DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1136 Xrfiger's ititie door 't sleutelgat. (Moonshine.) >'k Ben toch benieuwd wat ze daar bekonkelen !' Van de .Kaap tot Cairo, (Punch ) CECIL RHODES (de practische man) ; »Dus afgesproken, u heeft er niets tegen, dat onze spoorlijn over uw bezitting loopt V" Keizer WILHELM; »Niet 't minst! Maar wat heb je er voor over !': Uit flen Kruistocht tegen den oorlog. (War ayainst icar.) DE DOOD : »Moet ik dan zoo'n mo >ie oogst verliezen. Een vriendelijke offerte. (l\ck-meNorth & Western 18M 193f dito eert. 4 pets adj, pr. St. . . 68% 66 « dito gec. 1ste hyp. obl. 4 pet. . 89% 92% South. Railw. pref. aand. . . . 46Ü52 Union Pacif. Hoofdl. eert. v. aand. 46% 4»% dito pref. aand 80 82 Western N. Y. Pens. eert. v. aand. 11% 16 dito non-roting 104S 13% dito Gec. morg. bonds 3 pet. .61 63 % dito Inc. morg. Gbds 18% 2;JK Inderdaad een mooie lijst. In New-York ging bijzonder veel in industrieele waarden om, zóó zelfs dat reactie wel niet kan uitblyven. Opnieuw komt weer de drukte in de sporen. De commissionnairs hebben een goede Pa?chen. Het aantal orders was buitengewoon groot. De ontvangsten blijven gunstig over het algemeen en ernstige overleggingen worden gehouden om de tarieven meer in het gemeen schappelijk belang der maatschappijen te regelen. Een zeer groot aantal der spoorweg maatschappijen hebben een afgevaardigde naar de bijeenkomst gezonden. Het meest rezen de Gulf waarden. De 5 pet. oblig. klommen van (il tot 64 pet. Zooals ik de vorige week zeide: de koopers tegen de toen geforceerde lage noteeringen hebben hun voordeel gedaan. Nog steeds houd ik mij op vroeger uitvoerig omschreven gronden, overtuigd dat ten slotte de houders die beneden 70 pet. kochten en die geduld kunnen heb ben anderen behooren zich te onthouden z. a. ik meermalen deed opmerken zich niet zullen beklagen. Een financieel redacteur kan beursgrillen, evenmin als eenig ander, met eenigen grond betekenen. Heel wat anders is het de intrinsieke waarde van een schuld brief te beoordeelen, wanneer daarvoor be trouwbare gegevens bestaan, al blijft groote feilbaarheid den mensch eigen. Jalousie behoort hem in zy'n rustigen maar veeleischenden arbeid niet te kunnen storen. Naar de laatste geruchten zou geen storting op de Gulf-aandeelen gevraagd worden, maar zonder pref. aand. worden uitgegeven. De 5 pets. oblig zouden tegen 80 percent in 4 pets. bonds en voor 25 percent in prtf. aand. omgewisseld worden. Op spoedige inlevering wordt aangedrongen. De houders binden zich hierdoor tot niets, maar reserveeren zich de bescherming van het reorganisatiecomité, dat zich gevormd heeft en een overeenkomst heeft aangegaan met houders van groote bedragen van aandeelen en obligatiën: Kansas Chy Pitsbur^h in Gulf R. R. ?> » Suburban Balt » » Consolirlated Terminal » » Union Terminal » » Kansas City & Independence Air Line. 5 » Schreveport & Gulf Term. Co. Port Arthur Channel & Doek Co. Volgens het laatste bericht zou deMercantill Trust Co. aan de obligatiehouders, die hun waarden inleveren, de April-coupon voorschie ten, zonder bepaalde verbinding voor het geval, dat het reorganisatieplan niet aangenomen wordt. Voor de houders van 5 pets. oUig. Oeste de Minus 1889 zal wellicht spoedig een beschermingscomitébenoemd worden. * * T. B. I. Niet verkoopen. II. Neen. III. Steeds tot advies bereid. Hoogleeraar. In de kroniek van voor 11 dagen kunt u een opgave vinden van de rangorJe omtrent het recht op de verdiensten van den spoorweg. Daaruit zal u blyken dat de door u bedoelde stukken niet tot de eerste-klassepapieren mogen gerekend worden. Maar daarom is een klein bezit niet bepaald te ontraden. Het tegendeel kan waar zijn. C. J. te H. liet gaat niet gemakkelijk. II. & Co. alhier. Later zal ik schrijven. Ch. B. te H. Over het algemeen vind ik de noteering in die groep reeds te hoog. Voor nader advies behoef ik meer nauwkeu rige mededeelingen. G. de J. te A. Na de paaschvacantie. ** * Brieven, verslagen, circulaires en prospec tussen voor deze rubriek te zenden aan D. STIGTEK. Amst., Alexanderkade 4, 2o 24 Maart '99. iitiiiiimiiiuiiiiiimitt Liefhebbende moeder: »\Vat is er dan. wat wil het ei gi-lije dan ?" Oude liee> : »I)at engeltje wil weer naar den hemel, mevrouw en als ik soms een handje helpen kan om . . . ' Liefhebbende moeder: «Monster!" Een aanbevelenswaardig boek. De rots waarop wij Itouwen, door W. ZAALÜEKH. Amsterdam, van Holkema & Warendorf. De heer W. Zaalberg, de onvermoeide be werker van de schoone en aangrijpende ver halen van R isegger, heeft weder een zeker deel van het Nederlandsch publiek aan zich verplicht. Bovengenoemd werk, opgedragen aan den Protestantenbond, en in ruimen vrijzin nigen geest geschreven, is zoowel door inhoud als vorm voor modern geloovigen een zeer aanbevelenswaardig geschrift. Het handelt over het geweten als den rotsgrond, waarop alleen het geloofs- en lieideleven kan worden gebouwd. Oiidm- het opschrift »De groote dag'' wordt na een inleiding en een inleidingshoofdstuk polemisch tegenover kerk, leerstuk en schritt de autoriteit van het geweten gerechtvaarJigd. IMX dan volgen hoofdstukken als deze: De inhoud des geweten, 't geweten en 't godsdienstig geloof. Het leven der liefde en tiet geweten en 't leven der hoop. Wie met aandacht de ontwikkeling door den schrijver van die ge dachten volgt, zal ongetwijfeld voor zijn ver stand en hart ruim voedsel daarin vinden. Zelfs de neteligste vraagstukken, als b.v. dtit van de persoonlijkheid Gods, worden niet ontveinsd en met trust besproken (bl. 1SO-].S.">). Moest (ieze aankondiging geplaatst worden in een tijdschrift of blad voor theolog sche lozers, dan zou men zeker zijn bezwaren niet ach terwege mogen houden, dan zou uien b. v. den schrijver kunnen vragen, waarom hij niet een allereerste hoofdstuk gewijd heelt aan het eigenlijke wezen van het geweten. Het duister fysiologisch en psychologisch vraagstuk van het geweten woidt wiji-geerig niet voldoende behandeld. Het ging in dat opzicht den heer Zaalberg, zeker als Pu. R. Ilugunholtz, wiens woord als motto boven zijn Inleiding geplaatst werd: »Wie onderneemt over het geweten te schrijven, aanvaardt een taak, die, wordt ze naar eisch vervuld, veel meer omvat, dan ik hier geef". Overigens kan het boek van den schrijver vooral voor jonge, religieus gestemde gemoederen ten uitnemende gids en leidsman zijn. Het is daarbij geschreven in goeden stijl, die ook zijn waarde ontleent aan de massa's citaten van oudere modern gods dienstige denkers, wier kostbare gedachten ook in dit nieuw verband aan ue vergetelheid worden ontrukt. We zouden alleen eenig bezwaar kunnen hebben tegen de citaten uit Busken lluet's innig religieusen tij'i. Niemand ontkent, dat diens kanselredenen ten jure 18(>0 ongeveer de schoonste uitdrukking waren van het modern godsdienstig danken. Doch even goed weet ieder, hoe die schrijver in later tijd den inhoud daarvan zelf heeft verworpen. Hem voor het jongere geslacht als een uitnemend i religieus man te citeeren, is wel wat anachro nistisch. Toch is het aan de andere zyde niet kwaad, dat ook het jongere geslacht eens hoort hoe zulk een man eenmaal gevoeld en gedacht heeft Wij wenschen het boek van Zaalberg een ruim succes toe, dat ook de uitgever om de keurige uitvoering ten zeerste verdient. Dr. Veelzijdig onderricht Wij ontvingen van den heer Cohen Stuart een schrijven, waarin hy de benaming »Man chesterman", voor zichzelf afwijst, en mede deelt, dat hij bij zijn aanvraag, om als privaat docent te worden toegelaten, den wensch had uitgesproken enkele hoofdstukken der economie te behandelen, welke meer in het bijzonder met den Handel in verband staan; alsn ede dat hij tot dusver alleen de muntquaestie heeft behandeld, waarbij het verschil tusschen het geen wij onder orthodoxe economie en andere economiën verstaan, niet te pas komt Tevens mochten wij vernemen, dat de heer C. S. het zeer zou toejuichen, indien een voorstander der Soc. leer aan de Amst. Universiteit als docent optrad. Hieraan twijfelden wij geenszins alleen vinden wij het jammer, dat, b.ly'kens des heeren Cohen Stuarts schrijven, de orthodoxe econo mie aan de Universiteit onder de docenten nog geen vertegenwoordiger heeft. Dat de driezy'digheid in dit opzicht spoedig moge w orden bereikt. Bij H. D. Tjeenk Willink & Zoon te Haar lem is verschenen : Leerplichtwet, oorspronkelijk en gewijzigd ontwerp, ter vergelijking naast elkander gedrukt, voorafgegaan door de Me morie van Antwoord. Dit laatste beslaat compres gedrukt 10G bladzijden. Behalve het oorspronkelijk en gewijzigd ontwerp, bevat deze verzameling ook de door de Regeering gegeven »nadere toelichting". «Arts and Crafts" te 's Gravenhage heeft een tentoonstelling geopend van Wilham Degouve de Nuncques. Zij is geopend van 10 tot 6 uur. BOEKAANKONDIGING. andi-ch-liidiï' onder het Jiegentncftap ran Koningin Einma. (Baiavia G. Kolft' & C.e.) De belangrijkste bijdrage door Indiëgeleverd tot den stapel gelegeiiheidsuitgaven, waaraan de Septembermaand van het vorig jaar zoo ryk was, is veel later dan de vorige verschenen, en kan dus nog worden verm«id. Te meer omdat het royaal gedrukte, l!8 bladzijden groote boekdeel welks titel hierboven vermeld wordt, behoort tot dit kleii.e deel dier gelegenheidsuitgaven dat bly'vende waarde bezit. Het is geen leesboek, daarvoor is de vorm te fragmentarisch; maar wel is het een zeer be langrijke broa voor de kennis van NederlandschIndiëgedurende de jaren 1800 tot 1898. Een beeld van Indiëgeeft deze mozaïek niet. Dit is ook niet de bedoeling geweest, noch van den uitgever, noch van dr. J. F. van Bemmelen, die de leiding der uitgave op z.ch nam, doch zich beperkte tot eene korte inleiding en een slot woord. Voor die zelfverloochening zijn wy hem weinig dankbaar, en als hy' de vrijheid had kunnen vinden in zy'ne geestdriftige, dikwijls schilderachtige taal, wat poëzie te verspreiden tusschen tal van pagina's vol dorre statistieke degelykheid, zou geen der lezers zich beklaagd hebben. Het hoofdstuk over taal- en letter kunde bijv , kan ik alleen daarom ter lezing aanbevelen doordien het zulk een zuiver beeld geeft van een uiterst droogen mousson. Des te verkwikkender is het als terstond daarna prof. dr. M. Treub het m. i. l>est ge schreven hoofdstuk levert over de studie der natuur. Welk een gezond krachtig leven, welk eene echt tropische ontwikkeling dier studie, blykt uit die pagina's. Met minder eenvoudig welsprekend en glas helder is de uiteenzetting door mr. N. l', van den Berg gegeven, van het indisctie geld-, munt- en bankwezen. Andere medewerkers bespreken : wetgeving en bestuur, onderwijs, land- en volkenkunde, mijnwezen en aardkunde, meteorologie, de protestantsche en de katholieke zending, de europeesche cultures, de openbare werken, de opiurn-regie, het leger en de marine. Volle grepen uu de rijke slof. Toch, dr. v. Bemmelen merkt het zelt op, het boek is niet volledig. Du grootste lacune is zeker w«l de afwezigheid van eene schildering van het leven der inlanders, geduiende dit achtjarig tijdperk, en hoe veel belang wij ook stellen in hetgeen de kilonisten gedurende dien tijd deden, de Nederlandsch-Indische bevolking, bestaat slechts voor zulk een klein gedeelte uit Europeanen dat, ware van deze het beeld volledig geweest, wy toch nog den titel a s te veel belovend hadden moeten bestempelen. Wellicht zul men mij tegenwerpen dat in die acht jaar de inlandsctie toestanden verande ringen ondergingen, te gering om te kunnen worden opgemerkt, duch dan wijst dit juist op het foutieve dat aan den opzet van liet boek kleeft. Het regentschap van Koningin Emma is eene veel te korte j>eriode in het leven van een groot rijk als Nederlandsch-Indiëom afzonderlijk behandeld te kunnen worden Men heelt voortgebouwd op reeds gelegde grond slagen, en men heeft nieuw wei k ondernomen, maar welk belangrijk maatschappelijk weik, kan in acut jaren opgezet, voltooid en reeds zoover vruchtdragend gemaakt zijn dat uien het kan beoordeelen 'f Ware het regentschap eene periode geweest, waarop een nieuw element of eene enkele persoonlijkheid sterk op den voorgrond tredend zijn stempel had gedrukt, dan zou de zaak nog weer anders zijn geweest. Ik heb evenwel in het boek te vergeefs gezocht naar eenig gebied, naar eenige zaak, waarin ik kan be speuren : Uit is tiet werk der Rfgeniei, dit zou niet, of dit zou anders geschied zijn had Koningin Emma niet het Opperbestuur uitge oefend. Deze opmerking dat noch het begin, noch het einde van het Regentschap m Intiie iets verandi'rdt", is geenszins bedoeld als kritiek op het Regentschap. Zuiver constitutioneel heeft de Regentes, zooals wijlen de Koning deed, en zooals hare dochter tüans doet, het Opperbestuur geheel als regeeringszaak beschouwd en niet als een terrein voor persoonlijk optre den, liet is alleen merkwaardig en pleit voor den streng constitutioneelen zin van het Xederlandsche Koningshuis, dat in Indië, waar de Regeering geheel autocratisch is, geen spoor is te vinden van de gevolgen eener wisseling in de persoonlijkheid van den autocratischen Opperbestuurder. Het Regentschap van Koningin Emma is geen op zich zelf staand deel in de Neder landsen-Indische geschiedenis, zooals hy'v. het onderkoningschap van Jonkheer C. H. A. van der Wyck wel zal zijn, als het dien energieken landvoogd gegeven wordt de taak die hy' zich zelven heeft gesteld, ten einde te brengen. Het Regentschap is niets anders dan de periodes 1890 tot 1898. Beschouwt men het boek als zoodanig, dan is er voor den Nederlander veel genot in de lezing, daar hij op bijna elke bladzyde be speurt met welk een ernst, met welk eene energie, met hoeveel kracht, hoeveel zorg, hoe veel wetenschap en hoeveel kapitaal, en ge lukkig ook met welk een goeden uitslag in bijna elke richting, Nederland zijne taak al* groote koloniale mogendheid in den Indischen Archipel op velerlei gebied in de laatste acht jaren heeft vervuld. J. Een mooi jonpnsDoeL Bij de uitgever H. Honig te Utrecht ver scheen de derde »geheel omgewerkte en veel vermeerderde" druk van Ana.le.cta I door dr. B. 1) De eerste uitgaaf is van 1892: Het boek is dus druk gebruikt. En dat is geen wonder, 't Was het eerste Leesboek voor voortgezet onderwijs dat van de sleur afweek. Al lang was er geklaagd over gebrek aan belangstelling in de leesles, en over de slechte »leestoon" 2) zelfs van meergevorderden, ook van onderwijzers. Maar men ging voort met de gewone bloemlezingen te gebruiken: ver zamelingen van stukken uit auteurs meest van verschillende eeuwen; stukken die de verza melaars mooi hadden gevonden of die nu een maal de naam hadden van mooi te zy'n, en die men nu ook de leerling »mooi" trachtte te la1 en lezen. Wel kwam er soms een nieuwe bloemlezing die dan »fris" werd genoemd, omdat de keus. van stukken verschilde, maar 't gehalte ver anderde riet. Het juiste beginsel, dat lezen »spreken" moet zijn, dat de lezer de gedachten van de schrijver «uitspreken" moet, was al dikwel» genoeg verkonuigd. Maar de leesboeken gaven heil weinig wat een jongere de auteurs kon na zeggen"; de meeste stukken eisten een ont wikkeling, soms een aanleg of begaafdheid, die de leerlingen of noch niet bereikt hebben, of voor 't meerendeel niet bezitten. Analecta, bestemd voor gymnasia, "hogere burgerscholen en normaalscholen, gaf wat in 't bereik van de klasse valt, vooral veel in gewone spreektaal. En wie deze verzameling is gaan gebruiken in plaats van een bloem lezing naar de oude stijl, kan getuigen hoe de belangstelling in de leesles is toegenomen en het sukses. Alle jongens vinden 't een »mooi" boek; ze lezen 't in hun vrije tijd voor hun genoegen en ieder weet dadehk de stuk ken aan te wijzen, die hij 't mooist heeft ge vonden en dus 't eerst onder handen genomen wil zien. In een belangrijk voorbericht, dat ook in 't prospectus afgedrukt en dus onder ieders bereik is, heeft dr. B. gezegd ,hoe bij zich ;t gebruik van zijn boek voorstelt, en een aantal noten onder aan de bladzijden zijn vingerwijzingen voor de metode. De uitgever kondigt een omgewerkte her druk van 't tweede deel, en ten derde deel aan. Dat zal de jongens plezier doen en 't leesonderwys glen schade. _II. M. 1) 412 bladzijden. In linnen band / 1.90. "21 In dat woord »leestoon" ligt al «en aan klacht tegen de metode. De beste feestoon is noch een verkeerde. Boekverkooping. Door de firma Martinus JMijhoif te's Graven hage zal op 18 April a. s. en volgende dagen worden verkocht eene belangrijke verzameling boeken op het gebied van taal- en letterkunde, grootendeels uitmakende de bibliotheken van de II.H. Dr. J. lititgers te 's Gravenhage, Dr. A. l1' van der Laar te Amsterdam en Dr. W. F. A. van Dam te Kampen. Behalve de voor naamste encydopaediën, eene uitgebreide col lectie over universiteiten en »studentica",waarbij een complete verzameling der Leidnche Mas kerades, zijn ook de vakken : sthnftwezen, bibliographie met goede en zeldzame werken vertegenwoordigd. De taal- en letterkundebevat enkele zeer goede sanskriet-werken. maar de klassieke talen, texten en philologie, antiquiteiten en archeologie vormen het hoofd bestanddeel : werken van Gobet. Pape, Korai.. Facciolati, Gorssen, op taalkundig en philologisch terrein, uitgaven van de Grieksche en Latynsrhe klassieken, waarbij het groot aantal verschillende uitgaven van een zelfden schrijver onder een nummer vermeld, opvalt, zeldzamedrukkin, enkele incunabelen, serieën als j\Inevuixmii, (hizette (ire/ti:olui/><iue, Bulletin d'archéoloyie chrétienne enz. voirnen te zamen een reeks van niet minder dan 750 Nrs. Verder bevat de collectie vele werken van moderne literatuur, waaruij, vooral van de Franscht; hetallermeuwste te vinden is, E gelsch en Uuitsch zijn beiden eveneens zeer rijk, maar het Nederlandsen spant d« kroon door zijn niet talrijke, maar goede boeken op taal kundig gebied, door zijn oude drukken bij de middel-Nederlandsche letterkunde en door enkele fraaie exemplaren van 17e eeuwsche dichters. In het laatste nummer van den catalogus wordt eene compleete reeks Programma's vau het Nederlandsen toorieel te 's Gravenhage, en een dergelijke serie van de Fransche Opera aldaar beschreven. Waarschijnlijk is dit het eenige exemplaar dat daarvan bewaard werd ; voor de geschiedenis van ons tooneel is dit Nr. van meer dan bij zondere waarde. NIEUWE UITGAVEN. 'J'oonêtibela'iiijen itt Xederlurtd. Verzameling van vlugschriften door tijdgenooten. II. De Stadsschouwburg te Amsterdam, door J. LOIIE\VI.KKS Amsterdam, De Erven H. van Munster tt Zoon. i>e opleiding der Lccnircn in de moderne tulen, naar aa. leiiling van de rede van Prof. bY.M<>.Ns, op het Eerste Ncderlandsche I'hilologen-Congres, door II. G, Baints. Amsterdan1, W. Versluyi. J/()r aii.i' Inden Oi'ientt/les Seérliindidse*. Etude sur l'etut actuel de L'Industrie Auritèri, par AaiEir B.itavia, G. Kolft' & Co. Oorlog o/ \'rede? Roman van GRKI.OK SAJIAKO\V. Amsterdam, llollandtche Stoomdruk kei ij et Uitgeversmaatschappij. Verslat/ over het jaar 18'.)8 van de »Vereenigiüg tot Opleiding van Ambachten e:i