Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1145
uit Italië,
Mijnheer de Redacteur!
Toen ik onlangs van een nichtje, dat met
haar 20 lentea de bevalligheid van een Geldersch
plaatsje verhoogt, de vleiende uitnoodiging
ontving haar eenige mijner indrukken van
Italiëmede te deelen, was het m\j een zekere
uitspanning hieraan te voldoen.
Bjj het vorderen in leeftyd wil men des te
liever door de jonge dames voor hoffelijk wor
den aangezien en het is niet moeilyk een en
ander te schryven over de afwijkende gebruiken
der zoogenaamde beau-monde, over de theaters
en eenige reisvoorvallen, als men weet allén
door een paar vriendelijk-blauwe enindulgente
oogen gelezen te zullen worden.
Geheel iets anders echter is het te schreven
aan een in Nederland algemeen gewaardeerd
blad, dat voornamelijk de aristocratie van den
geest tot lezers heeft.
Een kleine tusschenzin. Hoe komt het dat
het streven om te behagen, spoedig als be
haagzucht aangeduid, in Nederland een ondeugd
is, terwjjl l'art de plaire" in Frankrijk als
eene qualiteit geldt. Blykend o. a. uit het
versje van Victor Hugo:
Femme qui plait a soixante ans,
Par son aimable caractère,
Possède bien mieux l'art de plaire,
Qu' une belle dans son printemps.
Kan een Hollander ook wel in n enkel woord
uitdrukken wat de Franschen entregent"
noemen?
Zou dit aan toon en dat wij er ons minder
aan gelegen laten zijn, als voorkomend en aan
genaam mensch door te gaan? Ik weet het
niet. Maar ik geloof dat men zyn verlangen
om te behagen door zich aangenaam voor te
doen wel eens te veel kan verbergen, en dat
een hoffelijk en vleiend woord, vooral bjj eene
eerste kennismaking zelden misplaatst is, al is
het compliment dan ook bij uitzondering als
hierboven geheel waar.
De lezers van zulk een blad verwachten uit
Italië, als men niet over politiek schrijft, min
stens een of ander over kunst. Want zelfs
de personen die het schoone in hun omgeving
onopgemerkt zyn voorbijgegaan en geen
Vulcaan van een Faun weten te onderscheiden,
depken niet zelden zich met virtuositeit te
kunnen bewegen op het gebied van kunst en
aesthetiek, als zij de merkwaardigheden van
Griekenland en Italiëvolgens hun reisboek als
het ware hebben geïnventariseerd.
En toch, iaën weet het: de ezel van Prins
Eugenins had al z'n veldtochten medegemaakt
en was toch nog zoo bitter weinig op de hoogte
van strategie.
Men kan niet zonder vatbaarheid voor het
schoone de paleizen van Genua hebben gezien,
de Titiaansche wonderen van Florence en het
eeuwige Rome, waar zoovele eeuwen Christen
dom de openbaringen der Grieksch-Romeinsche
kunst niet hebben kunnen te niet doen, dit
geeft geen reden, anders dan met aarzeling een
woord over de architectuur, de schilder- en beeld
houwkunst van Italiëte doen hooren. Men
moet voorzichtig zijn met z'n dissonanten waar
zoovele meesters gezongen hebben.
De getrouwe soldaat van Prins Eugenius, die
zijn veldtochten heeft medegemaakt, kan even
wel soms op zijne manier hier iets van vertellen,
en wie weet of hij in oogenblikken van eer
zucht niet droomt van eene rooskleurige toe
komst, en zich in het leger der
kunstbeschouwers ziet voorgedragen tot adspirant
vice-korporaal a la suite.
Dan kon hij bekleed met gezag en dus met
kans op gehoor enkele beschouwingen geven
van de schoone gebouwen door de architecten
van vroeger eeuwen achtergelaten, getuigenis
gevende van een kunstgevoel dat onze
stoomen andere machines schijnen verdreven te
hebben. Dan kon hij herinneren hoe men hier
plotseling wordt overmeesterd door de schoon
heid van een kunstwerk, daar moet neerzitten
als een bedelaar, hongerig naar het schoone,
om iets van de poësie in zich te voelen ont
waken, die het in de ziel van den kunstenaar
deed geboren worden, even als men de
stemming van zijn gemoed moet wachten om
iets te verstaan van den zang der Sirenen in
de galden schemering by het eiland Capri, of
den rechten toon te vatten als aan den voet
van de Etna rots en zee haar altijd schoonen
beurtzang houden.
Voor het oogenblik echter praat ik liever
eenige regels over Italiëen zy'ne bewoners,
een land door alle schrijvers geroemd, een volk
niet zelden als andere miskend. Francesco
Petrarca noemt het:
. . . . il bel paese
Che Apennia parte il mar circonda e l'Alpe;
Manzoni: de tuin van Europa;"
Pailleron: . . . pays du grand soleil,
Pays joyeux comme l'aurore";
Byron: de eeuwige academie,"
Lamartine: het land der dooden,"
De Brosses: een paradijs bewoond door
duivels," en ook als sommige Franschen het
betitelen: het land van de maccheroni en
van de lazzaroni," ligt hierin meer jacht op
geestigheid dan kwaadwilligheid.
Niets is evenwel \jdeler dan een algemeen
geldend oordeel te willen vellen over de be
woners van Italiëeen geographische uit
drukking" volgens den prins von Metternich
want zy verschillen van noord tot zuid soms
meer naarmate zij dichter by elkander wonen.
De inboorlingen van het industrieele en
kosmopolitische Milaan zyn geheel anders dan
de Toscaners, wien het gevoel voor kunst ais
het ware is ingeschapen en waar Pisa, Siena,
Firenza (Florence) en Lucca in vroeger tyd
wedijverden om hunne stad van schoone ge
bouwen te voorzien, welke den ry'kdom enden
roem er van moesten bevestigen. De Milanees
is de parijzenaar van Italiëen wanneer de
burgerman, zelfs te Rome en Napels zegt: ik
ben van Milaan", blyft hu u een oogenblik
aanzien om de uitwerking na te gaan welke
die verklaring op u maakt. In geheel Itali
vindt men annonces in de dagbladen, waarbij
personen zich aanbevelen met vermelding van
hun herkomst uit die lombardische stad en
ook voer de koopwaren geldt de byvoeging
di Milano" als een gunstig merk.
De bewoner van Rome vormt het zuiverste
contrast met den napolitaan. De eerste be
waart altijd iets stemmigs in zijne houding,
eene zekere waardigheid als ware hy zich
bewust van de vroegere grootheid der stad en
van zijn voorouders. De napolitaan is vol be
weging, laat zijne woorden met oneindig afwis
selende gebaren gepaard gaan, is vrooly'k en
grappig, wars van alle deftigheid, hij is de
polichinel van Italië.
De hoofdtrek van het volk is echter overal,
dat het eenvoudig is en volgzaam. Het is ge
makkelijk ten goede of ten kwade te leiden.
Toen in Mei 1.1. Milaan en andere steden in
beweging kwamen, was er maar eene geringe
impulsie noodig om Napels te doen volgen en
had men toen van zekere zijde zich niet ont
houden het volk tot kalmte aan te zetten, dan
ware er zeker niets voorgevallen.
Men vergist zich ten eenenmale wanneer
men hier den maatstaf wil aanleggen die in
het noorden geldt. De Napolitaan behandelt
zijn zaken en leeft geheel op straat, waar de
schoenmaker werkt, de vrouw haar pot kookt,
de kinderen en de geheele familie in de zon
zich koesteren. In alles z\jn Griekschen oor
sprong verradende, is hij meestal diefachtig en
bedriegelyk en de vreemdeling, die dikwijls
door eene zekere schuchtere deftigheid zyn
onbeholpen vreemdelingschap verraadt, is zeker
zijn slachtoffer als hij bij den Napolitaan
inkoopen heeft te doen.
Voor een artikel waarvan gij de waarde niet
juist kunt beoordeelen vraagt hy' u 4 of 5 maal
de waarde en gaat ge bij zya buurman om u
te vergewissen (de gelijksoortige bedreven zyn
meestal by elkander gevestigd), dan vraagt
men u juist deuzelfden prjjs. De oapolitaan
van geboorte wordt ook doch in mindere mate
overvraagd; hy' houdt er echter van onder hevig
gekakel te loven en te bieden vóór hy' het
verlangde voorwerp in zyn bezit kry'gt en gaat
hierom liever ter markt by die kooplieden van
den ouden stempel dan in de winkels van de
via Roma en elders, die tegen vaste pry'zen
leveren. De vreemdeling moet zich echter tot
deze laatsten bepalen, en dan nog met groote
omzichtigheid, want zyne qualiteit van vreem
deling wordt bijna overal aangemerkt als motief
om zy'ne beurs te verlichten.
Deze zucht van den Napolitaan, zich door
woekerwinst of diefstal te verryken misschien
iets als een overgeble/en hulde aan Mercurius
's hem lichter te vergeven dan de treurige
hebbelijkheid van het volk om hunne kinderen
reeds op jeugdigen leeityd aan hun lot over te
laten.
Och, die arme, meer dan half naakte jongetjes
die zomer en winter zonder verzorging op straat
zwerven! Hier vormen zy', op levende bronzen
beeldjes gelijkende, een luidruchtig en schilder
achtig groepje; daar wordt er een door een
politieman opgedreven of afgerost, omdat hij
zonder vergunning schoenen wil poetsen, of
cerini" (waslucifers) te koop biedt. Wanneer
hij uw rytuig volgt aan de villa nasionak, het
park (want villa staat hier in den zin van tuin)
langs de golf aangelegd met ruime ry' wegen en
heerlyk uitzicht, dan kry'gt hy lichtelijk een
zweepslag van een der heeren die hun equigages
besturen en den vreemdeling van die lastige
en voor hunne stad weinig vleiende vervolging
willen ontslaan.
Om het kwaad te bestrijden vindt men
waarschuwingen van de autoriteit afgekondigd:
niet van deze kinderen te koopen en ze geen
geld te geven.
Zeker zeer verstandig. Maar laat dat
ventje dat honger heeft en met zyn ondeugend
geestige oogen u vragend aanziet eens wachten
tot de hoogwyze en weldoorvoede heeren de
maatschappij goed zullen geregeld hebben!
Veroorloof my' te vertellen hoe men bezield
met de beste bedoelingen soms in verzet komt
tegen het openbaar gezag.
Wy' kwamen 's avonds in Januari druk pratend
over het largo del Castello te Napoli. Een
jongetje kwam naast my' trippelen en viel mij
gedurig in de rede met zyn onophoudelijk
herhaald: 7io famel Ik had hem reeds afge
wezen en zette mijne belangrijke discussie
voort, misschien wel handelende over de vraag
of wij naar het theater San Carlo of naar
Bellini zouden gaan. Op het oogenblik dat ik
verwachtte dat my'n betoog ingang zou vinden,
vernam ik weer niets anders dan de verklaring
van het knaapje dat hy honger had. Onge
duldig voegde ik hem een paar ruwe woorden
toe in het napolitaansch, die ik vroeger door
een beschaafd lapolitaan had hooren bezigen
om ons van zulk lastig gezelschap te bevry'den
en sedert zorgvuldig onthouden had. Het
knaapje verdween als by' tooverslag. Wy
waren gerust.
Maar toen wy omstreeks middernacht weder
passeerden waren wy minder met grootsche
plannen beziggehouden; wy drentelden lang
zaam naar huis, genietende van den schoonen
avond. Hetzelfde jongetje kwam uit zyn
schuilhoek by een kerk te voorschijn. Hy had blijk
baar geen rancune bewaard van myn
onbeiamelyken uitval, zag my' met zyn donkere
schitterende oogen glimlachend aan, huppelde
alty'd een paar passen voor ons uit, onder het
aanbieden van de cerini en nu maar nmaal
verklarende dat hy honger had.
Ik bekeek hem voor het eerst met eenige
aandacht. Het was een slank gebouwd knaapje
met fijn profiel. De edele ly'n van zyn kleine
gestalte dwong mij te denken aan de Narcissus,
dat betooverend schoone bronzen statuette te
Pompei' gevonden en thans in het museum van
Napels. Niet zonder eenige schaamte herinnerde
ik my ,,les gros mots". De kleine Narcissus,
vroegtijdig psycholoog, bleef eiken trek op my'n
gelaat bespieden en spande zich in te behagen
door zyne guitigheid, om zoodra ne ly'n van
myn gezicht minder norschheid en wrevel zou
aanduiden, door grootere vertrouwelijkheid en
grappigheid my' geheel te ontdooien. Zooals
ik gezegd heb drentelden wij langzaam voort.
Misschien hadden we behoefte aan eenige af
leiding. In elk geval had ik getoond dat de
woorden van Auguste Vacquerie: Et j'ai la
faim du pauvre; et je suis la dispute des
frères".... minder indruk op my' hadden ge
maakt dan de waarschuwing van het gemeente
bestuur. Er waren dus verschoonende omstan
digheden by te brengen als wy' ons overtuigden
dat het ventje werkely'k honger had.
Ik heb nog verzuimd te zeggen dat er eene
dame in ons gezelschap was. Liever had ik
haar hier niet ingevoerd. Men houdt er niet
van met het vulgus in het openbaar steeds te
spreken van zyne vrouw, zyne zuster ete. Et
pour lui conserver sa chaste ombre de femme"
zal ik haar ook niet verder aanduiden.
Maar ik moet wel van haar spreken, want
deze dame heeft voor een groot deel schuld
aan de overtreding door ons begaan. Recht
is recht! Ik had genoeg getoond dat ik vast
in my'n schoenen stond, maar zy klaagde dan
weder: wat een tenger ventje l niet meer dan 8
of 9 jaar I een kind van dien leeftijd heeft nog
behoefte aan de liefkozingen der moeder 1...,
en dat loopt hier 's nachts op de bloote voetjes I
Te vergeefs wees ik er op hoe zulke verlaten
kinderen gevaarly'k kunnen zyn voor de ruat en
den eigendom van een gezeten burger en hoe
verkeerd het is met zulk volkje aan te leggen.
Vrouwen zyn soms zoo hard van begrip. Zy
luisterde niet maar bood het ventje
successievely'k versnaperingen aan die hy' met gretig
heid verorberde zonder te bedanken. Allén
meende hy ter onzer belooning eenige grapjes
te moeten maken door in koddige houding eenige
passen vooruit te loopen over de steenblokken
uit den Vesuvius die Napels zulk eene schoone
bestrating geven, doch in den winternacht hard
en koud zijn voor de bloote voeten van een
kind.
Van de rust tusschen twee opvolgende uit
reikingen van het lekkers maakte ik gebruik
om hem te interviewen: ik vernam een kleine
odyssee, verteld als een klacht, en toen ik hem
eindelyk vroeg waar hij den nacht zou door
brengen: wel by' de prinses!"
Ik begreep er niets van: dat knaapje, zonder
ouders die hem verzorgden, den geheelen dag
en soms den heelen nacht op straat; levende
van een paar vy'gen of dadels en van een toe
vallig hem toegeworpen stuk brood, was onbe
kommerd en opgeruimd en had het vooruitzicht
Trademark
THEE - E. BR AN DSM A.
Trademark
ft JL.K1DSCH KHTJfct..Wk
w AMSTIÜKUAM;. «W
Groot Beddenmagazg'n.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
BabytafeKjes, Babybascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus.
Grootste Inrichting
van nieuwe en 2 de hands
MEUBELEN.
Amsterdamsch Verkooplokaal,
Warmoesstraat 168 o/d St. Jansstraat.
Schriftelijke garantie. Vrye bezichtiging.
F. A. VOSKVIJL, Directeur.
Specialiteit van Overhemden op maat,
Dassen, Boorden, Manchetten, etc.,
bij VVE W. VA\ l IJK II HULST
Hofleverancier.
Reis artikelen. Parapluies.
167 Kalverstraat, AMSTEKDAM.
M1L1PPOM KETELAAR,
tournisseur de la Cour.
KAL.VERSTRAAT 166,' AMSTERDAM.
GRANDE SPECIALITE POUR
Troiisseauv & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de modèles.
Onderlinge Verzekering-Maatschappij
JUVENTUS",
gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887.
Reserve op Ult
Afd. I.
December 1897 ? 25167,83^.
Militie-Onkosten Verzekering
ter bestryding van de Onkosten en geldelyke nadeelen aan den
Persoonly'ken dienstplicht verbonden.
Afd. II. Huwelijks-Uitzet Verzekeringen.
Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar by de
Directie, den Texstraat 41 en by H.H. Agenten.
HERMANDAD" ffiBBAATORZSKERIE.
Kapitaal: EEN M1LLIOEN GULDEN.
Commissarissen: Mr. J. H. M. Baron MOLLERUS VAN
WESTKERKE; C. W. Graaf VAN LIMBURG STIRUM;
J. TER MEULEN Jr.; Jhr. Mr. P. HOOFT GRAAFLAND;
G. J. ENGELBERTS; Jhr. G. W. J. HOOFT; Jhr. Mr.
F. X. A. VERHEYEN; Mr. M. Baron MACKAY.
Directie: Jhr. Mr. H. W. VAN ASCH VAN WIJCK; C. H.
HOOFT GRAAFLAND.
Zetel: AMSTERDAM, Heerengracht 248 (boven).
Cacaofabriek Mexico".
i FRANCffl & Go.,
Cacaofabrïkantm,
KOOG a. d. ZAAN,
HOLLAND.
Genre LIBRE AESTHETIQUE.
= Behangselmagazijnen C. B. SCHNEIDEB, Leidschestraat 79. =
Men leze de recentie in dit Wad van 7 Mei en in het Handelsblad van 7 Mei, ie blad.
HOFFOTOGBAAF.
(Jalerij 48, achter het Paleis voor Volksvlijt.
DAGELIJKS gelegenheid tot photografeeren.
- VERGROOTINGEN NAAR OUDE PORTRETTEN /EER BILLIJK. _
SJHL1TS & SCHIL2,
Tuinarchitecten,
NAARDEN en ZEIST,
belasten zich mei den aanleg en de
verandering van kleine en groote
Tuinen, Parken en Buitenplaatsen.
DRIMT BOLLANDIA" TAFELWATER
DINSDAG 6 JUNI
TENTOONSTELLING
VAN
Moderne Battiks
volgens ontwerpen van
,A_:R/I?S
van
Verzekering-Maatschappij IIÜLDA".
Damrak 74, Amsterdam.
Werkkracht verzeker i n g.
Omvat ziekten, ongelukken, organische gebreken. De Maat
schappij telt onder hare verzekerden o. a. geneesheeren, kassiers,
indubtrieelen, kooplui, ambtenaren, tandartsen, veeartsen, notarissen,
advocaten, leeraren etc. etc.
KINAURUPPhLS van r. DE VR
Het krachtigst werkend middel tegen
Halaria (binnenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzncht.
Vraagt overal de Q verzegelde flacons
a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabriek
smerk. Men lette daarop.
BJJ overmaking van een postwissel a
? 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
H, NANNING, Den Haag.
NaaiDl.Vei.?HTGIlA")te Amster Jam.
Artikelen voor Ziekenverpleging.
Kantoor, Fabriek en Hootdmagazijn:
ROKIN 128, o/d Nederlandsche Bank. (Teleplioon 1884.)
ortcorsetten,
Worden desverlangd op zicht gezonden.
Geïllustreerde Catalogi op aanvrage.
DE CANDIDATUUR-VAN BOMMEL,
door DOCTORJURIS.
OERDE O KVK.
Met Teekeningen van Johan Braakensiek.
Prgs /l.?, gebonden 71.40.
Amsterdam. S. L. VAN LOOY.