Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1150
deel. Zoowel in ons vaderland als daar
buiten zijn een groot aantal induatrieele
en andere ondernemingen op te sommen,
' welke aan hunne arbeiders (in den ruimsten
iin, d. w. z. dus aan allen, die tegen loon
arbeid verrichten, hetzij met het hoofd of
met de handen) een zeker aandeel in de door
het bedrijf behaalde winsten toekennen 1).
Waar het stelsel van winstdeeling nog
bestreden wordt, geschiedt dit echter vaak
niet in de eerste plaats, wijl men een betere
verdeeling van het maatschappelijk inkomen
niet billijk en niet gewenscht acht, doch
niet zelden, wijl men den persoonlijken
invloed van den arbeider op kwaliteit en
kwantiteit van hetgeen hij produceert, in
twijfel trekt. In vele gevallen is deze
tw\jfel echter volstrekt ongegrond. Men
denke slechts aan drukkerijen,
sigareni'abrieken en dergelijke, kortom aan al die
bedrijven, waarin de machinale kracht op
daa achtergrond, de handenarbeid en de
vaardigheid van den werkman op den
voorgrond treden. In andere gevallen
daarentegen valt de billijkheid van dien
twijfel niet geheel te ontkennen. In vele
chemische industrieën bijv. kan de persoon
lijke invloed van den arbeider zich slechts
in uiterst fe'inge mate doen gelden.
Waar echter ook reden tot twijfel in deze
mo_ge bestaan, zeker is het, dat hij in
weinige gevallen zóó beslist kan worden ver
worpen, dat wellicht nergens de vaardig
heid, de kennis, wetenschap en toewijding
van den arbeider zich zóó sterk doet gevoe
len, als op dat ne gebied, dat, voor zoover
mij bekend is althans, tot dusver door de
participatie-specialiteiten nog niet in het
oog is gevat, met name het gebied der
journalistiek.
Een goed journalist moet aan zijnen ar
beid zijne geheele persoonlijkheid geven,
moet, om zijn taak goed te verrichten,
zich geregeld van de maatschappelijke
gebeurtenissen op velerlei gebied op de
hoogte houden, hij moet over een zeker
talent kunnen beschikken, wijl hij anders
absoluut ongeschikt voor zijn vak zal
zijn. Een dag-, week-, of maandblad zal
derhalve, wil het zijne existenae verzekeren,
moeten zorg dragen, dat zijne medewerkers
van goed allooi zijn, daar elk hunner ook
%vjn stempel op het blad drukt en het blad
zelf om dien stempel door velen boven
andere bladen zal worden uitverkoren.
Verschillende onzer groote dagbladen vin
den immers een aanzienlijk deel hunner
lezers niet in de eerste plaats wegens de
politieke overtuiging hunner redactiën, doch
door de goede verzorging van n of meer
hunner rubrieken: niet alle lezers van
het Algemeen Handelsblad bv. deelen de
politieke gezindheid van zijnen hoofd
redacteur, doch velen geven aan dit blad
boven andere de voorkeur wegens
degeniaalgesehreven fransche correspondenten van
den heer Israëls te Parijs, vele anderen
wellicht weder om andere redenen. Het
dagblad de Telegraaf daarentegen die zich
Hhans het meest verspreide groote dagblad"
noemt, heeft zich dien naam niet kunnen
verschaffen, doordien het aantal lezers
der brieven van haren »parijschen cor
respondent" zoo groot is, doch waar
schijnlijk op grond van andere, goede
eigenschappen van dat blad, terwijl de
N. RoU. Ct. weder niet vóór alles hare
lezers vindt onder de politieke aanhangers
van hare redactie doch waarschijnlijk
onder de bewonderaars van hare technische
volkomenheid, de snelheid, waarmede zij
^nieuwtjes'' weet mede te deelen, de
ge1) Men zie de daaromtrent uitgebrachte
rapporten van het 3^ Internationaal Coöpe
ratief Congres in 1897 te Delft gehouden.
timmmiiiiitttmitmi
iiMiniiimiiiiiniiiiiiniiiiHiliiMiiiiiiiiiii
Verhaal van een Reporter.
Uit hel Vransch.
DOOR
PAUL BOURGET.
I.
Toen ik den redacteur van den Boulevard
het meest letterkundige der Parijsche dag
bladen mijn plan bloot legde over Ben
Onderzoek naar den tijd waarop men lief heeft,"
scheen hij verwonderd, dat zulk een "journa
listiek" idee bij een vau zijne jongste medewer
kers was opgekomen. Sinds veertien dagen was
ik bij hem eu het was de eerste courant waar
ik aan werkte.
//Ga voort waarde Labarthe," zei hij op minder
onverschilligen toon dan gewoonlijk. Toeu hij
me eenige minuten aangehoord had knikte hij
goedkeurend. Juist'', sprak hij, ,aan die heeren
en danifs gaat ge dus ten eerste vragen op
welken leeftijd men het meest bemind wordt...
Dat is immers uw plan? En wieu. gaat ge het
eerst, interviewen r..."
Ik heb een lijst opgemaakt", antwoordde ik
en haalde een stuk papier te voorschijn. Ik had
er de namen der personen" op geschreven die
ik wilde ondervragen over dit belangrijk onder
werp eu begon voor te lezen. Eeu generaal
stond er op, twee oudministers, vier actrices,
vier aoteurs, twee financiers, drie advocaten,
een dokter en een aantal bekende letterkundigen.
Nu eens gaf mijn toehoorder teekeuen van in
stemming, dan weer zei hij kort af: slecht,
schrap door ..." tot dat ik den naam genaderd
?was, dien ik voor het laatst had bewaard ; het
was die van den beroemden letterkundige Pierre
Paucberay.
Doorstrepen", zei hij schouderophalend; we
zijn met hem gebrouilleerd.
Alaar'', hield ik vol, indien er iemand is
in wiens meening onze lezers en lezeressen
zullen, belang stellen, dan is het juist de zijne ?
Ik had zelfs gedacht met hem te beginnen ..."
Sakkerloot!" viel de hoofdredacteur mij in
de rede, Faucheray wil geen reporters ontvan
gen. Ik heb hem er niet n, maar wel tien
gezond' n eu allen heeft hij aan zijn deur laten
afwijzen ... De Boulevard laat niet met zich
spotten, en twee of drie keer hebben we er
hem dan ook flink van langs gegeven. . . Dus ..."
//En toch zou ik een interview met laucheray
voor den Boulevard kunnen hebben," zei ik. /Jk
ver/eker u eeu onfeilbaar middel te weten . .."
Indien ge slaagt geef ik u twte louis fxtra,"
antwoordde hij, terwijl hij me strak aankeek.
Die man, d'io den schijn aanneemt, of hij niets
vau alle reclame wil weten, w t r k t. op m ij u
humeur. Hij moet er evenals de anderen toch
trouwheid harer financieele verslagen en
dergelijke kwaliteiten.
Bij alle deze bladen, bij elk dezer
ondernemingen dus wordt op den goeden
gang van zaken door verschillende der
«arbeiders" sterk merkbaren invloed uit
geoefend en zijn het eeensïins de leiders
dier ondernemingen alleen, die den aan
deelhouders goede dividenden verschaffen.
Ten opzichte van «bedrijven" als deze valt
dus geenszins de twijfel te opperen of
de «arbeider" individueel den gang der
zaken wel iets kan verbeteren of' vermin
deren. Goede, bekwame, talentvolle mede
werkers zijn voor dagbladen als de genoemde
en andere beslist onmisbaar, hunne ge
stadige, warme toewijding voor de hun
opgelegde taak is volstrekt onontbeerlijk.
Geen middel mag derhalve wordm ontzien
om het gehalte van den staf dier mede
werkers bij voortduring te verhoogen,
hunnen ijver te ontwikkelen.
Wél beschouwd is »het bedrijf der jour
nalistiek," als ik het zoo eens noemen mag,
dus een dier bedrijven, welke niet alleen
het meest geschikt mogen worden geacht
voor de invoering van het
winstdeelingstelsel, doch waar bovendien de «arbeiders"
het meest recht zouden kunnen doen grflden
op de toepassing van zulk een loonsysteem.
En onder «arbeiders" versta ik hier weder
niet alleen de hteren journalisten, die
dagelijks op de redactiebureaux werkzaam
zijn, doch allen, die in meerdere of' min
dere mate het hunne* ertoe bijdragen, het
succes van het blad, waaraan zij mede
werken, d. w. z. dus de verhooging van de
financieele uitkomsten der onderneming,
waaraan zii verbonden zijn, te helpen ver
zekeren. Tot de «arbeiders" behooren hier
dus zoowel de staf van redacteuren en
ondergeschikte beambten, als de plaat
selijke correspondenten, de uitgever, de
drukker, de agenten en de abonnenten
en adverteerders, van welke beide laatste
groepen straks nader sprake zal zijn.
Wij mogen dus hier constateeren, dat
de participatie in de journalistiek l;an
worden ingevoerd en eigenlijk reeds lang
behoorde te zijn ingevoerd.
Dit feit zij voorloopig te onthouden, om
thans een tweeden factor in het oog te
vatten, ten einde, steunende dan op die beide
gegevens, in een volgend artikel een denk
beeld te ontwikkelen, dat wellicht in staat
ia aan vele tot dusver wél gevoelde, doch
nog onuitgesproken wenschen en bezwaren
tegemoet te komen.
Het is een bekend feit immers, dat vele
nieuw opgerichte bladen en blaadjes alias
na hunne geboorte weder een meer of minder
plotselingen dood moeten sterven, daar hun
de noodige levenskracht ontbrak. Van wie
moesten die periodieken hunne levenskracht
echter ontvangen ? Van de redacteuren,
en de medewerkers en de abomienten en
adverteerders. Emmers, zij ook al, dat de
redactie bij uitstek voor haar taak bere
kend is, zoo zal toch slechts zelden iemand
gevonden kunnen worden, die in staat is,
geheel alleen, week aan week zijne lezers
oprecht te boeien en te bevredigen. Goede
medewerkers zijn voor haar en het blad
dus dringend noodig. Maar goede mede
werkers moeten het, behoort althans
zoo en geschiedt ook veelal hunnen
arbeid naar waarde gehonoreerd zien.
Daarvoor zi|n echter maar al te vaak aan
vankelijk niet de noodige middelen voor
handen, zoodat uitgevers en redacteuren
zich met minder bekwame en dus, op 't
punt van honorarium minder veeleischeride
medewerkers tevreden moeten stellen, het
geen echter nu eenmaal niet anders niet
zal nalaten, onmiddellijk invloed uit te
ymlIIIIIIIIIIIIIIIIHIinmilllHHIHIIIHIIIHIIIIiHIIIIMIIIIHmlUIIIIHIIHHIi
aan gelooven ... Maar," hij trok zijne breede
schouders op, //ik ben zeker dat ge toch niet
zult slagen . .. Laten we- dan uw onfeilbaar
middel eens hooren ? ..."
Sta me toe het u eerst later mee te deelen.
Binnen acht en veertig uur zult ge weten of
ik geslaagd ben of niet.''
Ga er dan nu heen maar behandel hem niet
te zacht."
In die veertien dagen leertijd had ik al groote
vorderingen als journalist gemaakt, daar ik
mijnheer Pascal, (ik hing geheel af vau dien
impresario) zoo hoorde spreken over een schrij
ver, dien ik het meest, bewonder van alle letter.
kurdigen van dezen tijd.
Ik was vast besloten mijn weg ia de Parijsche
wereld 1e maken; het oude ik" had ik trachten
af te schudden, evei.als de hagedissen hun huid,
eu ik was er bijna in geslaagd ! Ik wist wel,
het bewijs had ik iu eene lade rnet gedichten,
begonnen drama's en romans, dat er vroeger
zeer kort geleden echter eeu zekere. Jules
Labarthe had bestaan, die uit de provincie naar
Parijs was getrokken, om een beroemd man te
worden. Hij had geloofd in de Kunst, in liet
Ideaal, in den lliem, maar die persoon was nu
dood en begraven. Zou hij eens weder de pen
opnemen uit liefde voor de Kunst? Het was
mogelijk, maar hu bestond er slechts een
Labarthe die zich in de journalistiek had be
geven. Hij was er vooral op uit met ziju tijd
mee te gaan, om zoo spoedig mogelijk een dertig
duizend franken jaarlijks te verdienen. Wat kon
het dezen laatsten schelen of die Pascal er zich
op beroemde den grooten schrijver er eens Hink
van langs te hebben gegeven, te meer daar de
nieuwe Labarthe een plan in het hoofd had,
zijn hoofdredacteur waardig? Inderdaad had ik
een onfeilbaar middel om ec.i interview te ver
krijgen en wel het volgende. Toen ik nog dom
en naïf was had ik verzen en novelleu aan Pieire
Faucheray gezonden. Juist deze verzen en no
vellen waren door vier uitgevers geweigerd eu
dit had me doen besluiten iu de journalistiek
te gaan.
De groote schrijver, die toen op reis was, had me
geantwoord. Ik had hem toen een brief ge
schreven waar hij me weder op antwoordde eu
waarin hij me vroeg htm eens te komen opzoeken.
Ik was er heengegaan maar had hem niet
ontmoet. Ik was er weder heengegaan maar
had hem evenmin ontmoet. Ik had hem dus
nooit gezien. Hij kende me slechts als de
jonge Eiiacin" vau mijn twee epistels. Hierop
rekende ik nu om een onderhoud te verzoeken,
dat hij aan den journalist stellig geweigerd zou
hebben. Mijn plan was zeer eenvoudig, ik
wilde me bij hem aanmelden, hij zou me ont
vangen, mijne tegenwoordige betrekking hield
ik natuurlijk verborgen, ik zou hem het onder
werp vertellen vau ren roman waarin sprake
was van d;m /.leifiiji! waM'.ip mi::> J ie l' iner.,''
ik zou hem aau 'i't pni'i:,; z;:n u; krij-:'.'n,
c:ïwauni'i.T jij i.'aii oi.s >,. IUYK wn,-:-.;-i":.
edrukt za... llii.r iie;u ik mizuii CL..;J.C
oefenen op het aantal der geabonneerden.
E^n goed geredigeerd blad, met een
kranigen staf vau medewerkers zal ontegen
zeggelijk een veel erooter aantal lezers
verkrijgen, dan een blad, welks kolommen
door onbekende of slechts weinig bekende
schrijvers worden gevuld.
Weinig geabonneerden en lezers, m. a. w.
eene kleine oplage van het blad i« evenwel
voor handelslieden weder weinig of niet
aanlokkelijk hunne advertentiön in zulk
een blad te plaatsen. O,ik de
advertentieexploitatie zal dus niet licht een bav'g saldo
opleveren. Ea toch zijn vele abonrréi en vele
adverteerders noodig om den medewerkers
een hooger honorarium in uitzicht te, kunnen
stellen en daarmede het peil yati het blad
te verheffen. Het eenig-e middel O'H uit
dien eeuwigdureuden cirkelgang te geraken
ware dus meer overleg tusschen die ver
schillende elementen, welke het bestaan
der onderneming (het blad) moeten
vtrzekeien. Wat iu den regel bij vele nieuw
opgerichte dag , week- en maandbladen
ontbreekt is derhalve samenwerking, coöpe
ratie. Indien deze goed weide toegepast,
zoo zou waarschijnlijk niet alleen rnenig
blad een minder onzeker bestaan leiden,
doch zouden bovendien vele vereenigingen,
bonden enz. gemakkelijker een hunner
liefste wenschen in vervulling kunnen
brengen, met name het bezit van eeneigen
orgaan.
Hoe nu die gewenschte coöperatie zou
kunnen worden verkregen, hoop ik, voort
bouwende op de beide in het bovenstaande
aangevoerde factoren in een volgend arti
kel te kunnen uiteenzetten.
Delft.
Dr. J. C. E.
Oto-Ammerian,
n.
Dat de toegangsprijs tot de voarstelling hoog
is, mag geen verwondering wekken. De kosten
gevorderd voor de' inrichting, zijn groot, en
namen elke tien jaren uitgebreider afinetingen
aan. Toch hield men rekening met ruime en
met bescheiden beurzen, en naar gelang van
den rang betaalt men. Wie er niet tegen op
ziet den ganschen dag 't zij in de zon te bla
keren, 't zij in den regen zich te laten
doorweeken, ziet zijn lijdzaamheid beloond door
den geringen prijs van zijn toegangsbilj>;t. Want
juist de verbetering van dit euvel sleept in de
laatste voorstellingsjaren groote uitgaven met
zich. Vroeger grepen de vertooningen geheel
in de open lucht plaats en was het genot wel
eenigermate afhankelijk van het weer. Bij den
toevloed van belangstellenden begreep men in
1870 een deel der zitplaatsen te mo;ten over
kappen en in de jaren voorafgaand aan 1880
stak men een tamelijk groot kapitaal in de
onderneming. Het batig slot van dit laatstejaar
werd weer gebruikt om ook boven een ander deel
der zitbanken een beschuttend dak aan te
brengen, en in 1Ö!)0 zag zich een grooterdeel
der toeschouwers loschermd tegen den in
dat jaar zoo mild vloeienden regen. De rijke
oogst van gasten in 1800 stelde tegen 19ÜO
eeu heele verkapping in het vooruitzicht, zoodat
in dit jubeljaar het vroeger openluchttheater
MlilMlMiiiiiiliiiimliiiiHiHinimiuiititiiiitm
verwijten. Maar het was immers de struggle
for hfe", eu ik dacht aan de ontelbare voor
beelden uit het gilde, waarvan ik de eer had
lid te zijn.
II.
lieeds den volgenden dag na dit onderhoud
met mijn geachten redacteur, stond ik voorliet
huis vau Pierre 1'aucherny in de straat,
csbordesValrnore, eeu der stilste gedeelten van Passy.
Daar ik de pen opgenomen heb om een
waareenvoudig verhaal te vertellen, zal ik uiït ver
zwijgen dat ik, toen de bel overging, een zekere zelf,
voldoening gevoelde bij de gedachte aan de
poets die ik den eigenaar van dit vreedzame
toevluchtsoord ging spelen. Hut was dus eene
groote teleurstelling voor me toen de blijkbaar
zeer slecht gehumeurde knecht zei : dat Al.
l'aucheray niet te Parijs was. Ik vroeg: wan
neer hij zou terugkomen, maar de knecht wist
het niet en kou me evenmin het, adres opgeven.
Arme beroemde man, die zoo gaarne eenzaam
en onbekend van het buitenleven wilde genieten!
Een half uur daarna wist ik dat hij op dat
oogenblik in de nabijheid van Nemours, op een
kasteel woonde. Zijn uitgever had me dit mede
gedeeld. Twee uur later nam ik een kaartje
aan het station de Lyon". Voor n nacht
Irid ik mijn valieshcuoodigdhedeii medegenomen.
\\anneer ik 's middags srer. onderhoud met den
prooien meester kou hebben, was ik vast besloten
hem dun volgenden morgen weder te bezoeken ;
eu juist was het zeveu uur geleden dat de
knecht me verklaard had : niet te weten waar
de romanschrijver zich bevond, toeu ik hem
l mijn kaartje in zij u kasteel liet overhandigen.
Dit maal werd ik toegelaten, een minuut of
tien wachtte ik in de vestibule en zag tot mijn
groote verbazing twee allerliefste jonge meisjes
die eene wandeling gingen maken.
,/Dat is dus het geheim van de ballingschap,"
zei ik bij me zelf; het interview begint goed . .."
I)c beroemde Fauchcray zat in een klein salon,
dat uitzag op een park, geel 'etint door den
naderenden herfst,. Een houtvuur in den haard
verlichtte vroolijk de met rose crétonne bekleedc
muren waarop eenige gekleurde Eugelsche
platen hingen, die jachttafrcelen voorstelden.
De kritiek had Faucheray dikwijls verweten
in zulk een wercldsche omgeving te leven.
Maar de papieren eu boekeu, die over de tafel
verspreid lagen, bewezen duidelijk dat de tijde
lijke bewoner van dit sierlijk verblijf een ijverig
beoefenaar der Letteren was; en die onafge
broken arbeid werd nog bevestigd door een
j gelaat dat me terstond eeuig berouw deed voelen,
j «ver de list waaraan ik me schuldig maakte.
i Indien ik een trotsch en verwaand man ge
vonden had, /.ooaK i'i.kcle kron'i ken hem
weke.?:ii-.s <uM.'hiï.;e:'(ieii, iiu;: :>.:,\i ik met u
zal herschapen zijn ia een kermislont van
reusachtige afmetingen.
Of het tooneel dan óók, althans ten deele,
overdekt zal wezen? Voor de spelers is het te
wenschen dat dit 't geval zal zijn.
Medelydenwekkemi druipnat stond 't koor, dat vóó: elke
scène uit de lijdensgeschiedenis een soort van
dichterlijke proloog daartoe als inleiding zingt,
den gaiischfn riag zijn plicht te vervullen. Was
het te wijten aan den invloed van het koude,
gure, natte Augustus-weer, dat de stemmen
onwelluidend, schel klonken ? Of is 't werkelijk
waar, wat muzikale beoordeelaars beweerden,
da' de Ober-Amniergauers van een geschoolden
beschaafd zingen het abc nog moeten leeren.
Men verha-ilde in een soort van apologie, open
baar gemaakt na de verbalend druk bezochte
vou stellingen van 't jaar '!)0, die buitengewone
outvtng-iten deden vermoeden, dat een deel der
ontvangsten beh.ilve voor het salariëeren der
spelers, ook zou gebruikt worden voor de in
richting eener zaïiJschool Het geweten der
vroeger zoo eenvoudige dalbewoners begon zeker
te knagen en werd door de dagblad artikelen
u't dia da ;en ongetwyteld tituk wakker geschud.
Voor het decoratief waren groote uitgaven
gedaan. Daaraan was in a woord gedaan
wat uien zelfs bij de strengste eischen kon
verlangen. Eu het schoonste decoratief geven
de bergen, die het d*l insluiten. Wanneer
men op het tooneel door <ie diep inloopinde
straten van Jeruzalem, langs de paleizen van
Pilatus en van den Hoogepriester de blikken
laat dwalen, dan rust aan het eind dier stads
gezichten het oog op de zacht golvende berg
ruggen met bun groen verschiet. Het zijn
natuurlijke grenzen voor 't gezichts/eld, die
geen dé^orate.ur, hoe bekwaam ook, zóó zou
kunnen weergeven.
En behalve aan het decoratief, mag aan de
groepeering, welke dooi kunstenaarshand, en
wel onder leiding van Müichener
tooneelkundigen, geschiedde, de bewondering niet ont
houden worden. De tableanx-vivants zijn heer
lijke groepen. De tafreelen als: het Heilig
Avondmaal, de Kruisiging, de Geeseling, de
Kruis-afneming en nog eenige anderen, wor
den uitgebeeld naar beroemde schilderstukken,
die ieder kent en terstond herkent en waardeert.
Dat hiervoor kostbare offers worden geëischt, en
niet minder voor i'e fraaie en geschiedkundig ge
trouwe kleedij der spelers,behoeft wel geen betoog.
Dd eenvou ligste en minst kostbare uitrusting
is wel die van den hoofdpersoon, van Jezus
zelveti. Zijn mantel is zijn eenig sieraad
wannter man zijn lang golvend haar uitzon
dert. Een vleescbkleurig tricot is zijn
lijfdekking. Hieronder een soort van harnas of
corset met ringen om hem te kunnen vast
maken aan bet kruis de eenige mogelijkheid
om hem die vermoeiende houding gedurende
bijkans een uur te doen verdragen. Bezwaarlijk
zal men voor de nobele liguur van May^r, die
in IblK) reeds voor de derde maal de ontzaglijk
moeielijke rol van den Heiland vervulde, een
plaatsvervanger, opgewassen tegen de zware
taak, kunnen vinden. Lieden van onbesproken
gedrag vindt rnen onder de Ober-Ammergauers
genoeg: maar iemand die aan een edel karakter
tevens eenrijzige gestalte, een innemend uiterlijk,
en behalve dat alles nog tooneelspelers-talent
paart, is ni t zoo licht aan te treffen. Met
zijn waarde als acteur staat of' valt der
Pass,io:i," Zijn stem moet den bijkans woordelijk
gevolgden tekst van het Evangelie draden tot
de ooren der hoorders als een welluidende,
doordringende muziek, rle leidende melodie
voor 't gansche drama. Zijn g'.-baren moeten
in overeenstemming zijn met d;e woorden;
mogen, ja moeten zelts in zekere mate con
ventioneel zijn: Jezus' figuur is geweest en
zal zijn in aUe tijden een idea'e verschijning,
die zich de geloovende menschbeid niet wisse
lend kan voorstellen, doch die nu eenmaal
onveranderlijk in de verbeeldingskracht staat
Miiiirtiuiitniiii min
plaats te nemen, sprak hij :
Vergeef me waarde collega dat ik u liet
wachten."
Ik", zijn waarde collega! Indien hij alles
eens wist !
Ge ziet", hij toonde me een pas beschreven
blad, dit er steeds werk. is dat op ons wacht ...
Op mijn leeftijd gaat liet echter minder vlug
dan op den uwen... Hebt ge nog veel gewerkt
na die novelle en verzen, die ge zoo vriendelijk
zijt geweest me te zenden? . . ."
Al heeft mcu de idealen der jongelingsdroomen
voor goed verloren, wanneer men vau letter
kunde gehouden heeft, zooals ik dat deed op
twintigjarige!! leeftijd, dan is men zes jaar later
nog niet getroost die heerlijke liefde te hebben
moeten opoil'jren voor de onbarmhartige nood
zakelijkheid.
Pierre i'aucberay was mijn armzalige verzen
dus nog; niet vergeten! Hij had mijn novelle
waarlijk gelezen ! De toespeling, die hij er op
maakU', bewees me dit nog meer. Kou ik hem
nu op dit oogenblik zeggen dat ik siuds dien
tijd uit wanhoop van betrekking veranderd was?
Ik dacht aan de bureaus van den llnulecitrd
en hoorde de stem van den hoofdredacteur
zeggen :
//l'aucheray interviewen '', Gelooft niet dat ge
dr.aim slagen zult..." Getrouw aan de rol
l die ik me zi.if had opgilogd, hernam ik :
J k heb me te Nemours teruggetrokken om
aa;i eeu gro:>teii roman te werken dien ik ge
titeld heb : Deu Tijd waarop men lief heeft",
en hierover wilde ik zoo gaarne uw raad
inwinnen . . ."
To::ii ik den titel van mijn deukbecldigen
roman noemde zag ik een glimlach eu een
schaduw glijden over het gelaat van l'aucheray.
Ik dacht aan de twee jonge vrouwen, die ik in
'\ de vestibule ontmoet had. Zou de maker van
zooveel (ijne zielkundige meesterwerken een
nieuw boek iezcu. voor hij hetgmg neerschrijven.
Ik had echter geen tijd hierover verder na te
denken, waut hij bood me een cigarctte aan en,
terwijl hij er zelf ook een opplak, stelde hij me
enkele vragen waar we beurtelings op ant
woordden. J k hoorde hem ovcriuid deuken, en
het siioode plan dat ik gesmeed had was ik
geheel vergeten, zoo genoot ik v;:n de gemeen
schap met een man wiens geest ik vroeger zulk
een vurige bewondering had toegedragen. Hij
was de eerste onzer groote schrijvers met wicn
ik vertrouwelijk zat te praten. Ik herkende
den geest zooals die uit zijn boeken sprak en
bewonderde de innemende eenvoudigheid waarmee
hij zich overgaf aan het genot vau zijn groote,
levendige verbeeldingskracht te laten werken.
getee.kend. En daardoor is de rol er niet ge
makkelijker om. Waar de rol Eatuurüjk wordt
gespeeld, waar de toeschouwers de hun lang
bekende woorden en de hun van kindsbeen af
verhaalde geschiedenis in vleesch wording voor
zich zien, daar kan het niet anders of het
medehjden moet zich by de meer-gevoeligen
uiten in een innig-gemeend geween, zoodat dan
ook bij de slot scènes, bij het culminatie punt
der lijdensweeën, mfnig oog door tranen ver
hinderd was de aangrijpende handeling te volgen.
En daa is men diep doordrongen van de
40 cents per regaL
MiuufiiiniiiiimiiiiH
immiititiHiiminrai
TRADE
MARK.
MARTEITS COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle soliede
Wijnhandelaars en bjj de representanten
KOOPHAXS «& lïlll
te Amsterdam.
Hoofd-Depöt
VA.N
Dr. JAEGEh'S ORIG.
Soriöaal-folarttteleii.
K. F. DEUSCHLE-BENGEK,
Amsterdam, Kalverstr. 157.
Eenig specialiteit in deze
artikelen in geheel Nederl.
TENTOONSTELLING TE PARIJS I\ 1900.
Verblijf voor ne of meerdere weken in de
Grands Hotels du Trocadero"
welke voor die gelegenheid speciaal nabij de
Tentoonstelling gebouwd zijn.
Bewijzen voor verblijf van af 67.50 guldens
per w< ek, betaalbaar in maandelijksche of
driemaandelijk che termijnen. In de/cu prijs is
begrepen:
Vervoer viin relziijers t'n bufjuffe in Parijs bij
aanA'ont.s-t en verlrck; Lu;yi;-s rn 3 maaltijden per daa;
14 tijeij/iniixbewijzen riior <!e 'J'entoonsleUnif/;
Orientecriiitjsiuekt ueiltirenile, c-'ll </</;/ fier i'ij(ai>/; Buns
voor i'erininderde prijzen in vertckülenaeyruüte
tnaaazij'nen; VerzeLeriniispuliS tetjen uit<ietukl>en.
Hm uiisiuutmi it'-'hc v :? wikoop dezer
bewijzen is toegestaan tteworden aan de
Cie IM EKMafe KE«. WAJVOXS-LITS
Voor inteekening wende men zich tot. en het
uitvoerige, geïllustE, prospectus vrage men aanby
LISSONE en ZOuN, bingel 155, Amsterdam.
7OMER VERBLIJF Hastières-M ,bij Dinant
(Ü.Jgië). Hotel d'dastière, K. BROUET.
Pr. luging Moui Park. Rijtuigen, trarage
v. fietsen.Warme en Maasb.Vischv. Bootjes.
MtilfimiMtiiBiiimiiiHiituMiiiiMftimniiiiiiiuiimtiiMiiiiiiiiiuii
die we familietrek" noemen':" ... Hij neemt
de photograp'iieé'u van twintig personen die aan
elkaar verwant zijn, dan photographeert hij ze
iiog eens op een zelfde plaat terwijl hij ze op
elkaar legt. Zoo ontdekt hij de trekk,;n die ze
gemeen hebben en dat is het type. . . Xu ben
ik. er zeker vau dat, indien mei) een dergelijke
proef kon nemen, en de ve schillende portrttteu
kon photographetrcii eu op elkaar leggen van
de vrouwen, die eenzelfde m au gedurende zijn
gansche leven heeft liefgehad, men zou ont
dekken dat al die vrouwen op elkaar geleken.
De zwakste en meest onstandvastige karakters
worden slechts door een enkel gelaat getroll'i.-u,
dat, ze bij vijf of zes, misschien bij twintig per
sonen, terugvinden. Ze hebben steeds een en
hetzelfde wezen hef... Het is maar de vraag
wanneer zij de vrouw ontmoeten, die het meest huil
ideaal nabijkornt. En dau is voor hun de tijd
der liefde aangebroken.
... Den tijd dat meu bemind wordt?" zei
hij uog tot me, »maar de grootste hartstocht
die ooit voor een mau gevoeld werd is die,
welke ecu van mijne leermeesters, een
zestigjarij dichter had opgewekt. Wel liep hij recht
en U-T als een jange man, hij maakte
onverge-lijkelijk schooue verzen, maar, ua zijn vrouw eu
kinderen ecu voor een te iiebb-m verloren, was
hij arm, eenzaam en ongelukkig ... Ge herinnert
u wat di; Moor iu Sliakisptare, zegt: »Z\j
beminde mij om de gevaren die ik gcloopen had
en ik beminde haar om ht;t me 'elijden dat, ze
opwekte..." Zooveel is zeker dat een jong, rijk
Russisch meisje haar gebeele leven aan hem
gewijd heeft ; ze bleef ongetrouwd ; tijdens ziju
laatste ziekte, en ondanks de tegenkantingen
van haar familie, heeft ze hem dag eu nacht
opgepast, na zijn dood heeft ze alle voorwerpen
die den dichter toebehoord hebben, bij de
erfgenameu opgekocht; eu zijn studeervertrek houdt
ze in deuztlfdeu toestand, als toen hij het
verliet. Al vijftien jaar lang ! . . . Ook zij
had iu dien man, die driemaal zoo oud was als
zij zelve, het wezen gevonden dat het, bec'.d
belichaamde, hetwelk ze in haar hart droeg...
Alaar om dergelijke verheven gevoelens te
schilderen, voegde hij er nog aan toe, moet ge
beter en nauwkeuriger waarnemen dau onze
hedcudaagsche schrijvers gewoonlijk doen. Ea
als eeu mau van zestig j iar niet belachelijk is
wanneer hij lief heeft, dau moeten op hem vau
toepassing zijn de volgende verzen, die de oude
trotsche Corneille eens schreef:
Cepeudant, j'ai quelques charmes
Qui sout assez eiatants,
Pour u' avoir pas trop d'alarmes
.De ces ravages du temps . ..
//...Voor liefhebben is geen bepaalde tijd,"