De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1899 26 maart pagina 4

26 maart 1899 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE A M S T K K I) A M M ER WEEKBLAD V O O II NEDERLAND. No. 1135 laat welgevallen en thans weder, met de Tière's Herbergprinses dezelfde -rol vervalt, namei^k zich (vooral tegenover het buitenland) niets dan hoon en miskenning laat welgevallen. 't Is het muzikale kleed, waarin dit spel door den begaafden Jan Blockx is gestoken, dat kleed alleen wat aanleiding geeft tot zulke lankmoedigheid. Dr. P. heeft in Caecilia in eenen brief uit Belgiëop het betreurenswaardige der richting en op wezenlijk walgingwekkende bijzonder heden gewezen. De Haagt-che correspondent van genoemd tijdschrift heeft op blz. 44 alleen de muzikale compositie behandeld en daar mede bewy's van eene kieschheid tegenover de Belgische «broeders" gegeven, welke men hoog moet schatten. Deze ongenoemde schrijver heeft doen op merken hoe.machtig Jan Blockx is in het be handelen van 't orkest, en in de afwisseling der verschillende rollen, maar vooral in het humoristische gedeelte der voorstelling, welke zijn toppunt bereikt in de rol van Bluts, den vader der «prinses" en het hoof J van het huis der publieke-meisjes, een liederlyke geze], die aan den verblinden kunstenaar Merlyn het geld uit den zak jaagt, terwyl deze zich, dronken van eene «liefde", waartoe hjj in 't openbaar door het meisje Rita op de markt is verleid, met hem aan het dobbelen heeft gezet. Men ziet, hier is wel aanleiding tot humo ristische, ja hyper-humoristische tafereelen. Ongelukkig, dat deze nu juist muzikaal de schoonste heeten. Wij voor ons maken even wel eene restrictie, en sluiten ons aan b\j hen, welke de finale van het tweede bedrijf bewon deren, waarin de vastenavond wordt voorge steld op zeer twijfelachtig humoristischen toon. Rita, de «prinses", als Flora uitgedoscht op een praalwagen; aan hare zijde Merlyn, de ver leide bruidegom van Reiuilde. Deze aan den voet van den wagen vol weemoed en toorn over de trouwelousheid van haren verloofde en hare troostelooze moeder daarneven: een hartverscheurend tafereel, maar van buiten gewoon kunstig saamgestelden muzikalen bouw, dien wij echter op 't concert populaire nog liever bewonderden dan by de voerstelling, waar afkeer, weemoed en bitterheid elkander in ons hart bekampten, om bij 't vallen van het scherm in oprechte teleurstelling te ein digen, over de diepte, waarin Blockx' genie gezonken is, schoon niet zonder hoop, dat hy zich'weder zal verhtffen tot edeler begeestering. Hy zal zich niet beklagen dat zyn werk niet mpt geduld en onpartgdigheid is beoor deeld. De Guule musical b.v. heeft daaraan drie, vier ait;kelt?n gewijd en de compositie met alle hoofdmotieven ontieed en geschetst. Mogen hem de lessen van andere organen (ook van Duitschland) van nut zyn en hij zich niet door welgemeend maar eenzrjdig gt-juich laten verblinden. Moge h\j zich weder wenden tot edeler tekst, tot edeler toon, zyn tonen van voorheen, waar over de heer Ontrop in de Dietsche Warande van Maart heeft gesproken, dan zal er gelegenheid zijn nog met meer onbevangen geest zijnen lof te verheffen. P. ALB. Tn.. iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiHiiiiiiiii Een uitmuntend werk, Op de verleden zomer gehouden Tentoon stelling van Vrouwenarbeid was er in de afdeeling Insulinde eene collectie aanwezig, die door gebrek aan ruimte en vooral door gemis aan algemeene belangstelling, lang niet de waardeering genoot welke zij bizonder ver diende. Ik bedoel de met veel moeite en zorg byeengebrachte, opmerkelijke verzameling sarongs en andere gebatikte stoffen, uit velerlei ge westen van Ned-Indiëafkomstig, die, door enkelen zeer gewaardeerd, over 't algemeen aan de aandacht (?) ontsnapte. Ook in de Sumatra-woning was een nige collectie weefsels van Atjeh tentoongesteld, van zeldzame kleurenpracht, bijna allen door weven met zilver- en gouddraad, afgestaan door den heer Th. Mens Fiers Smeding te Probolinggo, maar, hetzy door het vlakke licht, hetzij door de belangstelling die de batikende en wevende Javaansche vrouwen inboezemden, men liep er meestal langs zonder ze te zien. En toch verdienen deze fraaie producten van ons Indi in 't algemeen zooveel waardeering. Met hoogst eenvoudige hulpmiddelen, maar met een ovei'geërfden of aangeboren smaak weten gewone, artistiek volkomen onontwikkelde vrouwtjes, karakter- en stu'lvolle patronen in zeer teedere of ryke kleurschakeeringen met onvergelijkelijk geduld en onnavolgbare cierlyke handigheid op het dunne doek te doen ontstaan, zoo als in ons land slechts zeer enkele artisten het kunnen. Toen op deze tentoonstelling, werd, door enkele ware bewonderaars van dezen tak van kunst (want kunst was 't en geen industrie, tot dezen tyd, waarin een verval begint te ontstaan, te danken aan den invloed van smaak en hegriplooze menschen die europeesche décadence-motieven invoeren en zoodoende de zuivere harmonische Javaansche helpen te doen verdwynen), toen dus werd er een wensch geuit door eenige enthousiasten van deze zeldzaam fraaie suffen, n.l. te gelegener tijd een uitgave te zien ontstaan, gewijd aan de geschiedenis dezer decoratieve-tnotieven, aan de behandeling, de procédés, en tevens in hoofd zaak reproducties gevende van deze ornamenteele teekeningen. En nu is deze wensch vervuld. 0.-er een paar maanden zal het licht zien de eerste aflevering van een werk, uitgegeven vanwege het EthnogranVh Genootschap te Leiden, waarin een honderdtal lichtdrukken en een dertigtal gekleurde platen, in groot kwarto formaat een overzicht zullen geven van de voornaamste en meest karakteristieke ont werpen uit de verschillende streken op Java waar gebatikt wordt. Op dit eiland, waar de grootste algemeene bloei te vinden ie, heeft de kunst van het batiken zyne grootste uitbreiding bereikt, en buiten Java komt alleen de Atjehsche batikkunst in aanmerking. Als belangryk gegeven voor den oorsprong van deze kunst il Ned. Indiëzal ook de batikkunst van Zuid Dekhan behandeld worden. De tekst zal zijn van dr. H. H. Juynboll, doctor in de Indische talen te Leiden en den heer G P. Rouffaer te 's Gravenhage, met een voorwoord van dr. Schmeltz, den directeur van het E'hnografisch museum te Leider, die tevens eene Duits hèvertalirg op zich neemt. Enkele titels van hoofdstukken geven reeds het belang van deze uitgave aan : de techniek van het batikken ; de vertaling van een hand schrift betreffende deze techniek, gesteld door de drie dochters van den Regent van Djapara, die zelve o;ik deze kunst beoefenen ; de oor sprong en de geschiedenis van het batiken ; en verder o. m., gegevens uit Britsch-Indië, betreffende den waarschynlijkbn oorsprong en betreffende de Javaansche en Atjehsche i atroneri. Deze belangrijke mededeelingen werden mij verstrekt door den heer G. P. Rouff jer zelf, die, voor zoover hem bekend is, niet weet dat er op andere eilanden of in andere gewesten van Indiëdan op Java en in Aijeh gebatikt wordt. Hoogst welkom zou het hem daarom zyn, mochten enkele lezers voorbeelden bezitten van stoffen, op andere plaatsen gebatikt, of authen tieke in Bantam, Kediri, Pusoeroean, Probo linggo en Besoeki gebatikte idem'g, mededeeling hiervan te mogen ontvangen. 1) Sedert eenigen ty'd komt zich een belang stelling voor de Javaar.sche en overige Ned. Indische kunst openbaren. Dit is een zeer verblydend verschynsel dat alle mogelijke steun en medewerking in hooge mate verdient. De ty'd is gekomen dat onze beschaafde natie, de zoogenaamd onbeschaafde Indische Kunst op hare juiste plaats gaat stellen, en er eindely'k voorbeelden in gaat vinden, die hare nationale Kunstnijverheid in ruime mate ten goede kan komen, o.a. door aan te toonen hoe me de geringste middelen, somtijds de fraaiste, j meest harmonileuze vercieringen kunnen wor- j den gemaakt. Pu. ZILCKEN. tal weken verscheidene oude teekeningen lentoongesteld, toebehoorende aan H. M. de Koningin-Moeder. Voor wie goed in deze stad thuis is, kan het aardig zyn te zien hoe zij in de 17e en vooral 18e eeuw was, daar deze platen achtereenvolgens de straten, pleinen, poorten, kerken en kloosters in hun vroegeren toestand toonen, en het klaar en onweer legbaar bewijs geven dat het schilderachtig schoon onzer oude steden al meer en meer verdwy'nt; want hoe jonger de beeltenissen van vroegere stadsgezichten zyn, hoe meer leelyks men er op aantreft; en deze dingen, die toch alles behalve uit een ty'd zijn van bizondere frischheid in kunst, toouen in ieder geval dat gewetenlooze bouwspeculanten, als in onzen ty'd, toen nog geen vry spel hadden om met hun grauwe en ziellooze menschenpakhuizen onze moderne steden voor langen ty'd te bederven. Hoewel deze teekeningen meerendeels slechts archeologische waarde bezitten, zy'n er toch enkele by die ook om minder relatieve eigen schappen een beschouwing verdienen; zoo van Saftleven een aantal aardige dingen ; verder is er onder de andere werk van A. Bloemaert, A. Both, J. de Beyen, e. a. Vooral uit de tetkerdngen van den ouden toestand der Utrechtsche kerken kan men zien wat de stad verloren heeft; de twee Romaansche torens van de Nicolaaskerk zijn nog slechts ruïnes; de Janskerk heeft geen torens meer, en de prachtige Romaansche Mariakerk werd in 't begin dezer eeuw geheel afgebroken, op enkele zuiltjes van den kloostergang ra; de S. Salvatorkerk en de l-apel van S. Thomas zyn weg; hoe de gothieke Dom verknoeid is weet ieder; en van de S. Pieter zyn ook beide Roraaansche torers ver dwenen. De krypt ouder het koor kan men by deze laatste kerk nog beden gaan zien ; maar wat eenmaal een gewyde plaats was, dient op het eind der 19e eeuw als koster kelder, en men vindt er slechts aardappels, botervaaljes, azijnflesschen enz. Wij kunLen niet nalaten den wensch uit te spreken dat Utrecht's archivaris nog meer malen dergelyke exposities moge organiseeren, die welkom zullen zijn aan ieder die belang stelt in wat met de eeuwen aan schoons ver loren is gegaan. v. M. moeilyk is ernst van ironie te onderscheiden. Ik zou mij over dit succes kunnen verheu gen, indien ik niet moest betreuren, dat in uw blad dergelyke insinuaties werden geuit, evenals de allerminst te billyken bewering, dat de stiyd over de verlichting van de Nacht wacht een personenstryd zoude zyn. Zeker is wel by weinig quaesties zoo uit sluitend de zaak zelve het eenig doel geweest en gebleven. Hoogachtend, Uw dw. dr., C. G. 'T HOOFT. *** [Wanneer men dus nu aanneemt, dat onze correspondent in ernst opgevat heeft wat dn heer 't Hooft als ironie nad bedoeld, dan schijnt ons deza quaestie voldoende toegelicht te zyn. En kunnen wy haar, onder dankzegging aan den inzender voor zy'ne toelichting, verder laten rusten]." Ook wy' laten deze quaestie, zooals zy door den heer correspondent werd voorgesteld, gaarne rusten; alleen drukken wy' hierby onze teleurstelling uit, dat de man, die den heer 't Hooft in 't openbaar aldus voor het publiek riep, zyn eigen naam bly'ft verzwegen. MHIItllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllHlllllllllllllltlttlltl 1) Witte de Withstraat 25, 's Gravenhage. (M-ütrecht. In het Stedelyk Museum te Utrecht heeft de archivaris mr. S. Muller Fz. voor een drieKOI eens de Nachtwacht, Wij lezen in de O. H. C. t Amsterdam, 21 Maart 1899. Mijne heeren! Op het door u dd. 9 en 10 Maart gepubli ceerde, kan ik alleen dit antwoorden, dat het uw »wel ingelichte' oceasional in kunstzaken, waar hy zich op my beroept, bly'kbaar zeer BOEKAANKONDIGING. Een nieuwe uitgave van de werken van George Ebers By de uitgevers van Holkema & Warendorf te Amsterdam verschijnt thans eene volksuitgave van de werken van prof. G. Ebers, voor Ne derland bewerkt door prof. H. C. Rogge e. a. In deze uitgave zullen alleen de 12 meest bekende werken van dezen vruchtbaren auteur worden opgenomen en wel: Eene Egyptische Koningsdochter, Warda, Homo Sum, Klea en Irene, De keizer, Een woord, Serapis, De Nylbruid, Josua, Melissa, Cleopatra en Arachne. Dat deze uitgave wel met dea naam van Volksuitgave kan bestempeld worden, blijkt uit het feit, dat deze twaalf deelen, die in vroegere uitgave / 49 50 gekost hebben, thans voor slechts f 18 tezamen in den handel ge bracht worden. De omslag en stempelband zijn vervaardigd naar eene daarvoor gemaakte welgeslaagde teekening van Johan Braakensiek. Het eerste deel, Eene Egyptiscue Konings dochter is verschenen ; het is een flink boek deel van ruim 500 pagina's en is voorzien van een portret van Ebers. NIEUWE UITGAVEN. Een Egyptische Koningsdochter, van GEORG EBERS, 5a ruk, bewerkt door prof. dr. H. G. ROUGE Volksuitgave. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. Wayner's Natuurlyke Historie, afl. 9?11, Trademark THEE - E. BRANDSMA. Trademaric KOI0EIJ & CORB1ÈRE, il L, KI OHCH " AJViS'rHiit Groot Beddenmagazjjn. "Js-S . Groote collectie Wiegen, Kinderledekanten, Luiermanden, Babytafelljes, Babybascnles, etc. etc Vraagt geïllustreerde catalogus. GRAPBIEEN. Schoone Parijsche modHllen Stud'ën vuor hunbtvr lenden. Gt'illustreerde Catalogus met 72 monsters en 3 Cabinetphotographieën of btereoki'opplaten. Alle fraaie origineelen ? 3. R. GENNERT, 495 Rue St. Georgea, Parijs. Agenten gezocht voor een courant artikel, llooge provisie wordt vooruit betaald. Offerten onder lett. H L 562, aan RUDOLF MOSSE, Annoncenexp, Hamburg. Cacaofabriek, Jexico". Cacao fabrikanten* KOOC a. d. ZAAN, HOLUNU Onderlinge Verzekering-VIftafsrliapplj J U VEN TU S", gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1SS7. Reserve op Ult°. December 1897 ? 25167,83X. Afd. L Militie-Onkosten Verzekering ter bestrijding van de Onkosten en geldelyke naleelen aan den Persoon1 ij k e n dienstplicht verbonden. Afd. II. Huwelgks-TJitzet Verzekeringen. Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar bij de Directie, den Texstraat 41, en b\j H.H. Agenten. Specialiteit van Overhemden op maat, Dassen, Boorden, Manchetten, etc., bij VVE W. VAM IIUit HULST Hofleveraiie ier. Reis artikelen. JParapluies. 167 Kalverstraat, AMSTERDAM. De FaaschVAN en - VAN W. KUIJK, Galerij 14, s PHILIPPONA KETELAAK, t'ournissew de la Cour. KA I. VERSTRAAT 16 «, AMSTEBJUAM. GRANDE SPECIALITE»POUR Trousseaux & Layettes. Sur demande envoi franco d<- Devis et de morlèle*. BpEWRra n ding is zeker, l Simliglit DE CANDIDATUUR-VAN BOMMEL, door DOCTOR JURIS. ai: RDM: OKU Mi. Met Teekeningen van Johan Braakensiek. Prijs /l.?, gebonden ?1.40. Amsterdam. S. L. VAN LOOY. DRINKT HOLLANDIA" TAFELWATEft. Gevestigd te Amsterdam, Dam rak 74, GoedgeJtewrd bij Koninklijk liesluit van 3 December 1895, N°. 38. Maatschappelijk Kapitaal/" 1,800,000. Directeuren: Mr. c. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDER. Commissarissen: W. J. GEBRTSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VAK GBIINS, Amsterdam; J. C. VAN GOENS, 'sGraxenluige; Dr. S. J. HALBEKTSMA, Rotterdam; Prof. Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDEMANS, L'treckt: Jhr. F. VAK REENEN, Zeist en E. W. SCOTT, Amsterdam. ^tT De Maatschappij verzekert pensioenen, uitte betalen 200 dikwijls en zoolang de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten. KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q] verzegelde flaconc a ? 1.?, voorzien van nevensstaand fabrielsmerk. Men lette daarop. Bjj overmaking van een postwissel ;i ? 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek van H, NANKING, Den Haag. Kraepelieii en Holiu's SALMIAR-PASTILLES, algemeen erkend als het beste mid- j del bij Hoest en Verkoudheid, l Het is een slijmoplossend en ver-1 zachtend middel bij uitnemend- | beid. Verkrijgbaar bij de meeste ] Apothekers en Drogisten, Prys per J fleschje 20 Ct. i mf Alleen echt in Q fleschjes, | voorzien van etiquet, waarop de j handteekening van KRAEPELIEN & HOLM, Zeist, Hofleveranciers. in 252525Z525Z5Z52525Z52525B525H

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl