Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1125
meerdere). Betaling aan de gehuwde vrouw
is geldig, tenzij de man zich daartegen verzet,
eene bepaling die onzes inziens tulen
redelijken grond mist. Als de vrouw werkt,
Weeft de vrouw recht op't loon, niet de man.
Wil deze zrjne vrouw afzetten, late hjj dan
den langen weg der rechten opgaan!
Is de arbeider onder de 18 jaar, dan kan
hem 't loon voor zoover 't in geld bestaat
alleen dan worden uitbetaald, indien vader
of voogd schriftelijk daarin toestemmen:
het is gevaarlijk jongelieden te veel geld
toe te vertrouwen.
Is het loon in anderen vorm uitbetaald,
dan waarin het wettig is vastgesteld, dan
kan de arbeider, zelfs al was 't met zijne
toestemming geschied, niettemin het bedon
gen loon vorderen. Is die vordering be
vredigd, dan men denke hier vooral aan
in_ betaling geven van bons voor levens
middelen of brand dan kan het bestuur
der Gemeente (?gemeenteraad 134Gem.
W.) deze bons of het in betaling gegevene
opeischen en dit ten bate van noodlijdende
arbeiders-in- de-gemeente aanwenden.
Wanneer meetnet loon worden uitbetaald?
Loonen van minder dan 3 gld.-per-dag
telkens per week, maar, hoewel bij
schriltehjke overeenkomst of bij reglement anders
bepaald kan worden, in elk geval moet
eens in de 16 dagen uitbetaling plaats
vinden.
Loonen van meer dan 3 gld. p3r dagen
alle loon en van inwonende arbe'de 's, mobiel
en participatieloon of in ovei eenkomsten,
waar de arbeider slechts een klein gedeelte
van zrjne arbeidskracht beschikbaar stelt,
worden voldaan op termijnen bij overeen
komst, wet, gebruik aangewezen. Ontbreken
deze gegevens, dan gelden de termijnen,
waarin het loon is wstjestdd, 't zrj week,
maand of kwartaal.
Is 't loon niet uiterlijk op den derden dag
na den vervaldag voldaan, dan heeft de
arbeider recht op eene verhooging van 5 /0
per dag, en na den achtsten, zonder betaling
verloopen dag. op n procent per dag, met
dien verstande, dat deze verhooging in
geen geval meer mag bedragen dan de helft
van het loon.
Van deze bepaling mogen alleen afstand
doen arbeiders wier loon meer is dan 3 gld.
per dag, alsmede zij, die alleen mobiel of
participatieloon genieten.
Dit wat betreft het wezen van 't arbeids
contract en de verplichting tot voldoening
van het loon.
In een volgend artikel hopen wij te
spreken over de rechtsmiddelen op het loon
toepasselijk, verderen inhoud van't contract,
en de wijze van het te nietgaan der arbeids
overeenkomst.
A m s t, 11 Jan. '99. ISIDOEE HEX.
Hiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Vorsten als tüeaterpnleL
Over dit onderwerp heeft het Neue Wiener
Journal een artikel van Helene Odilon gegeven,
waaraan het volgende is ontleend:
Voor de kunstenaars moesten er eigenlijk
alleen dankbare en ondankbare toehoorders zyn.
Maar zy', die zich zoo gaarne een democratisch
volkje hooren noemen, wachten toch vol ver
langen den dag der vorsten af en ryzen of
zg het bekennen of niet door de aanwezig
heid der hooge en hoogste personen, aanzienlyk
in hun eigen achting.
Ik heb my altyd geïnteresseerd voor de wyze,
waarop de byvalsbeiuigingen der verschillende
gekroonde en ongekroonde hoofden werden uit
gedrukt, en deze is dikwyls zeer merkwaardig.
Koningin Victoria van Engeland byvoorbeeid,
die zich dikwyls door buitenlandsche zelden
door Engelsche kunstenaars en kunstena
ressen iets in haar eigen vertrekken laat voor
spelen of zingen, is zeer muzikaal en begeleidt
met het hoofd en levendige blikken den zang
of het pianospel gedurende het eerste gedeelte.
By' het tweede gedeelte van het programma
beweegt zich haar hoofd nog wel, maar haar
oogen beginnen te knippen. Wanneer deoogen
van den kunstenaar toevallig die van de koningin
ontmoeten, glimlacht z\j vriendelijk, en onder
het laatste deel valt zy, gebukt door den last
der jaren, werkelyk in slaap; wanneer ik
niet hang was, my' aan majesteitschennis schuldig
te maken, zou ik de waarheid gestand doen
en zeggen: zy snu kt zacht. Mijn hemel,
waarom zouden koningen en koninginnen niet
snurken ? Wanneer dan haar hoofd op haar
borst valt, maakt de hofhouding van dit
oogenblik gebruik, door het ah een teeken van
tevredenheid en byval te beschouwen, en dadelijk
wordt door iedereen met het hoofd geknikt,
wat men in plaats van het genadige applaus
als blyk van groote tevredenheid kan opvatten.
Het gaat heel anders, wanneer de troon
opvolger, de prins van Wales tegenwoordig is.
Hy uit zyn tevredenheid door een langgerekt:
.Hol Ho!" en steekt met zyn luide toejui
chingen het geheele gezelschap aan. De prins
van Wales is de ongegeneerdste, luidruchtigste
maar ook dankbaarste toehoorder. Voor hem
bestaat de strenge etiquette aan het Engelsche
hof eenvoudig niet. Hy lacht luid en hartelyk,
wanneer een tooneel of een woord hem daartoe
aanleiding geven, en geeft dan met een vroolyk
gezicht zyn buurman een zachten stoot met
zyn lichaam, dat voortdurend in beweging is.
Keizer Frans Jozef toont in zijn
byvalsbetuigingen een groote mate van fijngevoeligheid en
is een van de meest oplettende toehoorders.
Hy ziet het gaarne, dat de aartshertogen en
de leden der keizerlyke familie dikwyls de
verschillende theaters bezoeken, waardoor zulke
ondernemingen gesteund worden. Als keizer
Franz Josef vroeger een première bezocht, was
hy, volgens ieders getuigenis, de beschermer
van de schrijvers, die met hun werken fiasco
maakten. Zoodra in het publiek een zekere
onrustigheid onts'ond, en men op eene
by'zondere wyze begon te hoesten, werd de keizer
plotseling oplettend, en wanneer de beweging
voortduurde, boog hy' zich een weinig over de
leunirg, zoodat ieder hem kon zien, en luis
terde verder aandachtig. Hy bleef ook nog
een oogenblik in deze in het oog vallende
houding, als het gordy'n vieJ, en het publiek
aanstalten maakte, het den armen auteur te
laten ontgelden. Langzaam klapte hy dan
eenige keeren in de handen en stond op. Men
bleef dan gewoonlyk rustig, want menigeen
ward van beleedigende uitingen teruggehouden
door de tegenwoordigheid van den keizer, die
allen scheen te overzien.
De keizer verlaat nooit den schouwburg,
Hpnder den kunstenaar zyn da k te laten
overbrengen. Zelfs voor mislukkingen heeft
keizer Franz Josef een verontschuldiging,
en hierin gelijkt hy pp den gestorven kei
zer Friedrich van Duitschland, die, wanneer
hy in den schouwburg was, geen oog van het
tooneel afwendde, luid applaudisseerde, iedere
scherts met een hartelyken lach beantwoordde
en gedurende de voorstelling zyn omgeving op
bijzondere schoonheden opmerkzaam maakten.
Toen hy eens, nog als kroonprins by vorst
Plesz was, om te jagen, werd op zekeren avond i
in de residentie van den vorst een
feestvoorstelling gegeven, die de kroonprins ook bezocht.
De directeur stond met een wit vest aan den
ingang van het geïmproviseerde theater; Nu,
krijgen wy iets moois?" vroeg de kroonprins
aan den tamelyk corpulenten directeur. Tot
tot?," stotterde de man verlegen. De kroon
prins, die het angstzweet op het voorhoofd
van den directeur zag staan, liet hem niet
uitspreken, maar klopte hem goedhartig op
zijn dikken buik en zeide: Pas op, anders
zou uw Mont-Blanc kou vatten in dit
regenweer.
Zyn zoon, keizer Wilhelm II toont zich als
toehoorder, als een ingewijde, die een blik
achter de coulissen heett geslagen, en de
geheimen van het tooneel bestudeerd. Vroeger
bezocht hy dikwyls repetities, las veel
tooneelstukken, ook die waartegen de censuur bezwaar
maakte, liet zich de door de regeering ver
boden stukken voorleggen en las ze zelf door.
Zoo zou een werk van Gerhard Hauptmann,
waartegen bezwaar werd gemaakt nooit op
gevoerd zyn, wanneer keizer Wilhelm II het
stuk niet, om zoo te zeggen, gunstig
gecritiseerd had, nadat het reeds verboden was.
Iemand uit de naaste omgeving van den keizer
heeft medegedeeld, wat deze zeide, toen hy
het stuk had gelezen.
Het stuk is zeer opwindend; men kan er
niets tegen hebben, dat ook op het tooneel
de ellende voor pogen wordt gevoerd, die onge
twijfeld in sommige streken heerscht tengevolge
van omstandigheden waarmede men dan ook
rekening moet houden; men moet het volk
echter niet onnoodig opwinden, maar tegelyk
met het beeld der ellende ook de verstandige
middelen aangeven, die de ellende kunnen
bestryden, zonder de orde en de rechten van
anderen 'te benadeelen."
Keizer Wilhelm is in den schouwburg een
streng beoordeelaar, hij merkt niet alleen op
als toehoorder, maar ook als vakman, die op
de hoogte is.
Zyn op- en aanmerkingen zyn gegrond, en
hy slaat dikwijls den spy'ker op den kop, hij
oordeelt met een verbazende vakkennis.
Ook de tegenwoordige Czar van Rusland
moet evenals zyn grootvader veel van het
tooneel houden. Hy wordt geschilderd als een
opmerkzaam toehoorder, die, wanneer hy enkele
I)uitsche uitdrukkingen niet begry'pt, de hulp
van zijn vrouw inroept. Het paar geeft den
acteurs dikwyls ry'ke geschenken, en bedankt
hen voor de voorstelling.
De schijnbaar onoplettendste toehoorder is
koning Karl I van Roemenië, die, in tegenstel
ling met koningin Elisabeth, niet van het
tooneel houdt.
Terwy'l de koningin geen oog van het too
neel afwendt, teemt de koning het publiek op
met zyn ky'ker van buitengewone afmetingen.
Als de laatste scène van het stuk komt, neemt
het gezicht van den koning een uitdrukking
aan, alsof hy wil zeggen: Goddank, dat is
alweer by'na afgeloopen."
De onrustigste toehoorder is de jonge koning
Alexander I van Servië; hy trommelt gedu
rende de voorstelling op den rand van de loge
met de vingers; het behaagt hem dikwyls, de
maat er op te slaan. Hy houdt alleen
met deze bezigheid op, wanneer iemand, die
hem interesseert, laten wy zeggen een aar
dige jonge dame, op het tooneel komt.
Dan schuift hij zyn lorgnet met een ruk op
zyn neus recht, en buigt ver over dtn rand
heen. In die houding bly'ft hy, tot de bewuste
persoon weer verdwijnt. Dan begint het ge
trommel opnieuw, maar altyd in de maat.
Inziet in de Hoofdstad,
Donderdag 5 dezer had het eerste abonne
mentsconcert van het pas ingetreden jaar plaats
in het Concertgebouw.
Harold Bauer, de bekende pianist uit Parijs,
die ook in het vorige seizoen eenigen tijd in
ons land concerteerde, was de gast dien avond.
Hy had tot hoofdnummer gekozen het eerste
pianoconcert van Brahms eene keuze die
eerbied afdwingt. Voor die virtuozen toch, die
in de eerste plaats zich zelven zoeken is dit
geen nummer om clat mede te maken. Het
is zoo door en door ernstig en verheven en
ligt zoo totaal van den grooten weg af, dat
het slechts toegankelyk is voor hen die dien
grooten weg willen verlaten en dieper willen
doordringen in de geheimenissen van het
zieleleven, ons geopenbaard in een der meest
geïnspireerde werken van den nog steeds diep
betreurden Brahms.
Doch ook voor hen die alleen willen is
het nog niet altyd weggelegd die tallooze
schoonheden tot op hunne uiterste diepte te
kunnen peilen. Men moet de natuur van
Brahms met zijne echt Noordduitsche gestreng
heid (Herbheit) geheel doorgronden, men moet
er in slagen met den in zich zelven gekeerden
kunstenaar en zyn stijl geheel vertrouwd te
geraken en men moet de gave bezitten op
congeniale wyze de poëtische gedachten van
den meester weer te geven.
Dat nu Harold Bauer, de pianist, in de
fransche school gevormd, en levende in eene
metropole waar de kunstuitingen zeker hoe
genaamd geene verwantschap bezitten met de
typeering van wat men Noord-Duitsch zon
kunnen noemen op muzikaal gebied dat
nu Harold Bauer er in geslaagd is Brahms,
zooals hij is en leeft in zyn d-mol concert,
weer te geven, zou ik niet grifweg durven
beamen. Laat ik echter dadelyk er bijvoegen,
dat Bauer een zeer hard klinkenden en slecht
gestemden vleugel gebruikte van Erard.
De dorre en onsympathieke klank van dien
vleugel nu, is al zeer ongeschikt om zich te
vermengen met de weelderige geluidgolven,
welke door ons prachtvolle orchest over den
toehoorder werden uitgestort. Het orchestrale
gedeelte van dit opus heeft my dan ook veel
grooter bevrediging geschonken.
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademartc
KOLDEWEIJ & CORBIÈRE,
W AJVUSTKKU.A.M.
Groot Beddenmagazftn.
?=>£^s> t? _-^ ES
Groote collectie 'Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafeltjes, Babvbascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
Cacaofabriek Mexico",
i FRAME» & Go.,
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
Yerschenen:
HANDLEIDING
BIJ HET
laken m
m papier en
DOOR
E.M.AjanOnsenoord-Oüo.
TWEEDE DRUK.
iïtet MO f laten.
Prijs f i.?.
Naamlooze Yenn. HYGIÉA",
te AMSTERDAM.
Goedgekeurd Wj Kon. Besl. van SI Mei 1897, No. 63.)
Kantoor, Fabriek en Hoofdmagazijn:
ROKIN 128 o.d. iNett. Bank (Telephoon 1884).
Magazijnen:
CONSTANTIJN HUYGENSSTRAAT 98, Uoek
Overtoom (Telephoon 1349).
RAADHUISSTRAAT 30, o/d Winkelgalerij
(Telephoon 1979).
HEILIGENWEG 21, naast de Badinrichting.
Speciale inrichting voor verkoop en verhuren van
ARTIKELEN VOOR ZIEKEHÏERPLEGINB
als Ziekenledikanten, -stoelen, -wagens, enz.
j> statie- en tSpecalumtafels en gtoelen, Chirurg, jnstmmenten eaz.
Aseptisehe en Antiseptisehe Verbandstoffen.
Breukbanden. Buikgordels. Gezondheidscorsetten.
Lncht- en Waterknssens en dito Matrassen, enz. enz,
TRANSPORTDIENST voor het vervoer van Zieken en
Gekwetsten per Raderbrancard (met luchtbanden) volgens tarief,
zoo buiten- als binnenlands en onder geleide van speciale beambten.
PHILIPPONA KETELAAR,
Kalverstraat 166.
Van af Maandag 16 tot en met Zaterdag
Januari a.s.
Buitengewoon Voordeelige Aanbieding
eener groote partij onfrissche modellen en onparige getallen
Ondergoederen, Restanten Ser
vetgoederen, Lappen Linnen enz.,
tot uiterst lage prijzen a contant zonder eenige korting.
KINADRUPPELSvanDr. DE VRIJ.
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzucht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bg ovennaking van een postwissel a
? 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
van H, NANNINGK Den Haag.
DRINKT HOLLANDIA" TAFELWATER.
Instiluut-Hagenbeek,
DEVENTER.
Opleiding voor alle Examens.
HANDELSSCHOOL.
Een boek roor iedereen die belang
stelt in zijn gezondheid.
Heden verscheen:
die men kan voorkomen,
DOOR
Dr. Pb. KOOPERBER6,
Arts.
JPrijs
/"J..Alom voorhanden.
HELM-CHOCOLADE.
o
o
l
cc
Lu
-J
LU
I
m
r
O
O
'ONiaand-iAnHH
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd Uj Koninklijk Besluit van 3 December 1895, AT". 38.
Maatschappelijk Kapitaal/ l,800,000.
Directeuren: Mr. c. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER.
Commissarissen: W. J. GEERTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JE. VAN
GEUXS, Amsterdam; J. C. VAN GOENS, 'sGravenJiage; Dr. S. J. HALBERTSMA, Rotterdam; Prof.
Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LÜDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. G. OUDEMANS, Utrecht;
Jhr. F. VAN REENEN, Zeist en B. W. SCOTT, Amsterdam.
fj^~ De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen 200 dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
Kraepelien en iloliu's
SALMIAK-PASTILLES,
j algemeen erkend als het feesfe wiirf- j
<W by Hoest en Verkoudheid, j
l Het is een slijmoplossend en
verI zachtend middel by uitnemend- |
! heid. Verkrygbaar by de meeste |
, Apothekers en Drogisten. Prys per j
| fleschje 20 Ct.
_ Alleen echt in O fleschjes,!
| voorzien van etiquet, waarop de j
| handteekening van
KRAEPELIEN & HOLM,
Zeist, Hofleveranciers.
sasasaszsEsasHSHSHS
Een nieuw werk van Manna van Wonde.
Verschenen:
VORMEN.
HANDBOEK VOOR DAMES
door JOHANNA VAN WOUDE.
Prys ingenaaid ?190; in prachtband ? 2.50; gebonden in satyn ? 2.90;
in gewatteerden band ?3.50.
Een uitvoerig Prospectus met inhoudsopgave wordt gratis toegezonden
door de Uitgevers VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam.