Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1137
slechts tot gebrekkig lezen, schrijven en
rekenen beperkt, en heeft hij na zulk
eene jeugd met hard werken het levens
onderhoud te verdienen voor zich en de
zijnen, zonder zekerheid te hebben van
zijn bestaan, zonder meer in aanmerking
te worden genomen dan zijn buurman
links, of zijn buurman rechts, dun is hij
arbeider pur sang. Wie zulke levensperioden
echter nimmer heeft gekend en deze naar
alle waarschijnlijkheid ook nimmer doorle
ven zal, die heelt het geluk zich nimmer ar
beider te kunnen noemen, zal eeuwig zijn
hem aangeboren »bourgeois-sentiment" be
houden, trots zijn oprecht vurig strijden voor
de maatschappelijk misdeelden, trots ook
eventueelen eigen materieelen nood, trots
vooral ook zijn geschetter tegen andere
^bourgeois", zijne eigen klassegenooten.
En al wie trachten wil, ditfeit teontkennen,
bedriegt of zichzelven en anderen of
anderen alleen, en tegen hen moet dan
front worden gemaakt, doch niet
glimlachend, gelijk de heer Heijermans.
Het is dus niet zonder grond, wanneer
wij aan de verkiezing van den heer
Melchers tot lid van het partijbestuur
bijzondere beteekenis hechten, evenals aan
de wederom opgemerkte aanwezigheid van
verscheidene dames en heeren, geboren
bourgeois, ja, n zelfs adellijk geboren,
onder de talrijke congresbezoekers. Het
kan niet anders of de medewerking van
niet alleen ontwikkelde, maar veelal ook
begaafde menschen moet op den toon der
debatten, alsmede op den inhoud en den
vorm der discussier! sterker invloed uit
oefenen. Te betreuren valt dit natuurlijk
geenszins, doch wij leggen met opzet den
nadruk op het steeds wassende aantal
«bourgeois" in de partij en de noodwendige
gevolgen daarvan, teneinde de politieke
beteekenis dier partij en van hare con
gressen in het naar onze meening juiste
licht te plaatsen, zonder daarom nochtans
te kort te willen doen aan de talentvolle
arbeiders waarover de S. D. A. P. mede
beschikt, en onder wie het jongste kamer
lid, de heer Schaper, alsmede ook de
voorzitter, de heer Vliegen, voormalig
typograaf, en nog enkele anderen, wat
hunne verdiensten voor de ' arbeiders
beweging betreft met de «bourgeois" P.
L. Tak, (redacteur van de Kroniek),
Dr. Gorter, F. M. Wibaut (fabrikant),
van der Goes, van Kol, (ingenieur), Mr.
Troelstra, Ds. Hugenholtz enz. wel in n
adem mogen worden genoemd.
Den heer Schaper werd tijdens het
congres weder de gelegenheid geboden,
dit aan te toonen, door zijne inleiding der
discussiën over het Gemeenteprogram dat
als een der hoofdschotels van den
beschrijvingsbrief was aangekondigd, en
waarvan een uitvoerig ontwerp, waarschijn
lijk de arbeid van den inleider, vooraf
in het partij-orgaan was verschenen.
Terecht wees de heer Schaper, wien de
bevoegdheid, over dit onderwerp de ver
gadering voor te lichten, als lid van den
gemeenteraad van Groningen, moeilijk kan
worden betwist, op het groote gewicht, dat
voor den arbeider gelegen is in het invloed
uitoefenen op de keuze van hen, die in
de gemeenteraden zitting zullen nemen.
Het is voor hen dus van het grootste
belang het daarheen te leiden, dat die
invloed inderdaad uitgeoefend worden kan,
waartoe echter in de eerste plaats noodig
is, te weten wat men van de af te vaar
digen gemeenteraadsleden verlangt.
Dat nu is het doel van het ontworpen
gemeen te-program, dat niet zoozeer de
strekking heeft, bepaalde eischen vast te
stellen, dan als leiddraad te dienen voor
de afdeelingen in gevallen van verkie
zingen. Tot een resultaat hieromtrent
mqcht men echter niet zoo spoedig komen:
het uur was reeds te ver gevorderd om de
levendig gevoerde discussiën tusschen de
heeren Schaper, Tak en Troelstra ten
einde te brengen, weshalve besloten werd,
haar des anderen daags voort te zetten,
in afwachting van den feestavond, welke
dien eersten congresdag zou besluiten.
Wijden wij dus aan de eigenlijke han
delingen en besluiten van het congres een
volgend artikel.
Delft. DR. J. C. E.
lllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIIHIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHI
Muziek in de Hoofdstad,
Sedert jaren is het de gewoonte dat men op
matinée's van den 2en Paasch- en 2en Kerstdag
in het Concertgebouw, jonge Nederlandsche
kunstenaars laat optreden.
Zoo ook 1.1. Maandag, toen de keuze gevallen
was op mejuffr. Anna Kappel en den heer Dirk
Scbafer.
Reeds voor een paar weken mocht ik wijzen
op mej. Kappel als op een sopraanzangeres, die
door haar klankrijke stem van bijzonder mooi
gehalte, als door haar intelligente voordracht
de opmerkzaamheid verdient, van allen die be
lang stellen in de ontwikkeling onzer jeugdige
kunstenaars. Thans beeft zij mij in mijne
meening bevestigd, dat wij in haar eene zan
geres bezitten van groote gaven. Haar vol
klinkend orgaan, hetwelk op de meest natuur.
lijke en ongekunstelde wijze gtbruikt wordt en
totaal bevrijd is van abnormale invloeden, bui
tendien niet ontsierd wordt door een overmatig
vibrato, klonk in de groote zaal en met bege
leiding van het orchest, zoo schoon als men
slechts wenschen kon. Mej. Kappel zong vóór
do pauze Ave Maria uit das Feuerkreuz" van
Bruch. Inderdaad een echte Bruch, naar het
welbekende recept vervaardigd, maar toch ook
met de goede eigenschappen, die men in dien
oratoriumcomponist van den tegenwoordigen
tijd kan constateeren; zooals b.v. dankbare en
effectvolle behandeling van de zangstem en oor
deelkundige instrumentatie. Overigens wordt de
gladde factuur nooit verstoord door hier of daar
onverwachts opduikende wendingen, die dan
ook geheel misplaatst zouden zijn bij dien aca
demisch conservatieven componist.
Mej. Kappel mocht er in slagen deze aria
in een licht te plaatsen, zoo gunstig, als het
stuk slechts toelaat.
Na de pauze zong zij Tiaume" en »Schmerzen"
van Wagner, en Solvejg's Lied van Grieg.
l Misschien zou het beter geweest zijn Schmerzen
aan Tiaume te doen voorafgaan, in plaats van
omgekeerd. Het droomerige begin van het
laatste lied zou dan misschien beter gelukt zijn.
Aan het slot van Tiaume was blijkbaar een
klein meeningsverschil tusschen zangeres en
pianist over het tempo, bij de woorden:
Sanft an deiner Brnst verg'ühen,
Und dann sinken in die Gruft!
Ditmaal voelde ik meer voor de opvatting van
de zangeres om n.l. het tempo ietwat terug te
houden.
Solvejg's Lied werd met ademlooze stilte
aangehoord en ontlokte een salvo van toe
juichingen. Ik herhaal het, mej. Kappel is eene
zangeres van groote gaven. Men zal goed doen
met haar rekening te houden in de toekomst,
vooral in het vervullen van oratoriumpartijen!
De heer Dirk Schafer speelde een piano
concert in Es van eigen compositie en bewees
daarmede te behooren tot de verdienstelijke
jonge componisten van onzen tijd. Het eerste
gedeelte heeft mij n als vorm, n als gedachte
het meest gepakt; daar zat phantasie in, en de
bewerking zoowel van het orchestrale gedeelte
als van het solo-instrument getuigt van groote
kennis en smaak. Het tweede gedeelte, een kort
Adagio van eenigszins dweepend karakter gaat
voorbij als een orieutalische droom.
Het derde gedeelte mist voor mij de
afgerondheid in den vorm, die mij in het eerste
gedeelte zoozeer beviel.
Schafer speelde zijn werk uit den aard der
zaak met veel vuur; zelfs hier en daar met
zooveel vuur en zooveel dichterlijke vrijheid in
de rhythmiek, dat Mengelberg hem nauwelijks
k n bijhouden in zijn vlucht. Aan den eenen kant
eene kleine beteugeling van hartstocht en aan
den anderen kant eene meer conscientieuse voor
bereiding zou het werk tot grooter voordeel
hebben gestrekt.
Eene schoone uitvoering van Beethoven's
Fidelio-ouverture opende de matinee.
Ter wille van de volledigheid mag ik niet
nalaten te vermelden dat op Goeden Vrijdag
in de Ronde Lutersche Kerk door het
«KleinKoor a Cappella" onder mijne leiding werd uit
gevoerd La Passione diCristo, secondo S. Marco
Trilogia Sacra van Lor. Perosi.
Dit werk onderscheidt zich van andere
Passiecompositiëu o. a. ook daarin, dat ieder deel
doorgecomponeerd is en niet vervalt in afzon
derlijke aria's, die men er zelfs ongehinderd zou
kunnen uitlichten. De partij van Christus
wordt door een hoogen bariton gezongen, ter
wijl het koor, twee solo-bassen en een tenoor
de partijen vervullen van het volk en van den
evangelist.
De meeste koren zijn zonder begeleiding gezet
eu maken, door de wijding die er van uitgaat,
grooten indruk. Evenzoo is het orchest zeer
expressief behandeld, hoewel niet verzwegen
mag worden, dat de aanwending der blaasin
strumenten niet altijd getuigt van groote routine
en ervaring.
Wanneer men het werk van Perosi gaat ver
gelijken met een der Passionen van Bach, dau
doet men den jongen componist groot onrecht;
want de gigantische grootheid van dien reus
verplettert alles wat men in zijn bereik brengt.
Ik vergelijk dus liever niet en neem Perosi
zooals hij is. Zeker mag men hem niet ont
houden de eigenschap, van in hooge mate te
kunnen stichten; en dat deed bij door de zui
verheid en waarheid van zijn artistieke tendens.
Am. AVERKAMP.
Les Medailles et Plapttes Modernes.
Een goed idee van den directeur van het
Penningkabinet te 's Hage, in een plaatwerk
onder horens taan den titel de voornaamste
moderne medailles te doen afbeelden in licht
druk en daarby' een eenvoudige toelichting te
schry'ven in 't fransch en in 't hollandsch.
Een goed idee, want het werk zal in hoofdzaak
beantwoorden aan het doel om zooveel mogelyk
elkeen de genoemde kunstwerken te doen
meegenieten. De phototypie, zoo toegepast als
hier, is wel het meest geschikte procédéom
medailles weer te geven. De eerste aflevering,
bij de heeren Kleinmann en Co. te Haarlem
verschenen, bevat, behalve twee teekeningen
van Roty en eenige afbeeldingen tusschen
den tekst, zes platen met 28 reproducties naar
medailles van Oudiné, Ponscarme, Alphée
Dubois, Bottée, Bourgeois, Degeorge en Chaplain
de meesten van den laatsten en veelal
onverbeterlyk weergegeven. In het bezit van zoo'n
werk heeft men in zy'ne kamer eene keurver
zameling van mooie moderne medailles, die
men elk oogenblik genieten kan. De uitgevers
beloven 5?6 afleveringen met tezamen 250
afbeeldingen. Dergelijke werken verdienen
toejuiching om het doel en de uitvoering.
P. PANDEE.
Albert Nenlmüs.
Jaren geleden, het was in 1885, heeft Vincent
van Gogh er reeds op gewezen hoe goed het
was «dat men meer en meer begon tentoon
stellingen te maken van n persoon of heel
enkelen die bij elkaar hooren." Wy mogen
ons gelukkig prijzen dat men nog steeds in
deze richting voortgaat en ons in de gelegen
heid stelt, buiten de gemengde uitstallingen
om die de meeste kunst-gezelschappen perio
diek plegen te houden, het werk van enkelen
der belangrijkste kunstenaars afzonderlijk en
ongestoord te genieten.
Er zy'n er zekerlijk voor wier reputatie het
beter ware zoo nooit meer dan n stuk tegelyk
in het publiek werd gezien, wier werk wel
aangenaam aandoet in een enkel exemplaar,
doch in grooten getale tegenstaat en verveelt;
maar anderen zy'n er, en onder dezen Neuhuys,
die men gaarne in de ry'ke verscheidenheid
hunner gaven aanschouwt. De expositie die
de firma E. J. van Wisselingh & Co. onlangs
van het werk van Alb. Neuhuys geopend heeft,
geeft een volledig overzicht van des kunstenaars
werk uit de laatste jaren, en afwisseling over
vloedig by over 't algemeen toch dezelfde
soort van onderwerpen.
Het eenvoudig binnenhuis-leven van het
boerenvolk, het Belgische en het Gopische,
heeft hy', niet als een geweldig naturalist die
het boerenbestaan in al zy'n phaaen geeft,
maar als een zacht en dichterlek gestemd man
waargenomen, en de vriendelyk-kalme uitingen
van dat leven trokken hem meest aan. Een
vrouwtje aan het spinnewiel, een gezin aan
het middagmaal, een jong paartje, en vooral
dikwy'ls moeders met kinderen zy'n hem de
liefste gedeelten van het landleven; en
ongetwyfeld heeft by' die met evenveel meester
schap op het doek gebracht als Maria de oude
stedengezichten en Mauve de heide en Breitner
de stad en het stadsvolk. Want iu zyn techniek
in de flinke en rake streken van zyn penseel,
toont hy' zich gely'k aan deze moderne, maar
ook aan de oude Hollandsche meesters.
Moment de Peine (no. 18) en Bij de wieg
(no. 24) zyn in dit opzicht voortreffely'k; van
zyn aquarellen vooral Nieuws uit de Gazette
(no. 25), terwijl ook des schilders fusains de
gezonde eigenschappen verraden die der Hol
landsche schilderkunst steeds eigen waren.
Waar hy' een enkele maal geen figuren uit
den boerenstand schildert maar vrouwen uit
de meer gegoede kringen, is hy wel niet zoo
sympathiek door zy'n onderwerp, maar blijft
niettemin in de behandeling der materie een
groot meester.
v. M.
Knnstliefde.
Het Schilder- en Teekenkundig Genootschap
Kunstliefde" te Utrecht houdt zijne
jtiarlyksche April-expositie. Het bly'ft daar nog
alty'd bij het oude; jaar in jaar uit schilderen
de dames hare stillevens, en er mag nu wel
eens iets aardigs onder zyn, het blyft niette
min vervelend die eeuwig in hetzelfde licht
beschilderde stukken doek te moeten bekijken ;
maar mej. Clasine Neuman, al is slechts n
harer werken een stilleven, maakt het wel
wat al te bont; het dons harer perziken deed
ons denken aan de kleuren waarmede zij twee
jaar geleden het gelaat van Prof. Dr. Jan ten
Brink versierde; haar jongensportret suggereert
bonbondoozen, en het viespoeteloerig geschil
derde meisje uit Goes, dat tulpen staat te
begieten, is het malste en onhandigste stuk
der gansene tentoonstelling. Onder de dames
maakt echter mej. El. Hovy een gunstige uit
zondering door hare etsen, hoewel die hier
en daar ietwat hard zyn.
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademark
KOLDEIEIJ i CORBIÈRE,
A L. K l DSC H BHTR.twi
" A-jyiWriCirMJAM. 9V
Groot Beddenmagazjjn.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafelljes, Babybascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
Juffrouw, wil u me wat oesters
zenden, maar denkt u er vooral aan,
ze mogen niet te groot en niet te klein
zyn en ook niet vet. En maakt u vooral,
dat ze niet te zout zy'n. Ze moeten koud
wezen en dan wou ik ze zoo spoedig
mogelyk hebben.
U hebt nog vergeten, er by te
voegen, of u ze met of zonder parels
verlangt.
Cacaofabriek Mexico".
mm & GO.,
Cacaofabrikanten,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
Specialiteit van Overhemden op maat,
Dassen, Boorden, Manchetten, etc.,
hij VVE W. VAM OER HULST
Hofleverancier.
Reis artikelen. Parapluies.
167 Kalverstraat, AMSTERDAM.
PHILIPPONA KETELAAR,
Fournisseur de la Cour.
KALVEBSTRAAT 166, AMSTERDAM.
GRANDE SPECIALITE POUR
Troiisseaiix & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de model es.
Luchtkunroord Kleef, Kiicip's geneeskundige Inrichting.
Het geheele jaar geopend. Prospectus gratis.
Dr. BERüMANN. Arts en Eigenaar.
Vroeger Ie badarts by Misgr. KNEIPP, in Wörishofen.
BOEKBINDERIJ.
(Album- en gortefeuiüefabriek.
KERKSTRAAT 53, AMSTERDAM.
SPECIALITEIT IN
Kantkussens voor Kant borduren,
ELIAS P. YAN BOMMEL.
Biljartballen
Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens,
Queuen, Pommeranzen en verdere Biljart-Arti
kelen, En-gros by A. OVERES, 's-Hertogenbosch.
Koopt oude Ballen tegen hoogen prijs.
van
KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzucht.
Vraagt overal de Q verzegelde flaconp
a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabriel
smerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
? 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
H, NANNING, Den Haaf.
VERSCHENEN:
De Rots waarop wij bouwen,
DOOE
W. ZAALBERG.
Opgedragen aan den Nederlandschen Protestantenbond.
Prijs in ge'illustreerden omslag ? 2.50. Gebonden in prachtband ? 2.90.
Een aitttekend geschenk voor nieuive lidmaten.
Uitgave van VAN HOL KEMA & WARENDORF, Amsterdam.
n ui
is zeker,
DRINKT HOLLANDIA" TAFELWATER.
Onderlinge Verzekering-Maatschappij
JUVENTUtS",
gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887.
Reserve op Ult°. December 1897 ? 25167,83K.
Afd. I. Militie-Onkosten Verzekering
ter bestry'ding van de Onkosten en geldelyke nadeelen aan den
Persoon1 y' k e n dienstplicht verbonden.
Afd. II. Hnwelgks-TJitzet Verzekeringen.
Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar by de
Directie, den Texstraat 41, en by H.H. Agenten.
Kracpelien en Holm's
SALMIAK-PAST1LLES,
algemeen erkend als het beste mid
del bij Hoest en Verkoudheid.
Het is een slijmoplossend en ver
zachtend middel by uitnemend
heid. Verkrygbaar bij de meeste
Apothekers en Drogisten. Prijs per
fleschje 20 Ct. (J
B^"" Alleen echt in Q flescbjes, ri
voorzien van etiquet, waarop
handteekening van
KRAEPELIEN & HOLM,
Zeist, Hofleveranciers. in
HHsasHSEsasasasaresasasasHSHsii
de M
n
u
Gevestigd te Amsterdam, Damrak 74,
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 3 December 1895, N". 38.
Maatschappelijk Kapitaal/1,800,000.
Directeuren: Mr. C. L. SCOTT en Mr. PAUL L. MULDEE.
Commissarissen: W. J. GEEETSEMA, Amsterdam; JOAN H. SCHMITZ, Amsterdam; Dr. JB. VAN
GEUKS, Amsterdam; 3. C. VAN GOENS, 'sffrafenhage; Dr. S. J. HALBERTSMA, Rotterdam; Prof.
Dr. W. KAPTEIJN, Utrecht; Mr. J. LUDEN, Amsterdam; Prof. Dr. J. A. C. OUDEMANS, Utrecht;
Jhr. F. VAN EBENEN, Zeist en E. "W. SCOTT, Amsterdam.
g^P" De Maatschappij verzekert pensioenen, uitte betalen zoo dikwijls en zoolang
de verzekerde door invaliditeit, onverschillig of deze voortspruit uit ziekte of on
geluk, buiten staat is zijne beroepsbezigheden te verrichten.