DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1119 ». Een nobel Tiertal. (JutJy). ZWIJGEN. IS T CONSIGNE Da getuigenis van deze heeren was overtuigend ! Van liet Spaart?Amerikaanse!! YMeconflikMoofleei (Ulk). De Heeren worden verzocht geen meubels te vernielen er staan knuppels ter dispositie achter den kachel. Prins deorp ?aii Grieïenlaiiil Regent yan Creta, (Pandt). De Turken hebben ons een goede rammelirg gegeven, toen we probeerden dit eiland ta krijgen msmr in beu er toch gekomen ! of e flrie Krooiiprelenileiiieii, (Lii<i(je JUnttcr). '^'.r'3i\&£fi\ ge teeken d door den weibekenden accountant te New-York, den lieer John Scett. Nu de geheelfl weg, dank zij ijzeren volhar ding, van Kansas City rechtstreeks zuidwaarts naar Port Arthur aan de Guit' of Mexico geree.d i?, EU doet een blik op de kaart dadelijk de voordeelige, praktische richting van dezen spoorweg opmerken. Zij is de kortste weg zoowel tusschen het noorden en de haven Port Arthur als tussehen Galveston en New-Orleans. Bovendien loopt de lijn, wier lengte met den afstand tusschen Amsterdam en Marseille wellicht vergeleken kan worden, door een buitengewoon veelbelovende streek. Hierbij moet nog gevoegd worden dat het transport zich over het algemeen mér richt naar de Golf. In verband hiermede behoort gewezen te worden op de veertiendaagsche stoombootdienst tusschen Port Arthur en mexicaansche havens, alsmede op den geregelden stoombootdienst tusschen het eindpunt van den Golf-spoorweg en. Rotterdam en Amsterdam, die door do rotterdamsche firma de Poorter & Co. zal tot stand gebracht worden. Bovendien heeft de londensehe firma Furness, Witby & Co. zich verbonden tot een geregelde verbinding van Port Arthur met verschillende europeesche havens. Niet te verwonderen dat de grootmach ten, bij de oostelijke en westelijke lijnen belang hebbende, op allerlei wy'zen den volledigen aanleg hebben tegengewerkt. Hierbij kwam de antipathie van Wallstreet, omdat definancieele regeling by het bouwen van deze lijn toegepast van haar standpunt gezien zoo oneigenaardig van de gebruikelijke manier afweek. De overwinning is er des te eervoller, het genot der zelfvoldoening, des te grooterdoor. De ontvangsten nemen veel belovend toe, vooral wanneer ik doe opmerker, dat het rollend materieel tot nog toe uit de maandelijksche ontvangsten werd betaald op de lease warrants, waarbij G pCt. interest berekend wordt, en dat nu het voornemen bestaat om deze uitrustingskosten, door 4 pCta. obligatiën over langere tijdruimte dan de gewone cartrust-overeenkonasten, te verdeelen. Geheel verklaarbaar is het daarom dat de beurs meer attentie voor de Guli-waarden begint te toonen. Zij heeft wel gelyk. Dat de Kansas City, Pittsburg en Guit' voor een overeenkomst met de Chicago & Alton, die hare ontvangsten onder de toenemende con currentie ziet verminderen, niet al te toesehietelyk is, vloeit uit de gunstige ligging van haar lijn voort. De Chicago & Alton mag wel zorgen niet te laat te komen, er zullen wel aanbiedingen tot transportovereenkomsten van andere zyden gedaan worden. * * ^ Enkele weken geleden deelde ik een en ander aangaande de hulp, die de Financieele mpij voor nyverheids-ondernemingen aan de Nederlandsche petroleum mpy zou willen verleenen, mede. Aanst. dinsdag hebben nu de aandeelhouders in genoemde mpij gele genheid tot inschrijving bij de Amsterdainsche Bank op 3SÜO aand., elk groot ?250.?, in de Nieuwe Nederlandsche petroleum mpij, tegen 100 percent, tegen overlegging van het dividendbewijs no. l van het aandeel in de oude mpij. Prospectussen, enz. zijn bij het inschrijvingskantoor voornoemd verkrijgbaar. Over de uitgifte der Mitteldeutsche BodenKredit-Anstalt te Greiz, de volgende week. <?? * * Petrol. te II. Per unit van oT1/,-, liter was de verlsooppiijs in 18U7 gemiddeld /'l.-lfi/i. S. It. te A. Nog houden. Voor nieuwen aankoop zie de kroniek in dit nummer. S. A. Omtrent de mpy., bij uwe certif. van premie-oblig. bedoeld, kan ik, beter gezegd, behoef ik niet veel te zeggen. Op myn ver zoek om balans, winstrekening en jaarverslag ontving ik ten antwoord: »De certificaathouders hebben daarmede volstrekt niets te maken". Een eigenaardige opvatting en een oneigen aardig antwoord. Zou de directeur reden hebben om bang te zijn? Voorloopig wil ik liever nog niet publiceeren. Aangaande N. T. mpij, wacht ik nog be richt, A. S. te d. II. Laatstl, Dinsdag heb ik U bericht gezonden. * * * Brieven, prospectussen en verslagen, bestemd voor deze rubriek gelieve men ie adresseeren aan D. STKITJÜI. Ambt., Alexanderkade 4, 10 Nov. '9ö. Het ,,¥i En zoo gaan wij in Parijs marcheeren. En daar willen we ons geluk probeeren. " in Vlaanderen. Voor weinige dage», op .'>! ctober nl., hield het n\\ illeuis-l''omls'' te Gent zijn jaarhjksche algernecne vergadering. Deze instelling verdient meer gekend te zijn dan zij is eu heeft recht op deu zedelijken steun van al wie de belangen voorstaat van de stamgenoot en buiten Nederland. Nederlanders buiten Nederland" dat zijn immers de \ iaininge:i, en tot iXedeilanders groeien ze meer eu meer op, vooral nu zij, in administratief opzieht, met, den dag mimler als vreemdelingen worden behandeld in bun eigen land. Vromer, cl. i. na de glorieuze" omwente ling van Jb-jM, welke Belgiëvan Holland losseheurde een smet op de geteluedems van J5c!g t', y.orifils tegenwoordig meer en meer door verlichte lïeigen wordt ingezien was geheel de administratie van Belgiëfranseli : /nthscli, liet onderwijs franse;;, het parlementaire leven; (1'ahseh, de justitie, die zonder wroeging de Vlamingen belmeUe eu coudemueerde, ai ver stond ut; tlelu queut geen enkel woord vau al wat over ziju geval werd uiteengedaau. Ue Vlamingen hadden, wegens liun ligging nevens l'ranknjk, alsook wegei.s de ee,uwenltiuge vreemde ovtrhcersühinif, leeds onverschilligheid genoeg aangekweekt om hun girniaauschen oortproug nagenoeg geheel te vergeten en ihtcgcudeel meer dan een stap gtdaan in de nehting van i'raukiijk, zoodat hun uationalitc itMrevoel door du negeering van iiun taal in 1SÏU niet werd gekreukt. Zij waren toeüiuaals over liet geheel een zeer onwetend eu achterlijk volk. in de laaUtu vijftiy jaar heeft, zich echier de/e toet tand aanmerkelijk gewijzigd, liet uationaliteitsgeve, i ,-ciiiji. t ontwaakt te zijn en de vroeger aig-.'meene onverschilligheid voer het Neuerirthüseh de taal des volks in de meest bevolkte nelft vau liet rijk, de noordelijke lieefl plaats gemaakt voor een ernstig streven tot liet ^rüi^diger keimen der eigen taal, tc^t oiitnjkkeiuig duur middel van de volkstaal, d. i. langs iia'.uuiiijkeïi weg. Uor.-pronkelijk is deze, verandering het werk van eeuige weinigen, welke, in '37 i.aar ik meen, zicli tot een kleinen kriiu; aaneei.sioun met het doel het Nederiandseh te beoefenen. I)e ziel van dezen kring was Jau i'rans IV'illems. Oi.der de ledeu moge alleen Conscknce vermeld wordt», welke gedurende zijn vrij lange letterkundige loopbaan vetl gedaan keelt voor de ontwikkeling ran het Vlaamsche volk. Van een kritisch standpunt is er, ja, heel -wat op zijn walken af te dingen, in 't opzicht -yan den vorm zoowel als van de gedachte; docb Conseieoce schreef voor een volk dat sedert laag bet Nederlaadsch-lezen vergeten was ea was zelf een maa van middelmatige wetenschap: zija o&g«meene populariteit in Vlaanderen ligt dan ook juist ie d«zen samenhang, teu gevolge waar van hij zoo goed dea volkstoon wist te treffen. Het zaad, rondgestrooid door dien kleiüe kring van moedige mannen, ontkiemde langhaam docli bevredigend, ea weldra dook in Vlaanderen, bij de meer ontwikkelden welke belang hadden leeren stellen in de eigen taal, het bewustzijn op, dat de Vlamingen m de administratie van het geunieerde vlaainsehe en waalsche land, totaal waren weggecijferd. Intusschec was een maatschappij tot stand gekomen, welke zich ten doel stelde de emaucipeering vau het vlaamsche volk, door het Nederiandsch, te bevorderen en zich, iu dankbaar herdenken aan Jan Frans Willems, genoemd had: het Willems-Foads." De middelen, welke het » Willems-Fonds" ia het werk stelde, waren vele: het stichtte volksboe kerijen, het richtte leergangen iu, het gaf werken uit over wier vorm eea comitéhet oog hield een gansch niet nuttelooze voorzorg iu Vlaan deren het liet voordrachten en lejingeu houden, «n gaf het volk gelegenheid de taal iu zuiverder vorm te hooreu. Deze pogingen werden op prijs gesteld : de talen waren spoedig te klein; de boekerijen werden stuk gelezen, en overdreven is het allerminst, wanneer men de diensten welke deze maatschappij aan het vlaamsche volk heeft bewezen en nog immer bewijst, eenvoudig onschatbaar noemt. Het «?Willems-Fonds" deed meer. Het nam de leiding in handen van de pogingen welke thans werden aangewend om de verfranschte administratie in een meer rechtvaar digen zin te wijzigen, llekweet op rekwest zand het Willems-Fonds" naar de regeering, om de nederlandsche taal te herstellen in de plaats welke toekomt aan de tweede landstaal ; zonder verpooziüg stond het /i-Willeais-Fouds" op de bres, kampende tegea routine eu kwaadwillig heid; en indieu de Vlamingen op dit oogenbhk ?wetten bezitten welke het gebruik van het l'ransch en vau het Nederiandseh regelen in de aangelegenheden vau onderwijs, justitie eu admi nistratie, zoo is d't het werk vau het cVVTitlemsFoads". De volledige gelijkstelling van het Nederiandseh nevens het l'/aosch als oiïicieole taal, was de laatst verkregen triomf, bevochten in deu loop van het verleden jaar. Men ste.lt zich gemakkelijk voor, dat het ,/Willems-Fondo" thans, na een zoo lang bestaau, uitgedijd is tot een machtig lichaam. iJe maat schappij telt niet minder dan 2J 71 leden, ver spreid over de vijf vlaaij.sche provinciën. Elk jaar vergaderen de gezamenlijke afdeelingen te j Gent, waar de moederafdeeliug ontstaan was. i Het »Willems-Fouds" was vroeger machtiger j dan tegenwoordig; sedert 10 jaar ongeveer neemt het gelal zijner leden gestadig af: het heeft er j omstreeks Sü-4 een goede vier duizend geliad. j p grond zijuer vrijzinnige strekking wordt, het sinds jaren heftig tegenwerkt door de klerikale regeering. j Ook in Nederland bezit het Willems- Fonds" twee afdeelingen: te Utrecht en te Groningen. De ' stichting dezer (vooral studenten-) afdeelingen j was het werk vau vlaamsche sprekers, welke de , Noord-Nederlanders eenigszms ziju gaan iulicü- : ten over den strijd welke bezuiden den Moerdijk wordt gestreden, over de pogingen gedaau om de Vlamingen te onttrekken aan den machtigen franscheu invloed, eu aldus dezen talrijken voorpost der Germanen weer terug te breugen | in den schoot der groote gerinaausche familie, l redericq, Vuylsteke, ijol de Mout-, liooses, aube i ziju naaien vau ieverige H illeins-i'ondsers, namen i waarmee elk bezoeker der nederlaudsche taal- i congressen vertrouwd is. De vlaamsche taalstrijd behoorde iu Nederland beter gekend te zijn, eu al te, vaak weten de Nederlanders niets omtrent de Belgische toestanden; algemeen nemen zij ' Belgiëvoor een geheel fransen land, eu zoodra zij het grensstation E-sehen vooruij zijn, komen ! zij voor den dag met l'"ransel;. Uat Vlaanderen i intusschen nog niet vtrlortii is voor de ned< r- j landsche nationaliteit, bewijst, de vitaLttit van i het 7/Willcms-Fonds", betuigd nog eens Zondag i laatst door de talrijk opgekomen afgevaardigden j tu ledeu, weike bij huu scueidiiig naar rechts j en links steeds met nieuwen moed aau 't weik i tijgen, nu het einddoel d<r viaamsjhe beweging?j de vrijmaking VKH liet viasimMjüe laud vau den j franseheu invloed eu ziju vnje ontwikkelu gdoor i eigen taal zich in et u steeds minder afgelegen vertchiet begint af te leekenen. 10 Nov. ''J Aiu geen tyd ba<3, daar bij r oor zijn vader een boodschap moest doen bij den pottenbakker. De andere stelde to«n vwr, dat Ckosaka be proeven zou, de knikkers terug te winnerv terwijl hij de boodschap zou doen. \ Chosaka stemde toe en ging knikkeren, terwy'l de zoon van den koopman de noodlottige boodschap aan den pottenbakker overbracht. .»? Deze trok den jongen in huis, sneed hem in stukken, deed ze in een kruik en zette deze in het vuur, -i:»e; Toen Chosaka een groote massa knikkers gewonnen had, begon hij naar zijn broeder uit te kijken. Toen deze niet kwam, ging Chosaka naar den pottenbakker, en toen hij hem daar ook niet vond, ging hij naar huif, waar de slechte koopman tot de vreeselijke ei varing kwam, dat zijn eigen zoon in plaats van zijn aangenomen zoon was verbrand. Schiller's Gang nach dem Eisenhammer"een Boeddhistische ; legende. \ [n bet laatste cleel van het Journal of the ltüi/al Axiiittc Society- deelt prol. E. llardy i een iioeddhistische legenda mede, waarvan do inhoud de grondslag van Schiiler's gedicht »(iang nach dem Eisenhammer" zou kunnen zijn. Du vertaling luidt: In Kosambri leefde in koning Udena's tijd een koopman, die een hooge waardigheid in de stad bekleedde. Op zekeren dag werd hem voorspeld, dat een knaap, die dezen dag j geboren werd, later zijn plaats zou innemen, i Daar de koopman ee'ii zoon had, dien ij i natuurlijk zijn betrekking wilde nalaten, be- ; proefde hij op alle mogelijke wijzen, den j eeingen ki.aap die op den dag uer voorspelling j geboren was en dien hij in ziju bezit had weten i te krijgen, te dooden. Jlaar alle pogingen om den jongen Chosaka zoo heette de knaap uit de wereld te helpen, mislukten. Telkens j werd ('hosaka als door een wonder gered. Zoo j groeiden de zoon van den koopman en Chosaka i als broeders met elkander op. Eens dacht de koopman er weer over na, boe hij den gehaten Chosaka kwijt kon raken. | Hij ging naar ziju pottenbakker en zeide j ' tegen bern : >-ln mijn huis is een knaap van l lage afkomst; deze knaap moet gedood worden." ! DU pottenbakker hield zich do ooren toe, j l want hij wilde hier niet van hooren en zeide: ! j./ulk een boos woord moet ge niet spreken !'' Da koopman zeide nu, dat hij het niet voor niets behoefde te doen en bood hem HlOi) goudstukken, waarop de pottenbakker zicli j bereid verklaarde. Op een bepaalden dag zou , hij zijn oven zeer hard gaan stoken; de koop| man moest Chosiika dan maar sturen. Toen [ de afgesproken da;j kwam, zeide de koopman i tot Chosaka: >AVe zullen spoedig zeer veel vaatwerk noodig hebben. Ga naar onzen pot tenbakker en zeg hem, dat hij vandaag moet doer, wat je vaüer hem bevolen heeft." Cliosaka ging been. Onderweg ontmoette hij den zoon van den koopman, die juist aan het knikkeren was. Deze kwam naar hem toe en zeide: »Broeder, ik heb veel verloren; wil jij bet voor mij terugwinnen';" Chosaka antwoordde, dat hij lUUUIMIIIIMMIIilfttllllMHtMf'IKIHMKlUIIJIHIIMIItll BOEKAANKONDIGING. Les Petits. La Hollande par DJMIESVAK DELOKME (de la Republique Haïti), Editépar ia SocitéBeige de Libraire etc. Bruxelles 1898. De heer Delorme, oud afgevaardigde en ge volmachtigd Minister bij den H. Stoel en het Hof van Berlyn, heeft getracht een beeld van ons land en van iaze geschiedenis te geven. i'etite terre, grande nation" vangt hyaan.en hij eindigt eveneens ! »Dat mijne landgenoten dit Holland in d« gedachte houden, en steeds zullen zeggen: petite territoire,grande nation '. Over Prins Willem I is de heer Delorme niet best te spreken, doch hoor hem eens over Maurits en Frederik Hendrik. Niet altyd even juist z\jn schrijvers' beschou wingen of gevolgtrekkingen, maar zijne liefde voor ons land doet ons hem zyae tekortko mingen vergeven. Nu en dan geeft de heer Delorme ons de gewaarwording van den gast op een heeren diner, welke door een der medegasten in eea gloeiende toast zóó werd bespeecht, dat hij aan het slot uitriep: »hoe jammer dat m'n vrouw er niet bij is, dan kon ze eens hooren, aoa voortreffelijk ik ben!" Haagsch Jaarboekje voor 1880, onder redactie van A. J. SEBVAAS VAX ROOIJEN, elfde jaargang. (Orgaan der vereeniging: »die Haghe") 'a Gravenhage, Mouton & Co., 1898. Het Haagsche Jaarboekje is allengs ui'gedijd tot een boek van ongeveer 600 pagina's en de inhoud o.a. meer dan 450 bladzijden tekst bevattende is er bovendien niet op ver minderd. Vele van de artikelen, welke ditmaal dien tekst vormen en meest allen bijdragen zyn tot de geschiedenis van het Huis van Oranje. hebben eene blijvende waarde, terwyl een keur van goedgeslaagde reproducties naar oude gra vures e. s. dit Haagsche Jaarboek recht geven op een blijvende plaats in een bibliotheek, even goed als in de boekenkasten onzer huis kamers. De zoogenaamde officieele opgaven dragen de sporen van dia overhaasting, waarvoor de redac tie haar verontschuldiging aanbiedt; o. a. zoekt men er te vergeefs naar gegevens omtrent htt Koninklijk Huisarchief, en draagt de zetter schuld, dat onder de Fonteinen der lloft-tad (bl. LXXX) worden vermeld; de Treve zaal. da Ridderzaal, ja... zelfs de vergaderzalen der Eerste en Tweede Kamer, misschien wel als bronnen der Welsprekendheid. Toccaltreffers door N. VAN HAM-EN. Schrijver van »eene eerste schrede" en -.Losse en scherpe patronen". Met :-'! penteekeningen van H. M. KiiAiiisK. Amsterdam, L. J. Veen. De lieer van Harpen biedt ons in dezen bundel een negental schetsen aan uit de mili taire wereld, waarin hij zelf heeft geleefd niet alleen, maar waar hij ook goed heeft waar genomen. Aan zijne gelukkige gave van ver tellen danken wij nu die aurdige kijkjes in en om de kazerne, wel is waar de kazerne uit een tijd, die voor een goed deel achter ons ligt, doch die daardoor ook typischer figuren ryk was. Zeer gelukkig is de auteur geweest in zyc schets van de moeder der compagnie, van dien oubolligen sergeant-majoor, welke zooveel hait toonde voor zijn minderen en zooveel slag had om met miliciens om te gaan ; aandoenlijk »de treurige herinnering" aan den kapiteins- wees, te Kaïnpen in de inlirmerie stervende ; humo ristisch dat tafereeltje bij het instructie-batal jon, waar de gerevaccineerde jongeling zich ziek meld en iri do ziekenzaal zoo'n honger krijgt; historisch de dokter van vóór 20 jaar. welke zijn patiënten in het hospitaal muziek laat copieeren en de inspectie van een generaal voorkomt door een bordje»besixiettelijkeziekte". Na Brunipgs eijn de schetsen en novellen uit het militaire leven ten onzent zeldzaam geworden ; de beer van Harpen zijn wij alzoo te meer dank schuldig voor dezen nieuwen bundel. A. N. J. F. liet lioj te 's-dnu-cnhttrjc. De prinsen van Orarge op het stadhouderlijk kwar tier door An.Mii.D Isisu. 's-Gravenhage. W. l', van Stockuui & Zoon, is'.is. Dit werkje moest, helaas, het laatste zijn van den llaagsehen letterkundige, die de ge schiedenis van het Binnenhof kende ais weini gen, en aan wiens nasporingen wij het danken. dat wij thans brtrekkelijk nog zooveel weten omtrent het eeuwenheugend grafelijk verblijf van weieer. Van het intieme leven der prinsen van Orarje in dat deel van het Binnenhof, hetwelk het stadhouderlijk kwartier werd gebeeten, is weinig betrouwbaar» tot ons gekomen. Niet temin gelukte het Ising nog vftle bijzonderheden bijeen te brengen, opgehelderd door goede reproducties .van oorspronkelijke teekeniugen. Wat nu in het bijzonder de reproductie betreft van de schilderij, waarop Jeroom Jans sen (de danser) het bal, in ICfJO dom do prinses Royaal gegeven, afbeeldde, meen ik te mogen opmerken, dat de dansende mannelijke figuur zeer vermoedelijk zal voorstellen Ivarei II. Van deze schilderij gaf eenige jaren geleden The Grajiltic eene zeer mooie houtsnedo. , De alrijd om den u'crcltlcrcde in 1^0!). Vrij bewerkt naar het Engelsch van LOL is Tit.u v, (met platen). Haarlem, de Erven F. Bohn 18'JiS. De bekende Haarlemsehe ftrraa Bohn geeft thans uit het verhaal van een dier in de toe komst mogelijke gebeurtenissen, profetiën op staatkundig gebied waarvan the Uattle of Dor'kinij in de 2e helft dezer eeuw een der voor naamste is geweest. Slechts de eerste aflevering van de voor