Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1109
BoezemTriEiiien,
(World.)
Minister
Alger.
President
Mac Kinley,
Eeu
(Le Pctit l'f(it:en<t-al.)
Bismarck's mémoires.
rarniée,
(Uk.)
Ook
Bs sieren koieii
raken door het aannemen van de levering voor
de Bantamlijn, die verre boven haar beschik
bare middelen ging, is reeds in ons blad op
voorlichting van werkelijk deskundigen voor
speld.
Weet men daaibij dat zij toen aannam voor
/ 1.8G per dwarslegger terwijl zij, had zij
willen overleggen met de andere
houtcontractariten f 2.25 had kunnen bedingen, dan
bestaat er reden voor de regeeiing om over
deze maatschappij, die haar goedkoop levert
en duur van haar koopt, zeer tevreden te zijn.
Of de aandielhouders zich ook zoo in de
handen zullen wrijven over het beleid?"
Sta<ttpfond.-en zoo goed als geheel orver
anderd. Zelfs de Oostenrijkers en Hongaren
retireerdeu geen step oi,dai k* de aandacht die,
door den moord op de keizerin, gevestigd
werd op da minder goede kansen die de dynastie
in het vooruitzicht stelt.
Spanjaarden alleen avanceerden wat. De
October coupon zal betaali worden. Eett
schuldregeling zal LU wellicht volgen.
* *
*
B. te G. Omtrent de W. ('oe ik u op
merken dat dezer dagen uit N. York per
draadbericht het voornemen werd meegedeeld
cm het surplus groot 400 duizend dollars
tot vermindering der vlottei.de schuld te be
steden. Het bestuur schynt het voornemen te
hebben : eeist alle loopende schulden betalen
en dan pas mag dividenduitkeeiing ter sprake
komen. De noteering moge hierdoor tijdelijk
wat gedrukt worden, de basis voor financieel
beheer, die op deze wijze gelegd kan worden,
is nietteminn goed. De omzetting zou ik r.iet
aanraden. Hebt u de dividend-aankondiging
de vorige week gelezen V
De laatst door u genoemde M. en 2e pref.
zou ik nog houden.
II. te G. Onder de gegeven algemeene om
standigheden komt het me wenschelijk voorde
door u genoemde stukken te u uden of wél
bert'iiis vei kooporder tégen, inkoopprijs als
liruite, te geven. Als a leen op de bijzondere
aangelegenheden mocht worden gel< t, zou ik
nu reeds tot ungelhniteerden verkoopadviseeren.
Waarom geen beter speculatief papier genomen,
bijv. Louisville's
Dank voor uw waardeerend schrijven.
Ve"lang r.u niet het onderste uit de kan van de F.
W. S., Alhier. Dat trof. De vorige week
deelde ik juist de dividendbetaling op eenige
amerik. sp. mede. De Groene komt in zoo vele
banden en or.der de lezers zijn tr veler, die
gaarne zelfs:andige berekeningen en vergelij
kingen maken; daarop heb ik ook te letten.
Het kan uw bedoeling niet zijn, hun wenschen
te vtroi.ach'zamen. Dat zou niet beleefd zijn.
* *
#
Brieven voor deze rubriek te zenden aan
inijn adres.
D. STIGTK.U.
A'dam, Alrxanderkade J. '2'2 Sept. ''.>*.
BOEKA.ANKONDIGING.
Isten October a.s. te Rotterdam in het gebouw ]
der vennootschap. De inlevering der stukken
moet plaats hebben vóór 29 dezer, 'k Ben j
benieuwd naar de resultaten in verband met ,
het volgende bericht in de Soerabsyasche Ct.
van 27 Juli.
Bij de heden gehouden inschrijving voor het
houtaankapperceel Mapring heeft de
Nederlaudscb-Indische Houtaankap-maatschappij
ingetchreven voor / 20.50.
De Liem Siang kongsie voor / 18.60, terwyl
ook inschrijvingsbiljetten waren ingekomen voor
/ 18.50, / 17.60 en f 15.50.
De taxatie van het Boschwezen bedroeg
? 13.00 als minimum pr;;s, zoodat voor den
geheelen voorraad door de Nederlandsck-In
dische ? 70000 meer besteed wordt dan de
ramirg was.
Dat deze maatschappij in den knel zou
gejVc'is/wu'/ycra en tfiiilicii ui> het (/iliicil dei'
JS cd t )iuii:ltr!ic krijyxycxh icdeitM. Eerste
en tweede jaarverslag ('s Gravenhage.
cobr. van Cleef.)
'Uil l'.'iïe l!f<)i>n/'iil? llvlluiidtdic [nfniiierie
in i;ml<iinl in 1S1:.', door (J. D. II.
S: i ;iNEii'iiK, luit. -generaal. Meteen kaart.
Amsterdam, l'. X. van Kampen iv Zoon
l^llv>.
Juist veertig jiren geleden werd door den
lateren generaal \V. J. Knoop als l i.i der Ko
ninklijke Academie van vvleicchappen aan dat
college het voorstel ingediend tot liet uitgeven
eener volied nu verzameling van alle belangrijke
tut nu tuH aan het algemeen onbekend',;
beseii? i(iu:i, onze krij.;; geschie en i s b.'-trel'i'eüde''.
Bij r.ioi.de van Bjiihuizcn van den Brink wen!
oi:itr< ut dit voorstel uitgebracht ecu zi'-er
bolangri.k en za*knjk ra] po; t, (/.'w ^Lud.c;i en
M'he!sc:i OH.-r do v.iiieri. gescli. eu letteren
?lj d-.'i-1 bl. i-'l c. v ) ,v:uiriii aan hot slot o. a.
Ai'iun nin: Z'jU.iu \L';khi!'c:i uu-nuigd te /yii
Miii ileüviina.i.-:! vau !,e!.i'gr;';e b.m',v>!e!!en
\iiui' u,,ze k.-:j^s.;i.-si-;i:!.i!oi;i.i i!.vr.vi./i./. 'l'i hut
va,: <M.ig:-::d 'b:: a,ig :u ,; die ,;vl"r to,i
d,rzu.'keu ei', ,-,uv;-;re !'i,."i:g bei.end ie .:.ke;, '.
Ai. ?"'f.'i'U k'is (kr.;eii;ks ',--(>:.>M-1 b. vu:
dezer eeuw de wensch van de Koninklijke
Academie werd verwezenlijkt. Hij toch is het
hoogstwaarschijnlijk geweest, die het zooeven
bedoelde Koninklijk Bssluit heefc uitgelokt,
terw\jl wat zeker nog veel meer zegt wij
aan zijn groote liefde voor de studie der
krijgsgeschiedenis, gepaard aan bewonderenswaardige
werkkracht en toewijding, het verschuldigd zijn,
dat de nasporingen reeds zulke rijke vruchten
hebben gedragen.
Ofschoon door enkele wetenschappelijke man
nen aanvankelijk werd gevreesd, dat de heer
de Bas te veel hooi op de vork nam, hebben de
ui komsten de ietwat pessimistische beschouwin
gen omtrent de uitgestrektheid van het onder
zoek beschaamd, dank zij ook de medewerking
van die officieren, welke op verschillende plaat
sen de krijgshistorische gegevens in de provin
ciale en gemeentelijke arcniever, alsmede enkele
particuliere verzamelingen hebben bearbeid. Zoo
bleek o. a. het huis-archief van De. IS. J.
Baron van Heeckeren van Wass.enaer op het
kasteel Twickel rijk aan bescheiden voor d.n
tachtigjarigen oorlog, de zeeoorlogen met Enge
land, de krijgsbedrijven van Wassenaar Op
dam, den negenjarigen oorlog, de successie oor
logen enz.
Omtrent die nasporingen en studiën op
het gebied der Nederlandsen krijgsgetchiedenis"
zagen bereids twee jürverslagen het licht
terwijl een derde binnen kort te wachten is
welke genoegzaam getuigen met hoeveel succes
hier is gewerkt. Zao is tbass Let krijgskundig
archief rijk een Repertorium", waarin zijn
opgenoinende tittls van alle hetzij algemeen bt-keude,
hetzij zeldzaam voorkomende gedrukte werken,
overdrukken van upatellen, couranten-opstellen
en dergelijken betrekking hebbende op de
Nederlandsche krijgsgesctiiedenis en voorhanden
in de voornaamste bibliotheken van Rijks- eu
B.jzondeie archieven of verzamelingen. Tusschen
Oct. fbitl en Oiït. lb!)t> werd dii archief' o. a.
verrijkt met niet minder dan lot r, gister», bun
dels met excerpten, afschriften en gedrukte
siukken, grootendeels vei kregen door de noeste vlijt
van den heer de tUs eu van zijne verspreide
medewerkers. Voorloopige onderzoekingen in
het Buitenland zullen weldra meer gezette
riasporii gtn noodzakelijk mtkeu.
Veel is onze krijg^gi-schiedcuis alzoo aan de
heer de Bas verpiicür, eu da,t te meer, wijl hij
zich heeft weten te bepeiken tot nasporingen,
het aan anderen overlaiende de thans aan het
licht gebrachte gegevens te verwerken. Op
deze wijze kan nog veel van het verzuimde
worden goedgemaakt en zullen wij hamen korten
tijd betchikneii over eeu rijkdom van
bouvvtufl'eii als tot voor weinige jaren niet werd
vermoed.
Als een gelukkig verschijnsel mogen wij er
daaibij op wijzen, uat reods nu va:i die
bouwsteft'üii door enkele ollicu;reii een gretig ge
bruik wordt gemaakt, terwijl enkele standaard
werken wij noemen hier dat van den hier
iSauiou ovir den oor,og van 171)1 17','5 op het
grondgebied vau de Hepubhek uer Vereeiiigde
JNedenanden"' en dat vau den heer Koolemans
Beyuen over aeir veld'.ocht van ITU'J ge
noegzaam getuigen met hoeveel succes door
NedLTlandsche otticieren (Ie zoo zeer verspreide
bronnen zijn nagespoord en benut.
Aan den heer bab.on da:;ken wij mede eene
Geschiedenis vau het l^J Kegimeut Infanterie
van Lii:ie onder Keizer Napoleon i", we:ke
studie nu laatstelijk werd aangevuld door het
hierboven aangekondigde werk van den luitenant
generaal Schnuider.
Ken manusciip', getiteld Boknopt
Dagveihaal van deu veldtocht in Kolen en
Kusland, voor zooverre als door n,ij bijgewoond,
eu m ij u krijgsgevangenschap aldaar, 1S12, "la
en '14", gal aanluding tot het schrijven van
deze iJijJiage tot de gea-hiedeiiis vun een tr
regimenten llollandsche infanterie, d e in het
MapoleuhtiscUo tijdvak zooveel hebben bijge
dragen tot deu roeui van de frau.che
krijgstcharen. E'.-n goede kaart is aan het wufcje
toegevoegd eu iu a.Ie tipzichten kunnen wij
den generaal -chneidor da: kbaar zijn voor
hetëeeu hij ons in zijne studie bood. Op dui
delijke wy/.e schetst hij ons dtf ge'Ctiicdei.is
van" dit iuginiuit tijdens deu tocht naar
Kusland en den ondergang bij Borisow, terecht
genoemd een der meest eervolle wapei.teiten
van vroegi-ren en lateren tijd, welke iii de
geschiedrolleüzijn te, boek gesteld."
lloe dankbaar nu ook. wij uefreuren bot
nochtans dat de hooggeachte schrijver niet
tevens Lel yeuceiu ,, i.it^veibaai ' heelt gepu
bliceerd. Kveu belangwekkend t, cu als de
tactische en stratogitcüe bijzonderheden van
dien veldtocht raar Buslar.d, ;s iu.t hjde:! en
s rijden van de mindere ollicieren en so.daten,
die voor het overgroote iK'öl op di! ijsvelden
van lïiu-laiid den dn jd voudt-ii, uieer door
uitputting en ellende dan duor bet vijandelijk
'oud.
in hetiUgverbaïl: \Vijwaren
i/n in euii ne;eligi;ii toesta: d,
t zooWi'i duor Kou ie en gebrek
lileedingstukken als door
De mo..db( huetten waren
,.v,1.1; li.,:..i i.'i^t-, ri'.":r; ,.:v:'
evt "g riiimou lijd niet meer
inK' ru..,;i ni'.'el met water en
had van 1887 strgrlers, en daarna in verschil
lende ontmoetingen en geve<hteu nog aanmer
kelijk verliezen leed, telde den 27 November,
toen het op nieuw tegen de Russen oprichte,
346 man onder de wapenen. Het verloor dien
dag 206 man, gesneuvelden en gewonden,
zood*t na het gevecht de sterkte niet meer
bodroeg dan 140 man.
Toen het regiment by Keizerlijk derreet van
21 Januari 1813 werd opgeheven telde het
no^ slecb's 38 man, welke den veldtocht hadden
medegemaakt.
Uit Thiers' Histoire du Consulat et de
l'Empire" kenden wij wel is waar menige
«pisole uit den ondergang van het groote
leger, doch nog veel aangrijpender daa de
keurij gestyleenle opstellen vanden Franschen
Staatsman zij'i de bijzonderhe len ons geschetst
ii h't oropgi smukt dagverhaal van den
hollandschen o fieier.
A. N. J. F.
NIEUWE UITGAVEN.
«Internationale Bibliotheek". EMIT.E DF.
LAVELEYE ILd eigendom en zijne oorspron
kelijke mnnen. Vrij bewerkt door F. DO.MELA
NIKUWENUUIS. Amsterdam, S. L. van Looy.
Wetenschappelijke getuigenis teyen de vivi
sectie. Voorafgegaan duor eene studie over
prof. dr. LAWSOX TAIT. Drukkerij «Vrede".
Votidel's Lucifer. Translated from the Dutch
by LEOSARO CHARLES VAX Nori'E.v, illustrated
by J«"fM A.MITS 1898. Coi.t. Publishing Co
New- Vork and Londen.
»Victor Charbonntl Levensinrichtirg," met een
inleidend woord van P. H. HUGENHOI.TZ Jr..
C. L. G. Velde, Amsterdam.
Selietsen uit de kazerne, door HENKI MEIJEE.
Rotterdam, G. Dtlwel & Co.
H'ij>l»ii't over de toestand dor werklieden
in de bouwbedrijven ta Amsterdam, uitgebracht
door de commissie van onderzoek, benoemd
door deu geinsfinteraal in zijne vergadering
van ,'iO Juni 18!)7, bestaand»! uit de heeren
L. Sjrrurier, voorzitter; mr. I'h. l'alkenburg,
secretaris; C. V. Gerritsen, dr. C. W.Janssen,
W. van der VI.et, leden. 1898. Veikrijjjbaar
bij het bureau voor statistiek, li.iadhuis, Amst.
Jïen iinin occr Hilda van Stii/lenbur;/'' door
Pater FAMILAS. Uitgegeven te Haarlem door
H. D. Tjeeuk Willink.
A/f/cincene Grondstellingen door HERBKRT
Si'KXCEit. Naar de vijfde Ei gelsche uilgave
vt-rtaatd door Mr. TH. VAX TRICIIT. Amsterdam.
S. L. van Looy.
Ijicalii'tli, tooneelstuk in drie bedrijven, door
A.vro.\ SMIT. Amersfoort, Valkhofl'en v. d. Drie?.
/'VrtHct.scn da llimini. Treurspel van
Sn.vio l'iii.i.ico. Uit het Italiaans vertaald in
Xederlai.ds proza door A. M. Koi.r.nwi.ix N^.
Amerefourt, Valkhofl' en Vau den Dries.
Inhoud van Tijdschriften.
Tuul en Ldleren. }~) Sept.: J. A. F. L.
Baron van eeckeren. Nog een en ander over
Vrondel : II. Vondel als lofdichter; III. Het
toonefil, Vondel en da kerk ; Ome toekomst.
(G. Kalf) ; J. A. Worp, Nederlandehe Don
Juan Drama's; Schatlelik Klassicisme. (Otto
Bt-haghel) ; l'rof. dr. J. Franck, Schriften zuf
Limburgischen Sprachsnnd Litteratur ; Runen.
(W. L:iti); Wultila'a Spelling. (W. Luit):
Als de bok op de haverkist.
-Kifjcn }fii(tril No. Wi: Leonie, door Louise
B. ., XVliI. Dd Vlootrevue, door A. G. B.,
met afbeeldingen naar teekeningen van W. O.
J. Nieuwenkamp. Een staatsman uit de
Gouden Eeuw, door S.*Kalff, jicet pertiet, I.
lv:n paar kijkjes in het ho.-pitaal te Kota
Railja, met af beeldingen.?Teleurstellii g, door
Ja i de Kijker. Verscheidenheid. i''euiiletor.
Z>:> 103011 wij
ovi.r bet algem
vi.'«wa
>;'dsel
ij:i!.(lcl..k vii.
«Dankie juit'rouw ! U spaart me een beetje werk !"
ki.i- .,:!-:: ee. n:idd,d ;
va:, de il,'?ee;i.ig 'u ?- ; ?:! uit,-.-. r>
|).- beer K'no 'j) wa-; l.:i ii'-.-l; k :
iii..eii::::!e:i ru-t (ie «. oi.c!u.i;e vu;; ;'.-!?!.
Ai ;--'U 'i:: daari:: :i:v,!-cn;!; ?? i;.::-";
ecnig geldelijiu: i p. nVri: gen Icieen, die
xuude:, z.l. \\'.'\ bi:.-'t;r:! /..j:'., l ):i l.-r bc!
s,.i>rtg.-:'j:-..- sliekkii -.-, h,.-tvv(.'i:; i:i l
p i.r payi'r .-:i g:"':1'-" rau 'de !-!j :i in ;>». '.»oi
lirl in-i /ii-li v. fi'krii k :uïi ziea 11'de'Aê;
va': di K.üiiiiklijlu: A 'auemi,; Xuii -.v.irdo '.
vcrvual. a!:!.;,.,is dn mi;.i ,'er van o .ring v
vkliiard;zieb :,en-;;i om ,'n en s- igo ovt'nvegMig te
jiemen" hu1..1 ?!?' z.n.'ïhet l est kon worden tot
sta:.d uebiii' iii. eiïUi:; i'Cn. pi'ii.';::i.-in:: g nAliKCH
vij de' >;it.,!ive van iipyck's j i'irn.U itU' r don
Ji;i"pitei:i L,i !,.'-> ijk ?.;i;i,kr. Bij die efnc proi
fmi:ii:-g i.uv.-t bit toe:), heia.".-'. lilijven. eu zeo
'?irgcu :",':'iicu'\v jaren vuoibij, w-nnn de
bnoit;i.i::L' i ie i N,',;;1!;:-!; i-i 1: ; kri'usgi seliiedi'.i.is werd
oi( rgc <;:i n aan eon paai" liet hebbers".
litn ^e!Lii.i-.ig- om::^.]^^'!' is daarop gevo gi.,
want niet aüf-en w-.rd bij Kuiiirklijk liesluit
van ^1 April Ih'.il g,leilgekeur.i, dat een onder
zoek /nu word' n :nge;-toid naar ilc in
verschillci.de archieven aanwezige historische gegevens,
maar /ells kennen -,vij sinds korten tijd een
,,liiiecteiu- vau het krijgskui dig archief' van den
gireialen-stat". Vergissen wij ons niet, dan is
liet in hoofdzaak aan dien titularis, den gepen
sioneerden kolonel van den generaien-stat F.
de Bas te ('anker, dat nrg vóór het einde
lili erde du a: mee
n v,eg . . . welk
z'r h \u, r mij op:
daten zul der
w.iiban hoerende, ge.ue) aals
nut. i'.iva'' t isti'U x.oi,di r
^n, do
. i' V'K!
eu te hoeden o-.n de voeten
h-di-r had het eersto het beste o:n
^'li;;'-,1' ?'."> lei' er.ido zic'i te
dekversi'iirik'i'diik
n koude; velen x.-ïg
i rif t (U.ie zakker. i.uoi.uHtoi', virsclieurdo
slrooniattcn enz.; aebtkkig die i:ug eer, stuKje
peis veroverd hadden. M
slagen iji'incn en diep ingi.
keu de nüb.'ior
bivakvun
velen bui
KiiüMijk
onze
keen
t over elkai.dtr
get ;ri.'zicb.ten
trokstihlnten in treurige
bevuige vuu (li'i; reuk der
:i l i."''iecl z-.v art. kropen
:\u:st lai:^s den Wg . . .
l avor.d mKrcaeerden w:j met
d"iviric'langs den grooteu weg cu
bivak:.>n mot onze door hongcrs!;ocd on koudo
afgiüiatte trocju-n in ecu dorp, vier uren van
Borisow. langs dezen wrg zagen wij vele doode
en met deu dood worstelende menschep. Het
was een gruwelijk gezicht: diegenen, welke door
zwakheid" niet verder konden on ter neder
vielep. werden oogeiiblikkclijk door hunne on
gelukkige lotgenoöten geheel nakend uitgekleed
en stierven alzoo een ellerdigen dood
Het lL>H:! regiment dat zes weken te voren
bij het verlaten van molcnsko nrg een sterkte
iiiiinmimiitmiiiHiitimiiiiiiiii»
CACHET S JE S
De Weduwnaar,
XA-Ui. LAUS DlLLIKG.
Slechts een half jaar waren zij gi trouwd
ccweest. Zij bewoonden ten kleii.e 'agi-woning,,
waarin ailts nieuw, mooi en sierlijk wa*, zooals
bij alle jonggchuwde menschcn.
Ilii WKS musicus, zij tcu zangvogeltje, dat
met een 1.and werkje voor htt laatn zat en
naarbaar mannetje uitketk, als hij vau zijn lesten
-Maur toen begon lu t vogeltje haar kopje te
laten Langen, het tjilpte niet meer en (.p eer.
goeden dag v as Let dood.
De jonge musicus was 's morgens uitgegaan
en Lij kwam pas laat in den namiddag weei
thuis. Hij had ilen huissleutel bij zich en deed
/rif de deur open. Het was zoo vreemd stil in
buis - - en zou slordig.
ii.tar liandweikje lag op den gri.nl, de
naaitafi:l was oingcvallen, en de huiskamer reok.
naar mip:.la. Hij In p (Ie eetkamer door. Op
d' ratel siuiideu n; g de oïcnmjtscii n van iiei.
ont.isijt, maai' i iet, d i ei. st me is je was m rger.s te zien,
.Met een h. klemd hart deed iiij de deur van
de slaapkamir open en bUuf als verstee'd op
den iliempel staai'. Op Let, bed, omit-r (ie
drapcr i INI van lichtgekleurd erelonne, ia.; zijn vrouw
Hel blonde Loofdie rustte zwaar np het kussoc
mei de sreboidiiurde 1u--se!iei,ze',si']*, Laar ooijet;
waren gcsl'iten en haar geziciiljt: was bleik.
/ol.devlli-1/ l.lrl k.
Ilii mv'.-p i:aar bami, die over den rand var.
hit b< d Lniu'. /.ij «as ijskoii'1.
A':!:a! Anna!''
(leen ani woord.
Vid schrik en ont/.d.ting vkog bij de trapper
af en rr^e'rec'it naar zijn sclioonomiers. -:he aan
lut M'd;:re. ei,L K: (ii.r s! ei w>;,.:: i.'-, l-'a'ir vo;, l
hij het dienstmeisje, dar, hem si.ikkei,d .ets ver
telde, dat, Lij niet verstond ei\ i.iit begreep.
A!-- in een droom liep hij ro.ul, en die droom
duurde verschuilen dagui. IKj ging niet, w-eer
naar liu>, maat blief tiij zijn schoonouders.
Dij wist, tei auwernood, wat er gebeurde,
liij had een tUuwe voorstelling ervan, dat, Lij
op f(n morgen m de kerk was, die ver-ieni
was met, nmlheiste candelabres, en dat middel!
in Let, ruim een zwarte kist stor.d niet (-en
menigte kransen eu bloemen erop, i u dat er
een toei-t>: :r.k werd gebonden en dat. er wen!
gezongen, -?en toen stond Lij bij de kerkdeur.
en een heelt: rij in het zwart irek'eede Leeren
drukten Leai de hand, de hemel wee'. \vaariun,
Daarna reed hij niet den predikant in een gesloten
lai.dauer achter den lijkwagen t.aar Let kerkhof
! eu daarop ging hij bij haar familie eten en
vcr' goot vele tranen. Maar lai gzamerLand was het,
alsof hij uit den droom ontwaakte, liij begon
zijn lessen weer te geven, maar ging nog steeds
niet wei r naar huis terug.
Op een goeden dag kwam hij op straat een van
zijn beste vrienden tegen, een jong luitenant.
Zij liepen een eind met elkaar veri'cr. .,Ik