De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 25 september pagina 8

25 september 1898 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

8 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1109 BoezemTriEiiien, (World.) Minister Alger. President Mac Kinley, Eeu (Le Pctit l'f(it:en<t-al.) Bismarck's mémoires. rarniée, (Uk.) Ook Bs sieren koieii raken door het aannemen van de levering voor de Bantamlijn, die verre boven haar beschik bare middelen ging, is reeds in ons blad op voorlichting van werkelijk deskundigen voor speld. Weet men daaibij dat zij toen aannam voor / 1.8G per dwarslegger terwijl zij, had zij willen overleggen met de andere houtcontractariten f 2.25 had kunnen bedingen, dan bestaat er reden voor de regeeiing om over deze maatschappij, die haar goedkoop levert en duur van haar koopt, zeer tevreden te zijn. Of de aandielhouders zich ook zoo in de handen zullen wrijven over het beleid?" Sta<ttpfond.-en zoo goed als geheel orver anderd. Zelfs de Oostenrijkers en Hongaren retireerdeu geen step oi,dai k* de aandacht die, door den moord op de keizerin, gevestigd werd op da minder goede kansen die de dynastie in het vooruitzicht stelt. Spanjaarden alleen avanceerden wat. De October coupon zal betaali worden. Eett schuldregeling zal LU wellicht volgen. * * * B. te G. Omtrent de W. ('oe ik u op merken dat dezer dagen uit N. York per draadbericht het voornemen werd meegedeeld cm het surplus groot 400 duizend dollars tot vermindering der vlottei.de schuld te be steden. Het bestuur schynt het voornemen te hebben : eeist alle loopende schulden betalen en dan pas mag dividenduitkeeiing ter sprake komen. De noteering moge hierdoor tijdelijk wat gedrukt worden, de basis voor financieel beheer, die op deze wijze gelegd kan worden, is nietteminn goed. De omzetting zou ik r.iet aanraden. Hebt u de dividend-aankondiging de vorige week gelezen V De laatst door u genoemde M. en 2e pref. zou ik nog houden. II. te G. Onder de gegeven algemeene om standigheden komt het me wenschelijk voorde door u genoemde stukken te u uden of wél bert'iiis vei kooporder tégen, inkoopprijs als liruite, te geven. Als a leen op de bijzondere aangelegenheden mocht worden gel< t, zou ik nu reeds tot ungelhniteerden verkoopadviseeren. Waarom geen beter speculatief papier genomen, bijv. Louisville's Dank voor uw waardeerend schrijven. Ve"lang r.u niet het onderste uit de kan van de F. W. S., Alhier. Dat trof. De vorige week deelde ik juist de dividendbetaling op eenige amerik. sp. mede. De Groene komt in zoo vele banden en or.der de lezers zijn tr veler, die gaarne zelfs:andige berekeningen en vergelij kingen maken; daarop heb ik ook te letten. Het kan uw bedoeling niet zijn, hun wenschen te vtroi.ach'zamen. Dat zou niet beleefd zijn. * * # Brieven voor deze rubriek te zenden aan inijn adres. D. STIGTK.U. A'dam, Alrxanderkade J. '2'2 Sept. ''.>*. BOEKA.ANKONDIGING. Isten October a.s. te Rotterdam in het gebouw ] der vennootschap. De inlevering der stukken moet plaats hebben vóór 29 dezer, 'k Ben j benieuwd naar de resultaten in verband met , het volgende bericht in de Soerabsyasche Ct. van 27 Juli. Bij de heden gehouden inschrijving voor het houtaankapperceel Mapring heeft de Nederlaudscb-Indische Houtaankap-maatschappij ingetchreven voor / 20.50. De Liem Siang kongsie voor / 18.60, terwyl ook inschrijvingsbiljetten waren ingekomen voor / 18.50, / 17.60 en f 15.50. De taxatie van het Boschwezen bedroeg ? 13.00 als minimum pr;;s, zoodat voor den geheelen voorraad door de Nederlandsck-In dische ? 70000 meer besteed wordt dan de ramirg was. Dat deze maatschappij in den knel zou gejVc'is/wu'/ycra en tfiiilicii ui> het (/iliicil dei' JS cd t )iuii:ltr!ic krijyxycxh icdeitM. Eerste en tweede jaarverslag ('s Gravenhage. cobr. van Cleef.) 'Uil l'.'iïe l!f<)i>n/'iil? llvlluiidtdic [nfniiierie in i;ml<iinl in 1S1:.', door (J. D. II. S: i ;iNEii'iiK, luit. -generaal. Meteen kaart. Amsterdam, l'. X. van Kampen iv Zoon l^llv>. Juist veertig jiren geleden werd door den lateren generaal \V. J. Knoop als l i.i der Ko ninklijke Academie van vvleicchappen aan dat college het voorstel ingediend tot liet uitgeven eener volied nu verzameling van alle belangrijke tut nu tuH aan het algemeen onbekend',; beseii? i(iu:i, onze krij.;; geschie en i s b.'-trel'i'eüde''. Bij r.ioi.de van Bjiihuizcn van den Brink wen! oi:itr< ut dit voorstel uitgebracht ecu zi'-er bolangri.k en za*knjk ra] po; t, (/.'w ^Lud.c;i en M'he!sc:i OH.-r do v.iiieri. gescli. eu letteren ?lj d-.'i-1 bl. i-'l c. v ) ,v:uiriii aan hot slot o. a. Ai'iun nin: Z'jU.iu \L';khi!'c:i uu-nuigd te /yii Miii ileüviina.i.-:! vau !,e!.i'gr;';e b.m',v>!e!!en \iiui' u,,ze k.-:j^s.;i.-si-;i:!.i!oi;i.i i!.vr.vi./i./. 'l'i hut va,: <M.ig:-::d 'b:: a,ig :u ,; die ,;vl"r to,i d,rzu.'keu ei', ,-,uv;-;re !'i,."i:g bei.end ie .:.ke;, '. Ai. ?"'f.'i'U k'is (kr.;eii;ks ',--(>:.>M-1 b. vu: dezer eeuw de wensch van de Koninklijke Academie werd verwezenlijkt. Hij toch is het hoogstwaarschijnlijk geweest, die het zooeven bedoelde Koninklijk Bssluit heefc uitgelokt, terw\jl wat zeker nog veel meer zegt wij aan zijn groote liefde voor de studie der krijgsgeschiedenis, gepaard aan bewonderenswaardige werkkracht en toewijding, het verschuldigd zijn, dat de nasporingen reeds zulke rijke vruchten hebben gedragen. Ofschoon door enkele wetenschappelijke man nen aanvankelijk werd gevreesd, dat de heer de Bas te veel hooi op de vork nam, hebben de ui komsten de ietwat pessimistische beschouwin gen omtrent de uitgestrektheid van het onder zoek beschaamd, dank zij ook de medewerking van die officieren, welke op verschillende plaat sen de krijgshistorische gegevens in de provin ciale en gemeentelijke arcniever, alsmede enkele particuliere verzamelingen hebben bearbeid. Zoo bleek o. a. het huis-archief van De. IS. J. Baron van Heeckeren van Wass.enaer op het kasteel Twickel rijk aan bescheiden voor d.n tachtigjarigen oorlog, de zeeoorlogen met Enge land, de krijgsbedrijven van Wassenaar Op dam, den negenjarigen oorlog, de successie oor logen enz. Omtrent die nasporingen en studiën op het gebied der Nederlandsen krijgsgetchiedenis" zagen bereids twee jürverslagen het licht terwijl een derde binnen kort te wachten is welke genoegzaam getuigen met hoeveel succes hier is gewerkt. Zao is tbass Let krijgskundig archief rijk een Repertorium", waarin zijn opgenoinende tittls van alle hetzij algemeen bt-keude, hetzij zeldzaam voorkomende gedrukte werken, overdrukken van upatellen, couranten-opstellen en dergelijken betrekking hebbende op de Nederlandsche krijgsgesctiiedenis en voorhanden in de voornaamste bibliotheken van Rijks- eu B.jzondeie archieven of verzamelingen. Tusschen Oct. fbitl en Oiït. lb!)t> werd dii archief' o. a. verrijkt met niet minder dan lot r, gister», bun dels met excerpten, afschriften en gedrukte siukken, grootendeels vei kregen door de noeste vlijt van den heer de tUs eu van zijne verspreide medewerkers. Voorloopige onderzoekingen in het Buitenland zullen weldra meer gezette riasporii gtn noodzakelijk mtkeu. Veel is onze krijg^gi-schiedcuis alzoo aan de heer de Bas verpiicür, eu da,t te meer, wijl hij zich heeft weten te bepeiken tot nasporingen, het aan anderen overlaiende de thans aan het licht gebrachte gegevens te verwerken. Op deze wijze kan nog veel van het verzuimde worden goedgemaakt en zullen wij hamen korten tijd betchikneii over eeu rijkdom van bouvvtufl'eii als tot voor weinige jaren niet werd vermoed. Als een gelukkig verschijnsel mogen wij er daaibij op wijzen, uat reods nu va:i die bouwsteft'üii door enkele ollicu;reii een gretig ge bruik wordt gemaakt, terwijl enkele standaard werken wij noemen hier dat van den hier iSauiou ovir den oor,og van 171)1 17','5 op het grondgebied vau de Hepubhek uer Vereeiiigde JNedenanden"' en dat vau den heer Koolemans Beyuen over aeir veld'.ocht van ITU'J ge noegzaam getuigen met hoeveel succes door NedLTlandsche otticieren (Ie zoo zeer verspreide bronnen zijn nagespoord en benut. Aan den heer bab.on da:;ken wij mede eene Geschiedenis vau het l^J Kegimeut Infanterie van Lii:ie onder Keizer Napoleon i", we:ke studie nu laatstelijk werd aangevuld door het hierboven aangekondigde werk van den luitenant generaal Schnuider. Ken manusciip', getiteld Boknopt Dagveihaal van deu veldtocht in Kolen en Kusland, voor zooverre als door n,ij bijgewoond, eu m ij u krijgsgevangenschap aldaar, 1S12, "la en '14", gal aanluding tot het schrijven van deze iJijJiage tot de gea-hiedeiiis vun een tr regimenten llollandsche infanterie, d e in het MapoleuhtiscUo tijdvak zooveel hebben bijge dragen tot deu roeui van de frau.che krijgstcharen. E'.-n goede kaart is aan het wufcje toegevoegd eu iu a.Ie tipzichten kunnen wij den generaal -chneidor da: kbaar zijn voor hetëeeu hij ons in zijne studie bood. Op dui delijke wy/.e schetst hij ons dtf ge'Ctiicdei.is van" dit iuginiuit tijdens deu tocht naar Kusland en den ondergang bij Borisow, terecht genoemd een der meest eervolle wapei.teiten van vroegi-ren en lateren tijd, welke iii de geschiedrolleüzijn te, boek gesteld." lloe dankbaar nu ook. wij uefreuren bot nochtans dat de hooggeachte schrijver niet tevens Lel yeuceiu ,, i.it^veibaai ' heelt gepu bliceerd. Kveu belangwekkend t, cu als de tactische en stratogitcüe bijzonderheden van dien veldtocht raar Buslar.d, ;s iu.t hjde:! en s rijden van de mindere ollicieren en so.daten, die voor het overgroote iK'öl op di! ijsvelden van lïiu-laiid den dn jd voudt-ii, uieer door uitputting en ellende dan duor bet vijandelijk 'oud. in hetiUgverbaïl: \Vijwaren i/n in euii ne;eligi;ii toesta: d, t zooWi'i duor Kou ie en gebrek lileedingstukken als door De mo..db( huetten waren ,.v,1.1; li.,:..i i.'i^t-, ri'.":r; ,.:v:' evt "g riiimou lijd niet meer inK' ru..,;i ni'.'el met water en had van 1887 strgrlers, en daarna in verschil lende ontmoetingen en geve<hteu nog aanmer kelijk verliezen leed, telde den 27 November, toen het op nieuw tegen de Russen oprichte, 346 man onder de wapenen. Het verloor dien dag 206 man, gesneuvelden en gewonden, zood*t na het gevecht de sterkte niet meer bodroeg dan 140 man. Toen het regiment by Keizerlijk derreet van 21 Januari 1813 werd opgeheven telde het no^ slecb's 38 man, welke den veldtocht hadden medegemaakt. Uit Thiers' Histoire du Consulat et de l'Empire" kenden wij wel is waar menige «pisole uit den ondergang van het groote leger, doch nog veel aangrijpender daa de keurij gestyleenle opstellen vanden Franschen Staatsman zij'i de bijzonderhe len ons geschetst ii h't oropgi smukt dagverhaal van den hollandschen o fieier. A. N. J. F. NIEUWE UITGAVEN. «Internationale Bibliotheek". EMIT.E DF. LAVELEYE ILd eigendom en zijne oorspron kelijke mnnen. Vrij bewerkt door F. DO.MELA NIKUWENUUIS. Amsterdam, S. L. van Looy. Wetenschappelijke getuigenis teyen de vivi sectie. Voorafgegaan duor eene studie over prof. dr. LAWSOX TAIT. Drukkerij «Vrede". Votidel's Lucifer. Translated from the Dutch by LEOSARO CHARLES VAX Nori'E.v, illustrated by J«"fM A.MITS 1898. Coi.t. Publishing Co New- Vork and Londen. »Victor Charbonntl Levensinrichtirg," met een inleidend woord van P. H. HUGENHOI.TZ Jr.. C. L. G. Velde, Amsterdam. Selietsen uit de kazerne, door HENKI MEIJEE. Rotterdam, G. Dtlwel & Co. H'ij>l»ii't over de toestand dor werklieden in de bouwbedrijven ta Amsterdam, uitgebracht door de commissie van onderzoek, benoemd door deu geinsfinteraal in zijne vergadering van ,'iO Juni 18!)7, bestaand»! uit de heeren L. Sjrrurier, voorzitter; mr. I'h. l'alkenburg, secretaris; C. V. Gerritsen, dr. C. W.Janssen, W. van der VI.et, leden. 1898. Veikrijjjbaar bij het bureau voor statistiek, li.iadhuis, Amst. Jïen iinin occr Hilda van Stii/lenbur;/'' door Pater FAMILAS. Uitgegeven te Haarlem door H. D. Tjeeuk Willink. A/f/cincene Grondstellingen door HERBKRT Si'KXCEit. Naar de vijfde Ei gelsche uilgave vt-rtaatd door Mr. TH. VAX TRICIIT. Amsterdam. S. L. van Looy. Ijicalii'tli, tooneelstuk in drie bedrijven, door A.vro.\ SMIT. Amersfoort, Valkhofl'en v. d. Drie?. /'VrtHct.scn da llimini. Treurspel van Sn.vio l'iii.i.ico. Uit het Italiaans vertaald in Xederlai.ds proza door A. M. Koi.r.nwi.ix N^. Amerefourt, Valkhofl' en Vau den Dries. Inhoud van Tijdschriften. Tuul en Ldleren. }~) Sept.: J. A. F. L. Baron van eeckeren. Nog een en ander over Vrondel : II. Vondel als lofdichter; III. Het toonefil, Vondel en da kerk ; Ome toekomst. (G. Kalf) ; J. A. Worp, Nederlandehe Don Juan Drama's; Schatlelik Klassicisme. (Otto Bt-haghel) ; l'rof. dr. J. Franck, Schriften zuf Limburgischen Sprachsnnd Litteratur ; Runen. (W. L:iti); Wultila'a Spelling. (W. Luit): Als de bok op de haverkist. -Kifjcn }fii(tril No. Wi: Leonie, door Louise B. ., XVliI. Dd Vlootrevue, door A. G. B., met afbeeldingen naar teekeningen van W. O. J. Nieuwenkamp. Een staatsman uit de Gouden Eeuw, door S.*Kalff, jicet pertiet, I. lv:n paar kijkjes in het ho.-pitaal te Kota Railja, met af beeldingen.?Teleurstellii g, door Ja i de Kijker. Verscheidenheid. i''euiiletor. Z>:> 103011 wij ovi.r bet algem vi.'«wa >;'dsel ij:i!.(lcl..k vii. «Dankie juit'rouw ! U spaart me een beetje werk !" ki.i- .,:!-:: ee. n:idd,d ; va:, de il,'?ee;i.ig 'u ?- ; ?:! uit,-.-. r> |).- beer K'no 'j) wa-; l.:i ii'-.-l; k : iii..eii::::!e:i ru-t (ie «. oi.c!u.i;e vu;; ;'.-!?!. Ai ;--'U 'i:: daari:: :i:v,!-cn;!; ?? i;.::-"; ecnig geldelijiu: i p. nVri: gen Icieen, die xuude:, z.l. \\'.'\ bi:.-'t;r:! /..j:'., l ):i l.-r bc! s,.i>rtg.-:'j:-..- sliekkii -.-, h,.-tvv(.'i:; i:i l p i.r payi'r .-:i g:"':1'-" rau 'de !-!j :i in ;>». '.»oi lirl in-i /ii-li v. fi'krii k :uïi ziea 11'de'Aê; va': di K.üiiiiklijlu: A 'auemi,; Xuii -.v.irdo '. vcrvual. a!:!.;,.,is dn mi;.i ,'er van o .ring v vkliiard;zieb :,en-;;i om ,'n en s- igo ovt'nvegMig te jiemen" hu1..1 ?!?' z.n.'ïhet l est kon worden tot sta:.d uebiii' iii. eiïUi:; i'Cn. pi'ii.';::i.-in:: g nAliKCH vij de' >;it.,!ive van iipyck's j i'irn.U itU' r don Ji;i"pitei:i L,i !,.'-> ijk ?.;i;i,kr. Bij die efnc proi fmi:ii:-g i.uv.-t bit toe:), heia.".-'. lilijven. eu zeo '?irgcu :",':'iicu'\v jaren vuoibij, w-nnn de bnoit;i.i::L' i ie i N,',;;1!;:-!; i-i 1: ; kri'usgi seliiedi'.i.is werd oi( rgc <;:i n aan eon paai" liet hebbers". litn ^e!Lii.i-.ig- om::^.]^^'!' is daarop gevo gi., want niet aüf-en w-.rd bij Kuiiirklijk liesluit van ^1 April Ih'.il g,leilgekeur.i, dat een onder zoek /nu word' n :nge;-toid naar ilc in verschillci.de archieven aanwezige historische gegevens, maar /ells kennen -,vij sinds korten tijd een ,,liiiecteiu- vau het krijgskui dig archief' van den gireialen-stat". Vergissen wij ons niet, dan is liet in hoofdzaak aan dien titularis, den gepen sioneerden kolonel van den generaien-stat F. de Bas te ('anker, dat nrg vóór het einde lili erde du a: mee n v,eg . . . welk z'r h \u, r mij op: daten zul der w.iiban hoerende, ge.ue) aals nut. i'.iva'' t isti'U x.oi,di r ^n, do . i' V'K! eu te hoeden o-.n de voeten h-di-r had het eersto het beste o:n ^'li;;'-,1' ?'."> lei' er.ido zic'i te dekversi'iirik'i'diik n koude; velen x.-ïg i rif t (U.ie zakker. i.uoi.uHtoi', virsclieurdo slrooniattcn enz.; aebtkkig die i:ug eer, stuKje peis veroverd hadden. M slagen iji'incn en diep ingi. keu de nüb.'ior bivakvun velen bui KiiüMijk onze keen t over elkai.dtr get ;ri.'zicb.ten trokstihlnten in treurige bevuige vuu (li'i; reuk der :i l i."''iecl z-.v art. kropen :\u:st lai:^s den Wg . . . l avor.d mKrcaeerden w:j met d"iviric'langs den grooteu weg cu bivak:.>n mot onze door hongcrs!;ocd on koudo afgiüiatte trocju-n in ecu dorp, vier uren van Borisow. langs dezen wrg zagen wij vele doode en met deu dood worstelende menschep. Het was een gruwelijk gezicht: diegenen, welke door zwakheid" niet verder konden on ter neder vielep. werden oogeiiblikkclijk door hunne on gelukkige lotgenoöten geheel nakend uitgekleed en stierven alzoo een ellerdigen dood Het lL>H:! regiment dat zes weken te voren bij het verlaten van molcnsko nrg een sterkte iiiiinmimiitmiiiHiitimiiiiiiiii» CACHET S JE S De Weduwnaar, XA-Ui. LAUS DlLLIKG. Slechts een half jaar waren zij gi trouwd ccweest. Zij bewoonden ten kleii.e 'agi-woning,, waarin ailts nieuw, mooi en sierlijk wa*, zooals bij alle jonggchuwde menschcn. Ilii WKS musicus, zij tcu zangvogeltje, dat met een 1.and werkje voor htt laatn zat en naarbaar mannetje uitketk, als hij vau zijn lesten -Maur toen begon lu t vogeltje haar kopje te laten Langen, het tjilpte niet meer en (.p eer. goeden dag v as Let dood. De jonge musicus was 's morgens uitgegaan en Lij kwam pas laat in den namiddag weei thuis. Hij had ilen huissleutel bij zich en deed /rif de deur open. Het was zoo vreemd stil in buis - - en zou slordig. ii.tar liandweikje lag op den gri.nl, de naaitafi:l was oingcvallen, en de huiskamer reok. naar mip:.la. Hij In p (Ie eetkamer door. Op d' ratel siuiideu n; g de oïcnmjtscii n van iiei. ont.isijt, maai' i iet, d i ei. st me is je was m rger.s te zien, .Met een h. klemd hart deed iiij de deur van de slaapkamir open en bUuf als verstee'd op den iliempel staai'. Op Let, bed, omit-r (ie drapcr i INI van lichtgekleurd erelonne, ia.; zijn vrouw Hel blonde Loofdie rustte zwaar np het kussoc mei de sreboidiiurde 1u--se!iei,ze',si']*, Laar ooijet; waren gcsl'iten en haar geziciiljt: was bleik. /ol.devlli-1/ l.lrl k. Ilii mv'.-p i:aar bami, die over den rand var. hit b< d Lniu'. /.ij «as ijskoii'1. A':!:a! Anna!'' (leen ani woord. Vid schrik en ont/.d.ting vkog bij de trapper af en rr^e'rec'it naar zijn sclioonomiers. -:he aan lut M'd;:re. ei,L K: (ii.r s! ei w>;,.:: i.'-, l-'a'ir vo;, l hij het dienstmeisje, dar, hem si.ikkei,d .ets ver telde, dat, Lij niet verstond ei\ i.iit begreep. A!-- in een droom liep hij ro.ul, en die droom duurde verschuilen dagui. IKj ging niet, w-eer naar liu>, maat blief tiij zijn schoonouders. Dij wist, tei auwernood, wat er gebeurde, liij had een tUuwe voorstelling ervan, dat, Lij op f(n morgen m de kerk was, die ver-ieni was met, nmlheiste candelabres, en dat middel! in Let, ruim een zwarte kist stor.d niet (-en menigte kransen eu bloemen erop, i u dat er een toei-t>: :r.k werd gebonden en dat. er wen! gezongen, -?en toen stond Lij bij de kerkdeur. en een heelt: rij in het zwart irek'eede Leeren drukten Leai de hand, de hemel wee'. \vaariun, Daarna reed hij niet den predikant in een gesloten lai.dauer achter den lijkwagen t.aar Let kerkhof ! eu daarop ging hij bij haar familie eten en vcr' goot vele tranen. Maar lai gzamerLand was het, alsof hij uit den droom ontwaakte, liij begon zijn lessen weer te geven, maar ging nog steeds niet wei r naar huis terug. Op een goeden dag kwam hij op straat een van zijn beste vrienden tegen, een jong luitenant. Zij liepen een eind met elkaar veri'cr. .,Ik

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl