De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1899 4 juni pagina 6

4 juni 1899 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1145 uit Italië, Mijnheer de Redacteur! Toen ik onlangs van een nichtje, dat met haar 20 lentea de bevalligheid van een Geldersch plaatsje verhoogt, de vleiende uitnoodiging ontving haar eenige mijner indrukken van Italiëmede te deelen, was het m\j een zekere uitspanning hieraan te voldoen. Bjj het vorderen in leeftyd wil men des te liever door de jonge dames voor hoffelijk wor den aangezien en het is niet moeilyk een en ander te schryven over de afwijkende gebruiken der zoogenaamde beau-monde, over de theaters en eenige reisvoorvallen, als men weet allén door een paar vriendelijk-blauwe enindulgente oogen gelezen te zullen worden. Geheel iets anders echter is het te schreven aan een in Nederland algemeen gewaardeerd blad, dat voornamelijk de aristocratie van den geest tot lezers heeft. Een kleine tusschenzin. Hoe komt het dat het streven om te behagen, spoedig als be haagzucht aangeduid, in Nederland een ondeugd is, terwjjl l'art de plaire" in Frankrijk als eene qualiteit geldt. Blykend o. a. uit het versje van Victor Hugo: Femme qui plait a soixante ans, Par son aimable caractère, Possède bien mieux l'art de plaire, Qu' une belle dans son printemps. Kan een Hollander ook wel in n enkel woord uitdrukken wat de Franschen entregent" noemen? Zou dit aan toon en dat wij er ons minder aan gelegen laten zijn, als voorkomend en aan genaam mensch door te gaan? Ik weet het niet. Maar ik geloof dat men zyn verlangen om te behagen door zich aangenaam voor te doen wel eens te veel kan verbergen, en dat een hoffelijk en vleiend woord, vooral bjj eene eerste kennismaking zelden misplaatst is, al is het compliment dan ook bij uitzondering als hierboven geheel waar. De lezers van zulk een blad verwachten uit Italië, als men niet over politiek schrijft, min stens een of ander over kunst. Want zelfs de personen die het schoone in hun omgeving onopgemerkt zyn voorbijgegaan en geen Vulcaan van een Faun weten te onderscheiden, depken niet zelden zich met virtuositeit te kunnen bewegen op het gebied van kunst en aesthetiek, als zij de merkwaardigheden van Griekenland en Italiëvolgens hun reisboek als het ware hebben geïnventariseerd. En toch, iaën weet het: de ezel van Prins Eugenins had al z'n veldtochten medegemaakt en was toch nog zoo bitter weinig op de hoogte van strategie. Men kan niet zonder vatbaarheid voor het schoone de paleizen van Genua hebben gezien, de Titiaansche wonderen van Florence en het eeuwige Rome, waar zoovele eeuwen Christen dom de openbaringen der Grieksch-Romeinsche kunst niet hebben kunnen te niet doen, dit geeft geen reden, anders dan met aarzeling een woord over de architectuur, de schilder- en beeld houwkunst van Italiëte doen hooren. Men moet voorzichtig zijn met z'n dissonanten waar zoovele meesters gezongen hebben. De getrouwe soldaat van Prins Eugenius, die zijn veldtochten heeft medegemaakt, kan even wel soms op zijne manier hier iets van vertellen, en wie weet of hij in oogenblikken van eer zucht niet droomt van eene rooskleurige toe komst, en zich in het leger der kunstbeschouwers ziet voorgedragen tot adspirant vice-korporaal a la suite. Dan kon hij bekleed met gezag en dus met kans op gehoor enkele beschouwingen geven van de schoone gebouwen door de architecten van vroeger eeuwen achtergelaten, getuigenis gevende van een kunstgevoel dat onze stoomen andere machines schijnen verdreven te hebben. Dan kon hij herinneren hoe men hier plotseling wordt overmeesterd door de schoon heid van een kunstwerk, daar moet neerzitten als een bedelaar, hongerig naar het schoone, om iets van de poësie in zich te voelen ont waken, die het in de ziel van den kunstenaar deed geboren worden, even als men de stemming van zijn gemoed moet wachten om iets te verstaan van den zang der Sirenen in de galden schemering by het eiland Capri, of den rechten toon te vatten als aan den voet van de Etna rots en zee haar altijd schoonen beurtzang houden. Voor het oogenblik echter praat ik liever eenige regels over Italiëen zy'ne bewoners, een land door alle schrijvers geroemd, een volk niet zelden als andere miskend. Francesco Petrarca noemt het: . . . . il bel paese Che Apennia parte il mar circonda e l'Alpe; Manzoni: de tuin van Europa;" Pailleron: . . . pays du grand soleil, Pays joyeux comme l'aurore"; Byron: de eeuwige academie," Lamartine: het land der dooden," De Brosses: een paradijs bewoond door duivels," en ook als sommige Franschen het betitelen: het land van de maccheroni en van de lazzaroni," ligt hierin meer jacht op geestigheid dan kwaadwilligheid. Niets is evenwel \jdeler dan een algemeen geldend oordeel te willen vellen over de be woners van Italiëeen geographische uit drukking" volgens den prins von Metternich want zy verschillen van noord tot zuid soms meer naarmate zij dichter by elkander wonen. De inboorlingen van het industrieele en kosmopolitische Milaan zyn geheel anders dan de Toscaners, wien het gevoel voor kunst ais het ware is ingeschapen en waar Pisa, Siena, Firenza (Florence) en Lucca in vroeger tyd wedijverden om hunne stad van schoone ge bouwen te voorzien, welke den ry'kdom enden roem er van moesten bevestigen. De Milanees is de parijzenaar van Italiëen wanneer de burgerman, zelfs te Rome en Napels zegt: ik ben van Milaan", blyft hu u een oogenblik aanzien om de uitwerking na te gaan welke die verklaring op u maakt. In geheel Itali vindt men annonces in de dagbladen, waarbij personen zich aanbevelen met vermelding van hun herkomst uit die lombardische stad en ook voer de koopwaren geldt de byvoeging di Milano" als een gunstig merk. De bewoner van Rome vormt het zuiverste contrast met den napolitaan. De eerste be waart altijd iets stemmigs in zijne houding, eene zekere waardigheid als ware hy zich bewust van de vroegere grootheid der stad en van zijn voorouders. De napolitaan is vol be weging, laat zijne woorden met oneindig afwis selende gebaren gepaard gaan, is vrooly'k en grappig, wars van alle deftigheid, hij is de polichinel van Italië. De hoofdtrek van het volk is echter overal, dat het eenvoudig is en volgzaam. Het is ge makkelijk ten goede of ten kwade te leiden. Toen in Mei 1.1. Milaan en andere steden in beweging kwamen, was er maar eene geringe impulsie noodig om Napels te doen volgen en had men toen van zekere zijde zich niet ont houden het volk tot kalmte aan te zetten, dan ware er zeker niets voorgevallen. Men vergist zich ten eenenmale wanneer men hier den maatstaf wil aanleggen die in het noorden geldt. De Napolitaan behandelt zijn zaken en leeft geheel op straat, waar de schoenmaker werkt, de vrouw haar pot kookt, de kinderen en de geheele familie in de zon zich koesteren. In alles z\jn Griekschen oor sprong verradende, is hij meestal diefachtig en bedriegelyk en de vreemdeling, die dikwijls door eene zekere schuchtere deftigheid zyn onbeholpen vreemdelingschap verraadt, is zeker zijn slachtoffer als hij bij den Napolitaan inkoopen heeft te doen. Voor een artikel waarvan gij de waarde niet juist kunt beoordeelen vraagt hy' u 4 of 5 maal de waarde en gaat ge bij zya buurman om u te vergewissen (de gelijksoortige bedreven zyn meestal by elkander gevestigd), dan vraagt men u juist deuzelfden prjjs. De oapolitaan van geboorte wordt ook doch in mindere mate overvraagd; hy' houdt er echter van onder hevig gekakel te loven en te bieden vóór hy' het verlangde voorwerp in zyn bezit kry'gt en gaat hierom liever ter markt by die kooplieden van den ouden stempel dan in de winkels van de via Roma en elders, die tegen vaste pry'zen leveren. De vreemdeling moet zich echter tot deze laatsten bepalen, en dan nog met groote omzichtigheid, want zyne qualiteit van vreem deling wordt bijna overal aangemerkt als motief om zy'ne beurs te verlichten. Deze zucht van den Napolitaan, zich door woekerwinst of diefstal te verryken misschien iets als een overgeble/en hulde aan Mercurius 's hem lichter te vergeven dan de treurige hebbelijkheid van het volk om hunne kinderen reeds op jeugdigen leeityd aan hun lot over te laten. Och, die arme, meer dan half naakte jongetjes die zomer en winter zonder verzorging op straat zwerven! Hier vormen zy', op levende bronzen beeldjes gelijkende, een luidruchtig en schilder achtig groepje; daar wordt er een door een politieman opgedreven of afgerost, omdat hij zonder vergunning schoenen wil poetsen, of cerini" (waslucifers) te koop biedt. Wanneer hij uw rytuig volgt aan de villa nasionak, het park (want villa staat hier in den zin van tuin) langs de golf aangelegd met ruime ry' wegen en heerlyk uitzicht, dan kry'gt hy lichtelijk een zweepslag van een der heeren die hun equigages besturen en den vreemdeling van die lastige en voor hunne stad weinig vleiende vervolging willen ontslaan. Om het kwaad te bestrijden vindt men waarschuwingen van de autoriteit afgekondigd: niet van deze kinderen te koopen en ze geen geld te geven. Zeker zeer verstandig. Maar laat dat ventje dat honger heeft en met zyn ondeugend geestige oogen u vragend aanziet eens wachten tot de hoogwyze en weldoorvoede heeren de maatschappij goed zullen geregeld hebben! Veroorloof my' te vertellen hoe men bezield met de beste bedoelingen soms in verzet komt tegen het openbaar gezag. Wy' kwamen 's avonds in Januari druk pratend over het largo del Castello te Napoli. Een jongetje kwam naast my' trippelen en viel mij gedurig in de rede met zyn onophoudelijk herhaald: 7io famel Ik had hem reeds afge wezen en zette mijne belangrijke discussie voort, misschien wel handelende over de vraag of wij naar het theater San Carlo of naar Bellini zouden gaan. Op het oogenblik dat ik verwachtte dat my'n betoog ingang zou vinden, vernam ik weer niets anders dan de verklaring van het knaapje dat hy honger had. Onge duldig voegde ik hem een paar ruwe woorden toe in het napolitaansch, die ik vroeger door een beschaafd lapolitaan had hooren bezigen om ons van zulk lastig gezelschap te bevry'den en sedert zorgvuldig onthouden had. Het knaapje verdween als by' tooverslag. Wy waren gerust. Maar toen wy omstreeks middernacht weder passeerden waren wy minder met grootsche plannen beziggehouden; wy drentelden lang zaam naar huis, genietende van den schoonen avond. Hetzelfde jongetje kwam uit zyn schuilhoek by een kerk te voorschijn. Hy had blijk baar geen rancune bewaard van myn onbeiamelyken uitval, zag my' met zyn donkere schitterende oogen glimlachend aan, huppelde alty'd een paar passen voor ons uit, onder het aanbieden van de cerini en nu maar nmaal verklarende dat hy honger had. Ik bekeek hem voor het eerst met eenige aandacht. Het was een slank gebouwd knaapje met fijn profiel. De edele ly'n van zyn kleine gestalte dwong mij te denken aan de Narcissus, dat betooverend schoone bronzen statuette te Pompei' gevonden en thans in het museum van Napels. Niet zonder eenige schaamte herinnerde ik my ,,les gros mots". De kleine Narcissus, vroegtijdig psycholoog, bleef eiken trek op my'n gelaat bespieden en spande zich in te behagen door zyne guitigheid, om zoodra ne ly'n van myn gezicht minder norschheid en wrevel zou aanduiden, door grootere vertrouwelijkheid en grappigheid my' geheel te ontdooien. Zooals ik gezegd heb drentelden wij langzaam voort. Misschien hadden we behoefte aan eenige af leiding. In elk geval had ik getoond dat de woorden van Auguste Vacquerie: Et j'ai la faim du pauvre; et je suis la dispute des frères".... minder indruk op my' hadden ge maakt dan de waarschuwing van het gemeente bestuur. Er waren dus verschoonende omstan digheden by te brengen als wy' ons overtuigden dat het ventje werkely'k honger had. Ik heb nog verzuimd te zeggen dat er eene dame in ons gezelschap was. Liever had ik haar hier niet ingevoerd. Men houdt er niet van met het vulgus in het openbaar steeds te spreken van zyne vrouw, zyne zuster ete. Et pour lui conserver sa chaste ombre de femme" zal ik haar ook niet verder aanduiden. Maar ik moet wel van haar spreken, want deze dame heeft voor een groot deel schuld aan de overtreding door ons begaan. Recht is recht! Ik had genoeg getoond dat ik vast in my'n schoenen stond, maar zy klaagde dan weder: wat een tenger ventje l niet meer dan 8 of 9 jaar I een kind van dien leeftijd heeft nog behoefte aan de liefkozingen der moeder 1..., en dat loopt hier 's nachts op de bloote voetjes I Te vergeefs wees ik er op hoe zulke verlaten kinderen gevaarly'k kunnen zyn voor de ruat en den eigendom van een gezeten burger en hoe verkeerd het is met zulk volkje aan te leggen. Vrouwen zyn soms zoo hard van begrip. Zy luisterde niet maar bood het ventje successievely'k versnaperingen aan die hy' met gretig heid verorberde zonder te bedanken. Allén meende hy ter onzer belooning eenige grapjes te moeten maken door in koddige houding eenige passen vooruit te loopen over de steenblokken uit den Vesuvius die Napels zulk eene schoone bestrating geven, doch in den winternacht hard en koud zijn voor de bloote voeten van een kind. Van de rust tusschen twee opvolgende uit reikingen van het lekkers maakte ik gebruik om hem te interviewen: ik vernam een kleine odyssee, verteld als een klacht, en toen ik hem eindelyk vroeg waar hij den nacht zou door brengen: wel by' de prinses!" Ik begreep er niets van: dat knaapje, zonder ouders die hem verzorgden, den geheelen dag en soms den heelen nacht op straat; levende van een paar vy'gen of dadels en van een toe vallig hem toegeworpen stuk brood, was onbe kommerd en opgeruimd en had het vooruitzicht Trademark THEE - E. BR AN DSM A. Trademark ft JL.K1DSCH KHTJfct..Wk w AMSTIÜKUAM;. «W Groot Beddenmagazg'n. Groote collectie Wiegen, Kinderledekanten, Luiermanden, BabytafeKjes, Babybascnles, etc. etc. Vraagt geïllustreerde catalogus. Grootste Inrichting van nieuwe en 2 de hands MEUBELEN. Amsterdamsch Verkooplokaal, Warmoesstraat 168 o/d St. Jansstraat. Schriftelijke garantie. Vrye bezichtiging. F. A. VOSKVIJL, Directeur. Specialiteit van Overhemden op maat, Dassen, Boorden, Manchetten, etc., bij VVE W. VA\ l IJK II HULST Hofleverancier. Reis artikelen. Parapluies. 167 Kalverstraat, AMSTEKDAM. M1L1PPOM KETELAAR, tournisseur de la Cour. KAL.VERSTRAAT 166,' AMSTERDAM. GRANDE SPECIALITE POUR Troiisseauv & Layettes. Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. Onderlinge Verzekering-Maatschappij JUVENTUS", gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887. Reserve op Ult Afd. I. December 1897 ? 25167,83^. Militie-Onkosten Verzekering ter bestryding van de Onkosten en geldelyke nadeelen aan den Persoonly'ken dienstplicht verbonden. Afd. II. Huwelijks-Uitzet Verzekeringen. Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar by de Directie, den Texstraat 41 en by H.H. Agenten. HERMANDAD" ffiBBAATORZSKERIE. Kapitaal: EEN M1LLIOEN GULDEN. Commissarissen: Mr. J. H. M. Baron MOLLERUS VAN WESTKERKE; C. W. Graaf VAN LIMBURG STIRUM; J. TER MEULEN Jr.; Jhr. Mr. P. HOOFT GRAAFLAND; G. J. ENGELBERTS; Jhr. G. W. J. HOOFT; Jhr. Mr. F. X. A. VERHEYEN; Mr. M. Baron MACKAY. Directie: Jhr. Mr. H. W. VAN ASCH VAN WIJCK; C. H. HOOFT GRAAFLAND. Zetel: AMSTERDAM, Heerengracht 248 (boven). Cacaofabriek Mexico". i FRANCffl & Go., Cacaofabrïkantm, KOOG a. d. ZAAN, HOLLAND. Genre LIBRE AESTHETIQUE. = Behangselmagazijnen C. B. SCHNEIDEB, Leidschestraat 79. = Men leze de recentie in dit Wad van 7 Mei en in het Handelsblad van 7 Mei, ie blad. HOFFOTOGBAAF. (Jalerij 48, achter het Paleis voor Volksvlijt. DAGELIJKS gelegenheid tot photografeeren. - VERGROOTINGEN NAAR OUDE PORTRETTEN /EER BILLIJK. _ SJHL1TS & SCHIL2, Tuinarchitecten, NAARDEN en ZEIST, belasten zich mei den aanleg en de verandering van kleine en groote Tuinen, Parken en Buitenplaatsen. DRIMT BOLLANDIA" TAFELWATER DINSDAG 6 JUNI TENTOONSTELLING VAN Moderne Battiks volgens ontwerpen van ,A_:R/I?S van Verzekering-Maatschappij IIÜLDA". Damrak 74, Amsterdam. Werkkracht verzeker i n g. Omvat ziekten, ongelukken, organische gebreken. De Maat schappij telt onder hare verzekerden o. a. geneesheeren, kassiers, indubtrieelen, kooplui, ambtenaren, tandartsen, veeartsen, notarissen, advocaten, leeraren etc. etc. KINAURUPPhLS van r. DE VR Het krachtigst werkend middel tegen Halaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzncht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a f 1.?, voorzien van nevensstaand fabriek smerk. Men lette daarop. BJJ overmaking van een postwissel a ? 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek H, NANNING, Den Haag. NaaiDl.Vei.?HTGIlA")te Amster Jam. Artikelen voor Ziekenverpleging. Kantoor, Fabriek en Hootdmagazijn: ROKIN 128, o/d Nederlandsche Bank. (Teleplioon 1884.) ortcorsetten, Worden desverlangd op zicht gezonden. Geïllustreerde Catalogi op aanvrage. DE CANDIDATUUR-VAN BOMMEL, door DOCTORJURIS. OERDE O KVK. Met Teekeningen van Johan Braakensiek. Prgs /l.?, gebonden 71.40. Amsterdam. S. L. VAN LOOY.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl