Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1127
verschil tusschen de wapenen, die het zich
zou kunnen verschaffen, en die, met welke
men hét zou kunnen bestrijden.
Maar is er dan in 't geheel geen uit
weg? Vindt men alle deuren gesloten?
De schrijver heeft voor zijn vrienden
slechts n troost, zij het dan ook een
schrale. Men moet zoo lang en zoo krach
tig het algemeen stemrecht bewerken, tot
de kiezers besluiten, hunne stem uit te
brengen op afgevaardigden en senatoren,
die -- met meer of minder overtuiging
een der kroonpretendenten, den hertog
van Orleans, prins Victor of prins Louis
Bonaparte, tot president der Republiek
verkiezen, en die nieuwe president moet
dan den coup d i'tat maken, en zich zelf
tot koning of keizer proclameeren. Het
oude recept, zooals men ziet! Mogelijk
zou die president »van den bloede" nog
een anderen weg kunnen inslaan. Hij zou
het land in een oorlog kunnen verwikke
len, want »het is de god der veldslagen,
die de Caesars aanwijst.'' Maar dat mid
del is den schrijver toch wat al te ge
vaarlijk.
» *
*
De beschouwingen van den schrijver in
den Figaro mogen voor hem zelven en
zijne geestverwanten ontmoedigend zijn,
voor de vrienden der Republiek, of, beter
gezegd voor hen, die dezen regeeringsvorm
op het oogenblik voor Frankrijk den eenig
mogelijken achten, zijn zij nog al gerust
stellend. Doch indien deze vrienden niet
spoedig kunnen wijzen ~>p daden, die van
zedelijken moed en zedelijke kracht ge
tuigen, zal de omkeering in de openbare
meening zich in de uitspraak van het
algemeen stemrecht waarschijnlijk nog
vroeger doen bemerken, dan zelfs de pes
simistische schrijver van het JV^aro-artikel
hoopt en verwacht.
MmmHUUiiiiiiitmiiiiitiitumiutiiiniimiHiuiiuimiiHiHHimuuumt
Onfler yalscüe vlag,
(De flrma Sachs & Co." te 's Gravenhage).
Dat het socialist-zijn in onze dagen
yan vooruitgang op het gebied der demo
cratie een soort mode-artikel geworden
is, is overbekend; dat zelfs een tamme
liberaal, ja, een christelijk-historische
zelfs, het wagen durft, zonder gevaar voor
zijne reputatie, te verklaren: »och, wij
zijn eigenlijk allemaal socialisten; «A; ook!"
kan niet meer als een nieuwtje worden
beschouwd; dat echter de z.g. mid
denstand, de gezworen vijand van al wat
naar coöperatie riekt, er zelfs toe zou
overgaan, zich openlijk aan die gevloekte
coöperatie over te geven, dat is nog nim
mer »hier te lande vertoond."
Men zal zich nochtans herinneren, hoe,
enkele weken slechts geleden, in verschei
dene dagbladen een uitvoerig bericht de
ronde deed van eene te 's Gravenhage
opgerichte nieuwe maatschappij, welks
statuten, zooals het luidde, »eenig in ons
land'' mochten worden genoemd; immers,
bepaalden deze statuten niets meer of
minder, dan dat aan het voor die nieuwe
maatschappij werkzame personeel een
belangrijk aandeel in de winst zou wor
den toegekend, welk aandeel echter niet
lltllllllllilllllllllllllllNIIIIIIIIIII
lllimittlltlinHIIIIIIIIIIIIlllllllllllMHIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIlllimill
Het verraad van Mrs. Bunker.
3) DOOK
B R E T HARTE.
Op de thuisreis vau een hunner zwerftochten
legden zij aau te San Francisco, waar de secre
taris yan de maatschappij aan boord kwam. Tot
haar schrik herkende mrs. Bunker hem als een
der twee heereu, die mr. Marion met een sloep
hadden afgehaald, doch daar hij haar niet scheen
te herkennen, zelfs niet toen Zephas haar op
zijn ruwe manier voorstelde, zou het feit, geen
indruk op haar gemaakt hebben, ware niet het
volgende gebeurd. Toen haxr man hen een
oogenblik alleen liet, stopte de secretaris haar,
met etn veelbcteekenden wenk, een brief in de
hand. Zij voelde het bloed naar haar gelaat
stroomen, toen hij met een glimlach van vol
doening haar rnau volgde. Terstond begaf zij
zich naar hare hut en scheurde haastig het
couvert open, dat niet geadresseerd was. Een
klein opgevouwen papiertje bshclsde het vol
gende:
Ik had niet gedacht u lastig te vallen
met vertrouwelijke mededeelingen, doch de
kicschheid, tact en moed door u bij onze
eerste ontmoeting aan den dag gelegd, doen
mij nogmaals een beroep doen op uwe wel
willendheid, zelfs ofschoon gij thans weet
wien gij geholpen hebt en wat gij in de
waagschaal steldet. Mijne vrienden zouden
gaarne met mij in contact blijven, en mij,
van tijd tot tijd, gewichtige papieren doen
toekomen, welke, dank zij het, tyrauni ke
spiouneeren van het Gouvernement, ontdekt
en ingerekend zouden worden wanneer men
ze over de post zond. Deze papieren wor
dt u ten uwent bezorgd, doch verder moet
ik mij aan uw beleid eu scherpzinnigheid
overgeven, omtrent de wijze waarop zij mijn
agent in de dichtst bijzijnde Mexikaansche
haven kunnen worden in handen gespeeld.
Om het u gemakkelijk te maken, zal uw man
instructies krijgen naar Todos Santos zuide
lijk te zeilen, waar een boot gereed is zoodra
hij in het gezicht komt.
Ik weet dat ik u geen geringen dienst vraag,
doch heb zooveel vertrouwen in n, dat rk
u zelfs niet verzoeken wil dezen te beant
woorden. Als het eenigsiins mogelijk is,
weet ik dat gij het doen zult; zoo niet,
in baar geld, doch in aandeelen in het
maatschappelijk kapitaal zou worden uit
betaald. Met andere woorden: de nieuwe
vennootschap zou gegrondvest zijn op het
beginsel van labourcopartnership, of, zoo
als de nederlandsche term luidt,
mededeelhebber schap.
Dit bericht, zooals het in de verschil
lende bladen voorkwam, was echter wél
in staat, oningewijden een volkomen ver
keerde voorstelling van de zaak te ver
schaffen, niettegenstaande het blijkbaar
gesteld was, door iemand, die reeds vroeg
tijdig een diepen blik in de organisatie
der onderneming mocht slaan.
Wat toch is het geval ?
Waar is het, dat de statuten der maat
schappij aan het personeel een zeker aan
deel iii de winst, toekennen, doch dit
aandeel belangrijk te noemen, gaat alle
perken der billijkheid te buiten. Wanneer
men leest, dat, nadat aan het kapitaal
eene rente van 5 pCt. zal zijn vergoed,
en de noodige afschrijvingen enz. zullen
hebben plaats gehad, het blijvende ge
deelte der winst aldus zal worden ver
deeld :
aan commissarissen .... 10 pCt.
aan de directie 25 »
aan de arbeidsvennooten en vaste
werklieden 10 »
aan de losse gezellen .... 5 »
en aan de aandeelhouders . . 45 t
en als rnen dan deze cijfers vergelijkt met
de 50 /o welke Van Markens
DrukkerijVennootschap te Delft, de Go /u welke de
kleermakerij »De Voorpost" te Amster
dam, de 00 "/o welke de drukkerij ȕrio"
te 's Gravenhage, kortom met de zoo
vél hoogere aaudeelen. die alle andere
mede-deelhebberschappen in ons vaderland
aan haar personeel nebben toegekend,
zoo slaat men waarlijk van verbazing de
handen ineen, dat »een bekend c
operator", zooals de redacteur van Ons Bdang,
in meergenoemd couranten-bericht werd
gedoopt, tot zulk eene zaak zijnen naam
(als directeur nota bene!) en zijne mede
werking heeft willen verleenen. Tien
procent aan het personeel, vijf en veertig
procent aan het kapitaal! Eu zulk eene
onderneming durft zich den naam van
mede dcclhebbcrschap te laten aanleunen,
tot zulk eene zaak durft een »bekeud
coöperator" als directeur toe te treden!
Immers, de bedoeling is duidelijk.
De naam van den heer Slotemaker
moet aan de onderneming, die tut dusver
eene gewone particuliere zaak was, wel
keieigenaar tot dusver zelfs niet als een
vriend van de coöperatie te boek stond,
een coöperatief tintje geven, teneinde
aldus, handig (of onhandig?) gebruik
makende van de coöperatie-strooming van
onzen tijd, aan het goedgeloovige publiek
zand in de oogen te ttrooiei,!
Foei, bekende ccöperator!
Wij houden ons overtuigd, dat de heer
Slo'.emaker, evengoed als wij. weel, dat
de »Algemeene Nederlandsche ^Xaamlooze
Vennootschap tot Exploitatie van Maga
zijnen en Fabjieken voor
Kleedingsartikelen Sacltis <('; Co." te 's-Gravenhage,
niets anders is dan eene xmcere kapita
listische onderneming, die zich door niets
anders van andere ondernemingen onder
scheidt, dan dat van haar met heel veel
bombarie bekend gemaakt, dat zij aan haar
personeel een deel in de winst toekerrt,
welk deel in aandeelen in de Maatschappij
kan worden omgezet. Dit winstaandeel is
echter niet grooter dan in verschillende
dan zal ik het begrijpen en uwe redenen
dankbaar billijken. Alldu verzoek ik u, om,
wanneer gij de papieren kunt ontvangin,
een klein rood vlaggetje op de rots te hebben,
Geloof mij
L w dankbare crieml
W. M.
Mrs. Bunker sloeg gauw een blik om zich
heen, en drukte deu brief aan haar lippen. Het
was de plotselinge vervuling harer vage, half uit
gesproken weusc'ien, het was de ver*izeniijking
harer sloutste droomen! De vertrouwde te ziju
van den riddcrlijken maar droefgeestigen held
iu zijn eenzame ballingschap cu vervolging, over
trof de onbestemde romantische fantasitën, op
gewekt door haar mci-jelectuur; dat, zij, later,
misschien de Flora Macdonaid zou ziju vaneen ]
Prins Karel l.ad voor haar niets belachelijk?.
Haar vrouwelijke verbeelding verhief den ont
vluchten duelhsf, die onder verdenking lag vau
moord, tot een socialen martelaar. Het intri
geeren dat hij nu deed en het mmder nobele
van den dienst dien hij haar vroeg, scheen
haar iu overeenstemming met, die aspiraties van
koningen waarvan zij meermalen gelezen had
waarin zij misschien met mistasUe. Ja, het is
te vreezen dat Wynyard Marion in de dwaze
mrs. Bunker de oude vrouwenvergoding van
pretendenten en hooggeplaatsten had gevonden,
waarvan sedert den zondvloed iedere schurk
partij getrokken heeft.
Hoe het zij, toen ze don volgeuden morgen
weder in haar huisje terug en Zephas uitgezeild
was, liet zij een rooden zakdoek wapperen van
den vlaggestok voor het huis. Eerr paar uur
later, verscheen zeer geheimzinnig een bootje
om de Punt. De eenige roeier, een gewoou
matroos, vroeg haar haren naam, en reikte haar
een verzegeld pakje over. Mrs. Buuker's ver
beelding was reeds aan het werk geweest. Zij
had in Mexico zoo heette het eene tante,
voor wie zij in San Francisco een en ander
gekocht had. Toen ha'ir man zei,, dat hij wel
tot Todos Santos gaan zou, vroeg zij hem het
pakje aan deu knecht harer tante af te geven,
ja zij adresseerde het zelfs aau deze. Ouder
den buneusten omslag had zij een briefje gelegd
aan Mariou, dat zij met een nieuw eu zonder
ling wantrouwen in zichzelf wel tien maal had
veranderd en overgeschreven, tot er eindelijk
met een groote Echoolmeisjeshaud stond:
Mijnheer. Ik zal alles doen wat Gij beveelt.
Wat Uw vijanden of vervolgers ook doen
mogen, Gij kunt altijd rekenen eu vertrou
wen op Haar die zicti teekent
L ice onucnkiirige ilieinirrst-e
MOLLIE K.OSALIE MAC EWAX.
Het voluit teekenen met haar eigen naam
andere ondernemingen, die eveneens het
stelsel van winstdeeling hebbeu toegepast,
zonder dat hiervan zóó groote ophef wordt
gemaakt, en zonder zich daarom «eenig
in ons land'' te laten noemen.
Nu maken wij er Mr. Slotemaker vol
strekt geen verwijt van, dat hij zich aan
eene gewone kapitalistische onderneming
wijdt, verre van dat! Zóó onbillijk zijn
wij niet! Wél verwijten wij hem echter.
dat hij, gebruik makende van zijnen naam
als coöperator, eene zaak, die slechts hél
even met de winstdeelings-kwast is aan
geraakt, doet voorkomen, alsof zij geheel
en al, van buiten en van binnen, met
diezelfde winstdeeling kleur ware geverfd.
Dut is een daad, die een redacteur van
Ons Belang, een man, die tal van ambten
irr de coöperatieve wereld bekleedt, die,
behalve voorzitter van de coöperatieve
Broodbakkerij van »Eigen Hulp'', nog be
stuurslid is van de ccüperatieve
vleeschhouwerij dierzelfde vereeniging en bovendien
secretaris was van het Derde Internationaal
d,operatief Congres, in September '97 te
Delft gehouden, niet mag begaan, dat is
eerr feit, dat zijne c< operatieve geloofsbe
lijdenis in een zonderling licht stelt.
Want niet alleen, dat het aandeel in
de winst, dat het personeel ontvangt,
uittermate gering te noemen is, dat
van het kapitaal daarentegen buitensporig
hoog, doch nog andere merkwaardig
heden vertoonen de statuten der firma
»Sachs & Co."
Het zou ons te ver voeren, indien wij
die statuten hier op den keper gingen
beschouwen en wij moeten dus er mede
volstaan hoe ongaarne ook slechts
enkele punten aan te stippen.
In de eerste plaats trekt het de aan
dacht, dat de aandeelen 1000 gulden groot
zijn. Men behoeft dan niet lang te rekenen,
om aldra tot de conclusie te komen, dat
het personeel lang zal moeten werken,
alvorens zijn 10 pCt. van de winst, aan
eenige zijner leden een vol aandeel in
het maatschappelijk kapitaal verschaffen,
en men voelt onwillekeurig ernstigen
twijfel bij zich opkomen, of het den op
richters met hun
»&rbenls-me(\e-deellicbbernfliap"' wel ernst ia geweest!
In de tweede plaats achten wij liet eene
curieuse bepaling, omvat in art. 4 der
statuten, dat, de directie het recht heeft
»om van arbeidsvennooten, die uit den
dienst dezer onderneming worden ontslagen,
de aandeelen in te trekken tegen contante
betaling a pari van het nominaal bedrag
(lier aandeelen." De arbeider, eenmaal
aandeelhouder geworden, marj o. i. als
aandeelhouder nimmer op anderen voet
behandeld worden, dan een gewoon kapi
talist, die van den aanvang af zijn geld
in de onderneming gestoken heeft. Het
verworven aandeel is zijn eif/oiflotn ge
worden, en het is o. i. een grove onbil
lijkheid op persoonlijke gronden hem daar
van te onteigenen.
En beschouwen wij, in de derde plaats,
de wijze, waarop de uitbetaling van het
winstaandeel in de statuten geregeld is,
zoo kunnen wij ook deze niet anders dan
op ziju minst »r]iet-aaiibevelings\vaai(lig''
noemen. Het winstaandeel nl. toegekend
aarr de commissarissen en directeuren wordt
betaalbaar gesteld in gereed geld ; aarr het
personeel daarentegen wordt //et» winst in
gereed geld uitgekeerd, doch wordt het
geheele bedrag ten bate van elk der recht
hebbenden -in i!e boi ken der vennootschap
ingeschreven, totdat dit de som van dui
zend gulden heeft bereikt, en hij dienten
gevolge houder van een aandeel wordt."
Waarom, vraagt men zich hier allicht
af, moet het personeel zijn volle
winstaanj deel aan het risico der onderneming
blootj stellen, terwijl het aan directeuren en
| commissarissen vrijstaat, het hun
toe' komende bedrag in bare munt op te nemen ?
Is het niet onbillijk het geheele risico op
l de schouders der arbeiders te willen wen
telen en den leiders de gelegenheid te
lalen, zich daarvoor te vrijwaren ?
j Doch genoeg. Hetgeen wij hier
aan; voerden, is, dunkt ons, voldoende, om aan
; te toonen, dat de vennootschap »Sachs
& Co." in geen geval eenige aanspraak
' maken katr op de sympathie van co
pei ratoren en democraten ; het is integendeel
; Ie bejammeren, dat door deze maatschappij
i het hooge beginsel varr labour-copartncmltip
! dusdanig wordt uitgebuit en dat een «be
kend coöperator" zich niet ontziet, aan
die uitbuiting mede te werken.
Voor de coöperatie in het algemeen en
voor het copartnerschip in het bijzonder
ware het wenschelijk geweest, indien de
firma »Sachs & Co.'' gebleven ware, wat
zij was, eene gewone kapitalistische
winkelzaak, of indien zij zich dan al in
eene naamlooze vennootschap wenschte te
hervormen, dit hadde gedaan langs
ruiterlijken weg en hare kapitalistische lading
niet met de coöperatieve vlag hadde
gedekt.
Die vlag omlaag te halen is het eenig
doel van dit schrijven.
DR. E.
llmlIlmtHlIIIIIIMIIU
noemie zij in haar eenvoud eeu kiese' c voor- !
zorg om liaar man builen te slui'cn, en haar i
voor vreemde oogen onbekci d te doen zijn. !
Het adres Mrs. Mcriim Muf Eicini. l fin Muitte i
J'uiili'cr. 'Aiil ]ifr.\ü<»i/(jk t'' Tm/i^x ,S.W',.v i'-of//<>», l
(ifyt/iiidlil," scheen haar evenzeer een prachtige
inval, liet p'tkje werd door Zephas in sjoede
orde overhandigd; hij bracht haar eeu kleiner
terug, dat, toen zij het in de eenzaamheid
oprude, een brief bevatte, geadresseerd aan /,J.
E. Kirby. ll'un/t a/ijeliuti d" en eeu liaistig
gekrabbeld regeltje aau haar: iil)ni:eiiii/,iii(il
dfiii/c. ir. J/." Mrs. Bunker slaakte etu langen,
diepen zucht. Hij had wel iets muer kunnen
schrijven, hij had wel ... doc'i de wensch
bleef onuitgesproken. Den vo'gendin morgen
heesch zij het signaal weder op; deielfde boot
met dezelfde eenzame roeier veisciieeu om de j
Punt eri nam het pakje mee. E"ii week later, j
toen haar man g< reed was om wedirum zee te j
kiezen, heesch zij andermaal het roode vlaggetje, i
Het signaal bracht een pakje voor Mtxico, dat i
zij inpakte, adresseerde, en aan haar man gaf. j
Dit bracht Zeplias op een prachtigen inval. |
//Zig, Mollie, waarom zou je zelf niet eens l
meegaan eu je tante op'.oeken? Ik kan niet j
zonder permissie in de haven, eu het, havengeld j
is geeu gekheid, maar je zoudt in een boot naar j
den wal kunnen roeien en ik kan van deu i
secretaris wel permissie krijgen om er vier en j
twintig uren te blijven liggen en op je te
?wachten."
liet voorstel deed mrs. Bunker beurtelings
bleek worden en blozen. Zij zou hem zien ! De
brief zou eeu voldoende verontschuldiging wezen ;
vrees voor wantrouwen vau haar man. was de
reden waarom ze hem zelf bracht. Misschien
verweet heur haar geweten, dat zij op deze
wijze Zepha's goedheid zou beloonen, maar een
oogenblrk later wist ze, door eene eigenaardige
logica die de zwakke sekse er op na houdt,
omdat hij/.elf het geopperd had, haar bedrog
tegenover hanr geweten goed te maken. /// h d
het niet gevraagd; hij had haar aangeboden
mede te gaan. 't Was zijn eigen schuld.
Doch de politieke beweging waarin zij, zouder
eene overtuiging te hebben of er zelfs iets van
te begrijpen had partij gekozen, bereikte haar
toppunt door de verkiezing van Abraham
Lincoln. De intriges van staatslieden der
/ui(h lijken werden openlijk besproken, en vonden
ecu echo in Californië, bij die burgers van
Zuidelijke geboorte en afkomst, die daar langen
tijd de macht bezaten en deu toon gevoerd
hadden. Er liepen geruchten van afscheiding;
dat, Californiëzich nu t het, Zuiden vereenigen
of een onafhankelijk Kijk stichten zou.
Een brief vo T //J. K. Kirhy" berichtte mrs.
Bunker, dat zij vooral goed alle correspondentie
die zij iu handen mocht hebben, moest bewaren
1IIIIIMMIIIMIIIIII1HMIMII
Meïonw Tüeota Antonia Lonisa
Cornelia Bouwmeester,
Het heeft maar aau een draadje, gehangen, of
Mevrouw Tlieodora Antonia Louisa Cornelia
Bouwmeester was Frantche tooueclspeelster
geworden.
De liefde heeft haar voor het tooueel in
Nederland b( houden.
j Doortje Irma meester heeft als meisje van
? hoogstens vijftien jaar te Rotterdam gepakt en
j gezakt gestaan om naar l'rankrijk te vertrekken,
[ naar haar tante te Pontoise. Die tante, eene
zuster vau l'arc Moeder, was getrouwd met een
.Braziliaan, die onder den naam llictor aan het
hoofd van een reizend l''ransch tooneeigezelscliap
i stond. Misschien heeft, menig Nederlander, die
te Neuilly kwam, de scliouwburgteut van Madame
lltctor wel gezien. Want ook dair speelde ?ij.
! liet gezelschap vau Madame lleot.or bestaat nog
\ en is voornamelijk saamgestcld ait hare zoons en
! dochters, neven en nichten van Doortje, Louis
1 en Frits Bouwniet sfer. Een echt familietheatcr.
Tot een der rtp^rtoirestukken behoort: De licee
lf'ci.'~i'Nt wa'iriu de geheele familie optreedt,
ten stuk, waarin ook al de leden der Iloüaudsche
B mwmeestersfamilie een rol hebben vervuld.
l \\raaiom stond nu Djortje Bouwmeester, het
] 5-jarig dartele mr..ivje, g'pakt en gezakt om
i naar het grappige l'outoise te gaan?
| Haar vrijer mocht niet met haar trouwen,
i de kapelmeester l'reukel, //een brave, goeje
j'in^en" zooals Judelszpgt. Doortje was een
//Christ" eu Frenkcl een Jool. Om dit verschil
itiiitiiiiiiiiiiiiiii
tot nadere aanwijzing, bijna op hetzelfde oogen
blik toer Zephas haar tot zija grooten spijt
vertelde, dat, d') reis naar het Zuiden uitgesti ld
was. Mrs. Hunker was zeer teleurgesteld, eu
toch, wonderlijke speling in het gevoelsleven !
Zij was blij dat hare outmoet.ui:* met Mariou
uitgesteld «cr-1. iMiet onwaarschijnlijk was een
fhuw bïwu-t/.ijn, dat onder de groote politieke
verwikkelingen haar eigen onbeduidend persoontje
donr ha'ir held zou worden voarbij gezien, daar
iji"t, vreemd aan.
lutusschen was het seizoen verauderd. De
winter-regens waren bestormen; de wind woei
bijna altijd uit het Zuid-Oosten, en de hut
hoewtl door de meerdere verdiensten van de
jiunkers vergroot, meer geriefelijk en beter ge
waarborgd tegen de stormen, werd niet
langer duor de rotsen tegen alle weer en wind
beveiligd, maar lag blootgesteld aan de volle
kracht, van den zeewind. In de lange
wiuternac'iten hoorde zij het eentonig druppen van
den regen op de stecueu, of schiikte. ze als hij
eensklaps hard tegen de ramen kletterde. Er
waren Korte dagen waarin de wolkeu woest
door hel luchtruim vlogen en de zon slechts
even te voorschip] kwam, of donkere, sombete
dagen, wanneer de breede, uitgekuifde golven
langzaam omhoog rezen, en voor haar
uederploften als waarschuwende elementen. In zulke
tijden <;af mrs. Hunker zich aan allerlei vreemde
gedachten eu zonderlinge phantas.ën over,
te stoutmoediger en romantischer, naarmate ze
verder af en mueielijker te verwezenlijken waren.
Het bestaan vau een werkelijken Wynyard Marron
zooals zij dien uit een enkele ontmoeting kende,
had in de laatste maanden iets onzekers voor
haar gekregen.
Toch zaj ze zich in die lauge, sombere dagen
dikwijls naast hem staan in een zuidelijke omge
ving, waarvan zij zich eerie vage voorstelling
maakte ; toegejuicht door de menigte als de
gekroonde echtgenootc en helpster van hun
grooten Li-ider, President, Keiier zij ,wist
niet wat! Hoe dit alles zou kunnen gebeuren,
hoe Zephas van het tooneel verdwijnen zou,
hieraan dacht'zij niet, kinderlijk, onervaren als
ze was. Met de logica waarop wij zooeven
zinspeelden, redeneerde zij, dat al de zedelijke
verantwoordelijkheid voor hare daden rustte op
een man die haar op onrechtvaardige wij ie
gehuwd had.
Doch niet altijd waren haar visioenen roos
kleurig, l u de opgewonden artikelen, waarvan
in dezen veel bewogen tijd de couranten vol
waren, hoorde men hoe er met de verraders
korte metten werd gemaakt. Zoo kon het plot
seling iiederkonu u van een hagelbui tegen de
ramen, haar doen schrikken, alsof ze het scherpe
geweervuur hoorde, waarvan ze in de geschie
denis gelezen had.
wilde Frenkel's moeder geen toestemming tot
het huwelijk geven.
Toen Frenkel hoorde dat zijn meisje naar
Frankrijk zou gaan, schreef hij haar een brief,
dat hij zouder haar niet kon leven, dat hij een
verloren mensch was, en dat hij zich van kant
zou miken.
Boortje zond den brief aan Frenkel's moeder
en wilde toen den tocht aanvaarden. Gejaagd
en zenuwachtig, met tranen en gebeden kwam
Freukel's moeder bij Doortje aangeloopen en
zei, dat ze met haar zoon mocht trouwen, want
dat ze liever over het verschil heenstapte, dan
haar zoon dood aau haar voeten te zien. Doortje
deed haar hoedje eu manteltje af; de moeder
zond een telegram aan haar zoon: Doortje
blijft. Ik geef mijn toestemming." Binnen weinrg
tijds zat oortje a's bruid te pronken.
Doortje w4s pas 10 jiar toen ze trouwde.
Xiet veel rneer dan een kind. .Veel
schoolonderwijs heeft ze bij het spelen en het reizen
en trekken niet kunnen genieten. Toch had ze
door den omgang aan het tooneel meirdere
ervaring dan meisjes van haar leeftijd. Als
zesjarig meisje kwam zij reeds op de planken,
het eerst op die van den grooten schouwburg
te Rotterdam, in de kiuderrol : Klara in het
treurspel: Gabridie. Dat was 30 Maart 1857,
volgens opteekening van haar vader, veenien
dagen vóór Laar zevenden verjaardag.
Groote reizen maakte Doortje spcedig mt
met het gezelschap van haar vader. Het echte
ambulante leven, dat kunstenaars vormt en
heeft gevormd, heeft zij meegemaakt. Bij het
opbouwen en afbreken van de tent was zij
wellicht tegenwoordig en heeft zij Frits en Louis,
die als jongens, uit pleizier, meehielpen bouwen
en afbreken, wel een schoortje of balkje aan
gegeven.
Het romantische en de ellende van het ambu
lante leven heeft zij ruimschoots leereu kennen.
Herinnert Doortje zich nog den gevaarlijken
tocht op de Zuiderzee, onr te gaan van Enkhuizeu
naar MedemWik? De schipp;rsknecht kwam
's avouds laat dronken aan boord. Even buiten
Enkhuizen stak geweldige storm op; het schip
was weinig zeewaardig; de knecht deed alles
verkeerd; het water drong door de naden van
het slecht geteerde schip ; de passagiers, de
tooneelisten van het gezelschap vau haar vader,
mochten niet boven blijven; allen gingen naar
beneden ; haar vader weigerde, stelde deu knecht
buiten dienst, waut door verkeerde handeling
zou hij het schip hebben doen vergaan, had
haar vader nii t direct ingegrepen en den schipper
gelast den steven te wenden en naar Enkhuizen
terug te gaan? Herinnert Doortje, ook thans,
nu men haar Thé> noemt, zich dat, donkire
ruim vau het schip nog, spairzaam verlicht;
IIIIIIIMlIlllllllllltBIMIIIIIIIIItlUIIIIHtH
40 cents per regel.
Bal-Zijde
40 cent
tot f 14.0 5 per Meter alsmede zwarte,
witte en j_ekleunle IIunneberg-Z(i<le van
35 et. tot f ! 1.O5 par Meter effen, ge
streept, geruit, gewerkt, damast enz. (ca. -240
versch. qual. en 2U)0 versch. kleuren, des-.sms
enz.). Franco en vrji vaa invoer
rechten, in liuis. Stalen ommegaand.
Dubbel briefporto r.aar Zwit erland.
G. Hennebarg's Zijde-Fabrieken
(k. & k. Hoflever.), Zürich.
Illlllltlllllllulllll
Op zekeren dag ontstelde ze hevig. Zij had
het geluid vau nemen gehoord, met een geregeld
plassen in het water, dat haar vreemd klonk.
/: schrikte toen ze eeu roeiboot za?, d'or acht
man in uniform geroeid, met twee otiicieren,
in mantels gehuld eu geweren bij zich aan het
roer. De cllieieren schenen in een gewichtig
gesprek gewikkeld, en wezen nu en dan naar
de kust en de liooge rotsen. Een oogenblik
beefde zij vati angst ; toen volgde een instinct
matig gevoel van tegenzin eu verzet. Haastig
trok zij den ring vau den vinger, dien ze altijd
droeg wanneer ze a:leen was, en na hem met
het pakje onder de matras van haar bed verstopt
te hebben, maakte ze zich met oogen, schitte
rend van opgewondenheid, gereed de indringers
te gemoet te gaan. Doch zoodra de boot geland
was, wandelden de olliciereu, zouder ecu blik
naar de hut, op huu gemak het strand langs.
Het nam haar een pik van het hart; niettemin
prikkelde haar die onverschillige houding en
haastig haar hoed opzettende, liep ze de deur
uit, hen te gemoet.
//U wiet zeker niet dat dit privaat eigendom
is!'" voegde zij hen toe op scherpen toon.
Het gezelschap stond strl eu wendde zich tot
haar. Een adjudant die volgde, keerde zich om
eu glimlachte. De jongste otticier groette beleefd.
De oudste, een knap man, met giijzende baren,
in generaalsuniform, bracht, na met eeu half
verbaasden, half spotteudeu glimlach de kleine
gestalte te hebben opgenomen, zijn
gehandschoeude vingers aan zijn pet, maakte het militaire
saluut, en zei:
uPardon, Madame, dat wij daaraan niet gedacht
hebben. Wij hebbeu vau net Gouvernement in
last, hier een en ander op te nemen, met het
oog op ccn versterking van de rotsen. Het is
zeer onzeker of men n iets van uwe rechten zal
ontnemen, doch in dat geval zal het Gouverne
ment dit stellig weten goed te maken."
Zonder verder op haar te letten, wendde hij
zich tot den adjudant, met de vraag:
//Van deze zijde is de rots ontoegankelijk r"
//Dat weet ik niet, generaal. Men zegt dat
Mariou, nadat bij Henderson doodgeschoten had,
dezen kant uit ontscheept is," was het autwoord.
//Zoo? Maar hoe is dat mogelijk? Hoe kon dat?"
Men zegt dat mrs. Fairfax hem hier met
een bootje opwachtte. Dit verhaal van ziju vlucht
hoort men overal."
Zij vervolgden hun weg met een vluchtigen
hoofdknik naar Mrs. Bunker: alleen maakte de
jongste officier bij zicb zelf nog de opmerking
dat het bij de-hande Westersche vrouwtje nut
haar lief gezichtje, lang niet zoo scherp en
vinnig was tegen ziju generaal, als haar begroe
ting deed verwachten.
(Wordt vercolgd}.