Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1116
Vaas, eveneens K. K. geestelijke, is verdeeld in
zes tafereelen, achtereenvolgens behandelende
enkele voorvallen uit het leven van den H.
Jpseph. De componist geeft, zooals gezegd, in
dit werk blijk van een buitengewoon talent.
Zeer schoon vooral is de behandeling van het
vocale gedeelte; zoowel de talrijke koren als
de solo's zijn zeer dankbaar geschreven. Maar
wat vooral het werk zoo aantrekkelijk maakt
is de eenvoud en oprechtheid, die er uit spreken.
In het tweede tafereel, bij de woorden Juich,
Joseph juich" weet de componist werkelijk
vreugde'onen aan te slaan, die treffend ziju in
hun kinderlijk vroom gejubel. In het derde
tafereel is het vooral het begin, een allerliefste
pastorale, dat de aandacht trekt, maar ook aan
het slot, bij het koraal krijgt men een grooten
indruk. Het vijfde tafereel Sterfbed van den H.
Joseph" is wel het belangrijkste en diepst gevoelde
van htt geheele werk. Zoowel in het solo- als in
het koorgedeelte slaagt de componist er bijzonder
goed in, den toehoorder te doen medegevoelen
wat hij zich heeft gedacht. Ten slotte is in het
laatste tafereel nog vermeldenswaard de
inlassching van eene volksmelodie ter eere van
Sint Joseph, welke melodie alle kenmerken
bezit om populair te worden.
Zooals ik reeds zeide, de compositie van den
heer van Schalk is een eerlijk, oprecht werk,
onopgesmukt en zonder pretentie. Wanneer de
componist er in slaagt, ich de kennis en routine
te verwerven, die noodig zijn voor eene moderne
instrumentatie, eene niet te onderschatten eisch
voor werken uit den tegenwoordigen tijd, dan
mogen wij van zijn schoon talent nog menigen
genrigen bloesem verwachten.
De uitvoering had plaats in de groote
Tivolizaal, onder leiding van den heer P. J. Jos.
Vranken met medewerking van het Utr. Sted.
Orchest en de heeren Karel Phlippeau en Jos.
M. Orelio, als solisten.
Allen deden hun best om de uitvoering goed
te doen slagen, zoodat de componist zeker wtl
tevreden zal geweest zijn over den uitslag.
ANT. AVERKAMP.
Stenn yoor we Kunstenaars.
A'd a m, 8 Nov. '98.
Geachte Heer Redacteur!
Met dankbaarheid vermeld ik het feit dat
mijn schryven in het Weekblad AA. 29 Oct.
groote belangstelling heeft gewekt. Tal van
brieven en bezoeken ontving ik, en vele voor
stellen zyn mjj gedaan. Het z\j my echter
vergund er op te wijzen, dat de weg tot ver
betering ran den toestand door müin mün
eerste schreven is aangewezen. Het steunen
der Maatschappij Arti et Atnicitiae en der
Ver. tot Bev. van Beeldende Kunsten, het zich
abonneeren op Nederlandsche geïllustreerde
tydschriften en het bij voorkeur koopen van
werken van jonge kunstenaars op tentoonstel
lingen en kunstbeschouwingen, dat is hetgeen
m. i. hulp zal brengen.
Myn oprechten dank aan hen die mij in
staat gesteld hebben eenigen steun te
verleenen, by sommigen den moed mede te ver
levendigen »Sapristi ! als er weer eens iets
verkocht is, de drie maanden achterstallige
atelierhuur betaald zijn, als er stevig gedineerd
is in de volksgaarkeuken, dan, ziet a ! dan is
onze jonge schilder weer een reus. Dan zal
bij toch dat ding gaan maken waarvoor by
de krabbels al had klaar gemaakt, maar dat
niet kon geschilderd worden omdat het doek
en raam 12 pop kostte en zy'n voorraad kon
tanten maar 12 centen bedroeg. Ha, wat zal
er gewerkt worden. Hy rust niet totdat het
klaar is."
Och kunstliefhebber, als het u dan aange
boden wordt, koop het dan, want waarachtig
dan is het r et weer de hoogste ty'd. Schrik
barend veel behoeft er niet betaald te worden.
En vraag den jongen figuurschilder dan of
hy soms ook portretten teekent of schildert.
Natuurlijk doet i dat. Laat hem dan uw portret
maken, en als het dan, laat ons zeggen, den
sfamilietrek!' toont, wees dan tevreden, en
overtuigd dat onze artist weer klaar is om
te probeeren een berg te verzetten. Hoop en
moed heeft hy dan weer.
En zoo komt hy er.
Zóó zy'n de meesten onzer groote meesters
er gekomen. Laat men zich nu maar niet
verdiepen in overdankingen van het vreeselyk
gevaar om by gebrek aan »kunstkennis" by
geval eens 40 il 50 gulden te hebben uitge
geven aan een jeugdigen strever waarby het
talent in den dop blijft. Dat geval is zoo
akelig niet. Er is waarachtig meer gewonnen
aan n echt kunstenaar die door tijdige aan
moediging voor ondergang bewaard wordt dan
dat er verloren wordt aan stakkerts die het
niet verder brengen. Dat komt van zelf
terecht.
Naast n waarachtig kunstenaar kan ik
best honderd prullen velen.
Ik wil summa summarum hiermede maar
aantoonen, dat de angst om door aanmoediging
een kunstenaars-proletariaat te scheppen nie
mand die de kunst van zy'n land liefheeft
mag verhinderen de jonge artisten met de
middelen die hem ten dienste staan te steunen.
U nogmaals dankende voor de verleende
plaatsruimte hoop ik dat de belangstelling in
onze jonge kunstenaars moge aanwakkeren en
een blijvende zal blijken, te zijn.
CAHEL L. DAKE.
Nog een Rembrandt in Nederland.
Onder allen, wien Nederland dank heeft te
weten, voor hetgeen zy voor de eer der
oudvaderlandsche kunst, in 't byzonder die van
Rembrandt hebben gedaan, mag Dr. A. Bredius
zeker de eerste genoemd worden, zoowel om
zyn studie aan de kunst gewijd, als om de
offervaardigheid betoond. Reeds werden door
hem naar het vaderland teruggevoerd zes
Rembrandt's. De moeder v. R. van 1629;
de vader v. R. van 1630 ; portret jong meisje
+ 1630. Verder oude vrouw 1656 en het
zoozeer beroemde stuk Homerus van 1663.
Thans weder werd hij door aankoop eigenaar
van het groote doek Daeid harpspelende voor
Saul, waardoor Nederland een schilderij
ryker werd, van een thans hier te lande niet
door Rembrandt vertegenwoordigd genre. Boven
dien is de heer Bredius nog in het bezit van
een stuk, dat door enkele bevoegden ook aan
Rembrandt wordt toegeschreven. Langzamerhand
zal reeds Bredius alleen met de gemeente
Amsterdam in staat zijn de kern van een ver
zameling voor een Rembrandtshuis aan te
bieden.
De Nachtwacht
Behalve de heeren Le Comte, F. P. ter
Meulen en Bles, wier meening omtrent een
doelmatige plaatsing en verlichting men in de
dagbladen heeft kunnen lezen, heeft ook de
heer Michel de bekende uit het trio: Bode,
Bredius, Michel zich over de Nachtwacht
in het Rijksmuseum uitgelaten. Wij halen
uit zy'n schrijven in het Handelsblad en de
N. R. Ct. uit de Gaeette des Beaux Arts
overgenomen, het volgende aan:
»En 1889 l'habile nettoyage de M. Hopman
avait rendu ?i la toile son aspect primitif;
mais sous Ie jour sépulcral oüelle tait
exposée, il tait absolument impossible d'apprécier
l'efficacitétres-réelle de cette delicate op
ration. La riche décoration de la Salie
Rembrandt, au Rijksmuseum, les tentures, les
inscriptions en lettres d'or dont elle est ornée,
témoignent, il est vrai, du prix qu'on attach
a la Ronde de nuit. Mais les essais réitérés
de chassis de verre et de velums destinés a
améliorer son clairage sont, jusqu'ii présent,
demeurés inutiles pour lui assurer !a seule
chose dont Ie tableau avait besoin: la lumière
qui permettrait de Ie bien voir. On l'admire
aujourd'hui au Musée municipal tel qu'il est,
dans tout son clat, et l'impressipn qu'il
produit est saisissante. Pour mieux juger du
contraste, Ie jour méaie de l'inauguration, en
sortant de l'Exposition Rembrandt je me suis
rendu a deux pas de Ja, au Rijksmuseum, ou,
une fois de plus, j'ai pu constater la tristesse,
la pauvretéabsolue de l'éclairage. A deux
heures de 1'après-midi, par un ciel sans nuages,
au sortir des places et des rues ensoleillées,
il semblait qu'on entrat dans une caverne."
De heer Ter Meulen concludeert:
»Den heer De Stuers moet worden toegege
ven, dat de verlichting van »De Nachtwacht"
in den allerlaatsten tijd op het Rijksmuseum
(al is dan ook dat hooge licht uit het Noorden
by blauwe lucht te blauw), goed mag genoemd
worden, mits men daarby alleen denke aan
de verlichting van het doek, niet aan den
indruk, dien het schüdery' op den beschouwer
moet maken.
Maar »De Nachtwacht" kan, om bovenge
noemde redenen, VOOR DEN BESCHOUWER nooit
tot zyjn recht Jcomen dan door verlichting van
links ter zijde".
De heer Bles meent een goede verlichting
gevonden te hebben; mits men aan deze drie
eischen voldoe:
l o. Dat de schildery 2 of minstens 1%
Rgnl. voeten hooger geplaatst worde op het
podium of voetstuk. Daardoor ryst het niet
alleen nader tot het bovenlicht, maar staat dan
niet langer geheel of byna gelijkvloers met den
beschouwer. In geen enkel der voornaamste
Europeesche Musea ontmoet men een kapitale
schildery' met levensgroote staande of zittende
figuren op den grond geplaatst! Misschien
wel op een der zolders. 2o. Dat ook zooveel
mogelijk van het bovenlicht gegeven worde,
zooveel ah de soliditeit van den dakbouw
slechts toelaat, en 3o. Ten einde de Nacht
wacht" alleen meer licht te schenken (hoewel
mij dit onnoodig voorkomt) een vrij kolossalen
reflector boven in de zaal aan te brengen
tegenover de schilderij, waarop alsdan de ge
concentreerde lichtstralen zouden kunnen
worden teruggeworpen.
Werfc van Tb, MolMer.
In het stedelijk Museum te Leiden blijft
tot den 13en November een tentoonstelling
geopend van schilderyen, teekeningen,
lithographieën etc. van den heer Theo Molkenboer.
Dat het nu reeds ty'd, en dat het hier ter be
schouwing gegevene belangrijk genoeg was voor
een eigen expositie, kan dunkt my met recht
betwijfeld worden. Voor de portretten die de
heer Molkenboer exposeerde, is het jammer,
dat zy in de zaal dier fraaie triptieken
zy'n geplaatst; want wie zich even van
de onaangename rood-bruine krytkleur der
beeltenissen van den jongen kunstenaar
omwendt tot de onvolprezen schoonheid
dier trekken op de schilderyen der
15deen 16de-eeuwers, hem zal het gemis
aan fijnheid en diepere expressie in
Molkenboer's werk terstond duidelijk worden.
Men. kan hierin wel een uiterlijk streven
onderkennen in de richting der groote
Vlaamsche en Duitsche meesters, maar de essence
dier kunst is op verre na niet bereikt. De
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademark
KOLDEÏEIJ i COBBïlRE,
»ft L, KI D S C H KBTR..»n
»" AJMHX1CJK,L)AM. «*"
Groot Beddenmagazijn.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafelljes, Babybascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
139 Bilderdijkstraat,
's-G EAVENHAGE,
J. BOETERS VAN L.ENNEP,
Directeur,
verzendt, na ontvangst
van postwissel, franco
door geheel Nederland :
Speculaas
a ? 3-iS per Blik, ? 0.95 verpakt in luxe trommel.
Ie soort 4.10 van i.io
Friesch?4.70 3 K gr. 1.20
HAAGSCHE BESCHUITJES, 2 blikje*, ?0.95.
Depots worden aan Concmestibleshan 'elaren verleend.
PHILIPPONA KETELAAR,
K A L, \ E R S T R A A T 166, AMSTERDAM.
SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden.
Eerste Nederlandse^ Hfpotleeltirieföanl,
gevestigd te 's-Gravenhage, Wagenstr. 43.
Directeuren: J. ROOSENBURG & C. H. BIERMAN,
De Bank verstrekt geld tegen matige rente {zonder vooruitbetaling)
onder eerste Hypothecair verband op Huizen en Landerijen en geeft,
zoolang de voorraad strekt, 4 put. Algemeene Hypotheekbrieven uit
in stukken van / 1000.?, ?5 0.?, en ? 100.?, interest l Januari en l Juli.
Door de overeenkomst die de Bank heeft gesloten met het «Algemeen
Administratie- en Trustkantoor" te Rotterdam worden de houders van
Algemeene Hypotheekbrieven onder meer gewaarborgd: dat de Bank
geen hooger bedrag aan Hypotheekbrieven kan uitgeven of in omloop houden,
dan de tot dukking daarvan strekkende waarden; dat de Hyp. inschrijvingen
zonder medewerking van het Algemeen Administratie- en Trustkantoor niet
mogen worden geroijeerd en dat zij, bij deconfiture der Bank, zonder hun
recht tegen de Bank te verliezen, een uitsluitend recht krijgen
op de Hyp. vorderingen waartegenover Al g. Hyp.-brie
ven zijn uitgegeven.
Prospectussen en nadere inlichtingen zijn te bekomen bij den Agent
Mr. J. C. BOAS, Amsterdam, Doelenstraat.
4 pCt. Algemeene Hypotheekbrieven verkrijgbaar by de Kassiers der
voornoemde Bank, de Heeren CRAMERUS & THEIJSE.
DRIMT IIOLLANDIA" TAFELWATER.
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Koninklijk Jiesluit run. 3 JÜeeeinbcr lS9"i, X'0. 38.
Maatschappelijk Kapitaal ? l,800,000.
Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAÜi, L. MULDER.
Comni)"ïSarissen: W. J. GEEKTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ. Amstenlum; Dr. JB. VAX
fiiiUNS, .-inisti-nium; J. O. VAX GOENS, 'üGrueeithage; Dr. S. J. HALBERTSMA, Jliittcniam; Prof.
Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Ur. J. A. C. OUDEMANS, L'trrcht;
Jiir. V. VAX KBEXEJT, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam.
UBF" De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
Cacaofabriek Mexico".
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
KINADRUPPELSvan Dr. DE VRIJ
Het krachtigst werkend middel tegec
Malaria (binnenkoortsen) algemeen?
zwakte, bloedarmoede en foleekzucht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
/ 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
van H. NANKING, Den Haag.
Heden verscheen:
De Candiüatanr-Van Bommel,
DOOR
IDOOTOR TTJiRlS.
Derde druk.
Met teekeningen van Joh. Braakensiek.
Prijs f I.?, gebonden f i.JLO.
Amsterdam, S. L. VAN[LOOY.
HELM-CHOCOLADE.
FONURS