4 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1132 E l i." t, vriend of letterkundige eens even bij Cornelis I/odewijksz. van der Flasse over de onderdeur «rillen kijken, om te zien of bij den uitgever soms pratende of schertsende zag met zijn vriend Bredere. Maar... /tkan verkeeren", al die typige dingen en toestanden zijn zoo goed als verdwenen. Het oude Beurspoortje is er nog «el, maar 't begint te wankelen en zal misschien, laatste overblijfsel van het wereldvermaard oude ?beursgebouw, spoedig moeten verdwijnen. Er is een massa aardigs en belangwekkends uit dit boek te leeren. Al gaande, zal het niet alleen nog in kracht winnen, maar voor velen ook in aantrekkelijkheid. Immers, een deel der lezers zal nog meer belang stellen in de volgende rubrieken, nl. Historie en Regeering, Handel en Nijverheid, Huiselijk en Maatschappelijk Leven, Godsdienstig Leven, Bouwkunst, Schilderkunst, Letterkunde en Tponeel, Muziek, dan in de historisch-topographische beschrijving, die met zooveel accurate ean:s en talent behandeld is door den heer D. C. Meijer. Zeden en gewoonten, geschiedenis van ?bet godsdienstige, materieele en artistieke leven ?onzer voorouders zijn voor vele personen nog 'boeiender onderwerpen. En al die rubrieken zijn door de uitgevers aan de kundigste handen toevertrouwd: de heeren Kernkamp, Brugmans, G. Kalff, Rogge, Weissman, Bredius, Scheurleer. Bij verzamelaars van kunstschatten zag ik reeds de zorgvuldig uitgevoerde reproducties en af beeldingen voor in bewerking zijnde afleverin gen bestemd. Voor de geschiedenis van Amsterdams ge bouwen en schilderachtige kijkjes zijn de reeds ?verschenen afleveringen niet alleen een lezens waardig boek, maar ook een prentenatlas van groote waarde, bijzonder rijk aan reproducties van unica, die zich bevinden in de verzamelin gen van het Amsterdamse!) archief, het Oud heidkundig Genootschap en de portefeuilles van Wurfbam, Splitgerber, D. C. Meijer, R. W. P. de Vries en anderen. Teekeningen in rood krijt en O. I. inkt zijn o. a- in kleur en karakter nauwkeurig weer gegeven. Een vriendelijk, geestig aanzien aan dit boek geven ook de levendige etsen van Reinier Zeeman. Bij de verschijning der eerste aflevering, door mij verleden jaar in dit Weekblad aangekondigd, wees ik op de belangrijkheid van ,üud-Amsterdam" als pracht- en plaatwerkDe later verschenen afleveringen, die thans het eerste op zich zelf compleete deel voltooien, zijn niet minder rijk aan kunstplaten. Ik moet er enkele van vermelden: de Oude Beurs van verschillende kaften eezien, naar eisen van C'aes Janszoon Vistcher, Boe ius Adam Bolswert; de Vleeschtia)l«n en Pensmarkt óók van dien Visscher; het Domplein met de bo'cr- en kaasmarkt, naar een gravure aan Jan van de Velde toegeschreven; een groote plaat van bet Oude-Zijds-Heerenlogement, naar een ets door J. van Meurs, naar wiens werken meerdere afbeeldingen genomen zijn, o. a. bet Dolhuis; vele prenten vertoonen het Spinhuis, o. a. een naar een merkwaardige teekeniog van J. de B.yer. De hatelijkheid aan de oude bestoken uit het Sticht ontbreekt natuurlijk niet: «?Swyght Utrecht'' is o. a. naar een teekening van David Vinkeboons en een in rood krijt naar Visscber, iil. den be roemden Claes Janszoon. Men heeft den roman tisch genoemden Montelbaenstoren naar een teeke ning van A. van Everlingen; d'Oude St. Antbonis Pourte naar een oude gravure door S. Frisius ; de Olofskapel naar de, natuurlijk unieke, remb'andtieke teekening van Roelof Roghman. Maar waar zou bet einde zijn, wilde ik alle platen vermelden, die ik als merkwaardig heb aangeschrapt. Het opgenoemde vindt men in een enkele aflevering. Haast wilde ik deze korte aankondiging van de complete eerste afdeeling besluiten, maar daar kijkt mevrouw Zwartenhondt geboren Bas, wier prachtig portret naar Rembrandt door onzen talentvollen tijdgenoot Arendsen geë'st is, mij zoo goedig verwijt» nd aan. Die ets hangt nl. naast mijn boekenkast; want mevrouw Bas heerscht als eerbiedwaardig patrones in mijn we kkamer en, liever d n op mijn pen te bijten, kijk ik naar haar, wanneer het schrijven niet te best vlotten wil. Welk een sympathid-, eerwi rdig o idje! Wat zou men er niet voor over ebbeu haar geest te kunnen bezweren en het portret aan den praat te brengen! Helaas, ik ben geen adept van het spiritisme. Toch meen ik te be grijpen, wat het conterfeitsel naar Rembrandt mij toe wil fluisteren. Onder de vele belangrijke bijzonderheden betreffende Oud-Amsterdam en zijn inwoners, hun zeden en gewoonten, die ik van den heer D. C. Meijer uit, zijn boek vern»m, behoort iets over mevrouw Zwartenhoodt-Bis. Ik heb ui. steeds gemeend, dat die aristokratisch uitziende vrouw behoorde tot een oude burgemeestersfamilie. Misschien heeft dat denkbaeld zich in mijn bol gevestigd, omdat in het Rijksmuseum zich een familiestuk bevindt, voorstellende een burgemeester Bas en zijn gezin. Bovendien was mevrouw Bas dan toch ook een A-lmiraalsche. De dwaling, want een dwaling was het, is niet geheel onvergeeflijk. Door het boek van Meijer weet ik thans beter. Hij zij een oogenblik aan het woord: »0p den Noordhoek van de Pieter-Jacobstraat moeten wij even stilstaan. Daar toch vinden wij een groote herberg, vroeger De Prins genaamd, maar die de, voor een jaar of vijf overleden eigenaar verdoopt heeft in De zwartn hond, naar bet huis waarin bij in 1566 op den Zeedijk was geboren. Want hij was een Amsterdamsche i jongen onze Jochem Hendnksz, die al vroeg het zeegat, uitging en, na veel rondzwerven en allerlei avonturen, het gebracht had tot capteyn op een schip van oorloge" en sinds 1596 ge trouwd was met Lysbetb Jacobs, de zuster van den bakker op den boek van de Driekoningstraat. Haar vader was uit Kampen hier komen wonen en droeg bij toeval den, ook te Amsterdam bij een burgemeesterlijk geslacht voorkómenden familienaam van Bas". En terwijl de zeeheld, langzamerhand tot Luitenant Admiraal opgeklommen, telkens en telkens weder zijn tochten ondernam om den koopvaarders tot beschermend geleide te strek ken, de Duinkerker kapers te tuchtigen of-den trotschen Spanjaard uit zee te jagen hield Lijsbeth haar herberg in eere en wist die een zoo goeden naam te doen verwerven, dat ze in 't vertrouwen kwam bij de Burgemeesters, die dikwijls een gelegtnheid noodig hadden om booge gasten, welke He stad met een bezoek vereerden, op hun kosten te huisvesten. Zoo genoot rtan De Prins in de Nes in 1608 de eer den lateren stadhouder Frederik Hendrik te herbergen, zoo logeerde er in datzelfde jaar op stadskosten de gezant van Perzië. Ei zoo bleef het na 1615, toen De Peins de Zwarte Hond werd en ook na 1627, toen de hospes admiraal het hoofd had ter ruste gelegd, maar de weduwe nog steeds de zaak voortzette. Zoo noodig, bad zij een steun aan haar schoon zoon, den Voetboogdoelen-kastelein, Maarten Ray. Maar toen deze in 1632 overleden was, trok zij zich met haar kleinkinderen terug op de Oude Schans. Eerst toen had de vlijtige vrouw den tijd om te zitten voor haar portret, 't welk tegen over dat van haar overleden echtgenoot moest hangen. En gelukkig mogen wij ons prijzen, dat zij er niet vroeger den tijd voor had kunnen vinden; want nu werd het werk toevertrouwd aan den jongen Leidschen schilder, die zich sinds kort te Amsterdam gevestigd had en er werd een meesterstuk geschapen, dat een onuitwischbaren indruk achterlaat op ieder, wien het vergund was in ons Rijksmuseum Rembrandts portret van Elisabeth Bas te zien en de eerbiedwaardige gelaatstrekken te bewon deren van de deftige ma'rone, die met zoo rustigen en tevens helderen blik aan haar leveLsavoud terugziet op een niet verbeuzeld leven." Wel, wel, die vorstelijke vrouw, die er def tiger uitziet dan Koningin Victoria. «Emprefs of India," was een eenvoudige herbergierster, maar.... tevens de echtgenoote van een admiraal. Welk een tijd, welke menschen! Den ffaaff. A. C. LOFFELT. tllMllltllllllllllllllllflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Een omiite7en brief yan Tine" Tijdens ik my te Brussel bevond om de voortreffelijke koloniale tentoonstelling in het kasteel van Tervueren te zien, en bij die gelegenheid in een commensaalhuis in de rue Thérésienne logeerde (een slordige belgische Wirthschaft, die ik geen mijner landgenooten zou willen aanbevelen) maakte ik daar kennis met twee Vlaamsche letterkundigen. DJ ee i was dr. Maurits Sabbe, een sympa thiek jonkman met welig en golvend hoofdhaar, een paar zachte droomerige oog n onder zware wenkbrauwen, een lichten knevel die mij aan. stonds aan een dichtregel van de Génestet herinnerde *) en beschaafde, innemende manie ren. Wy hadden soms moeite elkaar te ver staan, want het was er aan den middagdisch gemeenlijk een leven als een oordeel. Terwijl mad. N. aan het hoofd der tafel een reusachtigen schapenbout voorsneed en toezag dat ieder harer gasten het zijne kreeg, dispnteerden een paar Duitschers over de Pnilosophie des Uabewu«zten", redekavelden de Belgen over de Vlaamsche beweging, treurden de Hollanders aan dezen disch over de vetpotten van Neder land-Egypte, kakelden aan het lager eind der tafel Rumeniërs en Grieken (die 't een of ander kraampje op de tentoonstelling badden) in een idioom dat wel aan het Hottentotsch verwant scheen, en vermaakten de beide spichtige dochtertjes van mad. N., die beneden het zout waren gezet, elkaar met iameu^e schpolgeheimen. Mijn andere kennis was dr. Julius Pee, een *) Laat vrüde zijden snor om rozenlippen bloeien. man van opgewekt karakter, levendig als een Italiaan in zijne discoursen; daarbij een vurig Flamingant, die een warm hart had voor de stamverwante broeders in het Noorden, voor hun dynastie, bui taal en hun letterkunde. Nog zie ik hem gesticuleeren in het vuur zijner rede en den beker opheffen met het dunne Diester bier, dat mad. N. ons bij den maaltijd schonk; nog hoor ik zon luidruchtigen schaterlach toen ik hem verteld had dat men oudiyds de stal Batavia, ter zake van de vele brave lieden die daar woonden, een eerlyck tuchthuy»" placht te noemen. Ah, vraiment... voila une bien bonne!... eerlijk tuchthuis" ... c'ett une trouvaille ...un ha, ha! Daarna kwamen wij op een ander onderwerp, en ik vroeg hem of hij niet de verzamelaar en uitgever was der Brieven van Tine. 't Geen hij aanstond) bevestigde. Hu vertelde mij toen meer dan pen bijzonderheid betreffende de familie Douwes Dekker in 't algemeen, en de barones Van Wijn bergen in't bijzonder; dingen die hu tijdens zijn verblijf in Italiëwas te weten gekomen. Ook hoe hij van mevr. Omboni Tine's portret had ontvangen, 't welk vooraan in den bundel brieven is geplaatst. .Is 't riet vreemd," zei hij mij, dat er in haar portret en dat van baren man als 't ware een speling der natuur ligt uitgedrukt ? Terwijl de burgerjongen van den Haarlemmerdijk, en wien z\jn burger afkomst danig hinderde (men zie slechts de Brieven van Multatuli) een zoo niet aristokratiscb, dan toch spiritueel en inte ressant gezicht ve toont, bijna den kop van een Heinrich Heine, ziet een geboren bar nes e. uit als een weeshuismoeder. Mevr. Omboni zei mij wel dat haar portret l'aimable douceur de sa physionomie" geenszins weergaf, en dit heb ik dan ook in het Voorwoord van Tine's Brieeen vermeld. Maar de tegenspraak, dunkt mij, is er." Die brieven' zoo ging hij voort van gen echter eerst aan met het jaar It63. Na de uitgave kwam er mij een van ouderen datum in handen, d. i. in afschrift; een brief dien zy niet richtte tot hare italiaansche vriendin en troosteres mevr. Omboni, maar tot eene amsterdamsche beschermster, mevr. Van Straten. Nu, al had ik dien destijds gehad, ik zou toch geaarzeld hebben om die letteren bij de overigen te voegen, zoo weinig belang rijks staat er in. 't Is een beleefde dankzegging voor attenties welke niet jjzelve, maar haar man ontvangen had. Oordeel zelf." Traiemark THEE - E. BRANDSMA. Trademark A L, KI DSC H tCMTK..»l V AMH riUKUAJVt. «* Groot Beddenmagazijn. Groote collectie Wiegen, KInderledekanten, Luiermanden, Babytafeltjes, Babybascules, etc. etc. Vraagt geïllustreerde catalogus. Specialiteit van Overhemden op maat; Dassen, Boorden, Manchetten, etc., bij VVE W. VAM l» E9t HULST Hofleverancier. Reis artikelen. JParapluies. 167 Kalverstraat, AMSTERDAM. PHILIPPONA KETELAAR, KALYERSTRAAT 166, AMSTEROAM. SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige Uitzetten en Luiermanden. Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco toegezonden. tfntZcrHnge Verzekering- Maatschappij JUVENTUS", te AMSTERDAM. Opgericht 1887. Reserve op Ui 91 gevestigd neceuiber \0til ? 25167,83K. Kinderlogica. Ben je geval len, Jantje 1 Nu, huil maar niet, er is toch niemand. Afd. I. Militie-Onkosten Verzekering ter bestrijding van de Onkn-ten e^i gelile>\jke naieelen aa i den Persoon1 y ken dienstplicht verbonden Afd. II. Huwelgks-TJitzet Verzekeringen. Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar bij de Directie, den Texsfraat 41, en bij H.H. Age .ten. KINADRUPPELSvan Dr. DE VRIJ Het krachtigst werkend middel t.eger Malaria Cbinnenkoortsen) algemeen? zwakte, bloedarmoede en bleekzncht Vraagt overal de Q] verzegelde flacom a ? 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieks merk. Men lette daarop. Bp overmaking van een postwissel i ? 1.15 volgt franco toezending door óV Chemische Fabriek N A N NI N G, Ben Haag. D.ior den Uitgever D. BOLLE, te te Rotterdam, is alom de iuteekening opengesteld op Qe ^erzamelde Reiken VAN M BOSBOOM-TOÜSSA1NT. Met 100 fraaie Platen, compleet in 25 maandeli ksche deeien, ad slechts ? 1.?, in prachtband ad slechts / 1.4 >. Door de luttele uitgaaf van slechts ? l?of f l 40 per maand heeft men 2 jaren de Verzamelde Werken van A. L. G. BOSBOOM TOUSSAINT, 2. deelen met 100 platen com leet in bezit. Dl. 1?2. De Delfteche Wonderdokter. Dl 3 Een Kroon voor Karel den Stoute enz. Dl. 4. De Verrassing van Hoey. Bu'ten inteekemng is deze goedkoope uitgaaf niet veikrijgbaar. Kwaad geweten. Iemand in het gedrang. Pardon, meneer, u hebt mijn parapluie. Vier heeren tegelyk. Wie ik ? Kettingstraat 16. 's GRAVENHAGE. DA Bank verstrekt gelden op huizen en landerijen onder eerste hypothecair verband. Zij geeft 4 pC(. Pamlbrieven uit in stukken van / 1OOO.?en /5OO.?. De pandbrieven zyn gewaar borgd : a. door de verleende hypotheken tot een gemiddeld bedrasj van circa 631A pCt. der waarde van bet onderpand, geschat door plaati-elyke deskundigen van den eersten rang en de vaste Commissie van «xaiie der Bank; 6. door het gestort en nog opvraag baar maabchappelijk kapitaal; c. door <ie e'k jaar vermeerderende statutaire en buitengewone reserve fondsen der Bank. Tengevolge der bepaling van art. 36 Ie al. der statuten kunnen de pand brieven beschouwd wor.ien als niet nltlootbanr. De pa idbrievfn zijn verkrijgbaar ten Kantore der Bark en door bemiddeling van Ileeren Agenten en Kassiers in de verschillende plaatsen des rijks. Een boek voor iedereen die belang stelt i|i xijn gezondheid. Verschenen: die men kan voorkomen, DOOR Dr. Ph. KOOPERBERG, Arts. Alom voorhanden. DRINKT HOLLANDIA" TAFELWATER. IIIIIIIIIIIIMlMII IIIMIMIUnMIIIII '?IIIIIIÏM aitaiaiaïiniliiliilMiiiOiÉiia HELM-CAGAO wordt door bevoegde autoriteiten geroemd als de beste, i zuiverste en gezondste. i fignaiBJillfiiiaigifËUiBifBiiafafafa^ HIIMIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllltlllllllMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIlniMIIIIHIItlllHllllllllllllllllllllltttlllMMIIIIIIIIIIIMIIIIIlMIIIIIIIIIIMIlU K li.raei»«lieii eii llolm's 5 g SALMIAR-PASTILLES, | Q} algemeen erkend sis het esfe m i d- f{] [JJ del bij Hoest en Verkoudheid.}{] ru Hft is een slijmnplosserid ea ver- in rüzachttnd m'fMt-1 bij uitnemend- tri |2 beid. Verkrijgbaar bij de meeste [J: ] Apothekers en Drogisten. Prijs per ? K flescbje 20 Ct. 3 K OW"" Alleen echt in [J flescbjes, {C Cj voo'zien van e iquer, waarop de S K handteekeninor van JH g KRAEPELIEN & HOLM, g ru Zeist, Hofleveranciers. un Gevestigd te Amsterdam, Dam rak 74, Goedgekeurd Uj Koninklijk Besluit van 3 December 1895, N». 38. Maatschappelijk Kapitaal/1,800,000. Directeuren: Mr. c. L. scoTT en Mr. PAUL L. MULDER. Commissarissen: W. J. GEEBTSBMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VA-N GEÜNS, Amsterdam; J. C. VAN GOENS, 'sGravenhage; Dr. S. J. HALBERTSMA, Rotterdam; Prof. Dr. W. KAPTBIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDEMANS, treeltt; Jhr. F. VAN REENEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam. &* De Maatschappij verzekert pensioenen, uit te betalen zoo dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. MJLXSON DE A. SCHRÖDER & C°. JLeidschestraat Telephoon 2483. Uitzetten, Uitrustingen, Luiermanden. Prijsopgave cii monsters op aanvrage. JR o T Tien n t ,?/. w G HA VK\ir ia K.