De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1898 30 oktober pagina 6

30 oktober 1898 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

6 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1114 niet om der dingen-wille, die in het boek moeten komen als nuttig en leerzaam, zouden dit werk van heel wat voornamer gehalte maken. En toch, enkele goede regels z\jn er wel, als b.v. deze: De zon straalde over het golvend gros-bruine en rood met geel gespikkelde landschap en deed hier en daar een zandige plek schitteren of er licht brandde. De lucht trilde boven de heuveltjes, als 's winters boven de warme kachel. Heel in de verte boven een donkergroen dennenbosch stak een torentje uit; de leien schoten aan n kant stralen af, of hetbrandspiegels waren." Maar dergelijke, wel niet superbe dan toch behoorlijke regels vervloeien dadelijk weer in den aangenamen praatstijl. 't Is of de schrijvers zich telkens herinneren dat zij eigenlyk schrij ven om te onderwijzen en dat zij dus niet te veel aan hun gevoelslyriek mogen toegeven, dat zij de bloemen en vlinders en de hei en bosschen niet mogen beschreven zooals zij het zelf voelen, maar alleen het moeten doen om anderen dat schoons duidelijk te maken, wat zeker praktisch en pedagogisch, in dat geval misschien wel noodzakelijk is. Een dichter, die een dergelyk boek zou schrijven, bracht er, nuchter beschouwd, wel licht weinig van terecht, hoewel dichters toch de mooie dingen altijd het mooist weten te zeggen. En dan moet gezegd worden dat de zorgzame behandeling, de journalistieke toch wel even litteraire toon, de uitstralende liefde tot het onderwerp en bovenal de voelbare frischheid, waarvan dit geschrijf zoo heerlijk en rein getuigt, deze boekjes stempelen tot het allerbeste wat w\) nu voor kinderen al hebben. Deze luchtig-verhalende, klare beschrijvingen zyn heel wat beter dan de wilde kinderromans, beter dan de boeken van Aimard, beter dan het liefelijk geknutsel van sentimenteelerige mislukte schrijvers, en beter dan al wat er voor leesgrage jonge meisjes en jonge jongens in deze dagen naar den drukker wordt gezonden. Dit werk staat er hoog boven, oneindig hoog, omdat het zuiver en oprecht de liefde wekt voor wat in het bestaande, 't altijddurende schoonste zal blijven: de liefde voor dat schoone, onovertrefbare in de natuur. De heeren Heymans en Thysse zorgden zelf voor vele illustraties, en dit geteeken is lang niet onverdienstelijk. Ook van anderen zijn er in opgenomen. Met de manier van kleuren kan ik mij moeielyk vereenigen. Ik zie bloemen, planten, vogels en vlinders heel anders, de kleuren meer vervaagd, meer iel en donzig, of ook wel, als ze hel zijn, meer heftig uitstralend. Maar hier zal misschien het artistieke eveneens terzijde moeten geschoven worden voor de bij de hand liggende voordeelen van precies en hard en afgepast te kleuren. En mogelyk komen later (niet het aller schoonste daagt in-eens) wel jonge schilders en schilderessen, die nu bij honderdtallen on verkoopbare doeken bepenseelen, om deze intelligente natuurbespieders téverblijden met wat aquarellen waaruit het sentiment van de natuur en niet de kleurenverf het sterkst tot ons spreekt. Maar, zooals ze er nu liggen, mogen we al tevreden zijn met deze boekjes over vogels en vlinders, of mos en varen, over bloemen en planten. Pedagogen en leden van schoolcom missies die voor prijsboeken hebben te zorgen. mogen wel dankbaar hunne bestellingen uit reiken. En ook ouderen kunnen ze met genoegen lezen en er nog meteen iets uit leeren. G. VAN HULZEN. *) Van vlinders, vogels en bloemen, tweede druk 1898, uitgave W. Versluys. Mr. J, Morgan de Groot. De auteur van de romans Daïen Jiouton de rose is tegenwoordig in Engeland gevestigd, heeft er het laatstgenoemd verhaal omgewerkt tot The Lotus flower en daarmede, getuige kritieken in een aantal bladen (The Man chester Courier, The Aberdeen Journal, The Dundee Courier, enz.) een flink succes behaald. De St. James's Budget heeft zijn portret opge nomen en hem verzocht, zich te laten inter viewen. Mr. Morgan de Groot's typisch ant woord was: «Woensdagmorgen zal ik in Kensington Garden wandelen en het zal my genoegen doen, u daar te ontmoeten." «Precies op het bepaalde uur," vervolgt de interviewer, »zag ik een langen gentleman op mij af komen, en van de groene bank op staande, vroeg ik: »Mr. Morgan de Groot ?" »Zoo heet ik. How do you do ? Zullen wij een eindje opwandelen ? Ik houd van niets liever dan van wandelen." «Behalve misschien van romanschrijven." »0, u komt terstond op het doel af. Xu ja, ik geloof dat ik het meest van schrijven houd j maar ik wandel veel, en als ik in Hol land ben, kan ik uren achtereen over mijn pachthoeven zwerven." »U woont dus buiten ?" »Soms. Ik houd meer van gras en boomen dan van society. Ik beschouw mijn buiten te Jaarsveld als eon soort hermitage; wanneer ik daar vertoef, blijf ik geheel op mijzelf." »Maar er is gezegd, dat uw inzicht van het menschelijk karakter even juist als diep is ; u moet dus veel menschelyke karakters ge zien hebben." »Ik heb veel gereisd." »Maar dat alleen is niet voldoende, u moet de natuurlijke gave hebben." «Zeker, u zult wel geljjk hebben. Ik herinner me, dat eens een dame, aan wie ik juist was voorgesteld, m\j vroeg, de verschillende punten van haar karakter te noemen; züwou er dertien hebben. Ik stemde toe, op conditie dat zij mij een handwerkje zou sturen, wanneer al de punten juist uitkwamen. En kort daarna ontving ik het werkje over de post." »Was dat in Engeland ?" »Neen, in Holland ; maar ik geloof dat het mij hier even gemakkelijk zou zyn." »Denkt u naar Holland terug te gaan ?" »Alleen nu en dan, met vacantie. Ik zal mij hier vestigen. Ik ben van Schotsche afkomst en daarenboven maakt het gemis aan wetten op het litterair eigendomsrecht het onvoordeelig, in het Hollandsch te schrijven. Al mijn toekomstige werken zullen in het Engelsch geschreven zijn." «Maar het moet u wel spy'ten, van zulk een kring van bewonderaars als u op het vasteland hebt, afscheid te nemen 1" »Ja; daarenboven was ik ongerust er over, hoe hier zou ontvangen worden; maar ten slotte trekt slechte kritiek de lezers aan, en men behoeft er niet bang voor te zijn." «Vooral wanneer u van slechte kritiek geen last hebt gehad." «O, zóó gelukkig ben ik niet. Mijn eerste boek heeft aan n kant onaangename bespre king ondervonden, en daaraan ben ik heel wat lezers verschuldigd. Een heer vertelde mij, dat hij het boek op de aanbeveling van mijn afmaker gelezen had. «Wanneer hij iets af keurt, weet ik dadelijk dat het de moeite waard is het te koopen." »üwerkt zeker heel hard ?" «Ja, ik vind dat men veel werken moet. Dat is mijn leven." »U is dan blijkbaar niet getrouwd." »Neen, antwoordde Mr. Morgan de Groot lachend, maar men weet nooit wat gebeuren kan." Victor tetanel. VlCTOR ClIAKBOXXEL, LevC.>lS(t,'IH!ff. Met inleidend woord van l'. II. HUOEXHOLXZ Ju. Amst., Veldt. Met bijzoiideren nadruk kunnen we den lezer van dit Weekblad aanbevelen de kennismaking met bovengenoemde vertaling van het boek van Victor Charbonnel: La voloutc de vivre. De rausclie schrijver is geen onbekende bij het Nederlaudsche publiek. Men weet, dat ten ge volge van het, mislukken van zijn plan, om bij gelegenheid van de tentoonstelling ia Parijs in 1900 een tweede congres der godsdiensten in het leven te roepen en ten gevolge van den strijd, die hem als R. K. priester daarover van de zijde der geestelijke oppermachten werd berokkend, Charbonnel de gehoorzaamheid aan de kerk heeft opgezegd en zich daarna onmiddellijk heeft ge rangschikt onder de voorstanders van den vrijen, geestelijken godsdien&t. Op zich zelf zou dit feit reeds beteekenis hebben; doch het zeldzaam geval doet zich hier voor, dat deze bekeerde priester zonder Benige verdere verbittering tegen de kerk, die hij verliet, getuigt van zijn eigen godsdienstig leven en streven. Inderdaad, dat maakt juist Charbonuel tot een hoogst sympa thiek persoon. Bekeerde priesters zijn gewoon lijk geen beminnelijke menschen. Ze kunnen meestal niet nalaten, telkens en telkens weder hunne oude grieven te voorschijn te halen en aan een verbittering toe te geven, die, hoe be grijpelijk ook, hun hart en gemoed niet altijd versiert. Hoe talloos velen hunner, die hun gansche verder leven blijven voortgaan, met de kerk te bestrijden, die ze om des gewetens wille verlieten en die er een welbehagelijk genot in blijven smaken, om de zonden dier kerk, waar van ook zij de slachtoffers waren, aan de wereld te toonen en door de gekleurde glazen van hunne fantaisie de verschrikkelijke dingen, die ze zelf ondervonden, in het breede uit te meten maar daardoor gevaar loopen exceptioneele feiten te generaliseeren. Niet dat ook zulke polemische naturen hun recht van bestaan missen. Doch hooger is het standpunt van hem, die eenmaal met het gezag der kerk gebroken hebbende, haar eenvoudig laat voor hetgeen ze is en zon der in eeuwigdurende recriminatiën te vervallen, getuigen wil van eigen nieuw en heerlijk geloof. Zulk een zeldzaam hoogstaande geest is, blij kens dit boek, Victor Charbonnel. Het is hem, afgezien van elk kerkgeloof of elke richting, alleen te doen om het leven der ziel. Hoe diep, edel en warm, hoe vrij, verdraagzaam en onbe krompen zijn zieleleven zich uit, elk hoofdstuk geeft daarvan bewijs, uit eiken regel straalt liet ons tegen. Wel lost liij niet op het groot probleem van het menschelijk leven, dat ook de ziel haar werkkring vinden moet in de praktijk en toch in de stilte in het verborgene moet verkeeren. Maar daarvoor is hij ook terecht een mysticus genoemd en tegenover de woelige drukte vau het leven blijft de mystiek als een eeuwig bloeiende roos haar waarde behouden. Het huidige zieleleven werpt, gelijk Lucilius in den Spectator vau 22 Oct. 11. ook naar aan leiding vau dit sehoone boekske opmerkte, een lieflijk avondrood op het eind der 19e eeuw *). Want waarheid is het, wat onlangs in een Rundschau-nommer een ernstig Duitsch wijs geer, met name von Euken, heeft getuigd: ij al de aanwinst, waarop de 19e eeuw kan roe men, is de menschheid op het gebied van het innerlijk leven het spoor bijster geworden." Van de hooge waarde daarvan zoo onbe krompen en vrij door een oud-priester te hooren getuigen, doet het hart goed. De vraag, of de schrijver geheel oorspronkelijk is, doet hier minder ter zake. Hij heeft zijn eigen religieus denken opgebouwd aan de werken der groot-meesters in die gedachte, aan een Emerson, een Tolstoï, een Maeterlinck. Die zijn hem innigst verwant; wat hij zelf uitspreekt over de ziel is vaak niet anders dan parafraseering van de gedachten dier groote mannen. Van moreel standpunt uit, oefent hij daarbij op den laatstgenoemde, hoe diep ook door hem vereerd, rechtmatige en ernstige kritiek (bl. 95?97). Kortom, al hopen we niet, dat onze letter kunde zal overladen worden door dergelijke lectuur, daar er voor de gezonde ziel der men schen praktische onderwerpen genoeg zijn, die onze hoogste belangstelling moeten gaande maken; in den nu eenmaal vloeienden stroom van min of meer mystieke geschriften is de arbeid van Charbonnel zeer op zijn plaats eu zal het niemand berouwen, indien hij, door dezen geleid, een wat dieperen blik in eigen ziele leven leert slaan. Charbonnel behoort niet tot degenen, die het reeds verkregen hebben, maar tot de zoekenden eu worstelenden van ons geslacht. Vandaar dat ook niet alles glashelder zijn kan en dat hij zich zelf zeer goed bewust is, dat enkele dingen nog zeer nevelachtig voor hem zelven zijn. Doch wie wandelt er thans in het volle licht? Wie met dien waan tot ons kwam, zou zeker niet het vertrouwen van ons geslacht winnen. Het is al veel, wanneer er hier en daar een enkele lichtstraal valt in de duisternis van het heden. Als zulk eeu medestrijder en medeworstelaar om de hooge idealen des leveus te blijven be houden, begroeten we met innige sympathie dezen bekeerden priester. Hugenholtz deed een goed werk, hem ook door zijn voorwoord tot deze vertaling bij ons in te leiden. Mochten Charbonnel's frissche woorden over ziel- eu zieleleven, over karakter en geweten, over religie en ideaal, in muzikale taal geschreven en zoover het mogelijk was, in goed hollandsch terug gegeven, heinde en verre weerklank vinden! Meersen, 24/10, .'98. Du. Nuuorr. *) Waarom moest Lucilius iu dat artikel hier en daar in een spottoon vervallen, zijuer eu den Spectator ouwaard? Trademarll THEE - E. BRANDSMA. TrademarJs KOLMELU COBB1EBE, -A.M.SXKKIJAM. Groot Beddenmagazjjn. Groote collectie Wiegen, Kinderledekanten, Luiermanden, Babytafelljes, Babybascnles, etc. elc. Vraagt geïllustreerde catalogus. Cacaofabriek Mexico". Cacaofabrikanten, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. van KINADRUPPELSvanDr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f l.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bij overmaking van een postwissel a ? 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek KANNIHG, Ben Haag. PHILIPPONA KETELAAR, JÏO JPt JB 1'KR.llVCMKR. KAL VERSTRAAT l« 6, AMSTERÜAJf. SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige Uitzetten en Luiermanden. Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden. f Piinilfilrililiiilil^ l CACAO wordt door bevoegde autoriteiten geroemd als de beste, zuiverste en gezondste. DRIMT HOLLANDIA" TAFELWATER. tailooze Yenn. HYGIÉA" te AMSTERDAM. Goedgekeurd bij Kon. Besl. van 21 Mei 1897, No. 63.) Kantoor en Hoofd-magazijn: ROKIN 128 o.d. Ned. Bank (Telephoon 1884). Magazijnen: CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT 98, hoek Overtoom (Telephoou 1349). KLOVENIERSBÜRGWAL 2, hoek Nieuwmarkt (Telephoon 1979). ! S «D PO Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. statie- ai tjlpeculumtafels en <§toelea, eaz. Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen. Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz, EEN IG ADRES voor het vervoer van Zieken en Gekwetsten per Raderbrancard (met luchtbanden) volgens tarief, zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten. GO O w P «1 i-t tn; es Nieuwendijk 174, Amsterdam. TELEPHQQN 328. Groote verscheidenheid iii gemaakte Zijden en Stoffen COSTLUMROKKEN totzeer voordecligcprij/en. Lange met Pels gevoerde DAMES PELER1NES, VEEREN BOAS,PELTERÏJEN,GLACËHANDSCHOENEN, PARAPLL1ES, etc. etc. Groote keuze in HALTES NOUVEAUTÉS Zijden en Stoffen. Biljartballen Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens, Queuen, Pommeramen en verdere Biljart-Artikelen, En-gros brj A. OVERES, 's-Hertogenbosch. Koopt oude Ballen tegen hoogen prtfs. VRAAG de Oottiijt-, 8okadekruid- en ^emb@rko«k B. J. LINDEBOOM & ZONEN, Fabriek ds Nederlander", Prinsengracht 579, AMSTERDAM. Verzending naar alle landen. Vraag PrijsBrutstl 18917***^, courant. Gouden Medaille Amsterd. 1S95 Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74, Goedgekeurd bij Kun'nMijk ISeshiit van 3 December 18!).">, A'". 38. Maatschappelijk Kapitaal/' 1,800,000, Directeuren: Mr. C. L. SCOÏT eu Mr. PAUL L. MULDKR. Commissarissen: W. J. GEKRTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amaferd/im; Ih.Jn.VA's OKUNS, Amsterdam; J. (!. VAN GOKNH, ''xOrarciiliage; Dr. N. J. llALliKKTSMA, llotterdam; Prof. Dr. W. KAI-TKIJX, Utrecht; Mr. J. LTTDKN, Amsterdam; Prof. l)r. J. A. C. OUDEMANS, Utrecht; ,l!ir. K. VAX KKKXKN, Zeist «n K. W. HcoTT, Amxtenlum. De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. Heden verscheen: Een Broer uit de-n-Oost, DOOK CONRAD YAN DE IIEDE. Warendorfs Novellen-Bibliotheek No. 105. EEN MAATSCHAPPELIJK SCHIPBREUKELING, DOOR A. S. H. BOOMS. Warendorfs Novellen-Bibliotheek No. 104. l?i-jjts l O e Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amst

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl