Historisch Archief 1877-1940
DE A M S T K K I) A M M ER WEEKBLAD V O O II NEDERLAND.
No. 1135
laat welgevallen en thans weder, met de Tière's
Herbergprinses dezelfde -rol vervalt, namei^k
zich (vooral tegenover het buitenland) niets
dan hoon en miskenning laat welgevallen.
't Is het muzikale kleed, waarin dit spel
door den begaafden Jan Blockx is gestoken,
dat kleed alleen wat aanleiding geeft tot zulke
lankmoedigheid.
Dr. P. heeft in Caecilia in eenen brief uit
Belgiëop het betreurenswaardige der richting
en op wezenlijk walgingwekkende bijzonder
heden gewezen. De Haagt-che correspondent
van genoemd tijdschrift heeft op blz. 44 alleen
de muzikale compositie behandeld en daar
mede bewy's van eene kieschheid tegenover
de Belgische «broeders" gegeven, welke men
hoog moet schatten.
Deze ongenoemde schrijver heeft doen op
merken hoe.machtig Jan Blockx is in het be
handelen van 't orkest, en in de afwisseling
der verschillende rollen, maar vooral in het
humoristische gedeelte der voorstelling, welke
zijn toppunt bereikt in de rol van Bluts, den
vader der «prinses" en het hoof J van het huis
der publieke-meisjes, een liederlyke geze], die
aan den verblinden kunstenaar Merlyn het
geld uit den zak jaagt, terwyl deze zich,
dronken van eene «liefde", waartoe hjj in 't
openbaar door het meisje Rita op de markt
is verleid, met hem aan het dobbelen heeft
gezet.
Men ziet, hier is wel aanleiding tot humo
ristische, ja hyper-humoristische tafereelen.
Ongelukkig, dat deze nu juist muzikaal de
schoonste heeten. Wij voor ons maken even
wel eene restrictie, en sluiten ons aan b\j hen,
welke de finale van het tweede bedrijf bewon
deren, waarin de vastenavond wordt voorge
steld op zeer twijfelachtig humoristischen toon.
Rita, de «prinses", als Flora uitgedoscht op een
praalwagen; aan hare zijde Merlyn, de ver
leide bruidegom van Reiuilde. Deze aan den
voet van den wagen vol weemoed en toorn
over de trouwelousheid van haren verloofde
en hare troostelooze moeder daarneven: een
hartverscheurend tafereel, maar van buiten
gewoon kunstig saamgestelden muzikalen bouw,
dien wij echter op 't concert populaire nog
liever bewonderden dan by de voerstelling,
waar afkeer, weemoed en bitterheid elkander
in ons hart bekampten, om bij 't vallen van
het scherm in oprechte teleurstelling te ein
digen, over de diepte, waarin Blockx' genie
gezonken is, schoon niet zonder hoop, dat hy
zich'weder zal verhtffen tot edeler begeestering.
Hy zal zich niet beklagen dat zyn werk
niet mpt geduld en onpartgdigheid is beoor
deeld. De Guule musical b.v. heeft daaraan
drie, vier ait;kelt?n gewijd en de compositie
met alle hoofdmotieven ontieed en geschetst.
Mogen hem de lessen van andere organen
(ook van Duitschland) van nut zyn en hij zich
niet door welgemeend maar eenzrjdig gt-juich
laten verblinden.
Moge h\j zich weder wenden tot edeler tekst,
tot edeler toon, zyn tonen van voorheen, waar
over de heer Ontrop in de Dietsche Warande van
Maart heeft gesproken, dan zal er gelegenheid
zijn nog met meer onbevangen geest zijnen
lof te verheffen.
P. ALB. Tn..
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiHiiiiiiiii
Een uitmuntend werk,
Op de verleden zomer gehouden Tentoon
stelling van Vrouwenarbeid was er in de
afdeeling Insulinde eene collectie aanwezig, die
door gebrek aan ruimte en vooral door gemis
aan algemeene belangstelling, lang niet de
waardeering genoot welke zij bizonder ver
diende.
Ik bedoel de met veel moeite en zorg
byeengebrachte, opmerkelijke verzameling sarongs
en andere gebatikte stoffen, uit velerlei ge
westen van Ned-Indiëafkomstig, die, door
enkelen zeer gewaardeerd, over 't algemeen
aan de aandacht (?) ontsnapte.
Ook in de Sumatra-woning was een nige
collectie weefsels van Atjeh tentoongesteld,
van zeldzame kleurenpracht, bijna allen door
weven met zilver- en gouddraad, afgestaan
door den heer Th. Mens Fiers Smeding te
Probolinggo, maar, hetzy door het vlakke licht,
hetzij door de belangstelling die de batikende en
wevende Javaansche vrouwen inboezemden, men
liep er meestal langs zonder ze te zien. En toch
verdienen deze fraaie producten van ons Indi
in 't algemeen zooveel waardeering. Met hoogst
eenvoudige hulpmiddelen, maar met een
ovei'geërfden of aangeboren smaak weten gewone,
artistiek volkomen onontwikkelde vrouwtjes,
karakter- en stu'lvolle patronen in zeer teedere
of ryke kleurschakeeringen met onvergelijkelijk
geduld en onnavolgbare cierlyke handigheid
op het dunne doek te doen ontstaan, zoo als
in ons land slechts zeer enkele artisten het
kunnen.
Toen op deze tentoonstelling, werd, door
enkele ware bewonderaars van dezen tak van
kunst (want kunst was 't en geen industrie,
tot dezen tyd, waarin een verval begint te
ontstaan, te danken aan den invloed van smaak
en hegriplooze menschen die europeesche
décadence-motieven invoeren en zoodoende
de zuivere harmonische Javaansche helpen te
doen verdwynen), toen dus werd er een wensch
geuit door eenige enthousiasten van deze
zeldzaam fraaie suffen, n.l. te gelegener tijd
een uitgave te zien ontstaan, gewijd aan de
geschiedenis dezer decoratieve-tnotieven, aan de
behandeling, de procédés, en tevens in hoofd
zaak reproducties gevende van deze ornamenteele
teekeningen.
En nu is deze wensch vervuld.
0.-er een paar maanden zal het licht zien
de eerste aflevering van een werk, uitgegeven
vanwege het EthnogranVh Genootschap te
Leiden, waarin een honderdtal lichtdrukken
en een dertigtal gekleurde platen, in groot
kwarto formaat een overzicht zullen geven van
de voornaamste en meest karakteristieke ont
werpen uit de verschillende streken op Java
waar gebatikt wordt.
Op dit eiland, waar de grootste algemeene
bloei te vinden ie, heeft de kunst van het
batiken zyne grootste uitbreiding bereikt, en
buiten Java komt alleen de Atjehsche
batikkunst in aanmerking.
Als belangryk gegeven voor den oorsprong
van deze kunst il Ned. Indiëzal ook de
batikkunst van Zuid Dekhan behandeld worden.
De tekst zal zijn van dr. H. H. Juynboll,
doctor in de Indische talen te Leiden en den
heer G P. Rouffaer te 's Gravenhage, met een
voorwoord van dr. Schmeltz, den directeur
van het E'hnografisch museum te Leider, die
tevens eene Duits hèvertalirg op zich neemt.
Enkele titels van hoofdstukken geven reeds
het belang van deze uitgave aan : de techniek
van het batikken ; de vertaling van een hand
schrift betreffende deze techniek, gesteld door
de drie dochters van den Regent van Djapara,
die zelve o;ik deze kunst beoefenen ; de oor
sprong en de geschiedenis van het batiken ;
en verder o. m., gegevens uit Britsch-Indië,
betreffende den waarschynlijkbn oorsprong en
betreffende de Javaansche en Atjehsche i atroneri.
Deze belangrijke mededeelingen werden mij
verstrekt door den heer G. P. Rouff jer zelf, die,
voor zoover hem bekend is, niet weet dat er
op andere eilanden of in andere gewesten van
Indiëdan op Java en in Aijeh gebatikt wordt.
Hoogst welkom zou het hem daarom zyn,
mochten enkele lezers voorbeelden bezitten van
stoffen, op andere plaatsen gebatikt, of authen
tieke in Bantam, Kediri, Pusoeroean, Probo
linggo en Besoeki gebatikte idem'g, mededeeling
hiervan te mogen ontvangen. 1)
Sedert eenigen ty'd komt zich een belang
stelling voor de Javaar.sche en overige Ned.
Indische kunst openbaren. Dit is een zeer
verblydend verschynsel dat alle mogelijke steun
en medewerking in hooge mate verdient.
De ty'd is gekomen dat onze beschaafde
natie, de zoogenaamd onbeschaafde Indische
Kunst op hare juiste plaats gaat stellen, en
er eindely'k voorbeelden in gaat vinden, die
hare nationale Kunstnijverheid in ruime mate
ten goede kan komen, o.a. door aan te toonen hoe
me de geringste middelen, somtijds de fraaiste, j
meest harmonileuze vercieringen kunnen wor- j
den gemaakt. Pu. ZILCKEN.
tal weken verscheidene oude teekeningen
lentoongesteld, toebehoorende aan H. M. de
Koningin-Moeder. Voor wie goed in deze stad
thuis is, kan het aardig zyn te zien hoe zij
in de 17e en vooral 18e eeuw was, daar deze
platen achtereenvolgens de straten, pleinen,
poorten, kerken en kloosters in hun
vroegeren toestand toonen, en het klaar en onweer
legbaar bewijs geven dat het schilderachtig
schoon onzer oude steden al meer en meer
verdwy'nt; want hoe jonger de beeltenissen
van vroegere stadsgezichten zyn, hoe meer
leelyks men er op aantreft; en deze dingen,
die toch alles behalve uit een ty'd zijn van
bizondere frischheid in kunst, toouen in ieder
geval dat gewetenlooze bouwspeculanten, als
in onzen ty'd, toen nog geen vry spel hadden
om met hun grauwe en ziellooze
menschenpakhuizen onze moderne steden voor langen
ty'd te bederven.
Hoewel deze teekeningen meerendeels slechts
archeologische waarde bezitten, zy'n er toch
enkele by die ook om minder relatieve eigen
schappen een beschouwing verdienen; zoo van
Saftleven een aantal aardige dingen ; verder
is er onder de andere werk van A. Bloemaert,
A. Both, J. de Beyen, e. a.
Vooral uit de tetkerdngen van den ouden
toestand der Utrechtsche kerken kan men
zien wat de stad verloren heeft; de twee
Romaansche torens van de Nicolaaskerk zijn
nog slechts ruïnes; de Janskerk heeft geen
torens meer, en de prachtige Romaansche
Mariakerk werd in 't begin dezer eeuw geheel
afgebroken, op enkele zuiltjes van den
kloostergang ra; de S. Salvatorkerk en de
l-apel van S. Thomas zyn weg; hoe de gothieke
Dom verknoeid is weet ieder; en van de S.
Pieter zyn ook beide Roraaansche torers ver
dwenen. De krypt ouder het koor kan men
by deze laatste kerk nog beden gaan zien ;
maar wat eenmaal een gewyde plaats was,
dient op het eind der 19e eeuw als koster
kelder, en men vindt er slechts aardappels,
botervaaljes, azijnflesschen enz.
Wij kunLen niet nalaten den wensch uit
te spreken dat Utrecht's archivaris nog meer
malen dergelyke exposities moge organiseeren,
die welkom zullen zijn aan ieder die belang
stelt in wat met de eeuwen aan schoons ver
loren is gegaan.
v. M.
moeilyk is ernst van ironie te onderscheiden.
Ik zou mij over dit succes kunnen verheu
gen, indien ik niet moest betreuren, dat in
uw blad dergelyke insinuaties werden geuit,
evenals de allerminst te billyken bewering,
dat de stiyd over de verlichting van de Nacht
wacht een personenstryd zoude zyn.
Zeker is wel by weinig quaesties zoo uit
sluitend de zaak zelve het eenig doel geweest
en gebleven. Hoogachtend,
Uw dw. dr.,
C. G. 'T HOOFT.
***
[Wanneer men dus nu aanneemt, dat onze
correspondent in ernst opgevat heeft wat dn
heer 't Hooft als ironie nad bedoeld, dan schijnt
ons deza quaestie voldoende toegelicht te zyn.
En kunnen wy haar, onder dankzegging aan
den inzender voor zy'ne toelichting, verder
laten rusten]."
Ook wy' laten deze quaestie, zooals zy door
den heer correspondent werd voorgesteld,
gaarne rusten; alleen drukken wy' hierby onze
teleurstelling uit, dat de man, die den heer
't Hooft in 't openbaar aldus voor het publiek
riep, zyn eigen naam bly'ft verzwegen.
MHIItllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllHlllllllllllllltlttlltl
1) Witte de Withstraat 25, 's Gravenhage.
(M-ütrecht.
In het Stedelyk Museum te Utrecht heeft
de archivaris mr. S. Muller Fz. voor een
drieKOI eens de Nachtwacht,
Wij lezen in de O. H. C.
t Amsterdam, 21 Maart 1899.
Mijne heeren!
Op het door u dd. 9 en 10 Maart gepubli
ceerde, kan ik alleen dit antwoorden, dat het
uw »wel ingelichte' oceasional in kunstzaken,
waar hy zich op my beroept, bly'kbaar zeer
BOEKAANKONDIGING.
Een nieuwe uitgave van de werken
van George Ebers
By de uitgevers van Holkema & Warendorf
te Amsterdam verschijnt thans eene volksuitgave
van de werken van prof. G. Ebers, voor Ne
derland bewerkt door prof. H. C. Rogge e. a.
In deze uitgave zullen alleen de 12 meest
bekende werken van dezen vruchtbaren auteur
worden opgenomen en wel: Eene Egyptische
Koningsdochter, Warda, Homo Sum, Klea en
Irene, De keizer, Een woord, Serapis, De
Nylbruid, Josua, Melissa, Cleopatra en Arachne.
Dat deze uitgave wel met dea naam van
Volksuitgave kan bestempeld worden, blijkt
uit het feit, dat deze twaalf deelen, die in
vroegere uitgave / 49 50 gekost hebben, thans
voor slechts f 18 tezamen in den handel ge
bracht worden. De omslag en stempelband
zijn vervaardigd naar eene daarvoor gemaakte
welgeslaagde teekening van Johan Braakensiek.
Het eerste deel, Eene Egyptiscue Konings
dochter is verschenen ; het is een flink boek
deel van ruim 500 pagina's en is voorzien
van een portret van Ebers.
NIEUWE UITGAVEN.
Een Egyptische Koningsdochter, van GEORG
EBERS, 5a ruk, bewerkt door prof. dr. H. G.
ROUGE Volksuitgave. Amsterdam, Van Holkema
& Warendorf.
Wayner's Natuurlyke Historie, afl. 9?11,
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademaric
KOI0EIJ & CORB1ÈRE,
il L, KI OHCH
" AJViS'rHiit
Groot Beddenmagazjjn.
"Js-S .
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafelljes, Babybascnles, etc.
etc Vraagt geïllustreerde catalogus.
GRAPBIEEN. Schoone
Parijsche modHllen
Stud'ën vuor hunbtvr lenden.
Gt'illustreerde Catalogus
met 72 monsters en 3
Cabinetphotographieën
of btereoki'opplaten.
Alle fraaie origineelen ? 3. R. GENNERT,
495 Rue St. Georgea, Parijs.
Agenten gezocht
voor een courant artikel, llooge
provisie wordt vooruit betaald.
Offerten onder lett. H L 562,
aan RUDOLF MOSSE,
Annoncenexp, Hamburg.
Cacaofabriek, Jexico".
Cacao fabrikanten*
KOOC a. d. ZAAN,
HOLUNU
Onderlinge Verzekering-VIftafsrliapplj
J U VEN TU S",
gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1SS7.
Reserve op Ult°. December 1897 ? 25167,83X.
Afd. L Militie-Onkosten Verzekering
ter bestrijding van de Onkosten en geldelyke naleelen aan den
Persoon1 ij k e n dienstplicht verbonden.
Afd. II. Huwelgks-TJitzet Verzekeringen.
Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar bij de
Directie, den Texstraat 41, en b\j H.H. Agenten.
Specialiteit van Overhemden op maat,
Dassen, Boorden, Manchetten, etc.,
bij VVE W. VAM IIUit HULST
Hofleveraiie ier.
Reis artikelen. JParapluies.
167 Kalverstraat, AMSTERDAM.
De
FaaschVAN
en
- VAN
W. KUIJK,
Galerij 14,
s
PHILIPPONA KETELAAK,
t'ournissew de la Cour.
KA I. VERSTRAAT 16 «, AMSTEBJUAM.
GRANDE SPECIALITE»POUR
Trousseaux & Layettes.
Sur demande envoi franco d<- Devis et de morlèle*.
BpEWRra
n ding
is zeker, l
Simliglit
DE CANDIDATUUR-VAN BOMMEL,
door DOCTOR JURIS.
ai: RDM: OKU Mi.
Met Teekeningen van Johan Braakensiek.
Prijs /l.?, gebonden ?1.40.
Amsterdam. S. L. VAN LOOY.
DRINKT HOLLANDIA" TAFELWATEft.
Gevestigd te Amsterdam, Dam rak 74,
GoedgeJtewrd bij Koninklijk liesluit van 3 December 1895, N°. 38.
Maatschappelijk Kapitaal/" 1,800,000.
Directeuren: Mr. c. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER.
Commissarissen: W. J. GEBRTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VAK
GBIINS, Amsterdam; J. C. VAN GOENS, 'sGraxenluige; Dr. S. J. HALBEKTSMA, Rotterdam; Prof.
Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDEMANS, L'treckt:
Jhr. F. VAK REENEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam.
^tT De Maatschappij verzekert pensioenen, uitte betalen 200 dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.
KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ,
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzucht.
Vraagt overal de Q] verzegelde flaconc
a ? 1.?, voorzien van nevensstaand
fabrielsmerk. Men lette daarop.
Bjj overmaking van een postwissel ;i
? 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
van H, NANKING, Den Haag.
Kraepelieii en Holiu's
SALMIAR-PASTILLES,
algemeen erkend als het beste mid- j
del bij Hoest en Verkoudheid, l
Het is een slijmoplossend en ver-1
zachtend middel bij uitnemend- |
beid. Verkrijgbaar bij de meeste ]
Apothekers en Drogisten, Prys per J
fleschje 20 Ct. i
mf Alleen echt in Q fleschjes, |
voorzien van etiquet, waarop de j
handteekening van
KRAEPELIEN & HOLM,
Zeist, Hofleveranciers. in
252525Z525Z5Z52525Z52525B525H