Historisch Archief 1877-1940
6
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1114
niet om der dingen-wille, die in het boek
moeten komen als nuttig en leerzaam, zouden
dit werk van heel wat voornamer gehalte maken.
En toch, enkele goede regels z\jn er wel, als
b.v. deze:
De zon straalde over het golvend gros-bruine
en rood met geel gespikkelde landschap en
deed hier en daar een zandige plek schitteren
of er licht brandde. De lucht trilde boven
de heuveltjes, als 's winters boven de warme
kachel. Heel in de verte boven een donkergroen
dennenbosch stak een torentje uit; de leien
schoten aan n kant stralen af, of
hetbrandspiegels waren."
Maar dergelijke, wel niet superbe dan
toch behoorlijke regels vervloeien dadelijk weer
in den aangenamen praatstijl. 't Is of de schrijvers
zich telkens herinneren dat zij eigenlyk schrij
ven om te onderwijzen en dat zij dus niet te
veel aan hun gevoelslyriek mogen toegeven,
dat zij de bloemen en vlinders en de hei en
bosschen niet mogen beschreven zooals zij het
zelf voelen, maar alleen het moeten doen om
anderen dat schoons duidelijk te maken, wat
zeker praktisch en pedagogisch, in dat geval
misschien wel noodzakelijk is.
Een dichter, die een dergelyk boek zou
schrijven, bracht er, nuchter beschouwd, wel
licht weinig van terecht, hoewel dichters toch
de mooie dingen altijd het mooist weten te
zeggen. En dan moet gezegd worden dat de
zorgzame behandeling, de journalistieke toch
wel even litteraire toon, de uitstralende liefde
tot het onderwerp en bovenal de voelbare
frischheid, waarvan dit geschrijf zoo heerlijk en
rein getuigt, deze boekjes stempelen tot het
allerbeste wat w\) nu voor kinderen al hebben.
Deze luchtig-verhalende, klare beschrijvingen
zyn heel wat beter dan de wilde kinderromans,
beter dan de boeken van Aimard, beter dan
het liefelijk geknutsel van sentimenteelerige
mislukte schrijvers, en beter dan al wat er voor
leesgrage jonge meisjes en jonge jongens in
deze dagen naar den drukker wordt gezonden.
Dit werk staat er hoog boven, oneindig hoog,
omdat het zuiver en oprecht de liefde wekt
voor wat in het bestaande, 't altijddurende
schoonste zal blijven: de liefde voor dat schoone,
onovertrefbare in de natuur.
De heeren Heymans en Thysse zorgden zelf
voor vele illustraties, en dit geteeken is lang
niet onverdienstelijk. Ook van anderen zijn er
in opgenomen.
Met de manier van kleuren kan ik mij
moeielyk vereenigen. Ik zie bloemen, planten,
vogels en vlinders heel anders, de kleuren meer
vervaagd, meer iel en donzig, of ook wel, als
ze hel zijn, meer heftig uitstralend. Maar hier
zal misschien het artistieke eveneens terzijde
moeten geschoven worden voor de bij de hand
liggende voordeelen van precies en hard en
afgepast te kleuren.
En mogelyk komen later (niet het aller
schoonste daagt in-eens) wel jonge schilders
en schilderessen, die nu bij honderdtallen
on verkoopbare doeken bepenseelen, om deze
intelligente natuurbespieders téverblijden met
wat aquarellen waaruit het sentiment van de
natuur en niet de kleurenverf het sterkst tot
ons spreekt.
Maar, zooals ze er nu liggen, mogen we al
tevreden zijn met deze boekjes over vogels
en vlinders, of mos en varen, over bloemen en
planten. Pedagogen en leden van schoolcom
missies die voor prijsboeken hebben te zorgen.
mogen wel dankbaar hunne bestellingen uit
reiken. En ook ouderen kunnen ze met genoegen
lezen en er nog meteen iets uit leeren.
G. VAN HULZEN.
*) Van vlinders, vogels en bloemen, tweede
druk 1898, uitgave W. Versluys.
Mr. J, Morgan de Groot.
De auteur van de romans Daïen Jiouton
de rose is tegenwoordig in Engeland gevestigd,
heeft er het laatstgenoemd verhaal omgewerkt
tot The Lotus flower en daarmede, getuige
kritieken in een aantal bladen (The Man
chester Courier, The Aberdeen Journal, The
Dundee Courier, enz.) een flink succes behaald.
De St. James's Budget heeft zijn portret opge
nomen en hem verzocht, zich te laten inter
viewen. Mr. Morgan de Groot's typisch ant
woord was: «Woensdagmorgen zal ik in
Kensington Garden wandelen en het zal my genoegen
doen, u daar te ontmoeten."
«Precies op het bepaalde uur," vervolgt de
interviewer, »zag ik een langen gentleman op
mij af komen, en van de groene bank op
staande, vroeg ik:
»Mr. Morgan de Groot ?"
»Zoo heet ik. How do you do ? Zullen wij
een eindje opwandelen ? Ik houd van niets
liever dan van wandelen."
«Behalve misschien van romanschrijven."
»0, u komt terstond op het doel af. Xu
ja, ik geloof dat ik het meest van schrijven
houd j maar ik wandel veel, en als ik in Hol
land ben, kan ik uren achtereen over mijn
pachthoeven zwerven."
»U woont dus buiten ?"
»Soms. Ik houd meer van gras en boomen
dan van society. Ik beschouw mijn buiten
te Jaarsveld als eon soort hermitage; wanneer
ik daar vertoef, blijf ik geheel op mijzelf."
»Maar er is gezegd, dat uw inzicht van het
menschelijk karakter even juist als diep is ;
u moet dus veel menschelyke karakters ge
zien hebben."
»Ik heb veel gereisd."
»Maar dat alleen is niet voldoende, u moet
de natuurlijke gave hebben."
«Zeker, u zult wel geljjk hebben. Ik herinner
me, dat eens een dame, aan wie ik juist was
voorgesteld, m\j vroeg, de verschillende punten
van haar karakter te noemen; züwou er
dertien hebben. Ik stemde toe, op conditie
dat zij mij een handwerkje zou sturen, wanneer
al de punten juist uitkwamen. En kort daarna
ontving ik het werkje over de post."
»Was dat in Engeland ?"
»Neen, in Holland ; maar ik geloof dat het
mij hier even gemakkelijk zou zyn."
»Denkt u naar Holland terug te gaan ?"
»Alleen nu en dan, met vacantie. Ik zal mij
hier vestigen. Ik ben van Schotsche afkomst
en daarenboven maakt het gemis aan wetten
op het litterair eigendomsrecht het
onvoordeelig, in het Hollandsch te schrijven. Al
mijn toekomstige werken zullen in het Engelsch
geschreven zijn."
«Maar het moet u wel spy'ten, van zulk een
kring van bewonderaars als u op het vasteland
hebt, afscheid te nemen 1"
»Ja; daarenboven was ik ongerust er over,
hoe hier zou ontvangen worden; maar ten
slotte trekt slechte kritiek de lezers aan, en
men behoeft er niet bang voor te zijn."
«Vooral wanneer u van slechte kritiek geen
last hebt gehad."
«O, zóó gelukkig ben ik niet. Mijn eerste
boek heeft aan n kant onaangename bespre
king ondervonden, en daaraan ben ik heel wat
lezers verschuldigd. Een heer vertelde mij,
dat hij het boek op de aanbeveling van mijn
afmaker gelezen had. «Wanneer hij iets af
keurt, weet ik dadelijk dat het de moeite waard
is het te koopen."
ȟwerkt zeker heel hard ?"
«Ja, ik vind dat men veel werken moet. Dat
is mijn leven."
»U is dan blijkbaar niet getrouwd."
»Neen, antwoordde Mr. Morgan de Groot
lachend, maar men weet nooit wat gebeuren kan."
Victor tetanel.
VlCTOR ClIAKBOXXEL, LevC.>lS(t,'IH!ff.
Met inleidend woord van l'. II.
HUOEXHOLXZ Ju. Amst., Veldt.
Met bijzoiideren nadruk kunnen we den lezer
van dit Weekblad aanbevelen de kennismaking
met bovengenoemde vertaling van het boek van
Victor Charbonnel: La voloutc de vivre. De
rausclie schrijver is geen onbekende bij het
Nederlaudsche publiek. Men weet, dat ten ge
volge van het, mislukken van zijn plan, om bij
gelegenheid van de tentoonstelling ia Parijs in
1900 een tweede congres der godsdiensten in het
leven te roepen en ten gevolge van den strijd,
die hem als R. K. priester daarover van de zijde
der geestelijke oppermachten werd berokkend,
Charbonnel de gehoorzaamheid aan de kerk heeft
opgezegd en zich daarna onmiddellijk heeft ge
rangschikt onder de voorstanders van den vrijen,
geestelijken godsdien&t. Op zich zelf zou dit
feit reeds beteekenis hebben; doch het zeldzaam
geval doet zich hier voor, dat deze bekeerde
priester zonder Benige verdere verbittering tegen
de kerk, die hij verliet, getuigt van zijn eigen
godsdienstig leven en streven. Inderdaad, dat
maakt juist Charbonuel tot een hoogst sympa
thiek persoon. Bekeerde priesters zijn gewoon
lijk geen beminnelijke menschen. Ze kunnen
meestal niet nalaten, telkens en telkens weder
hunne oude grieven te voorschijn te halen en
aan een verbittering toe te geven, die, hoe be
grijpelijk ook, hun hart en gemoed niet altijd
versiert. Hoe talloos velen hunner, die hun
gansche verder leven blijven voortgaan, met de
kerk te bestrijden, die ze om des gewetens wille
verlieten en die er een welbehagelijk genot in
blijven smaken, om de zonden dier kerk, waar
van ook zij de slachtoffers waren, aan de wereld
te toonen en door de gekleurde glazen van
hunne fantaisie de verschrikkelijke dingen, die
ze zelf ondervonden, in het breede uit te meten
maar daardoor gevaar loopen exceptioneele feiten
te generaliseeren. Niet dat ook zulke polemische
naturen hun recht van bestaan missen. Doch
hooger is het standpunt van hem, die eenmaal
met het gezag der kerk gebroken hebbende,
haar eenvoudig laat voor hetgeen ze is en zon
der in eeuwigdurende recriminatiën te vervallen,
getuigen wil van eigen nieuw en heerlijk geloof.
Zulk een zeldzaam hoogstaande geest is, blij
kens dit boek, Victor Charbonnel. Het is hem,
afgezien van elk kerkgeloof of elke richting,
alleen te doen om het leven der ziel. Hoe diep,
edel en warm, hoe vrij, verdraagzaam en onbe
krompen zijn zieleleven zich uit, elk hoofdstuk
geeft daarvan bewijs, uit eiken regel straalt
liet ons tegen. Wel lost liij niet op het groot
probleem van het menschelijk leven, dat ook de
ziel haar werkkring vinden moet in de praktijk
en toch in de stilte in het verborgene moet
verkeeren. Maar daarvoor is hij ook terecht
een mysticus genoemd en tegenover de woelige
drukte vau het leven blijft de mystiek als een
eeuwig bloeiende roos haar waarde behouden.
Het huidige zieleleven werpt, gelijk Lucilius in
den Spectator vau 22 Oct. 11. ook naar aan
leiding vau dit sehoone boekske opmerkte, een
lieflijk avondrood op het eind der 19e eeuw *).
Want waarheid is het, wat onlangs in een
Rundschau-nommer een ernstig Duitsch wijs
geer, met name von Euken, heeft getuigd: ij
al de aanwinst, waarop de 19e eeuw kan roe
men, is de menschheid op het gebied van het
innerlijk leven het spoor bijster geworden."
Van de hooge waarde daarvan zoo onbe
krompen en vrij door een oud-priester te hooren
getuigen, doet het hart goed. De vraag, of de
schrijver geheel oorspronkelijk is, doet hier minder
ter zake. Hij heeft zijn eigen religieus denken
opgebouwd aan de werken der groot-meesters
in die gedachte, aan een Emerson, een Tolstoï,
een Maeterlinck. Die zijn hem innigst verwant;
wat hij zelf uitspreekt over de ziel is vaak
niet anders dan parafraseering van de gedachten
dier groote mannen. Van moreel standpunt uit,
oefent hij daarbij op den laatstgenoemde, hoe
diep ook door hem vereerd, rechtmatige en
ernstige kritiek (bl. 95?97).
Kortom, al hopen we niet, dat onze letter
kunde zal overladen worden door dergelijke
lectuur, daar er voor de gezonde ziel der men
schen praktische onderwerpen genoeg zijn, die
onze hoogste belangstelling moeten gaande
maken; in den nu eenmaal vloeienden stroom
van min of meer mystieke geschriften is de
arbeid van Charbonnel zeer op zijn plaats eu
zal het niemand berouwen, indien hij, door dezen
geleid, een wat dieperen blik in eigen ziele
leven leert slaan.
Charbonnel behoort niet tot degenen, die het
reeds verkregen hebben, maar tot de zoekenden eu
worstelenden van ons geslacht. Vandaar dat ook
niet alles glashelder zijn kan en dat hij zich zelf
zeer goed bewust is, dat enkele dingen nog zeer
nevelachtig voor hem zelven zijn. Doch wie
wandelt er thans in het volle licht? Wie met
dien waan tot ons kwam, zou zeker niet het
vertrouwen van ons geslacht winnen. Het is
al veel, wanneer er hier en daar een enkele
lichtstraal valt in de duisternis van het heden.
Als zulk eeu medestrijder en medeworstelaar
om de hooge idealen des leveus te blijven be
houden, begroeten we met innige sympathie
dezen bekeerden priester. Hugenholtz deed een
goed werk, hem ook door zijn voorwoord tot
deze vertaling bij ons in te leiden. Mochten
Charbonnel's frissche woorden over ziel- eu
zieleleven, over karakter en geweten, over religie
en ideaal, in muzikale taal geschreven en zoover
het mogelijk was, in goed hollandsch terug
gegeven, heinde en verre weerklank vinden!
Meersen, 24/10, .'98. Du. Nuuorr.
*) Waarom moest Lucilius iu dat artikel hier
en daar in een spottoon vervallen, zijuer eu
den Spectator ouwaard?
Trademarll
THEE - E. BRANDSMA.
TrademarJs
KOLMELU COBB1EBE,
-A.M.SXKKIJAM.
Groot Beddenmagazjjn.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafelljes, Babybascnles, etc.
elc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
Cacaofabriek Mexico".
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
van
KINADRUPPELSvanDr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzucht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f l.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
? 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
KANNIHG, Ben Haag.
PHILIPPONA KETELAAR,
JÏO JPt JB 1'KR.llVCMKR.
KAL VERSTRAAT l« 6, AMSTERÜAJf.
SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden.
f Piinilfilrililiiilil^ l
CACAO
wordt door bevoegde autoriteiten geroemd als de beste,
zuiverste en gezondste.
DRIMT HOLLANDIA" TAFELWATER.
tailooze Yenn. HYGIÉA"
te AMSTERDAM.
Goedgekeurd bij Kon. Besl. van 21 Mei 1897, No. 63.)
Kantoor en Hoofd-magazijn:
ROKIN 128 o.d. Ned. Bank (Telephoon 1884).
Magazijnen:
CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT 98, hoek
Overtoom (Telephoou 1349).
KLOVENIERSBÜRGWAL 2, hoek
Nieuwmarkt (Telephoon 1979).
!
S
«D
PO
Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van
ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING
als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz.
statie- ai tjlpeculumtafels en <§toelea, eaz.
Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen.
Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten.
Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz,
EEN IG ADRES voor het vervoer van Zieken en
Gekwetsten per Raderbrancard (met luchtbanden) volgens tarief,
zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten.
GO
O
w
P
«1
i-t
tn;
es
Nieuwendijk 174, Amsterdam.
TELEPHQQN 328.
Groote verscheidenheid iii gemaakte Zijden en
Stoffen COSTLUMROKKEN totzeer voordecligcprij/en.
Lange met Pels gevoerde DAMES PELER1NES,
VEEREN BOAS,PELTERÏJEN,GLACËHANDSCHOENEN,
PARAPLL1ES, etc. etc.
Groote keuze in HALTES NOUVEAUTÉS
Zijden en Stoffen.
Biljartballen
Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens,
Queuen, Pommeramen en verdere
Biljart-Artikelen, En-gros brj A. OVERES, 's-Hertogenbosch.
Koopt oude Ballen tegen hoogen prtfs.
VRAAG de Oottiijt-, 8okadekruid- en ^emb@rko«k
B. J. LINDEBOOM & ZONEN,
Fabriek ds Nederlander",
Prinsengracht 579,
AMSTERDAM.
Verzending naar alle landen. Vraag
PrijsBrutstl 18917***^, courant. Gouden Medaille Amsterd. 1S95
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Kun'nMijk ISeshiit van 3 December 18!).">, A'". 38.
Maatschappelijk Kapitaal/' 1,800,000,
Directeuren: Mr. C. L. SCOÏT eu Mr. PAUL L. MULDKR.
Commissarissen: W. J. GEKRTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amaferd/im; Ih.Jn.VA's
OKUNS, Amsterdam; J. (!. VAN GOKNH, ''xOrarciiliage; Dr. N. J. llALliKKTSMA, llotterdam; Prof.
Dr. W. KAI-TKIJX, Utrecht; Mr. J. LTTDKN, Amsterdam; Prof. l)r. J. A. C. OUDEMANS, Utrecht;
,l!ir. K. VAX KKKXKN, Zeist «n K. W. HcoTT, Amxtenlum.
De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
Heden verscheen:
Een Broer uit de-n-Oost,
DOOK
CONRAD YAN DE IIEDE.
Warendorfs Novellen-Bibliotheek No. 105.
EEN MAATSCHAPPELIJK
SCHIPBREUKELING,
DOOR
A. S. H. BOOMS.
Warendorfs Novellen-Bibliotheek No. 104.
l?i-jjts l O e
Uitgave van
VAN HOLKEMA & WARENDORF,
Amst