De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 18 september pagina 6

18 september 1898 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

l DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1108 de moordenaar vai de Keizerin van Oostewijk. jk patriotisme. (U Ik.) He Idcine Micltcl. Moeder, o moeder ! mijn honger is groot. Geef mij toch vleesch, anders borger ik dood ! Moeder (Jennania. Wacht nog wat Michel: Ons vee is te duur, Jonkertjes dulden geen vreemd in dui schuur. En teen het vee weer goedkooper was, Lag Michelije onder het kerkhofgras. Een pliiiisclirift voor Oom Sam, (Jmlge) Ontwapening, Lord SAT.I>B\M;V : >\Vel zeker, snijd jrf klauwen af als lust in hebt, dan haalt het iemand anders de moeite uit. je er galanterie. De Ilollandsche boer heeft eigenaardige begrippen van ridderlijkheid. Als het op trekken aankomt, geeft bij aan de vrouw den voorrang. sement over te brieven, zoo heeft zich de maatschappij toch niet kunnen wapenen tegen berichten van bezoekers en zeevarenden, waar van er o. a. n constateerde, dat bij zijn laatste reis zeven groote tankschepen reeds gedurende geruimen tijd werkeloos lagen te wachten op petroleum en zelfs twco daarvan in ballast de haven verlieten. Wat nog meer tot de feiten nadert die niet te loochenen zijn, is de achteruitgang, voor ieder belangstellende zichtbaar op de uitvoer-staten van het tolkantoor aan de Balballan, waar het uitvoercijfer 9 millioen liter minder in de maanden Mei en Juni dan in de twee vorige maanden aan zou wijzen. Een en ander zou nu in ver band staan tot de «kabar augin" die herwaarts overwoei, dat 15 bronnen der groote ader van Telaga-Siiïd totaal hadden opgehouden olie te geven." De lezers van de Groene zijn herhaaldelijk gewaarschuwd dit is mij een geruststelling. Van het eerste oogenblik af toen de kundige directie van de Moeara-Enim met de Standard Oil wilde onderhandelen over een practischo wijze van samenwerken en dit van den kant der koninklijke direct of indirect als peheel uit den booze werd veroordeeld onder aan bieding van betere voorwaarden dan de Stan dard aanbood, heb ik op voorzichtigheid aan gedrongen. In toenemende mate ben ik daarmede voortgegaan. Van andere bevoegde zijde wordt nu ook herhaaldelijk aangedror.gen tot benoeming van een deskundige commissie om onpartijdig verslag van den staat van zaken te doen. Van de Ulijnen verbeterden Gu-yarid goud pL van 111 tot llnVé, Oost- Borneu. i;cu\ aan van '.-5 tot 277,s en de pref. aand. vun 59 tot (il. TrumKulia verminderde daarentegen van 23 op 20. Over het algemeen zijn evenwel de Trani-raalfdie mijnen in beter doen, ook, eenige Australische. Ook moet ik wijzen op een vermindering van 'J.S tot 9üvoor do aand. Sed.-lnd. Mijn-m^ij. ^Niettemin las ik in het Ji:it. ,\"bla<l gunstige berichten omtrent deze mpij. Voor een uittreksel hiervan ont breekt nu de ruimte. * _ * Br. te II. Het verschil in den oeconomischen en staatkundigen toestand dier landen acht ik te gering om uw voorstel goed te keuren. Als ge veranderen wilt en solider papier verlangt, koopt dan ;i pet. n. w. s. Dan hebt ge ook nog veel kans op langzame maar zekere rijaing. v * * F' te U. Wel zeki r, ge kunt het eens wagen. Succes ! D. S-na-ir.it. A'd a m, Alexsmderkade 4, 8 Sept. 'SIS. John Ruskin en Charles Spurgeon. Er zijn oi geveer zes jaren verloopen sinds Charles Spurgeon's dood, en nu is reeds het tweede deel verschenen van de autobiographie van dezen grooten kanselreder.aar der Baptistengemeente, die als een geestelijke macht niet alleen deze secte van de Christelijke kerk beheerschte, maar wiens invloed zich ook buiten zijn vaderland, op het vasteland van Europa en in de Veieenigde Staten deed ge voelen. Aan dit zoo even verschenen boek heeft men de belangrijke, maar wel wat blut srige moJedeeik'Jïontleend, dat van C, Sj<i:rgC'.in's precken meer dan honderd millioen exemplaren zijn uitgegeven, en dat zij door een steeds toenemenden kring worden gtlezon en gewaardeerd. Dit is volkomni waar en kan van geen ander kerkelijk licht, zooals Irving, Hall of Chalmers worden gezegd. Er is een tijd geweest, dat de inhoud der geestige toe spraken, die Cbarlcs Spurgeon in de voor eenige maanden afgebrande Tiihcnitictt' in Southwark hield, telegraphisch naar Cbicago overgeseind werd. In dit tweede deel worden wij bekend gemaakt met Spur geon's leven in Londen, voordat de uit een i architectonisch oogpunt zeer kelijke 'J'ubcrtitfle gebouwd was; toen hij nog in de Xewl'arkstreet-kapel preekte, en duizenden en r.og eer.s duizenden naar de concertzaal in de iïiirrii/ Gnrdcnx trokken, om den geliefden predikant te hooren, die door een gedeelte der pers als kwakzalver en hansworst werd bespot. De intieme betrekking tusscbeu Spurj geon en IJuskin, waarover mevrouw Spurgeon l spreekt, ontstond eerst na den tijd, dat in die zaal, die met meer dan 7*V.v.) aandachtige toehoorders volgepropt was. de verschrikke lijke katastrophe plaats hail, waarbij 7 menschen doodged.'ukt en S zwaar gekwetst werden, Den l'.l October lS5iï, den dag r adat do toestemming tot het houden van gods dienstoefeningen in deze concertzaal ver kregen was ontstond gedurende het gebed een vermoedelijk door kwaadwilügen veroorzaakte paniek, zonder dat Spurgeon r-r op den pseekstoel ie!s van vermoedde. Hij hoorde eer-1 van bet ongeluk, toen hij zdf balt bewrsteloos werd weggebracht. In die jaren bezocht John Ituskin geregeld de godsdienstoefeningen in de Surrt 11 (uin/eii*. Toen Spurgeon in het jaar l-SV, van een zware ziekte hersteld?, bracht do groote kunstcriticus hem een bezoek. Mevrouw Spur geon vertelt op de volger.de wijze van deze gedenkwaardige ontmoeting der beide groote nianr.en : -Mijn man was dien (Ing voor het eerst uit de ziekenkamer beneden, en Ing op de sojiba in den salon. Hoe goed herinner ik iiiij de liefde en toewijding, die mr. Ruskin aan den da::; legde, toen bij naast den gelief den zieke knielde en hem teeder en met tra; en in de ooger, omarmde en kuste. .Mijn broeder,'1 zeide hij, het doet mij leed, u in dezen toe stand te zien!" Zijn droefheid en zijn mede lijden waren even roerend als troostend. H:j had twee prachtige gravures meegebrachf, juweelen van kunst, die nog de muren van een kamer in »Westwood'! versieren en eenige lletschen duren, zeldzamen wijn, die, zooals bij hoopte, de zwakke gezondheid van den patiënt versterken zouden. Mijn echtge noot was getroffen door de kiescbe hewijz<n van zijn toewijding en sprak er later nog dik wijls over, vooral toen in den loop der jaren een vervreemding tusschen hen ontstond, die haar oorspiong vond in den weerzin dien j John lluskin gevoelde voor enkele theologische i stt'iiuu'en, waaraan Spurgeon zicb tot het frinde van zijn leven vastklemde.'' Een goed denkbeeld. De pebr. (leisderver te Amsterdam hebber, in oveilcg met bet hui.s Doven en ('o. te l!?ims, waarvan zij de vertegenwoordigers zijn, be sloten, een zeker percentage af te zonderen van den prijs van elke ilesch champagne die zij van l September tot I>1 December e.k. verkoopen. teneinde ook de armen in de feest vreugde van dit jaar te doen deelen. Die heeren zullen die uitkeering intusschen niet uitsluitend doen aan de Amsterdamache vereeniging «Liefdadigheid naar Vermogen", maar ook aan de armen in andere plaatsen van ons land. Overal waar champagne Doyen met de feestdagen en verder tot 31 December door hun tusschenkomst verkocht wordt, zal van elke flesch 10 cents afgezonderd worden voor de algemeene armen. Als er meer firma's dat idee navolgden, zou er een aardig fondf-je bijeengebracht kunnen worden. De heeren Geisderver hebben de eer van de primeur. IMIIIIIIHnilintlUIIIIIIMMIIIIIIIUIIIItHIIIH BOEKAANKONDIGING. De Vorstinnen van liet Jlnis vtin Oranje JY«s.«m, geschetst door JOIIAXXA W. A. XAI:KU en L. DJ-, XKVI: (Loutse B.B ) met een ets van P. J. AHKXHSKX en 'M portretten in heliogravure en autoiypie. Tekstversiering van E. VAX DF.K LAAUS. Haarlem, M. D. Tjeenfc Willink 1*98. Et-n mooie, kloeke uitjavo r-irt oen kfurjgsn omslag van dier.zelfden kunstenaar, welke ons zoozeer verrastte met zijn almanak, door het Nieuws ra n den Day aar.gebodon. Een geheele reeks van portretten, alle naar schil deryen, gravures of teekeningen, verhoogt de waarde van het geheele werk, en menig Neder lander zal niet zoi der vrucht kennis maken met de levensbeschrijvingen van do vele vorstinn.n, die gerekend kunnen worden te behooren tot het huis van Oranje X.issau. Misschien zal een ei.kde lezer zich teleurge steld voelen; hier en daar toch raakt de vrouwe lijke figuur verloren tusschen allerlei geschied kundige mededeelirgen, die wel is waar betrek king hebben op het tijdvak, waarin deze liguiir leetde, doch die men gaarne zouden mi s<jn voor wat bijzonderheden omtrent het moer intieme leven der hoogo vrouwen. Klaarblijkelijk hebben de beide schrijfsters een nuttig gebruik gemaakt van de bronnen, die haar ten dienste stonden, welke bronnen nu en dan meer zijn gecopiëerd dan verwerkt. Daardoor gelijken sommige hoofdstukken op de verslagen van een provinciaal dag- of weekblad, dat voor het grootste deel met de schaar wordt geredigeerd. Legt men bijv. het hoofdstuk aan Amalia van Solms gewijd naast het opstel van den heer Veegens over »de stichtii g der orai jezaal:', dan vindt men ge heele zinnen copie conform; alleen is hier en daar een enkel woordje gewijzigd, terwijl hijnii overal vergeten is de bron te vernielden. De levensbeschiijving van Wilhelmina van l'ruïsen is op verschillende p'aatsen gelijkluidend aan Joru-sen's arükel »\Villem V' . Xu gaarne aannemende, dat de schrijfster (meji-ilroiiw Xi'.hcr hoeft do boiio bier ge noemde hoofdstukken bewerkt) wat te zuinig in geweest met nooten en aanhaüngsteekens om hare lezers niet te vermoeien, erger is het, dat zij bij liet afschrijven van de door haar geraadpleegde auteurs hier en daar een woordje veranderde of toevoegde, waardoor de zin wel wat wordt gewijzigd. Zoo deelt Veegens mede ?> Aen de doot," schrijft (Jordaeiih), »eens in een ander sluck haar tit'ect gedaen hebbende, behoort van dat stuck tier Triumphe niet meu- tn geducht te worden"" en bij laat daarop volgen : (Bedriegen wij ons iiitt, clan stuitte hij hier op de ziens wijze van Am.dia zulve, wier karakter niet \nj was van het strenge en harde, dat de CaLvinisten der zeventiende e uw kenmerkte." Juffrouw Xal or nu diezelfde woorden van Jordaens aai,halende, zonder haar bron te noe men, iaat kortwtg volgen: ».\Lur hierin stuitte bij op de zienswijze van Ama ia zelve." 't Zou werkelijk interessant wezen te niog3ii verne men op welke gronden do schrijfster uier het vermoeden van den heer Yetgei.s zoo stout tot zekerheid stempelt. Elders heet bet: -groote, veel omvattende plannen werden door \\Mleru II gekoesterd. In verband niet Frankrijk zouden do zuidelijke Xederlanden op den Spaijaard worden ver overd. Ean zelfstandig vorstendom op Belgisch grondgebied zou den prins van Oraije den weg der souvereiniteit ook in de noordelijke provinciën banen. De vtreeivigde kracliten. van Frankrijk en de Republiek zouden de Stuarts op den troon van Engeland herstellen." Deze zelfde woorden vindt men bij Jorissen (Ilu-t. bladen, I LI. ."il; aile-eil iiijclt juffrouw Xaber weggelaten. ??Laten (diu plannen) waar of onwaar zijp, zij teekenen, wat de gebeur tenissen mogelijk of waarschijnlijk deden achten." 't Is verder de vraag, of Atnalia van Solms wel in nf'e opziuhten jaist is gjscliiMarJ, e;i niet naar wat klein-burgerlijke ariat is ge meten. \\'at zij voor fr'rederik lL',:u!nk is g3woest, wordt slechts ter loops vermeld en hare verhouding tot Huig3i:s niet volledig weerge geven. Vooral dit hoofdstuk eisciu hier en daar aanvulling. Meer sympathie bij de schrijfster vond daaren tegen Aiaalia'-.i do:'liiflr, ik: groutu k'jurvorstm, zeker een der merkwaardigste vrou\v«n uit do lange ;ij van <Jr:u jevorsunuen, doch wier invloed op de. beseuaviü^gtisciiiedenis van Brandenburg en l'ruisen vermoedelijk niet ; (i» overwegend is geweest, uls dit werk doet vermoeden. !?'. A. l!. A'üam. l l Sept. 1MIS. NIEUWE UITGAVEN. Vei!>iU'iii/'"l van de Gids voor den .iderwijzisr. die naar Imhe wenscht te vertrekken, door het -«Hoofdbestuur van het NederliindschIndisch Oiiderwijzers- Genootschap." Deventer, .K E. Khiwer. The Ainjl/i-Diilchinnn, The lirst English weekly published in Holland. Vol. I, Xo. l tt 2. Al/H'iiii'ii.'e (iriiHdstdUnyeii door UKKDKUT STKN< 1:11. iillev. i!, vertaald door rnr. Tn. VAX TUK iir. Amsterdam, S. L. van Looy. J.nclnr 11 i'.imnjo of De Geschiedenis der Xeiierlamfers in den Oast-Indischen Archipel door l!. VAX E, ,x, Ml. S. Zwolh'. W. E. J. Tjeeuk AViliinJc. i'<:iisi(.inii''criiiii run ircrkltedcii. Uitkomsten van het onderzoek der Staats-Commissie, met eenige beschouwingen door l!. II. IL:i,]>T. Amsterdam, S. L. van Looy. Inhoud van Tijdschriften. J'ji/eii Iliinri! Xo. :i7 : Laonif, door Lauise B. B., XVI. Een militaire excursie naar Midden-Lombok (i> Sept. tot 'i Xov. l^i'7;, door II. M. Xeeb, otf. van gez. 2e kl., met afbeeldingen naar photographieëri van den schrijver. III (Sloi). De Inhuldigingsfeesten, met afbeeldingen. Een praa'je over 't sche ren en over den baard, I. Feuilleton. Eigen Haard No. 38: Leonie, door Louise B. B., XVII. Naar aanleiding van de Rem brandt-tentoonstelling, door C. G. 't Hooft, met afbeeldingen en portretten. Onze Rembrandt-af beeldingen, Een praatje over 't scheren en over den baard. (Slot). Eene hulde uit Insulinde, door N. W. Schuurman?, met portret, II. Hollaenderby op Amager, door J. Vermaat, met afbeelding. Verschei denheid. Correspondentie. Feuilleton. liiliiiiiiJiiiinimnmiiniiiiiiimmitiimmmmijiimimiiiiimiiiiiHiinaa Brief nit Utrecht door JAN VAN 'T STICHT. Men heeft goedgevonden en verstaan om deze week bij gebrek aan belangwekkender nieuws het praaije rond te strooien dat Jan van 't Sticht aan 't subiel" overleden was. En de mensehen geloofden het zóó graag dat ze 't niet eens noodig vonden om te gaan zien of ?ijn huis gesloten was of om het eens heel kiesch bij de buren te gaan informeeren. JS'een, er was geen twijfel aan, sommigen hadden het van zoovele verschillende zijden gehoord, het kon niet amlerp, het moest waar zijn; Jan lag rp zijn dooden rug! Nu, 't is niet waar, hooi ! Jan is niet dood; ik zou dat veel mooier en deftiger kunnen zeggen en u meteem, naar kroniekschrijvers' manier, kunnen laten zien dat ik ook een bee'je i'ransch ken door er aan toe te voegen : les gens que vous tuez se portent assez birn : maar ik houd nitt van die aanstcllervj eri met het laatste \reemde woord dat vandaag uit mijn pen zal vloeien zeg ik dus van het praatje alleen maar: si non e vero, enz. Ja, waarachtig, het was goed gevonden het praatje! Verbetld n, Jan had juist een ver moeiende wand ling gemaakt en was tengevolge daarvan na den eten, onder het lezen van het belangrijke stadsnieuws dat er een kind tusschen de tramrails gevallen was, juiot op het ooger.blik dat heel in de verte een tramrijfuig ia. woeste vaart kwam aanrollen, in slaap gevallen. Ik was dan toch ook zoo verschrikkelijk moe dat ik zelfs de oogen niet kou openhouden bij het lezen der ijzingwekkende bijzonderheden hoe een glazenwasscher op het punt stond om. van d« dakgoot langs .zijn ladder naar beneden ts glijden en een paar studenten hun potjj bier -warm lieten worden, om op den kleine toe te ijlen maar hoe dat kind al weer overeind stond, voordat er iemand bij had i tinnen komen, en naar zijn moeier liep, die op een stoep met een pannetje met eten, voor haar man den tratnkoütsie'-, zat te wachten. Ea dan die .ser;timerite;'le commentaar aan het slot: man stelle zich de dankkaar ten hemel gerichte bukken v<v>r waarmede d!e vader en die moeder dkaar aanstaarden (dat kon niet) en hun van een wissen dood gered kind om helsden!" En daarna ecnige indrukwekkende pun:j"8 Het was onder het nadenken over den dippen zin dia- puntjes dat ik in slaap viel, als ik mij niet vergis. Xa hoe langen tijd ik weer ontwaakte, weet ik niet, maar hot was door een gegons van van stemmen. Eerjp, mij onlokerd<% vroeg van beneden: Zio, ligt meneer dan (och 'e bed'? Er is toch niets' bijzon ers gebeurd ?" »Welneen, wat zou er gebeurd zijp," was het antwoord vu n boven. O dan kan ik meneer zeker «el oer s zien tn spreken, wilt u hem niet even roepen V' werd van beneden woer geropper. Wel vol strekt niet, ik ..." Wa&rorn richtte ik mij op met luisterend oor'èWas het gewctenskcaging. die mij deed vreezen dat er volgen zou: ... zal wel oppassen om slapende honden wakker te maken?' Maar nee", dat woord werd niet gesproken, gelukkig. Integendeel, de man werd verzocht de deur zachtjes achter zich toe te trekken, d&ur msueer niet mocht gestoord wor den in zijn welverdiende rust. En rauwelijks ba.l bij pruttelend en niet al te zacht aan dat verzoek voldaan gf mijn kamerdeur ging open en ik kreeg een sloot aan den a~m met de woorden: Jan, wat is er toch gebeurd V Het staat niet stil aan de deur van lui, die naar je komen vragen !" Ik weet i)ist meer welken heilwensen ik over al die lui uitsprak, maar ik stond wrevelig op en ging in de voorkamer voor het raam zitten en keek in het fpioi.netje. Het duurde niet larg (f ;k zag twee -,ve! belten de gezichten mijne stille straat inkomen: Van Beuningen en Van llassel kapitaal en arbeid. Ik sprong op om deze raadsleden, wanneer zij mij soms de eer mochten aardoen in 't voorbij gaan j aar boven te kijken, met een bektf Ie buiging te begroeten. Vlak bij mijn huis markeerden zij den pas en zag Van Hassel naar boven precies in mijn, facie. Hij lachte en stootte Van Beuningen aan, i.ic tok opkeek met een gezicht of de konink lijke petroleum'iroimen plotseling 50 pc*, ge daald waren en stamelde: hoe gaat het, hoe gaat het 'i O dai.k u wel, meneer, en nwes'/" Maar kapitaal en arbeid hadden, naar 't scheen, geen tijd voor beleefdheden, zij waren den hoek van de zijstraat al om ! Ik begreep er niets van en de zaak werd mij r.og duisterder toen een bode van het stad huis belde en mij daar ik zelf one;; deed de gemeentebegrouting over l<S!>!i overhandigde en daarop haastig en lachende wegging, terwijl hij zeide: ha, ha, ha, wat zullen ze raar opkijken ! Ik h°b het wel gezeid, meneer, on kruid vergaat niet.'1 En weg was hij. Een Christen ben ik. dat ben ik, maar toch niet zou'n zachtmoedige Christen of ik werd om die tlanwe (pmerking een weinig boos, een gemoedstemming, die bepaald tot Tijdigheid oversloeg, toen ik no'aris Huijbers ook al een raadslid zag aankomen met (wee mannen bij zich: een candidaat-notaris en een schoen maker. Zoo'n notaris leeft toch ook niet veel rust, dacht ik ; die moet nu zeker nog met zijn twee getuigen een tw-tac.ent gaan maken. En dat drietal stapte tot mijn ontzetting mijn tuin'je binnen. De onhandige (eigenlijk beter de onbeenige) sdioemnaker tiapte met zijn zware laars in mijn bed met dubbele bolbegonia's, waarom ik verontwaardigd mijn raam open schoof en naar beneden riep: notari?? let toch op een der leden van uw gevolg!" O, r.eem mij niet kwalijk, meneer van 't Sticht." zei ce goede notaris absoluut; maar bent u, hebt n, gaat u, zult u, .... woont u Uier. Ja zifct u, dan ben ik veikeenl. Dag meneer van 't Sücbt, neem me niet kwalijk !" En bet heele notariaat keerde op zijne schre den terug. Was ik van alle bezoekers nog maar zoo gemakkelijk afgekomen ! Jlaar er waren er dia bepaald weigerden de deur achter zich toe te trekken voor en aleer zij het genoegen hadden gehad een persoon ijk onderhoud met mij te hebben. Om elt uur hoorden we voor 't laatst de bel en daarna een bons tegen de deur alsof iemands rug daarmede onzacht in aanraking kwam. De deur werd open getrokken, een.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl