Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1123
r
f
Het eeuwige Vuur,
Het eeuwige Vuur, door PETER ROSKGOER.
Bewerking van W. ZAALBEHG. Amst.,
Van Holkema en Warendorf.
Wie dit nieuwe werk van Duitschlands
geliefden schrjjver Rosegger ter hand neemt,
in de verwachting daarin te vinden een
dergelijk vriendelijk beeld uit het Tiroler
Alpenleven als ons in het vorige jaar in zijn
«Eeuwig Licht" werd aangeboden, zal zich
teleurgesteld zien. De weldadige bekoring,
die trots de somberheid van het slot uitging
van de beelden, daarin geschetst, bovenal van
den pastor Wolfgang Wieser, wordt hier
gemist; en al ontbreekt het ook in het «Eeuwige
Vuur" niet aan idealistische naturen, aan
edele karakters, meestal worden we door
ontzetting aangegrepen over zooveel
verschrikkel\jks als de schryver onzen geest voorby
voert. Dat yeischrikkelijke bestaat daarin,
dat de schrijver ons hier teekent een legen
darische berggemeente uit zijn vaderland, die
ten gevolge van het interdict der kerk geheel
zon zijn ondergegaan. De aanleiding tot dat
interdict, de banvloek zelf en zjjn gevolgen,
zich openbarende in werkelijke, algeheele
goddeloosheid der gemeente Trawies, zijn
met zulke helle kleuren geschetst, dat ik
niemand, wien zijn nachtrust lief is, aan
raad, die voor het naar bed gaan te lezen.
Gelukkig, dat de schrijver hier en daar
tooneeltjes tusschenlascht, humoristisch en roman
tisch genoeg geteekend, om nu en dan onze
aandacht van al die verschrikkelijkheden te
doen verpoozen. Toch komt hij telkens op
die allertreurigste gevolgen en oorzaken van
dat kerkelijk interdict terug en we hebben
ons afgevraagd, of het loonend genoeg zou
zijn Voor een lOeeuwsch beschaafd publiek,
zich nog te vermeien in al die verschrikkingen,
waaraan misschien slechts een klein gedeelte
historische waarheid ten grondslag ligt. Op die
vraag was ons eenig antwoord,dat dit geheele boek
symbolisch bedoeld is. In onze dagen hebben
andere fantomen, dan duivel en interdict, de
menschheid in beslag genomen; nog beheerschen
tallooze demonische vooroordeelen en dwalingen
de menschheid. Rosegger spreekt dat ook op
bl. 284 en 285 van zijn boek uit. En we
zouden dan ook meenen. dat alleen zy met
werkelijke voldoening dit werk kunnen lezen,
die zich onophoudelijk andere hedendaagsche
toestanden daarbij voor den geest brengen.
Indien men b.v. weet te ontdekken in
Wahnfred van den Oever den idealistischen anarchist
onzer dagen, dan is ook dit werk van den
veelzijdigen Duitschen schrijver zeer de moeite
van het lezen waard. Van de vertaling zal ik
niet veel zeggen. Op elke bladzijde blijkt
het, hoe moeielyk die is geweest; doch de
heer Zaalberg moest weten, dat het woord
»eigendommelijk" telkens daarin voorkomend,
absoluut geen Nederlandsch is.
Dr. NIJHOFF.
Elsevier's Maandschrift.
De heer Lapidoth heeft in zijn redactierubriek
een goed werk verricht. Naar aanleiding der
congresverslagen (tentoonstelling v. vrouwen
arbeid) wijst hij er op dat vakopleiding ook in
de litteratuur noodig is. Te veel zijn er, die
als ze maar een aardigen brief weten te stellen
of gezellig kunnen vertellen ook al meenen
heusche auteurs te zijn. Men denkt zich als
schrijfster te kunnen improviseeren, en dan op
aangename wijs een aardig duitje er mee te
verdienen. Dames op gevorderden leeftijd, Jie
nooit voor de pers werkten, gaan nu zeer lange
novellen schrijven en komen er rustig voor uit,
dat zij het doen om er wat bij te verdienen.
Zij staan verbaasd als men hen vraagt waarom
ze niet liever gaan schilderen. Dat hebben ze
nooit geleerd, alsof men schrijven niet behoeft
te leeren. Vakopleiding in dien zin zoekt de heer
Lapidoth gelukkig niet in eea schrijversacademie,
maar met het werken in-zich-zelf. Men moet zich
zelf de opleiding geven. Het afschrikwekkend
voorbeeld van jonge mannen, die zich geheel
aan litteratuur ^aven en daarvoor in hun maag
worden gestraft, schijnt voor meisjes en vrou
wen weinig nut te doen. Zij schrijven er maar
op los.
De meesten denken dan ook: schrijven is een
gave, en bedenken niet als ze iemand in-eens
naar voren zien komen, hoeveel jaren inspanning
daar soms achter zitten. Zelfs de van nature
zeer begaafde auteurs moeten nog na-studeeren,
en de vrouwen in onze letterkunde, die wat
geworden zijn, hebben zichzelf de vakopleiding
dan ook gegeven met inspanning van al haar
energie.
Van Cyriel Buysse is er in deze afl. een
schets «Blanche", sterk herinnerend aan vroeger
werk van hem. Het best geslaagd zijn de ge
deelten waar hij in ons de sensatie oproept.
Pol de Mont heeft er een zoete sproke van
drie vrome, Brabantsche maagdekens en van de
zoete vrouwe Maria, die hij begint met deze
verklarende tekst: »Dit is een sprookje, een
eenvoudig, onschuldig uit naïef-geloovige middel
eeuwen overgebleven in dezen tijd van geestdrift
dodenden twijfel, laag-bij-grondse stoffelikheid en
alles overtreffende gewinzucht, als, soms,
een enkele rode klaproos, midden in het reeds
gure najaar, op het dorre, braakliggende
akkerveld ...."
Edmond van Offel teekende bij dit sprookje
een vijftal prenten. De redactie verklaart in een
noot bij uitzondering de z. g. vereenvoudigde
spelling, waarvan Pol de Mont zich bedient, te
zullen toelaten, omdat deze spelling naar de
meening dezer redactie geen voldoende verbe
tering is, en zóó de spellingseenheid in het tijd
schrift wordt verbroken.
Uitzondering wordt gemaakt voor
medewerkers op wiens steun de redactie hoogen prijs
stelt en dan nog maar alleen voor zuiver letter
kundige bijdragen.
In de rij der schilders wordt besproken Siebe
ten Cate. Buleéwaarmerkt hem ons als een
gevoelig natuurschilder, bovenal Nederlander,
al woont hij ook 15 jaar te Parijs Een groot
getal reproducties naar schilderijen van hem, in
deze beschrijving opgenomen, geven ons wel een
begrip van ten Gales werk.
Dan is er nog een opstel «Middeneeuwsche
steden" van J. G. Veldheer, 't Is een bespreking
van de merkwaardige gebouwen van Gent tot
Rouaan. Verder buitenlandsch overzicht,"
«boekbespreking" enz. Het is een zeer lijvige
aflevering deze maand.
. **
Woord en Beeld.
//De verloren Freule," teekeningen en tekst
vau J. H. Speeahoff, heeft iets eigens, bovenal
iets vreemds. De teekeningen zijn bijna karika
tuur, bijna, omdat ze ook iets mystieks hebben.
Het proza is eveneens vreemd maar in ander
opzicht: het staat er geschreven
onnadenkendnaief, en toch weer zeer precies, 't Is het legen
darisch verhaal van een freule, die ontvoerd
werd op last van een geheimschrijver, die haar
beminde, maar niet door haar werd bemind.
Het verhaal maakt den indruk geschreven te
zijn ter wille van de teekeningen, of liever om
voldoening te geven aan de fantasieën van een
vernuftig teekenaar, die ook wel goede zinnen
kan schrijven. Samengegroeide kuust lijken tee
keningen en proza nog niet. Het heeft meer
van een caprice.
Een portret, door Haveman geteekend, is
er van mr. T. M. C. Asser, met waardeerend
bijschrift van den lieer Smit Kleine. Verder een
opstel over de Vasco de Gamafeesten met vele
illustratiën toegelicht, een albumblad met ge
dicht »In Boeien" door Catharina v. d. Veluwe,
en een brokstuk beschrijving van het
Ethnografisch Museum te Amsterdam. Het muziek
stuk *Het Oosten" is van W. Robert. Gabriel
schetste voor deze afl. een schets, »de villa
Retraite" te Scheveningen.
De Januari-aflevering is er dit keer al heel
vroeg. Zij ziet er stevig en welverzorgd uit,
begint met een schetsachtige novelle Tien jaar
later" van den redacteur W. G. v. Nouhuijs,
de gemoedstoestand van een meisje, dat haar
vroegere beminde na tien jaren terugziet. Hij
is nu een geposeerd artiest. Zij komt weer
onder zijn bekoring, tot een kleinigheid, het
springen van een snaar en zijn welbewustheid,
haar tot de werkelijkheid terugbrengen. Het
portret door Haverman geteekend, is van mr.
H. Goeman Borgesius en het bijschrift erbij
werd geschreven door Prof. Pekelharing.
Een vloeiend tintelend opstel over Sevilla, de
vreugde-dronket plek met zijn cigarreras, is van
Frans Erens. Er zijn zeer goede teekeningen
bij van Haverman naar bladen uit zijn schetsboek
van 1889.
De houtsnijkunst, bij ons zoo verwaarloosd,
wordt weer in eere gebracht. Er zijn in deze
afl. groote gravures uit het atelier van Enschede
en Zoon, beiden naar teekeningen van Prof. Dake.
Over de Oude Kerk te Amsterdam worden
ons zeer belangrijke mededeelingen verstrekt
door den heer R. W. P. de Vries.
Knap-handige teekeningen, die bescheiden gemerkt zijn
met de initialen H. K., maken den tekst meer
aanschouwelijk.
Een sonnet De Linden" is van Jeannette
Nyhuis, terwijl het muziekstuk In der Ferne"
een schepping is van P- G. van Anrooij.
Bij Woord en Beeld" wordt voortaan ge
voegd als bijlage een vertaalde novelle. Nu is
bet Judith Fürste" van Anna Ravnkilde door
mej. Meijboom in 't Nederlandsch overgebracht.
^een kwaad idee naast het eigen werk als
toegift nog iets vertaalds erbij te geven.
Het verstevigt het tijdschrift wel.
De Vlaamse school.
Het is altijd een lust te zien met hoeveel zorg
dit tijdschrift gedrukt wordt. Zelfs het strookje
waarop vermeld, dat door werkstaking in de
meeste drukkerijen te Antwerpen, deze aflevering
werd vertraagd, getuigt nog van artistieke op
vatting.
Een aantal zuivere reproducties naar schil
derijen van den Brugschen meester Edmond van
Hove, verlevendigen het door Medard Verkest
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademark
KOLDITO&COBBIÈRE,
LKIDSOH
Groot Beddenmagazgn.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafeltjes, Babybascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
famlooze Umi. HYGIEA , |
te AMSTERDAM. *
Goedgekeurd bij Kon. Besl. van 21 Mei 1807, No. SS.) _
O>
Kantoor, Fabriek en Hoofdmagazijn: pj
ROKIN 128 o.d. Ned. Bank (Telephoon 1884). j=
Magazijnen: *>
CONSTANTIJN HUÏGENSSTRAAT 98, hoek g
Overtoom (Telephoon 1349). g
RAADHUISSTRAAT 30, o/d Winkelgalerg p.
(Telephoon 1979). *
HEILIGEN WEG 21, naast de Badinrichting.
Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van P
ARTIKELEN VOOR ZIEKENVERPLEGING i
als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz. 0
- - *
. jnstrumenten enz.
gpeiatie- en (Speculumtafels en (Stoelen, |
Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen.
Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten. $5
Lucht- en Waterkussens en dito Matrassen, enz. enz, «
TRANSPORTDIENST voor het vervoer van Zieken en
Gekwetsten per Ra tl er brancard (met luchtbanden) volgens tarief,
zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten.
SGHEVEN1KGEN.
Hotel Bella Vista,
VAN STOLKWEG 14,
blijft di:n gehceleu W Lu t er ge-opciul.
Pension teguu matigen prijs.
PHILIPPONA KETELAAR,
fournisseur de la Cour.
K A l, VK11M TUA AT 166, A M N T K R 1> A T*
GRANDE SPECIALITE POÜR
Tronsseanx & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de modèles.
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 3 December 1895, N". 38.
Maatschappelijk Kapitaal/ 1,800,000.
Directeuren: Mr. O. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER.
Commissarissen: W. J. GEEKTSEMA, Amsterdam; JOAN H. S^HHITE, Amsterdam; Dr. JB. VAN
GEUNS, Amsterdam; J. C. VAN GOENS, 'sffrarenhage; Dr. S. J. HALBEBTSMA, Rotterdam; Prof.
Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Pro*. Dr. J. A. C. OUDEMANS, Utrecht;
Jhr. F. VAX REENEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam.
fj^- De Maatschappij verzekert pensioenen, uitte betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
(Warendorf's Novellen-Bibliotheek No. ±O8.)
- Prijs 1O Cents.
Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDOKF, Amsterdam.
ini^iBliBl^iBlf^i^ilifafafaiafaillilif^
HELM-CACAO
wordt door bevoegde autoriteiten geroemd als de beste,
zuiverste en gezondste.
11
II
ij
l i
i!
II
il
11
iiiinTiiiiNiiiiiiiiiiMiniMiiiiiiiiHiiiiiiiniiiiiininiiiiMiHHiniiiiiMHniiMMiiMiinuiiiiiiiiiniiMiiiiiiiiiiiiiiiiiMniiiiiiiiiiiiiiiiiMniiiiiiMiiiMiiiiiiiiiuii
Het 2e Deel
van «Ie verzamelde werken van
lUJOSBOOMTOÜSSAINT
met I'lateiii is aan de inteekenaren
verzonden.
Deze fraaie editie, met geheel
nieuwe letter gedrukt op deugde
lijk papier, is volgens oordeel der Pers,
in verband met de fraaie uitvoering,
bet goedkoopste tot beden
in Nederland uitgegeven.
Prospectus is bij alle Boekhan
delaren gratis verkrijgbaar.
Uitgaaf van
D. BOLLE, te Rotterdam.
DUNKT HOLLANDIA" TAFELWATER.
Jg?oüs?PflAKKET-LEESBIBLIOTHEEK
** ^"^ IN VIER TALEN.
486 Siogei AMSTERDAM siogei 486
BIJ ABONNEMENT:
4 boeken tweemaal per maand geruild,
Prijs per kwartool f 4. , p. halfjaar f 7.50, p. jaar f
14MEN ONTVANGT FRANCO, MAAfl ZENDT OOK fRANCO TERUG.
Ijeze Bibliotheek Is geheet nieuw en bevat de nieuwste en beste Lectuur.
fflen vrage de Cataloyiis (prijs 25 Cis. gratis voor aftontu!^}.
Een nieuw werk van Manna van Woude.
Verschenen:
V O R M E N.
HANDBOEK VOOR DAMES
door JOHANNA VAN WOUDE.
Pr\js ingenaaid ?1.90; in prachtband ? 2.50; gebonden in satijn ? 2.90;
in gewatteerden band ?3.50.
Een uitvoerig Prospectus met inhoudsopgave wordt gratis toegezonden
door de uitgevers VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam.
KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzncht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacone
a f 1. , voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
? 1.15 volgt franco toezending door df
Chemische Fabriek
van H, N A NNI N G, Den Haag.
BOM's Humoristischen
SCHETJRKALENDER
voor het jaar 1899.
= Prijs 35 Cents. ^
Alom voorhanden.
Cacaofabriek Mexico".
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
Kraepelien en Holiu's
SALMIAR-PAST1LLES,
algemeen erkend als het beste mid- }fl
del bij Hoest en Verkoudheid. "]
Het is een slijmoplossend en ver- ui
ju' zachtend middel by uitnemend- Dj
heid. Verkrijgbaar bij de meeste jjl
Apothekers en Drogisten. Prijs per f
fleschje 20 Ct, H
fl^* Alleen echt in Q fleschjes, til
voorzien van etiquet, waarop de |3
handteekening van }{]
Qj KRAEPELIEN & HOLM, Ej
ru Zeist, Hofleveranciers. Cj