaar, van Katoen 235 cM. by 4 El ?2.?, iedere 1A El langer 20 Cent. Wol 235 4 5.75, M 67 Kat-oenen Wimpels 4 0.553, 1A , 5 Wollen 4 l 20, X 15 Stalen franco op aanvraag. II. II. KOLTHOF, Fabrikant, Almelo. DRINKT nOLLANDIA" TAFELWATËR. Heden verscheen EEN KKONINGSLIED DOOR Dr. H. J. A. M. SCHAEPMAN. Inhoud: Opdracht. Eroningsovatie. Kroning. Klokken spel. Huldiging. Slotzang. Een groot gedicht, keurig uitgevoerd in kicarto formaat. Pr|)s 9O cents Uitgave Yan VAN HOLKEMA & WARENDORF te Amsterdam. KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzncht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bjj overmaking van een postwissel / 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek van H. HAHNINO, Den Haag. DE nvu.si m; intoom \uimk 139 Bilderdijkstraat, 's-Gravenhage, verzendt na ontvangst van postwissel, franco door geheel Nederland: Divwa Gebak in trommeltjes en LUXT5 TROMMELS waarvan Prijs courant op aanvrage wordt verzonden. LUXE TROMMELS inhoudende Zoute Krakelirgen of Zoute Bollen 90 cents; Zoutstengels 95 c'nts- Bitterkoekj"8 ? 1.50; Zandkoekjes (Theario) ? 1.70. SPECUL.AAS Friesche ?1.20, Ie soort ?1.10, 2e soort ?0.95. N.B. 2 trommeltjes HAAGSCHE Beschuitjes 95 cents, 2 trommeltjes Anysbeschuitjes ? 1.15. J. KOETERS v. LENNEP, Directeur. SMITS & SCHDLZ, Tiiinarch itecten, NAARDEN en ZEIST, belasten zich met den aanleg en de verandering van kleine en groote Tuinen, Parken en Buitenplaatsen. Alom voorhanden: A A L T J E. Nieuw Nederlandsch Kookboek. Achttiende, gelicel opnieuw bewerkte druk, door Mcj. O. A. CORVER. Prijs / 1.25, gebonden ? 1.65. BOEKBINDERIJ. (Album- en gortefeuillefabriek. KERKSTRAAT 53, AMSTERDAM. SPECIALITEIT IN Kantkussens voor Kant borduren, ELI4S P. VAN BOMMEL. tamlooze Venn. I1\GIEA , te AMSTERDAM. (Goedgekeurd bij Kon. Besl. van il Mei -1897, No. 63.) Kantoor en Hoofdmugazijn: ROKIN 128 o.d. Jfed. Bank (Telephoon 1884). Magazijnen: CONSTANTIJN HUÏGESSSTRAAT 98, hoek Overtoom (Telephoon 1349). KLOVENIERSBURQWAL 2, hoek Nieuwmarkt (Telephoon 1979). Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGINB als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. pe:atie- ea <Specalamtafels ea joelen, enz. Aseptische en Antiseptisehe Verbandstoffen. Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz, E E N I O ADRES voor het vervoer van Zieken en Gekwetsten per Raderbrancard (met luchtbanden) volgens tarief, zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten. Q 2: CD pCP O Se. o w? 0 00 g (W