Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1116
De justitie tegen iet leger.
(Moonshine.)
Het toestaan der herziening van het Dreyfus-proces.
Eerlijke bedoelingen ?
(der Floh. Wien.)
FRANKBIJK : »Ik hoop toch dat ge e'rlrjke bedoelingen hebt?"
DE GEKEKAAL : vZeker mijn schatje, je ziet immers dat ik den priester achter me heb ?"
Een open yraag,
Humoristische Sluiter ( Wien)
AKIAXXK : »Wat moet dat worden. Zijn het de Jesaïe'en F n de militairen, die
me er in willen houden of de revolutie, die me er uit wil hebben?"
Kiesclie
iil van een bekroonde os.
(Le Rn-c.)
Di: Os : »Xeen, neen ! Ik wil geen medaille.'"
Di: MAI;:I: : «Waarom niet V'
DK O- : -Omdat E>terbazy gedecoreerd is."
Een leyensreöslEr.
(l'ack)
»Toe Sam, ga jij nou 'r is in diep water en doe net of je verdrinkt '? Ik wou
'r is kyken of m'n hond je redt!
beteren. De exterieurs, kleine stukken, klom
men 38K tot 39K a 4034, de groote van
38 M tot 39%5. Ook de perpetueele kon nog
iets verbeteren. De vredes onderhandelingen
geven echter nog niet veel te hopen in be
paalde richting. Het goudagio is nog 45 pCt.
Sussen vast, waartoe de mededeeling uit Peters
burg, dat van ofricieele zijde de geruchten
aangaande nieuwe leeningsplannen worden
tegengesproken, heeft geholpen. Brazilianen
iets zwakker, het goudagio is ook hier nog
steeds nadeelig voor werkelijk belangrijke
verbetering. De \VA pets. Uruguay retireerden
van 43 tot 42. De daling van het zilver heeft
in verband met de groote circulatie van
teekenmunt, een ongunstigen invloed.
Voor de Koloniale credietinstcllingen en
cultuurondernemmfjen is minder voordeel dan den
vorigen keer te constateeren. De gewone aand.
der Cultuurmaatschappy Voratenlanden konden
de tot 60 gestegen noteering der vorige week,
niet handhaven; ze t taan thans 58%. De goede
suikeroogst belooft niettemin veel. Mocht '98
geen dividend toelaten, wat evenwel zwakjes
gehoopt wordt, voor '99 zou dit vrij zeker
mogen worden verwacht. Door wijziging der
statuten kan de maatschappij voortaan ook aan
mynontginning gaan doen.
Omtrent Kamyschet zal maandag of dinsdag
een definitief besluit genomen worden.
Tabakken weinig veranderd. Ddi aand. en
aand. A Langkat veel lager. Kotterdam-Deli
en Senembah daarentegen beter.
En Petroleum") Minder variaties dan
gewoonljjk. De Koninklijke stonden de vorige
week 278 a 300, nu 275 a 292. Voor zoovtr
de aandeelhouders, door blyvend gemis aan
volledige kennis van den stand der zaken kun
nen oordeelen, is deze noteering te hoog.
De balans en de winstrekening van The
Russian Petroleum and Liquid, l''uel Company,
Lim., onderzocht en goedgekeurd door
Chartered accountants, wijzen een zoo gunstig resul
taat aan, dat de verwachtingen, in het prospsctus
door de heeren Labouchère Oyens & Co. en
H. Oyens & Zonen uitgesproken, wordt over
treffen. Als het voorgestelde dividend in de
algemeene vergadering van 16 dezer wordt
goedgekeurd, zouden de houders der gewone
aandeelen in htt geheel 35 pCt. over 10 maan
den ontvangen. Dit komt overeen met een
jaarlijksch dividend van 42 pCt, terwijl nog
een beduidend winstbedrag gereserveerd wordt.
J\loenra Hnim iets vooruit. Langzaam gaat
gewoonlijk zeker.
Amerikaan che Sporen in goede stemming.
Enkele behaalden zeer beduidende voordeelen,
die uit de volgende vergelijking gemakkelijk
valt te overzien.
3 Nov. 10 Nov.
Atchison, gew. aand. . . . 12?4 13 '/i
dito pref. » ... 3H'i 37
Baltimore hio » ... 43;'s 45%
Central Pacific > . . . 21:,'i ^(>K
Denver & HioGrandepref.aand. .ri4/^ 5<>K
dito Irnpr. goud 5 pCt. . . 9^/6 95
Illinois Cent. Cerf. v. aand. . 101;'» JO8
St Louis & South W. IpCt.obl. 78Ha 79,'3
Louisville & Jeffer .... 85% 88
Louisville & Nashville . . . 56ri
St. Louis & San Franc. pr. aand. 60%
dito 2e » » 28 ;J
Missouri Kansas aand. . . . 30 34^
dito Ie hyp. obl. 4 pCt. . . 88"'< H!);'s'
Norfolk & Western .... -l!) 50;'i
Oregon. Non-cuw. A. ... 76K 79
dito incomebonus B eert.. . 57/s 60K
St. P. & Manitoba. Gert. aand. 167 16!)
Union Pacific C » » 31,7s 33 ,\'
dito Pref. » Mhe 67
Een bemoedigende, een prettig stemmende
vergelijkirg. Vervoer, hardel, industrie, alles
is nog steeds in goeden gang. De uitslag
der verkiezingen is geruststellend voor het
behoud van htt gezonde geld niet allcer>, maar
geeft uitzicht dat onder Mac Kinlf y aan her
vorming van het muntstelsel begonnen kun
worden. Ai hebben de Bland-bill en de in
1893 geschorste Sherman-Act, daiik zij de
enorm toegenomen behoefte aan ruilmiddelen,
niet bijzonder veel nadeelige gevolgen gehad,
normaal is de munttoestand toch nog niet.
Als het muntstelsel definitief goed goregeld
zal zijn, dan kan men de amerikaansche
waarden beoordeelen geheel zonder vrees voor
betaling in 40-cents-dollars. Thans immers
btaat het zilver nauwelijks op 2.8, waardoor
een verhouding tusschen goud en zilver wordt
aangewezen van l : 33 ruim; immers 9*3 (het
bekende getal) gedeeld door 28 gei ft een
quotiënt van 33.6 ! Als bij de munthervorming
nog een goede regeling van de
spoofwegtaiieven kan gevoegd worden onder het bestuur
van den tegenwoordigen president, dan zou
de geschiedenis wellicht later spreken van
Mac Kiriley, den Groote.
Het eerste dividendbewijs i.ler eert, v, pn f.
aand. Tnion Pacilic is betaalbaar niet / 3ii.ljS
en / 18.31.
liet lo.5.1e div. eert. Chieapo Hoek Island
kan goiéaüseerd worden voor / 3o,55. / 15,27'J
en / 3.15^.
'lriiii(nn:n nog al veranderd, voor het
meerendeel in de goede richting, A/n"/. "//i/i/'/rH
verbeterd»; van 165 tot 167, Moi//:il,'('i'ti> van
99 tot 1O2, Xed. Iitd. Atutd. v:ui i:;2,'J tot
131. O'^t-Ji/ni van lol tot Io7. X, i;-j<,ed
van 12J tot 13O, Hni/i/vclic A.m,! verminder
den echter van 151,'a tot 118 en
S.in/.irainj(./K c. van 122 tot 121.
\ an tic li/leii zien de Tni'L'xuu. t r
httvroolijkst uit. /ij avanceerden van 2.>:- tot 27!
/on Wilhelm ook voor do lotei.houders wat
meebrengt!1, in den \orai der verkregen toe
zegging van den Sultan omtrent hoogere pieaiiu
uitkeering ?
*
S. te L. T. Moeara-Enim. -!;2' pets. port.
tabaksoblig. en 4 pets. l»te hyp. St. l.ouis
South Wi stern.
II. Ned. Werk. Schuld is nu voor tijdelijke
beleggirig bizonder geschikt. Zij paart suliJiteit
aan goede kans op rijzing.
Ka. te 's II. Aan het tweede plan geef ik
de vooi keur. Fortuna heeft in u haar welbe
hagen. Blijf nu voorzichtig.
D. te M. Die rnpij is eerst in Mei 'H7 op
gericht. De ondervinding kan dus i>og niet
groot zijn. De vestiging van verschillende
magazijnen in de drukste winkelstraten schijnt
werkelijk op toenemend suc< es to wij/.en. Testen
het nemen van enkele aandeeltjes als die
slechts een betrekkelijk klein gedeelte van uw
vennegen vorderen bestuat geen bezwaar,
eer het tegendeel.
Viijei.'oan. Omtrent de eerst genoemde soort
vindt u boven eenige bizonderheden. Onder
de algemeen verbeterende omstandigheden, is
honden voorloopig aan te raden. Duurzaam
zou ik toch slechts een gedeelte v:in het ver
mogen, in die soorten beleggen. De risico's
meer verdeelen over verschillende groepen, is
meer voorzichtig.
Mevr. B. te A. Zie het antwoord aan S. te L.
en vooral dat hieronder.
Alexander Boersstr. Voorloopig nog niet.
Er is niettemin verbetering maar nog niet veel
van beteekenis. 3 pets Louisville oblig. zijn
solide en beloven nog wat.
E. te W. De volgende week.
Twello. Te laat voor dit nummer.
t *
Brieven voor deze rubriek aan mijn adres.
Amst, Alexanderkade 4, 10 Nov. '98.
D. STIGTBB.
HimiiiiMiiiittiiiHiiimiiimiMiiiiiMiiMiti
HiimmiiHiiMMiiiil»
Het Maandblad tegen de Vcrvahchhi;;en is
nu zijn 15den jaargang, AeJtei'iteinlermitionitle
des falnifications haar Uden jaargang inge
gaan, beide onder dezelfde redactie, Dr. Van
Hamel Roos en Harmens. Aangenaam is het,
in eenige rapporten geconstateerd te zien,
dat over 't algemeen de vervalschingen eer
verminderen dan verergeren. Wanneer de
tijdschriften nog meer verspreid werden, en
men nog meer de voortdurende conti61e van
deskundigen van zijn leveranciers eischte, zou
zeker deze toestand nog verbeteren.
BOEKAANKONDIGING.
Twee boeken over Zuid-Afrika.
Van Amsterdam naar Pretoria. Acht
Maanden in Zuid-Afrika. Door J. A.
WOU.MSER. Met 80 platen en portretten.
Amsterdam en Pretoria, Boekhandel
voorheen Hövekpr en Wormser.
De Voortrekkers, of het dagboek van Izak
i;an der ^Letwr. Een verhaal voor jonge
lieden, door J. D. KESTELT en N.
HOPHETE. Amsterdam en Pretoria, Boek
handel voorheen Höveker en Wormser.
Met bijzor.der veel genoegen hebben wij het
boek van den Heer Wormser doorgelezen. I,Iet
is eenvoudig geschreven, zonder literaire pre
tenties, die trouwens met de vele practische,
matter-of-f act mededeelingen, misschien ook
met de hier en daar ingestrooide, soms wel
wat verrassende stichtelijke beschouwingen
moeielijk te rijmen zouden zijn. Maar het
geeft een helder en duidelijk beeld van land
en lieden en het bevat menige opmerking,
waarmede zij die met Zuid-Afrika, hetzij in
persoon, hetzij op een afstand wenschen kennis
te maken, hier voordeel kunnen doen.
Zeer belangrijk is, juist van dezen schrijver,
die een bloeienden boekhandel te Pretoria
gevestigd heeft, het oordeel over de taal in
Transvaal en den Oranje-Vrijstaat. »De litte
ratuur" zoo schrijft hij »begint zich in
de Boerenkoloi i en gelukkig te ontwikkelen.
Mannen als eitz, van der Post, Postma, Van
der Walt, Aittor, Mei Brink, N. Hofmeyr,
Visscher en anderen doen hun land en hun
taal meer dienst dan zij zelven besiffen en
dan hier vermoed wordt.
»Dat eens het oud-IIollandsche element het
winnen zal al zal htt misschien nog stroo
men bloeds kosten komt mij ontwijfelbaar
voor. De Afrikaans'die taal vormt zich en
wacht slechts op haar schrijvers, of eigenlijk
op do gelegenheid voor haar schrijvers om
te schrijven. De helderheid van oordeel, het
gezonde verstand en de goede dosis humor,
den echten Afrikaners eigen, staan er borg
voor, dat de vele moeilijkheden goed kunnen
overwonnen worden en dat de taal veel van
haar naïviteit zal behouden, die haar vanden
Kederlandschen stam onderscheidt. Het
Afrikaansch klinkt niet leelijk, maar zangerig
en vloeiend. Men eindige met de moeite om
haar (? het V) in het corset van Nederland
te wringen en late haar zich zelve ontwik
kelen. Een Boer meent gewoonlijk dat bij
voor Neder^andsche ooren te slecht spreekt.
Laat men hem voelen, dat (r nogal ver
schil bestaat tussclun zijn woordenkeus en
zinbuiging en de uwe, dan gaat hij heel
kalm Engeisch praten. Maar wie tot hem zegt:
»\\'el je spreekt niet slecht Hollandscb, maar
goed Afrikaanse!); we hebben ieder een eigen
eigen taal, maar die twee zijn uk'i nauw ver
want, dat we elksêr woord voor woord ver
staan'', die heeft zijn hart gewonnen en be
hoeft niet te vriezen, dat hij verder Erigelsch
zal hooren."
»I)e Voortrekkers' zal onzen jongelieden,
voor welke het bestemJ is. zeker goed bevallen.
Onze stamverwanten in Zuid-Afrika hebben,
weinig meer d.in eene halve eeuw geleden,
een s rijd te voeren gehad, v a,".k evt u tragisch
en (liamalisch als die, van or.zu voorvaderen
tegen Spar je. Maar zij staan in alle opzichten
heel wat dichter !iij ons; hunne avonturen.
zullen den jongen legers heel wat meer belang
inboezemen dan die van melodramatische
Uoodhuider, Comanchen, Apachen of hoe zij
mogen heeten. Er klinkt wel wat veel rassen
haat uit de wijze waarop over KMl'ers en ...
Engclschen wordt gesproken, maar die uit
latingen geven aan het bootje een zekeren
f/oiil d/' lei'ruir on een stellig nitt 01 juiste
locale kleur. P.
NIEUWE UITGAVEN.
S/i'i'l.'i' Bi/uilen, rit het Zwtedsch van ANNA
W.('ii,i.N!)i:i,-'., door L'ii. WJ.IMUN. Amsterdam,
I'. \. v. Kampen r-n Zoon.
'I'ii'lnni. door W. i'i'. Vi.r.ïi KI:. Amsterdam,
l'. N. v. Kampen en Zoon.
l):: u/i.-l»'/i/J/' L'i'iir'i'cn di r Vi'iiuir.
(Missbrii'iiv! Krhini'krafi) vertaald door Pu. \\'J.ISMAN.
A:i:;t:.r.-!ar.i. C. A. -i. v Dishotc!-:.
l! Vy.'n'i'.' r. :ofn<!* lu't i* c/t injirfttcr ,:oottl*
Jitt ,:{/;' /?'""? 'J'eu 'raagstuk en zijne oplossing
dcor J. .(. I»'i;i N- .Ir. Arr.hem.
Ilijli a1:), door ,J I:\NNK \Yii 1:1..
Stille il'i/e/i. door liia.KM: !,:,]?;].nrn S\V,\UT.
Amst., P X. v. Kampen en Zoon.
AV;; /Ditii.'^lritnlije, l il /w/cc/w, door
JoIIANNA \A.\ lli'üii KN. Amersfoort, (i. ,).
Slothoir-vtr.
!>,_? </i>ei!t.' lÏKtiiliierer. Almanak voor
Drankbestrijdinjf 1.^!'9. Nnd. \'er. tot Afschatiing
van Sterken Drank. (i. Kuiken, St. Anna
Parochie.
De. beironcr* <!cr l'i'eiinde \'\\-nlddeelen,
door dr II. I'.I.INK. l'itgevers-Maats. Elsevier,
lle AH.
Vci'rtieii dni/eii (>[> et n ij <c'<r>U. door S.
Ai;i:A.M>/, met pif.len van J. van Oort. Amsterd.,
E. ',. E-, van Dainzig.
.l!un'M<ir/i'it, iloor \V. !?". M.u.c.U'.uvr. 's
Gravcr.haije. l.oman en Fui.ke.
llildn nul tiiii/li'/tbiii'!/ >?»/< it'iar SHCCI-K'.
Open brief aan de scluijfstur, door J. .
MI:KI:KI:I:K Kamper, Lanrei;s van Hulst.
/,rs J't-d'/.-i. L". llolliinile, par DI;MI->VAI;
Di-:i.IIÜMI. (de la Kepubliiiue d'llaitij. Sociét
Beige du librairie. Uriixelies.
Onder Oi/x, door JUIIANNA VAX WUUDK,
Au.sterdam, L. J. Veen.
Inhoud van Tijdschriften.
-'.igtn Haard: Viva, door de Meerulaer, IV.
De Inhuldigingsfeesten te Soerabaja, met
afbeeldingen naar phot. van O. Kurkdjian,
aldaar. Over slapen en droomen, L
Straatdecoratie, door J°de Vries, met af
beeldingen naar phot. van dr. J. E. Rombouts,
De Kermistent, naar het Duitsch van.
Heinrich Lee. Feuilleton.
Eiison ptroeffl,
Sedert eenige weken kan men op een paar
plaatsen hier ter stede kijkjes nemen in den
»mutoscoop", en het aan du instrumentje ten
grondslag liggende beginsel zien toegepast in
het circus Cairé, waar de »biograaf" ons zijne
levende beelden vertoont. De nieuwe vinding,.
eene groote verbetering van den «kinemato
graaf" van Edisoa en Lumière, waarbij o. a.
het hindeilyke «bibberen" der beelden geheel
wegvalt, heeft ook hier een grooten opgang
gemaakt. En terecht.
Men kan zxh onzen tyd niet meer denken
zonder gtïllusteerde bladen. Wij willen niet
slechts hooren en lezen, maar ook zien, wat
er in alle deelen van ons land, in heel Europa,
in de gansche wereld is voorgevallen. En het
moet worden erkend, dat de grapbische kunst
en de moderne reproductie-methoden aan hooge
eischen voldoen. In woord en beeld tegelijk
volgen wrj de geschiedenis van onze dagen en
onze voorstelling van een vreemde omgeving en
van verre landen, van personen en volken heeft
daardoor eene duidelijkheid en helderheid,
bovenal eene juistheid gekregen, waaraan, be
trekkelijk nog slechts kort geleden, niet te
denken viel.
Onbetwist blijft de voorrang van den kun
stenaar, die niet slechts z\jn indrukken nauw
gezet weergeeft, maar daarin tevens zijn geest
neerlegt, die ziet d traars d'un, temperament
en die ons, zonder dat w\j het bemerken, op
zyne wyze leert zien.
Maar die kunstenaar heeft tyd noodig, vetl
tijj, en in onze heetgebakerde eeuw willen wij
.alles heet van den rooster hebben. Laat onze
geïllustreerde bladen en tijdschriften ons zooveel'
mogelijk artistieks brengen; wij zullen er dank
baar voor zijn. Maar laat hen vooral zorgen,,
dat zij ac ueel blijven.
Hier komt de photograpbie als een
machtigebondgenoot te hulp. Wij hebben er een proefje
van gehad bij de laatste inhuldiging&feesten.
Hoeveel duizenden camera's zouden toen niet
aan het werk zijn geweest! En hoeveel aardige
«kiekjes'' hebben zij ons niet bezorgd, ry'k in
verscheidenheid, en ons en hun die na ons
zullen komen een levendig en getrouw beeld
gevend van die historische dagen.
Levendig en getrouw is dat niet wat veel
gezegd 'l De n,on)ent-photograaf (waar niet
geposeerd wordt, zijn slechts
moment-photographieëu denkbaar) zal slechts bij uitzondering;
met zijn opriame zóó gelukkig zijn, dat hij
een moment te pakken krijgt, dat aan artistieke
eischen voldoet, althars wanneer hij een beeld
wil geven van in beweging zijnde voorwerpen
en personen.
Ziet ge daar, op die instantané, dien deftiger,
ouden heer ? Wat doet hij vreemd ! 't Lijkt
wel of hij danspassen maakt en een cavalier
seul uitvoert. Dat is al te levendig en zeker
niet getrouw; het is onnatuurlijk en onmogelijk.
Het ziet er onnatuurlijk en onmogelijk uit,
dat is waar. Maar ju-int is het stellig. Da
camera heeft ons niet gefopt. Zóó loopen wij
aller. Maar dien stand i,o:nen wij slechts in,
gedurende e( n fractie van een seconde, en de
camera, die precies geeft wat zij ziet, maf,
op straiïa van onduidelijke beelden te geven,
ons als wij ons bewegen, niet langer dan eene
fractie van een seconde aankijken. Wat zoo'n
iiis'antn, i- ons vertoont is waar, volkomen
waar, maar vaak onwaarschijnlijk en soms alles
behalve mooi.
Wij .:ien het anders, zeggen wij. 't Hangt er
maar van af, wat men .:itn noemt. Feitelijk
bestaat ons zien in de waarneming van een
onafgebroken reeks van lichtindrtikken op ons
netvlies, indrukken die zoo kort durer, dat
zij geheel in elkander vloeien. Als wij een
draaiend rad zien bij bet licht van eene
electrische vonk, die slechts een ondeelbaar
oogenblik duurt, dan zien wij het rad stilstaand.
Eer^t de combinatie dor snel achtereenvol
gende gezichtsindrukken wekt bij ons da
voorstelling der beweging op.
Op dit laats-te beginsel berusten de
mntoscuop en de biograaf, evenals hun voorgangers,
de kinematograaf, en de zeer primitieve
tbaumatroop, die vijftig j'iar geleden al
kinderspeelgoed was. Stel u voor een groote reeks van
instantar.es, snel achtereen ger.omen (minstens
40 per seconde) en laat in een geschikt toestel
onder goede verlichting en met gewenschte
snelheid die beelden aan uw oog
voorbijtiekken, dan zullen zij zich vereenigen tot een
onut'geliroker, volkomen natuurlijk beeld van
bet waargenomer, zich bewegende voorwerp.
tot eene leverde photographie.
I.nnt uw niutOBCoop langzaam, heel langzaam
draaien en nu en dan eens ophouden, dan
vindt ge wellicht den onwaarscbijnlijken stand
terug waarin da deftige heer een danspas
schijnt te maken, het rennende paard zijn
beenen in de knoop schijnt te leggen. En ge
bemerkt, dat eene gansche reeks van juiste,
maar vreemd.-oortige en orgewoi e indrukken
kan samensmelten tot een levendig, pakkend,
j'.atnui'lijk geheel.
I)>' iiitoscoop is n i: to iltitt:. Toen onlangs
,V;V ileriiert Kilchener,de»Sirdai"vaii Soei
anec?che reputatie, zijn intocht in Londen deed, gaven
der/.eifden avor.d deze moderne toovertoestelle'i
een vuikuiiien gttrouw, levei;Jig en bewegelijk
beeld van d< n indrukwekkende!! e-toet. Dit wa^.
omdat de American Mutoscope Compai.y to
Londen haar eigen werkplaatsen hee(t. Maar
wij hebben hier in Amsterdam ook niet lar.g
behoeven te wachten, eer wij den intocht der
koningin op nieuw konden zien, en weer den
zelfden indri.k \an grooto vriendelijkheid
kregen van het gracieus?, onvermoeid naar
alle zijden buigende en groetende figuurtje.
Toen president Mac Kinlty, voor wien de
mutoscoop een goede bekende is en dia zich
ook wel eens door hem heeft laten bespieder.
vernam dat tal van opnamen in Cuba waren
gedaan, liet hij zich op het Witte Huis eene
voorstelling geven. Wat hem de onpaitijdige
getuige te zien gsf, maakte op hem een grooten
indruk, en gat' hem, volgens eigen verklarirg.
een veel juister beeld van den toestand d&;:
tal van efiicieele rapporten hadden kunnen doer.
Omioodig te zeggen, dat bij het
Duivelseiland reeds een ^operateur" met een uitste
kende mutograaf-camera, wacht op het
oogenblik, dat Dreyfus zijn ballingsoord zal verlaten.
Onnoodig ook te vermelder, dat zeer moderne
vorsten, zooals de Duitsche keizer en de prins
van Wales, den mutograaf een kijkje in hunne
persoonlijke omgeving hebben gegund, waarvan
LU iedereen in den mutoscoop kan profiteeren.
Ook Paus Leo XIII heeft zich debonnegruc',
geëxecuteerd, en de deuren van het Vaticaan
zijn voor den getrouwen, in zijn zwijgen zoo