DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1137 Het Went San-Mom (Le Rire.) CHINA tot ITALIË: »Neem deze vaas van my aan, lieve vriendin ! maar wees voorzichtig met 't geen er in kan Bitten." De nieuwe beschermer. (Puck.) \ MAUU.NNE : »Zal hij de rechte nu zijn?" Altóoi's Paascliei. (Moonshine.) FRANKKIJK : »Is u wel zeker dat 't een echt ei is ?" Uit de zeven werïen m tenihartiElieiil fle ziefcen troosten." (Postman.) Italiëis ook als een der erfgenamen van den zieken man aan de Gele Zee opgetreden, de «Fanfulla'1 meldt, dat de Chineesche regeering de San-moen Baai aan Italiëheeft afgestaan. foestüHrama's, (Le Eire.) Een duel. welken kring die ook voorkomen en die ook bjj de couponknippertjes aangetroffen worden. De bfuto-ontvangsten nemen steeds toe; dat blijkt uit de volgende vergelijkende opgaven: 1897 8. 18.'8 9. October $ 271.072 .$ 287.362 November i. 303 252 »> 300.535 December » 265174 » 287936 Januari '99 » 262 G40 » 298 415 Februari ? » 249511 » 280.416 Maart » 273.879 » 3'!5 700 Hierbij doe ik opmerken dat in het boven genoemde jaarverslag reeds gewezen is op het groote gebrek aan voldoend rollend materieel. Hierdoor zyn de bruto-ontvangiten beneden het bedrag gebleven dat te verdienen was. Bovendien waren de condities voor het ge buurde materieel zeer bezwarend. Eerst als in deze behoefte zal voorzien zjjn en het kanaal óók ter verbinding met de golf op voldoende diepte ia gebracht, zal de spoorweg kunnen toonen wat h|j verdienen kan. Dan zal hij voor vele lijnen, vooral in het oosten, een geduchte concurrent kunnen worden. Reden voor tegenwerking bestond er genoeg. In verband met de goede verwachting omtrent het vervoer in de Fort Arthur-haven is enkele maanden geleden de Hollarjd-Gulf-Stoomvaartmpy opgericht. Dit gaf den heer Lamping gelegenheid te btweren dat is erg gemak kelijk dat de Gulf- spoor schatten aan scheepvaartvertoon verspilt. Wat zegt nu even wel een der commissarissen der mpij, de heer mr. J. G. Schölvinck alhier: Dit »ia een be wering die door niets is gestaafd. De directie van de Leonora is zeker bereid om hare reke ningen ter beschikking te houden van dr. Lamping: schatten of een deel der schatten van den Gulfweg zal hij er niet vinden". De heer L. beweert: «Bewijzen van vertrouwen in Port-Arthur zjjn totnogtoe niet ter openbare kennis gebracht". De heer mr. Schölvinck, voornoemd, wijst nu op het bedrag van b|jna een half millioen goede hollandsche guldens waarvoor door den heer De Poorter, bij dr. Lamping, volgens zijn brochure ook goed be kend, aandeel is genomen in de Holland-GulfStoomvaart-mpij die in de eerste plaats is opgericht voor een geregelden dienst tusschen Port-Arthur en Holland. Bovendien deelt mr. Schölvinck mede dat de heer L. 2 andere bewijzen tegen zijn be wering voorbijgaat: 1. De Poorter stichtte te P. A. voor eigen rekening op eigen grond een kantoorgebouw voor de filiale zijner firma ; 2. Onze Holland- Gu!f-Stoomvaart-mpij vraagt voor hare schepen een eigen ligplaats aan pier No. l te P. A. Kom, mijnheer Lamping, voor het front met bewijzen tegenover mr. Schölvinck; vergeet toch niet dat uw eigen belang dat vordert. Wat moeten de menschen anders wel denken ! Het is torh al zóó erg met uw ongemotiveerde houding tegenover de financieele pers dat zij nog slechts weinig op uw geschrijf let. En dut is toch niet uwe bedoeling. Onder de correctie lees ik een antwoord van L. waaruit ik slechts behoef over te nemen: »0m een reederij-rekening op te nemen, zou ik eerst privaat les moeten nemen." Dat geloof ik. Schoenmaker bly'f dan bij uw leest. Canadian Pacific, acmd. hooger: de ontvang sten nemen toe. Deze spoorweg en de Grand 'J'nmk maken in den taatsten tijd goede zaken Over Februari heeft de Canadian Pacific 258 duizend dollars vermeerdering in de bruto ontvangst. * * * F. v. M. te R. Verkoop 2/j gedeelte en koop, in verband met uw verlangen, 3 pCt. Louisville die 69X pCt. staan enöpCt. Utah Northern. T. B. te II. Uw vriendelyk bericht ont vangen. Verkoop zou bepaald verkeerd ge weest zijn. Die stukken hebben andere zeker heid. C. J. Kom ze Zondag halen; ook nader bericht. C. H. alhier. Om aan uw verzoek te vol doen zal ik een officieel afschrift van de balans en de winstrekening afwachten. Een fin. redac teur heeft vele verplichtingen. V. D, B. te B. I. De winst, beter gezegd de uiideeling, spruit gedeeltelijk voort uit te laag getaxeerde bezittingen van de vorige inschrijving. Tegen aankoop van enkele stukjes is geen bezwaar. II. Voor wie lang wachten kan wél, naar ik meen. III. Ja; toch zou ik voor minderjarigen 3 pet. inschrijving Grootboek prefereeren. J. B. te D. Niet verkoopen; inleveren. Mevr. K. te A. Mijn briefje ontvangen ? G. de J., alhier. De vorige week schreef ik reeds: na de Paasch-vacantie. * * * Brieven, verslagen, circulaires en prospec tussen voor deze rubriek te zenden aan D. STIGTEB. Amst., Alexanderkade 4, 0,7 April '99. MlliliiiiitiiiMiiiiiiillHiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiHiiiiin MIIIIII l mimiiiiiii Het leven in. Dit werkje bevat een gedeelte der leerstof, die op de lag school behandeld is, maar ook zaken, die voor de leerlingen der L. S. te moeilijk zijn", Waarom dit laatste, als de schrijvers het noodig oordeelen voor den acht tienjarige uit te leggen, wat reeds den twaalf jarige is verklaard. Het verstand komt met de jaren, denken allicht de samenstellers, en dit zal ook wel het geval zijn voor enkele leerlingen, die voldoende ontwikkeld zijn om hun' weg verder te banen. Tien bladzijden wijden de fchryvers aan allerlei grammaticale kwesties. Zouden ze naief genoeg zijn om te denken, dat hiermede iemand een dienst bewezen wordt? Wie na de school blijft lezen, schrijft op 't gehoor" of zooals hij het zich herinnert gezien te hebben, vrij zuiver En bij slot van rekening, wat komt het er op aan een enkele d of t te veel of te weinig? De inhoud is de hoofdzaak, de vorm blijve bijzaak. Ook voor het stelonderwys geven de heeren Mulder en Veendorp eenige wenken, o. a.: gebruik goede verbindingswoorden , niet alt|jd gebezigd: en, en toen, toen." Ongetwijfeld zien de schrijvers niet in, waarom in de opstelletjes van hen, die slechts gebrekkig geleerd hebben, hunne gedachten uit te drukken zoo vaak de woordjes en, en toen, toen,'1 voorkomen. Het tijdsverband springt 'teerst, 't gemakkelijkst in 't oog. De volgorde, waarin de medegedeelde feiten zijn waargenomen, geven de schrijvers aan, door de gewraakte verbindingswoorden. Of nu zoo'n waarschuwing voldoende is om om eene juiste keuze te doen, waar het geldt een verbindingswoord, zullen de schrijvers zelf ook niet gelooven. We a|jn 't volkomen eens met de heeren M. en V, waar zij zeggen omtrent degenen, die niet geleerd hebben hunne gedachten uit te diukken; dat k al heel treurig, doordat er dan zoo heel weinig te verbeteren valt". De wijze raadgevingen voor de samenstelling van brieven e. d. g. zullen, hoe goed bedoeld, weinig verbeteren De inlichtingen omtrent adressen zijn zeer volledig. Niet minder dan dertien verschillende worden er gegeven 't Is goed gezien, dat ze met personen uit den bur gerstand beginnen en eindigen met de excel lenties. Bij een eventueelen herdruk zou het misschien wel overweging verdienen den adel lijken" niet de derde maar de twaalfde of dertiende plaats in te ruimen. In een dertigtal blz. doorloopen we eenen geheelen rekercursus. Achtereenvolgens worden het uitspreken der getallen, de bewerkingen met geheeie en gebroken getallen, het bereke nen van oppervlakken en inhouden behandeld. Wij betwijfelen sterk, of zg, die 't rekenen verleerd hebben, deze kennis zich zullen toe eigenen door de gegeven voorschriften. De nuttige wenken omtrent verzekeren", sparen", en boekhouden'' hebben slechts waarde voor een zeer klein deel der kinderen. Onder de tegenwoordige maatschappelijke om standigheden is 't wel wat ironisch den arbei dere het verzekeren en het sparen voor te houden. En boekhouden .... waar elk dub beltje, elke stuiver in een arbeidersgezin zijne vaste bestemming heeft, is ook deze wetenschap eene vr|j overbodige. Vakken ale Aardrijksk. en Gesch. leenen z'ch (overigens) gemakkelijker om al B geheel te worden gegeven dan Ned. taal, rekenen of nat. hist.", luidt het voorwoord. Onze nieuws gierighein om dat geheel" van Gesch. te zi*n werdt weinig bevredigd. De schrijvers hebben zich blijkbaar de moeite niet gegeven na te gaan, wanneer iemand, dfe de lag. school ver laten heeft, behoefte kan gevoelen eene ge schiedenis na te slaan. Dachten de uitgevers nu heusch, dat hun boekje eenigen dienst kan doen, wanneer een leztr van Van Lennep, van mevr. Bosdoom ef van welke andere gefc-chiedkundige romanschrijver ook, behoefte gevoelt iets omtrent geschiedenis in dit werkje na te slaan!1 Ia anderhalve bladzijde wordt behandeld: van 't begin onzer jaartelling tot Karel V", Nog anderhalve bladzijde en we schreven 1813. Onze eeuw plus portret der koningin beslaat 4 pagina's. O. i. hebben de schrijvers een hopeloos werk geleverd met op deae wijze een geheel" der geschiedenis te geven. En waar mannen als dr. Te Lintum ons de geschiedenis op eene geheel andere wijze leeren opvatten, waar h t tegenwoordige geschiedenis-onderwijs in de eerste plaats het oog opent voor de lang zame ontwikkeling van de hedendasgsche uit de vroegere toestanden, zeden, gebruiken, enz., daar dunkt ons dat Het leven in" eerder mocht beeten De school in", en dan eene van 50 jaar vro ger. Een beter werk deden de schrijvers, door schetsen !e leveren over bestuur van ons land", over kieswet", grondwet", rechtspraak" en belastingen". Waar allengs het gevoel \&K. meeleven in, werken voor de maatschappij levendig wordt, zijn dergelijke leiddraden" zeker op hare plaats. Toch willen we even er op wijzen, dat schrijvers zich aan groote oppervlakkigheid schuldig maken waar zij be weren, (pag. 50 hoofdst. belastingen): De rijkste ingezetenen dragen het meest bij". Een procent>gewijze berekening wijst den werkman ruim 6 pCt., den rijksten ingezetene" nog niet l pCt. toe. De Ontdekkingstochten" zijn wel aardig voor wie met weinig, heel weinig tevreden i». Ofer 't geheel bevatten de hoofdstukjes halve kennis, en dan is 't maar beter in 't geheel gcene. Bij de samenstelling van hun werkje hadden de schrijvers slechts te verzamelen". Bij Aardrijksk. is die lust zeker bijster groot ge weest. De geheeie wereld ligt hier verzameld" in ruim 50 pagina's. Of de bezitters van 't boekje < chter veel gebaat zijn door eene ver zameling, waarin voor 't grootste gedeelte eene opsomming der verschillende landen met bijbehoorende plaatsen en bezittingen gegeven wordt, betwijfelen we zeer. De kaarfjes Eu ropa, Oost-Indiëmet Java en een Wereldkaart" ge^en bitter weinig meer dan grenzen van landen met enkele rivieren en plaatsen. Neder land is als spoorwegkaart vertegenwoordigd. Echter zoeken we te vergeefs raar eene aan wijzing van 't gebruik van een spotrweggids, wat toch van practisch nut zou zijn. De Natuurk. Aardrijksk. b handelt vorm en beweging der aarde, waarnemingen van den hemel en iets over de naam. Aan de hand van eene eenvoudige proef met appel, breinaald en lamp worden de voornaamste verschijnselen van aarde en zon verklaard. Een bevattelijk hoofdstukje over tijdrekening besluit 't aardrijksk. gedeelte, als we ten minste de windroos, na 't hoofdstuk Nat. Historie, er niet bijrekenen. (Waarom hier niet eene korte verklaring bij gegeven met 't o<'g op oriënteerirgop reis?) Van dieren, en bloemen" heet 't gedeelte Nat; historie. In 't voorwoord erkennen schrij vers, dat de keuze voor dit vak hun tnoeielijk viel. Wanneer zij er do onmogelijkheid van ingezien hebben een schema uit eene of andere Nat. Historie" samen te stellen op de wijze waarop Gesch. en Aardrijksk. gedestilleerd werden, kui nen wij niet anders dan dai.kbaar voor die onmacht zijn. En wanneer de bezit ters van Het leven in" door de werkelijk aardige les-jes in dit gedeelte de liefde tot dieren en bloemen" voelen herleven, dan ge looven we dat schrijvers zeer voldaan kunnen zijn over dit gedeelte van hunnen arbeid. 't Wilhelmus, Wiens Neerlandsch bloed en Vlaggeiied in noot- en cijferschritt zullen wel bij menige vaderlandsche gelegenheid inge keken worden. En hiermede zijn we aan 't einde der beoordeeling. We wenschen er tot slot den nadruk op te leggen dat een repetitie-boekje, hoe goed ook bedoeld, niet dat is, wat de leerlingen na 't verlaten der lag. school noodig hebben. Herhalingsonderwijs is 't ne noodige. Om dat te verkrijgen al onze krachten ingespannen! De tijd, besteed aan, 't vervaardigen van repetitie boekjes, is verloren tijd. zoolang we niet heb ben gekregen: Herhalings onderwijs! netten niet vrjj te houden van leeliffce accen tuaties als: vruchteloos en lamme renhoeder;. dit weegt niet op tegen hun goede Duali teit. Een slecht beeld is: een kamer die bonst als polsen, verderop daarentegen als een hart, wat zich denken laat. In het bg-zond«r zij hier vermeld: het r\jmrijke, sombere Avondwater, het weemoedige Arondfiemel en het origineele Droef van Stillevens, waarin ze door de kracht van haar stemming een trieste impressie geeft van een somputeus aangerichte disch. A. L. W. Seyffardt noemt zich in Tijd- en Sürvjdvragen op defensitgeltied een voorstander van algemeene dienstplicht maar gedurende korte oefentyd; ook wenscht hij, dat het blijvend gedeelte der voor eerste exercitie opgekomen miliciens na volbrachte periode hunner eigenlijke dienstplichtigheid geheel zal verdwijnen, verder: voorbereidend militair onderricht tot verhooging onzer weer baarheid en ? behoud van het reaervekader na afschaffing der dienstwervanging. Mat T. G. van Schermbeek gaat de Gidslezer weer Naar de Gcele Hirier en kan in zyn verbeelding een reis door China voortzetten. In dit relaas komt een verklaring voor van het ontstaan van het »loess", de vruchtbare kleimassa in dat land en een bezoek aan het graf van Confucius te Chü-fu-hsien. In Beeldende Kunst beschouwt H. J. Haveman de twee propagandaplaten van Roland-Holst ten bate der sociaaal-democraten en de illustraties van Steinlen, die met st rk sprekende teekeningen een der krachtigste verdedigers is van de hedendaagsche, economische bewegïrg. Mr. J. N. Van Hall stelt in Dramatisch Overzicht de w|jze, waarop Poolman l'Avare van Molière speelt boven die van Bouwmeester. De laatste vindt h|j in die rol eer een joodsche woeke raar dan een Harpagon. Alleen misprijst hij> in Poolman, dat h|j weer te veel vreest in het laag-komische te vervallen, zoodat niet alle geestige trekjes in deze comedie tot hun recht komen. De Nieuwe Gids. De N. Gids blrjft het verzen- tijdschrift brjV uitnemendheid. Kloos zet in Toezangen zijn Adoratie-cyclus voort, maar blgft mot vrij van gehakkel m de maat, waar Scharten onlangs in de Arbeid terecht op wees. CVIII is weer een van zijn innige liefde-dichten, maar CXlaat zich niet of moeilijk begrepen. Hij geeft nog wat andere sonnetten toe en publiceert in de Literaire kroniek zijn opinie over Heijermans naar aanleiding van diens »Ghetto". Hij vreest, dat Heijermans door zijn handigheid al licht er toe zal komen, werk van minder gehalte te leveren dan diens graad van talent mogelijk is. Hij beweert, dat deze auteur geboren werd om het leven van de joden in al zijn omvang weer te geven, wat ik voor mij betwijfel. Heijermans kan meesterlijk het lagere gedoe van de Amsterdamsclie joden schetsen, maar of bij als Zangwill, die als litterator speciaal toch veel lager staat, de roeping van zijn volk beseft, daarvan is tot nu toe nog niets gebleken. Welke ideeën eigenlijk het jodendom beheerschen, dat blijft bij hem op den achtergrond. H- J. Boeken zet zijn vertaling van Dante's Hel voort en dr. J. B. Schepers met Trouw en Strijd zijn germaansch klein-epos, waarin o. a. een heidensche uithuwelijking voorkomt. Dr. Edw. B. Koster maakte een sterke impressie, ook door het goed gekozen rijm,van de Hooge-Vwurtche en gaf daar naast een woud-stemming in het Kngelsche Profanation. Dat soort zeer moeilijke kunst acht ik eigenlijk monnikenwerk: want wie er niet mee doorgaat steeds in een andere taal te schrijven en dus ophoudt hollandsch artist te zijn, doet ten slotte vergeefsche arbeid. Het ware voor Jeanne Reyneke van Stuwe te wenschen, dat ze maar uiet deze Verzen als dichteres had gedebuteerd. Gelukkig kunnen die spoedig haar vroeger optreden met «Im pressies" doen vergeten, al moet hier nog op een enkele onzuiverheid in de maat gewezen worden n.l. in de eerste regel van Kmeeliing. Maar Mist door zijn melancholie, Van Toendoor de voortdurende stijging der intonatie, en Klacht onderscheiden haar voortaan van menige tobbende litteratuur-juffrouw als een jonge, werkelijke zangster, van wien men meer mag verwachten. Ook P. H. v. Moerlwrken Jr. kan een dichter van beteekenis worden. In Verzen I staat een erg leelijke wending »In uwe tranen leeft genade oneindig" en VI van SiiTftrcnm Salutatio herinnert nog ietwat te veel aan de lyriek van Kloos, maar dat soort imitatie kan spoedig bij hem geheel verdwijnen. J. K. Boet en Tijtórift. De Gids. Dr. W. G. E. Byvanck beschrijft thans als vervolg 11. Fruin's Intrede als hoogleeraar te Leiden. R. P. J. Tutein Nolthenius geeft een historisch overzicht van het polderbestuur in Zeeland, voor leeken moeielijk om doer te komen, maar dat wordt vergoed door de ver dienstelijke schets aan het slot: een tochtje van Rotterdam over waterbaan na waterbaan naar Veere. Helene Swarth wist haar SonNIEUWE UITGAVEN. De Militaire Strafgeraiigenis, tevens huis van Detentie te Tjimahi; alsmede beschou wingen over het militair strafstelsel op grond van crimineel-anthropologische en psychia trische onderzoekingen bij de gestraften aldaar door den off. v. gez. J. II. ANSCHÜTX. Eerste gedeelte. Batavia, II. M. van Dorp & Co. Oorlof/ of Vrede ? Aflevering l en 2. Roman van Giajuou SAMAKOW met talrijke illustraties. Amsterdam, Hollandsche Stoomdrukkerij & Uitgevers- Maatschappij. Grootje's Kendez- Vous. Warendorf's No vellen-Bibliotheek No. 111 door Louw, Anx .UK Josu. Amsterdam, v. Holkema & Warendorf. Xo f ellen door CAIUIKX SYLVA. Amsterdam, L. J. Veen. Open brief aan MejonJcvr. Anna de Savornin Lolti>ian door M. E. PJJNAI'PEL. Amsterdam, C. A. J. van Dishoeck. Ken Woord over Home, door een vriend der Roomschen. Amst., C. A. J. v. DISIIOECK. «Nationale Tentoonstelling van Vrouwenar beid". Dri' daagsclte Samenkomst tot bevordering der openbare zedelijkheid gehouden van 28 30 Juli 1898 Amst., W. Versluys. «Nationale Tentoonstelling van Vrouwenar beid". Enkele afzonderlijke Besprekingen gej houden op 27 Juli, (J en 26 Augustus 1898. ' Amst., W. Versluys. Inhoud van Tijdschriften. Kigcn Haard No. 14: De Bruid van een Paria, door Miriam Irgen, II. Bevloeiing op Java, door J. F. Quant, met afbeeldingen, III. Battle of the books. (Slot). Larensch vrouwtje, naar eene teekening van F. Althaus. Afgekeken, door D. van Oort. .?Een kijkje in een Roomboterfabriek door G. J. Bieleman, met afbeeldingen. Verscheidenheid. Feuilleton. Teekenen des Tijds, Afl. 2. Tweemaandelijksch Tijdschrift in vrijzinnig Godsdienstigen geest: Zedelijk Streven en Leerstellige Overtuiging door C. J. N. Armenwet door P. Uit breiding van het Hooger Onderwijs in het Noorden door J. H. Maronier. Na 370 jaren door J. W. Lieftinck. Antipapism»