Historisch Archief 1877-1940
6
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1106
Spanjes laatste nnr OB liet westelijk halfrond.
(Judge.)
Het einde ra een wereldrt
(Lustige lUMter.)
Koning AI.I-ONSO : »Zie eens, mama. hoe snel nu de zon
in mijn rijk ondergaat !"
Vrede! - en flan?
(Punch 't
SPAN.ir: liot L'ncle N-o») : .Nou heb je hem ; ja ti'O'idl fco-ru
hebben, ik wer.sch je veel pleizier met hem !"
Onze Milderen.
fl'nnch.)
Loitisïille' & Naflwille, Norfolk rC- Western,
St. Louis [ i£ San Irm,cisco, Southern en
Woliash.
-5?i-^£Omtrent de Koek Island verklaarde de pre
sident dat de ontvangsten steeds goed blijven ;
al is het nog te vroeg om het cijfer der ont
vangsten over Augustus te noemen, toch mocht
nu reeds gezegd worden dat vermeerdering,
ook voor die maand, zou worden aangewezen.
Betrtffende den tarievenstiijd waarbij, in
het bijzonder de (.anadian Pacific en de Grand
Truuk betrokken zijn, gaf de vice-president
van laatstgenoemde maatschappij bemoedigende
berichten. ;>. j- «<-? >
In de mijnwaarden trokken de Beers nog
altijd de meeste attentie. Overigens stil.
* ,. *
Goud blijft niettemin nog altijd voor velen
wat Columbus het reeds heeft genoemd: het
voortreffelijkste aller dingen.
Hier, in 50 Ludgate Hill E. C., verdringen
de menschen zich steeds voor de uitstalling
van een volledige uitrusting voor liefhebbers
van het rijke goudland Klondyke. Kleeding,
schoeisel, voedingsmiddelen, gereedschappen,
alles wat noodig is ligt klaar om zich het
leven dragelijk te maken in het veelbelovende
land. De tent en het rustbed, dat een kloeken,
blijkbaar gelukkigen «goudzoeker" draagt,
zullen vele avontuurlijke gemoederen niet
weinig prikkelen, naar ik vermoed. Voor een
j sixpence verkoopt de vriendelijke bureauliste
een volledige Guide to the New Dorado.
Menigmaal heb in deze rubriek al geschreven
over de Bank of England, dat schier almach
tige centrale punt van de geheele geldwereld.
Daar ga ik morgen voor de tweede maal heen.
Een Hollander vindt er bijzonder vriendelijke
menschen onder de vrienden van de Bank.
Niet te verwonderen. De stichtirg toch is een
aangename herinnering aan de regeering van
lloliand's grooten stadhouder als koning van
der Britten Staat. Wat was de aanleiding van
de oprichtirg dezer Bank der Banken ? De
groote geldnood waarin de regrering van Wil
lem III voor den oorlog met Erankrijk ver
keerde. Wie zou het revolutionaire gouver
nement, dat eerst zes jaar gevestigd was,
willen helpen in zyn strijd tegen James,
die hulp vond bij Lodewijk's hof? Godsdien
stige, diepgevoelde overtuiging en politieke
werschen gaven aan de Dissenters de kracht
tot zelfverloochening die noodig was om,
ondanks gemis van vertrouwen, toch hun geld
aan het gouvernement te leenen. De
vereeniging der geldschieters ontving, bij Royal
charter, de bevoegdheid tot uitgifte van bil
jetten tot het bedrag der tegen acht percent
geleende som van l' .-, millioen pond sterling
onder staatsgarantie. Het was een waagstuk,
voor dien tijd. Enorm groot is het succes
geweest.
De konirginnedag zal hier ditmaal buiten
gewoon luisterrijk gevierd worden door de
Ilollandsche club. Jammer dat ik van de
vriendelijke uitr.oodiging van een der vele
oud-leerlingen der Amsrerdamsche openbare
handelsschool geen gebruik kan maken.
Lee aren en vea van die vinden tegen
woordig in alle werelddeelen introductie. Dat
j is te danken aan de vroede mannen van
Amsterdam die 's lanJs regeering vóórgingen
? in de zorg voor opleidirg voor den handel.
j Moge de Staat spoedig volgen !
j De volgende week, of reeds vroeger per
afzonderlijken brief', zal ik voor de
corresj pondentie zorgen.
i D. STIGTUB.
imMiMMnuimmiiiiiniMiiHimimimiimiiiiiiniiniitm
(i[[enn MA.MA (tot Tl/mini/ die Jini/lj: «Zoo, doet het.
zoo zeer, ventje ! och heer, hoe is dat gebeurd ? '
TIOIJJY: »'t Is niet gebeurd, ma dcê't expres."
Boek en Tijdstiirift.
De Arbeid.
In ifl. i van dit tijdschrift der Jongeren is
eeu gedicht ./Morgen" van Alhert van Twazel.
De verfstructuur gciuigt wel vau helderen zin,
klare klank eu reine Vloeiing, maar de stem
ming vervaagt door het neutral!? ci-ren van de
verzen ouderling. De slot-indruk is daardoor
zwak.
Van P. C. Hamburg Jr. is er een
vinnigscherp epistel, met veel rake zetten over liet
verloopen van de schilderkunst naar liet teeken.
gedoe van het alliche, die nu leeft van lijnen'rek
ken eu vau brutale kleuren zoo van den fabri
kant afkomstig. Pan wordt in dit epistel
geht keM Int niets-zeegende en IK g
mindervoelei.de gelief hebber vau in ledigheid
emancipcerende 'vrouwen, die r.u ons opkomend
kunsthandweik gaat bewetkcn als een ijdele
tijdvulling. Xoo goed als het socialisme in de
letterkunde een ii-clamc-achtergrond dreigt te
worden, zoo bedreigt, dit dilletantisme ook de
werkelijke opbloei \an het kuustvak. Alleen
jarenlange arbeid in 't vak zelf, waarvoor dau
altijd noodig is kennis, v: ak spieikraehf, tech
nische ontwikkeling eu hoogere, gedistingeerde
geest, kunnen oi,s brengen artistii ke emailleui s.
houtsiiijdeis, goudsmeden, pottenbakkc rs. En
men is dan niet tcvei.s iiettrijdsUr en leerlinge
eeni r kookschool.
Vau Ed. Verbum!) is er het eerste gedeelte
van 01 u tooneelspel De Apotheose van Jezus
Christus". Vau tarel Scharten twee verzen uit
deu Cyclus Sti mmii gen". Verder bespreekt
Scharten nog Ent s Roosdorp (iu memoriam)
waarvan hij o. m. zegt : $&*. . -.,, .,-?
,,]?'.( n op-zich-zelt'-staand artist hebben we iu
lioosuoip verloren. . ?
'*».Voor zoover hij niet zijn wilde, wat hij niet
?«?iS is er bij hem vwi gcenrrleijlccadeiitisme
sprake geweest.
Hij kei k Int Leren aan, en gaf het zooals hij
liet zag, scherp, he.ld< r en
vricndeiijkMaar de Sf/i<H,tiei</ had htm slechts uiterlijk
brrotrd, ai wat, diep in alle dingen is, de
pcëzie, de tet-dtve lichting, die, alles ttheritsch
omïteft (at ging hem voorbij.
Hij was feu nalitt en een zuiver woordkun
stenaar, maar geen a'iflilrr.
Eu waar hij"d:chter vilde zijn of over dichters
f-pnkui daar is liet Jifin niét gelukt.
liet zacl't-droev'g-gestemde voor de dooden,
r ij ?. t ons zoo gaarne tot teedeic waardeeriug,
laat ons hen eigenschappen toedichten, die ze
niet ladder. Hoe lidlijk bedoeld, is dit, beneden
de liGOglu id van den geest."
En dan ve.'dcr :
,. K'iosdo'p zal ons altijd bij-blijven als de
met liii.tn !]>i;de woordcn-vertaler vau een aardig
gezien' joi g\ leven, <n die te v roos gestorven
nu t zijn «'dit kunnen eu groote lieldc \oor de
Kunst uo<* veel goeds en eigei.s s.an oi:ze litte
ratuur had kunnen schei keu.
Verder is er nog vau Scharten, de torste van
een rnks kronieken over Nederlandsche Litte
raire Knust, die ais inleiding i iet overal even
gla^ieldi r is. Dan van J. Saks eeu frissche
Sceiale kroniek (socialistische kroniek is niet
duideiijktr, maar geeft de beteekenis duidelijker
aan) en van den Redacteur, Ed. Verburgh is
er een stukje fragmentarische polemiik over
v. Deyssel, Verweij en liet litterair liberalisme
in de N. Rotlenlamsrhe Courant.
* *
#
De Vlaamse School.
In de Vlaamse School" van Juli eene
vcnereerend artikel van Maufits Sabbe over Alex.
Hannot'au, die hij roemt als een door-en-door
Vlaamsch kunstenaar. Zyn gevoelige schilderijen
en teekeningen van de verborgen hoekjes en
het doode leven van het oude Brugge zeggen
dat wel het sterkst.
Het is opmerkelijk hoeveel zorg in dit tijd
schrift wordt besteed aan het technisch ge
deelte : het drukker, zoo nu weer de reproductie
van Hannotiau's schilderijen. Verwonderlijk
slecht daarentegen is een atdnik van
lletuIrandt's De goede Samaritaan".
Er zijn in deze t.tl. nog gedichten van B. A.
Meuleman (Nijmegen) en van Jcf Mennekens
(Brussel), dan boekbcoordeelingen en een opstel
over de De Skalden", een vereeiiiging in 1880
opgericht door jonge kunstenaars, nisar, di-e
nu hervormend zich toelegt de Gebruikskunst"
als toepassing te doen herleven en begrippen
dienaangaande ineer algemeen te verspreiden.
* *
*
De Levende Natuur.
Dat is een tijdschrift wat wel wat meer be
kend mag gemaakt worden. Drie hooiden van
scholen, de hoeren: E. Hciinans, J. Jaspers Jr.
en Jac P. Tbijsse redigeeren het, en maken
er ook de meeste teekeningen bij. Uitgever ia
de heer W. Verslny.s.
Wat zij beoogen is Helde te wekken voor
de natuur, kennis van plai t, bloem en dier.
Zij doen dat door in gemakkelijk leesbaren
vorm allerlei mededeelingen te doen, bovenal
door eigen uitstapjes en rondzwervingen te
beschrijven. Dat gedeelte van een causerie door
E. Ileijmans getft over hun wijze van opnemen
wel eenig begrip :
Sapperloot! wat was het benauwd in den
trein. Juist toen we afreden begon bet fijntjes
te regenen, en wij keken elkaar maar niet aan,
mijn vriend de teekenaar Koekoek en ik. Ik
had dat dingetje wel thuis kum:en laten, zei
Koekoek verdrietig op zijn schetsboek trom
melend het uitkijken, door tle bedrtippelde
raampjes begon blijkbaar hem te vervelen;
maar op hetze;fde oogenblik kwam een waterig.
gele zonnestraal op zijn harden. Wat blief?
Dat kan nog goed worden '." meteen duwde
hij het portierraam omlaag. Gunst meneer,
doe 't weer dicht, mo.-t elat wurm nou kou
vatten, 't is r.oorelewind!" Je kunt vandaag
nog lucht ge r, of g happen, troostte ik mijn met
gezel, die een wanhopige poging deed een
moeder te overtuigen, dat iïis.cbe lucht ge
zonder is dan tabaksrook voor menschen en
voor een zuigeling in 't bijzonder.
Of b. v. dit ov.r het vind.n va:i een half
volwassen rups :
Hier, vriend! nu ben je gowaper.d met de
arglist en de scherpzinnigheid vau een mensch,
die pai mimicry in werking hcoft gezin. Hier
heb je een takje van de wegedoorn. Op dat
takje zit een rupj, zoo dik als een dunne griffrl
en zoo lang als je halve pink.
»l)est', zei Koekkoek OT> ze te zich in postuur,
je mag niets zoggen en niets wijz n. Ik wil
die rups nu zelf ontdekken. Geef me maar vijf
iinuttn tijds."
Goed, uianr je mag het takje i.iet aanraken,
waut dan laat het dier zich misschien vallen ;
al heb ik 't nooit bemerit bij rupsen van de
citroensoort, 't is toch mogelijk !;'
Ik zie de rups r.itt," mompelt mijn kameraad.
De bladeren zijn groen, dus de rups is ook
groen.'1 Hij bad g'lijk, m&ar die logische
redencering hielp niet; zijn vijf rn.ii.utcn waren al
lang om.
Dan zal ik stergehjs voor stengeltje, blad
voor blad afzoeken, want vinden wil ik 't dier;
er zijn ook maar 8 blaadjes aan een takje
van een handlei gte.
Let vooral op de jongste bladeren" zoo
ried ik, want 't duurde mij rijkelijk lang.
Nu zag ik Koekoek voorzichtig met zijn
vingertop een blaadje aanraken; hij wilde
blijkbaar door 't gevoel onderzoeken, of hij met
een plant of dier te doen had. Ik heb hem
zei hij, 't is merkwaa;dig.
Deze manier van doceeren is goedkoop
eenigszins banaal, maar het is bevattelijk en
pakkend. Zoo'n tijdschrift dient met recht j
voor oud en jong, is leerzaam en tevens
prett;g te lezen, brengt liefde voor de natuur en |
eigen onderzoek. Zeer juist is het gezien niet
te wachten op de hel-mooie dagen, maar ook
naar buiten te gaan, ook als er wat regen
hangt.
In deza all. is tevens een interessant artikel
van de bekenden ornitholoog mr. R. baron
Sr.ouckaert van Schauburg over de Noordsche
Stern" als nieuwe bioeehogel in Nederland.
G. v. H.
BOEKAANKONDIGIIVG.
In het Polderland. Schetsen van het
landschap en den plantengroei in de
omstreken van Rotterdam, door B. P.
VAN i.r.i:V<!o. Amsterdam,W.Versluys.'ÜS.
Het is nu juist dertig jaar geleden, dat het
bekende werkje van E. W. van Eeden: »De
duinen en bosschen van Kennemerland," het
licht zag. liet was toon ter tijde een waagstuk,
zulk een werkje uit te geven, want het aantal
beoefenaars der plantkunde was zeer gering
en bepaalde zich bijna uitsluitend tot
pharmaceuten en tot die personen, welke zich op
de studie der medicijnen toelegden.
Sedert die dagen is er heel wat veranderd.
De kennis der planten is een algemeen goed
geworden. Niet alleen op de middelbare
scholen, maar ook op de lagere reeds, wordt
de jeugd de plantenwereld ingeleid. Verschil
lende werken op natuurwetenschappelijk gebied.
ook voor kinderen geschreven ik noem slechts
»de levende Natuur/' vinden veel aftrek en
wordt met graagte gelezen ! liet is lang geen
zeldzaamheid meer, dat men aankomende
knapen en meisjes op de wandeling tegen
komt, met een Botaniseerbus gewapend, die
niet tot het medenemen van proviand, maar
werkelijk voor bet doel waaraan zij haar naam
ontleent, gebruikt wordt.
Nu eerst, nu de liefde voor de natuur er
reeds bij de kinderen in komt, worden zulken
werkjes als van Van Eeden naar waarde
geschaf, en wil men ze voor geen geld meer
missen, als men ze eenmaal in zijn bezit heeft
gekregen.
Het wandelen in de vrije natuur moge op
zich zelf reeds eer, genot zijn, wanneer men
een open oog heeft voor de schoonheden der
natuur, en vooral wanneer men die overal
weet te ontdekken, wordt dit genot nog veel
grooter.
Iemand, die ons voortdurend op al het
schoone opmerkzaam maakt, die het verband
weet aan te geven, dat er tusschen al het
geschapene bestaat, die bijzonderheden weet
te vertellen van alles wat ons oog waarneemt,
zoo iemand, is een niet genoeg te waardeeren
wandelgezel.
Zulke mensehen zyn er niet veel. Van Eeden
is een der zulken en ook den heer De Voo,
de schrijver van het bovengemelde boekjo,
heb ik leeren kennen als iemand, die er
uitstekend slag van heeft om wat bij weet op
een aangename en boeiende wijze mede te
deelen.
Op het voetspoor van Van Eeden, geeft hij
schetsen uit het polderland in de omstreken
van Rotterdam.
Van dit vlakke tot wandelen weinig aan
trekkende land weet hij zeer veel te vertellen,
hij vindt er zooveel schoons en merkwaardigs,
dat men geneigd zou zijn, zelfs van ver gele
gen oorden, er heen te trekken om er te gaan
botaniseeren. Van elke streek van or.s ors
kleine vaderland moest er zulk een werkj i
bastaan; wat zou men dus veel opmerken, dat
thans over het hoefd wordt gezien.
Het werkje is van mooie illustraties voor
zien, die vervaardigd zijn door den heer
Heyenbrock. R.
Een Diercnkolonie in een groote sta<i, door
M. J. Biiusst-:, geïllustreerd door VAABZON
MOREL, 's Gravenhage, Loman en Eunke.
Dit aardige boekje heeft zijn ontstaan te
danken aan de weetgierigheid en de bijzondere
opmerkingsgave van een leek op dierkundig
gebied. De beer Brusse vervaardigde losse
schetsen van alles wat hij in de Rotterdamsche
diergaarde waarnam en van de verschillende
personen, die aldaar met de zorg dt-r dieren
belast zijn, te weten kon komen.
Deze schetsen verschenen achtereenvolgens
als feuilleton in bet Zondagsblad van de Rot
terdammer Courant en nu zijn ZP, in een net
boekske vereenigd, bij Loman en Eunke uit
gegeven.
Wij hadden vroeger reeds met veel genoegen
enkele dezer schetsen gelezen en namen daarom
het werkje toen het verscheen gretig ter hand,
ons voorstellende daarmede eenige prettige
uren door te brengen, en onze verwachting
werd niet beschaamd; wij hebben genoten van
de leuke opmerkingen, geestige vergelijkingen
en humoristische beschrijvingen die elkaar in
bonte verscheidenheid afwisselen.
Wetenschappelijk is het werkje niet, de
schrijver maakt daarop ook geen aanspsaak.
Op enkele plaatsen zou men wel wlilen vragen
of de oppasser den schrijver goed heeft inge
licht; maar over het geheel genomen wordt er
veel in veiteld, dat voor de bezoekers onzer
zoologische tuinen wetenswaard is.
De illustraties zijn den tekst waardig. Ze
geven de verschillende dieren in hun typische
houding goed wtér. De teekenaar heeft niet
alleen met een scherpen blik waargenomen,
maar bij bezit ook de groote gave om het
karakter der dieren met enkele trekken weer
te geven. Wie dit boekje aanschaft, is zeker
niet bekocht. 11.
Handboei; voor deu verzamelaar run Vlin
ders, door D. TUK HAAK. Amsterdam,
W. Versluys. 1>S!)S.
Voor liefhebbers van het verzamelen van
vlinde.-s is bovenstaand werkje een ware
uitkomst. Zij worden daarin volkomen op de
hoogte gebracht van alles, wat bij het maken
van een vlindercollectie te pas komt. Verder
wordt hun aang«reven, hoe ze hun verzame
ling op wetenschappelijke wijze kunnen rang
schikken, terwijl, als aanhangsel, een
alphabetische lijst is toegevoegd van alle soorten
van vlinders met 4e synonymen, die in
Nederland voorkomen. Aan zulk een werkje
bestond gebrek en daarom zal het zijn weg
wel vinden. R.
Bij de heeren Van Ilolkema & Warendorf is
verschenen een handig boekje, inhoudende de
beschrijving van den Historisch-Allcgorischen
Oj/todit, gehouden te Amsterdam ter gelegen
heid der inhuldiging van H. M. Koningin
Wilhelmina, September 18SI8. De heeren A.
N. J. Eabius en A. Reijding zorgden
respectievel^k voor de tekst en de illustratie.
De zegewagens, groepen van beroemde en
bekende personen zijn in autotypie afgebeeld
en een menigte merkwaardige zeldzame por
tretten *) versieren het boekske, dat zich aan
genaam laat lezen, want de tekst is door den.
heer Eabius in niet te drogen vorm gegoten,
zoodat hij geen bloote opsomming geeft van
de verschillende groepen, wagens, enz. enz.,
maar een zeer lezenswaard historisch overzicht
vau de tijdvakken, door den optocht afgebeeld.
Het geheel is een boekje om te koopen en te
bewaren. M.
*) Da portretten zijn verzameld uit de
collectiën van de heeren Ered. Maller & Co ,
R. W. l', de Vries, Amsterdam, A. J. Nijland
te L'trecht. Het Rijksmuseum, Prentenka
binet, enz. enz.
Ortn ji'bloesew* u-it de gcdenlMaden run
Ntt'i'landis Lsntï'l door T. TAL. Uitgave
van Creveld & Co. te Amsterdam.
Dit zeer lezenswaarde, aangenaam en goed
geschreven boek bevat de beknopte geschie
denis der Israëlieten onder de regeering der
verschillende vorsten uit het huis van Orarjp,
Met warme dankbaarheid brengt de schrij
ver hulde aan de welwillende sympathie.,.
waarmede Orarje steeds Israël waardeerde j
door zeer vele merkwaardige historische feiten
en herinneringen wijst bij er op, hoe van af
de regeering van Prins Willem I tot op den
huldigen dag de Israëlieten in Nederland en
in de Koloniën de meest volkomen vrijheiJ
genoten; hoe in. tegenstelling met andere
landen, zij niet werden vervolgd, maar be
schermd en geëerd en van hun kant met
onwankelbare trouw en gehechtheid aan den
Oranje-stam, die goede gezindheid wisten ta
waardeeren. Hij eindigt met de zegenbede
voor onze jeugdige Koningin Wilhelmina:
»Een klank van liefde en dankbaarheid, van
vereering en toewijding van heilige, blijvende
trouw." Wij wei schen dit boek in veler handen.
v. M.
NIEUWE UITGAVEN.
T)rr>//><!i isonicetny en onschuldig veroordeeld .'
De bewijzen, door JEAN JAUKÈS, door G. V.,.
II. Masereeuw, Rotterdam.
De, bewoners der creeuule werelddeelen, door
Du. II. BLINK. Amsterdam, Uitgevers-Maat
schappij »Elsevier".
Inhoud van Tijdschriften.
Kifjcn Haard, No. l!(5: Wilhelmina,
PrinsesKroonprinses-Koningin, 31 Aug 18:0- 31 Aug,