DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Na. 1152 Deze organisatie verdient waarlijk meer dan gewone belangstelling en haar tienjaars-verslag is inderdaad zeer geëigend die belangstelling op te wekken. Daar de vereeniging ongetwijfeld aan slechts weinigen in den lande bekend is, verkrijgt men bij het lezen van dat verslag den indruk als van »een viooltje, dat, in het verborgen bloeit." Hare wordingsgeschiedenis herin nert ons die van zoovele andere, engelsche coöperatieve vereenigingen, welker werken en streven aan onze hollandsche co perators, bij iedere passende gelegenheid als even zoo vele navolgingswaardige voor beelden worden voorgehouden. Het verslag van Vooruitgang zy ons doel leert echcer, dat wij geenszins bij onze buren aan gene zijde van het kanaal behoeven te gaan rondsnuffelen om zulke voorbeelden te ver zamelen, daar ook ons vaderland zelf niet geheel daarvan verstoken is. Het is zelfs niet onwaarschijnlijk, dat er behalve de genoemde tielsche vereeniging nog tal van andere in ons land bestaan, welker historie minstens even belangrijk en leerzaam is, als de hare, doch welker bescheidenheid oorzaak is, dat zij niet in wijderen kring bekend zijn. Ook in dat opzicht, d. w. z. ten opzichte van het publiceeren van eigen ervaringen kan Vooruitgang zij ons doel reeds aan vele andere nederlandsche ver eenigingen ten voorbeeld worden gesteld. Het was in April 1889 dat eenige typografen van Tiel tot de overtuiging kwamen dat de stichting eener werkliedenvereeniging, welke ten doel zou hebben: »de belangen van den werkman voor te staan en zijn toestand te trachten te verbetereren door het coöperatieve stelsel voor eerste levensbehoeften in te voeren", ge wensch t, noodig en ook mogelijk was. Er volgde daarom een oproeping aan de tielsche werklieden, die ten getale van ongeveer 200 aan die oproeping gehoor gaven en ter aangekondigde vergadering kwamen. niettegenstaande vooraf van verschillende zijden, de plannenmakers waren verdacht gemaakt, en zooveel doenlijk tegengewerkt. Het gevolg der vergadering was echter zoo goed, als slechts kon worden gehoopt en verwacht: 150 personen traden onmid dellijk als leden toe, waarna ook een defi nitief bestuur werd gekozen. «Zoo ging Vooruitgang zij ons doel in zee; de contributie was bepaald op G cent per week, waarvan 5 cent op aandeel werden gespaard. Met welke gevoelens zij bij velen van het publiek in de stad werd ontvan gen, behoeven wij bijna niet meer aan te halen. Alleen dit is voldoende, dat er lasterend en spottend werd gezegd: »wat zullen die arme kerels niet huil G cent beginnen." »Het ledental nam nu spoedig toe en reeds een volgenden Zondag, toen de eerste 6 cents werden opgehaald, konden wij op 200 leden rekenen. Zoo ging het voort gedurende een halfjaar; de G cents werden geregeld betaald; dan bedankten er weer leden, dan kwamen er weer bij." »Er was besloten, dat er in de allereerste plaats eene af'deeling coöperatie zou worden gevormd en eene broodbakkerij geopend: herhaaldelijk werd den twee bestuursleden die des Zondags de G cent kwamen halen, gevraagd, wanneer de bakkerij er kwam. Men begon ongeduldig te worden. Het bestuur meende toen den knoop te moeten doorhakken, en den leden voor te stellen om met l Mei 1890 de bakkerij te openen, mits elk lid ?1.25 extra zou storten. Dit werd aangenomen. Alsnu toog men aan 't werk en op 28 April 1890 reed de eerste wagen rond." Aldus worden in meergenoemd verslag de eerste schreden der toen nog zoo jeug dige vereeniging, welke in de eerste jaren voortdurend aan allerlei moeilijkheden, ver oorzaakt door verdachtmakingen en beperkte financiën, bleef' blootgesteld, beschreven. Thans is zij, niettegenstaande dat alles, door de krachtige samenwerking harer leden eene bloeiende organisatie geworden. Vooral de af'deeling «coöperatie" wordt als het sieraad der vereeniging beschouwd, daar zij is geworden, gelijk de steller van het verslag het uitdrukt, »van een stekplantje een boom, die rotsvast zijne wortels geschoten heeft en voor ons nageslacht een bewijs zal zijn, dat wij (dat zijn de tielsche werklieden) bijtijds zijn ontwaakt." Doch ook buiten de af'deeüng »coöperatie" ?Mltl1INIIII|MIHIIll»miinilm;MIMHMMIIlH iiiinn t immm MISDAAD OF ELDIAD? FRANCO!S COPPl'.E. Op een Juiiiavond eeu dier heidere, kalme avonden, waarin het is alsof de nacht nooit vallen zal en waarin men tegen het turkooizenblauw van den hemel, ranke zwaluwen heen en weer ziet zeilen door de koele lucht zat vader Vulkaan, de koopman in tabak iu het dorpje Saiut-Martm-l'Egüse op de houten bank naast de deur van zijn winkeltje eu rookte met, smaak zijn pijpje. Maat- ik druk mij verkeerd uit als ik zeg dat hij zijn pijp rookte. Eigenlijk moest ik spreken van de pijp, die door hem werd gerookt; ?want iu het, huishoudentje, waarvan vader Vul kaan en ziju pijp de hoofdfiguren uitmaakten, was het eigenlijk deze laatste, die de voor naamste rol speelde ; hoe uitstekend het tweetal ook niet elkaar overweg kon, zij had ontegen zeggelijk haar heer en meester ouder de pan toffel. Vader Vulkaan, zooals hij door het gcheele dorp genoemd werd, omdat men hem haast niet anders zag dan gehuld iu eeri dichte wolk van tabaksdamp, behoorde eigenlijk meer aan zijn pijp dan zij aan hem ; hij was haar ouderdanige dienaar. Hij omringde haar steeds met de teederste zorgen, veegde haar telkens niet den averechtsciien kant van zijn mouw af om haar mooi te doen glimmen, maakte den steel dikwijls met een ijzerdraadje schoon en als hij haar niet in den mond had, rustte zij, zorgvul dig in een etui weggeborgen, aan den binnenkaut van zijn jas en tegen zijn hart. Onder ons gezegd en gebleven geloof ik dat hij haar beschouwde als een levend wc/en. Want als hij haar gestopt had, wierp vader Vulkaan, alvorens den lucifer aan te steken een JicfdevoIIeu en eerbiedigen blik op zijn pijp, alsof hij hare toe stemming vroeg om te rooken; en ongetwijfeld gaf zij hem die dan ook door een tteken, dat alleen voor hem verstaanbaar was; want de heeft dewerkliedenvereenigingveel gedaan. »Zij ie, waar zij kon, voor de belangen der werklieden opgekomen. Krachtig heeft zy medegewerkt om de uitbreiding van het kiesrecht te verkrijgen en even krachtig heeft zjj geprotesteerd en protesteert zij nog tegen de kieswet van Houten met haar vele uitsluitingen en moeilijkheden. Ook wat het belang der leden direct betreft, zat zij niet stil. Opgericht werd een zie kenfonds, om ingeval man en vader aan het ziekbed was gekluisterd, in de uitgaven eenigszins te voorzien. Ook het fonds tot uitkeering bij overlijden door haar gesticht, werkt zeer gunstig; immers, een verlichting in de smart was het, wanneer het hoofd van het gezin werd weggerukt van de zijnen, dat dan de treurende weduwe en kinderen niet direct zonder steun waren of wanneer eene moeder als offer viel, alsdan de man in staat was, om zich ten minste financieel te kunnen helpen. Ook voor ontspanning en tevens ontwik keling trad zij op. Door het doen houden van voordrachten en lezingen wekte zij hare leden meer en meer tot het goede op. Door het oprichten der afdeeling tooneel verschafte z\j den leden menig genoegelyken avond en ook die afdeelitig kweet zich naar behooren van hare taak. En thans op onderwijsgebied. Hier heeft de vereeniging met opoffering van veel geld gedaan wat zy kon. Met kracht is zij op gekomen tegen willekeurig schoolverzuim. BÜde regeering heeft züaangedrongen op invoering van leerplicht; door uitgifte van ons Maandblad heeft zij elke maand tot hare leden gesproken en op het nut van trouw schoolbezoek gewezen. In datzelfde maandblad heeft zïj ook niet geaarzeld andere zaken te bespreken, hetzij tot ontwikkeling van hare leden, of tot afkeuring van mis standen, die ten opzichte der werklieden bestonden." Ten slotte wijst de steller van het verslag nog op de naai- en breischool welke door de vereeniging is gesticht, terwijl ik aan dat overzicht nog zou willen toevoegen, dat het daarin slechts ter loops genoemde Maandblad der vereeniging, onder redactie van den heer J. C. Spoel, hoofd eener school, geregeld de belangen der leden en der werklieden in het algemeen bespreekt en »onder den werkmansstand" gratis ver spreid wordt. Ook de hierboven staande mededeelingen zijn uit dat Maandblad geput. Zietdaar dus een verkwikkend nederlandsch voorbeeld van hetgeen samenwer king vermag, een voorbeeld ter beleering niet alleen, doch ook ter opwekking eu navolging. Ten slotte nog een enkel woord ter aan kondiging van twee nieuwe geschriften op coöperatief gebied, met narue in de eerste plaats van de jongste brochure, welke door het propagaïidafonds van den Nederl. (Joop. Bond te "s-Gravenhage is uitgegeven en door mr. J. H. Boudewijnse is bewerkt. In een vijftiental bladzijden wordt daarin door den schrijver de vraag l>e.iiil.«v><ïrd, \velke het boekje te» titel vueit: »Welke zijn de beginselen, die aan de toepassing der coöperatieve denkbeelden ten grondslag behooren gelegd te worden?" ^Daar het boekje zelf, met het oog op zijne strekking als propagandageschrift zeer beknopt verschillende gegevens en opmerkingen samenvat, kan hier, zonder aan den inhoud te kort te doen, moeilijk een nog beknopter overzicht daarvan worden gegeven, weshalve moge worden volstaan met eene aanbeveling niet alleen aan hen, die zich voor de eerste maal op het terrein der coöperatie willen begeven, doch ook aan die velen, die daarop reeds lang geen vreemdelingen zijn eu gaarne anderen tot medewerken willen opwekken. Ook aan dezen kan mr. Boudewijnse's brochure goede diensten bewijzen. In de tweede plaats wensch ik nog opmerkzaam te maken op liet door den Algemeenen Meubelrnakersboml uitgegeven «Rapport van de Commissie voor Produc tieve Associatie''. Dit rapport \vil de voordeelen deiproductieve associatie, in het bijzonder van het mededeelhebberschap, uite-eiizeite-n en aautoonen, dat liet \our ae meubehuakersgezellen ten zeerste geraden is, dezen vorm van productie toe te passen en daarvoor propaganda te maken, nadat de steller van het rapport getracht heeft, met behulp van verschillende citaten uit de geschriften van den duitschen anarchist Gustav Landauer, van den conservatieven redacteur van het haagsche Dagblad, mr. P. H. P. van Marie en van den bekenden radicalen amsterdamschen hoogleeraar prof. mr. M. \V. F. Treub de voordeelen van de coöperatie in het algemeen aan te topnen. Dat de in dit boekske gegeven uiteen zettingen uitblinken door klaarheid en be vattelijkheid kan nu niet bepaald worden beweerd, maar nochtans begroet ik zijne verschijning niet vreugde als eene uiting van gezonde arbeiders organisatie en van goed begrip der middelen, welke tol verbe tering der huidige sociale toestanden leiden kunnen. Gaarne vereenig ik mij dan ook met dezen aan het einde van het rapport uitgesproken wensch: »Moge het ons eenmaal beschoren zijn, dat de arbeiders, nu verdrukt, uitgezogen, verpletterd, tot armoede gedoemd, na het mislukken van alle middelen tot opheffing, eindelijk bij de ontwikkeling en het aan schouwen der vruchten der productieve associatie in hun vak, met blijdschap kun nen uitroepen: eurelta.' (Wij heb ben het ge vonden !)" gelukkige en dankbare uitdrukking, die liet geziclit van den goeden man bij het eerste haaltje aan zijn pijp aannam, deed verouderatcllcu dat het eeu zeer groote iruust was, die zij hem ver leende e u dat dit piji'j" li-'iigeuc, door wieu ,:;j zich liet rooken, al bijzonder goed gezind moest zijn. liet was ongeveer tien jaar geleden dat hij zich te baint-ilartin l'Eglise gevestigd had Om j er een zaakje iu tahak en sigaren,?hei eigcuj dom van eeue prciLctswcdinve, die iu r.tnjs woonde te besturen. jtn v?*h ziju klcjij sal.*r:.s en zijn pensioen van oi.dcruiicLr Uifde vader Vulkaan, wiens eigenlijke naam l'iei'ru .Massou was, loer recht gelukkig, terwijl hem heel wat vrije tijd bleef, waarin hij zich onverdeeld aan zijn pijp kon wijden. Allen, die geregeld inliet kleine winkeltje kwamen afzakken om er hun tabakszak U: vullen of er een borrel te drinken, voelden vriendschap voor den goedhartigen, ouden veteru-iii. Den jongen boeren, uiu graag over den oorlog hoorden, deed hij zonder te vee! omhaal van woorden, vcihalen van wat: hij op het slagveld had niet gemaakt, van Mferino, van Mtxico, vau de belegering van l'arijs, eu bij de oude huismoedertjes had h1'j ook eeu streepje voor, omdat hij geen dronkaards voor zijn zinkeu toonbank duldde en zoodra hij be merkte dat zijn klanten de wijülcseh wat te druk aanspiakeii, altijd de c-crstc Mas uit' Lier een s'okje voor stak. Hoor eens eventjes, nu is het mooi geweest! Xu is het bedtijd!" zei hij dau. Vader Vulkaan nu, zat op dien rustigeu, ynooieu avond in Juni voor zijn deur tt rooktii, toen hij aan Let eind vau de straal, den abt, Poulier, den dorpspastoor iu zijn wijde soutaue eu zijn naar achteren geschoven Komelüschcn hoed zag nadertij, om zijn dxgciijksehei; iuioop van vier stuivers tabak te konun uoeii. '/ij mochten elkaar graag, dit 'tweetal, waarvau de een al even hartstochtelijk liefheoucr was van zij u snuifje als de ainicr van zijn pijp, want beide,i haddeu het, hart op de rechte '.Kaats. Xa het eerste snuifje uit zijn pas;', vu,do u;,os te hebijcii ^ci.omeii Zittc de paMoor /.,e.i d., n avond dan ook naast vader \ al^aan op ;'.^ bank iii'cr om er ual vau de buitt-niucLE te genieten en meteen een jiraalje te maken. Jlï.ar va.itr \ u!k;-.a;i \t is niet p zijn praati d elber g. Dr. J. C. E. Door dr. Renssen te Arnhem, werd bij gelegenheid van de 50ste algemeene ver gadering der Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, onlangs aldaar gehou den, medegedeeld, dat hij het plan heeit opgevat in het Diaconessenhuis te openen een afdeeling, waar kreupelen, gebrekkigen, etc. zullen worden opgenomen om een vak te leeren, wat hun in staat zal stellen beter gewapend den voor hen zoo ongelijken levensstrijd te aanvaarden. Dit, schoone plan mag als een eerste schrede worden beschouwd op een tot nu toe in Nederland nog niet bewandeld pad, en zeker is meerdere bekendheid gewenscht met het nut dat deze instelling kan hebben, wil men meerdere sympathie hiervoor opwekken. Het is mijn plan in korte, trekken te schetsen wat Duitschland in de laatste jaren op dit ge bied heeft geleverd, met voorbijzien van de medische bijzonderheden en alleen het oog richtende op de maatschappelijke zijde. Onder kreupelen of gebrekkigen wordt verstaan kinderen en volwassenen van beide geslachten, die door aangeboren gebreken, door verlies, verkromming of verlamming van enkele lichaamgdeelen blijvend ver hinderd worden evenals normale menschen van hun ledematen gebruik te maken. Statistische opnamen hebben bewezen dat de provincie Brandenburg op '2571000 inwoners 1100 gekrekkigen telt, waaronder ;>(>'> kinderen !i<?r>f>df>n 14 jaar. Van dezen worden 70 p(Jt. in eigen familiekring ver pleegd eu verzorgd maar 30 pCt. valt onder de algemeene armenzorg. Gebrekkigen Vf-,éL;flhen een bijzondere zorg, voortduremie hulp en ondersteuning. In de eerste levensjaren, zoolang voeding en verzorging _ de hoofdfactoren zijn is de toestand gunstig, maar met het schoolgaan verandert alles plotseling. Voortdurend zijn zii blootgesteld uan den spot van de gezonde, levenslustige maar helaas onbarm hartige medescholieren, die zeer nadeelig werken op karakter en ontwikkeling van de misdeelden. Bij het, kiezen van een handwerk wordt het nog erger ; waar zoo velen zich aanmelden worden de gebrekkif;en voorbij gezien. Kunstledematen en orthopedische apparaten kunnen, hoe j liefderijk ook verstrekt, niet, voorzien inde groote leemte en bedelen ifc helaas dikwerf het einde. Behoeven deze gebrekkigen dus niet even veel zorg a!s blinden en dootVtommen ? Voor hen is noodig een speciaal ingericht huis, liefst, zonder trappen, stoepen of treden, u et liooge, ruime, lichte, frissche kamers, waarvan er «aast de vertrekken voor slapen, ettn, baden en turnen moeten uur, uetin i e zijn ingericht voor onderwijs en voor het Jeeren van een beroep. Beieren is de baanbreker op dit gebied van speciale inrichtingen voor gebrekkigen. In 1832 werd in München gesticht een privaatinstituut voor gebrekkige knapen, waar zij werden opgevoed tot zij in staat waren in hun eigen onderhoud te voorzien. Voornamelijk legden zij zich toe op het vervaardigen van karton werk, voorbeelden voor teekenen, breien etc., kinderspeelgoed etc. Dit beviel zoo goed dat reeds eenjaar later de staat het opzicht nam over deze inrichting, hoewel zij eerst in 1850 werd tot »Königlich Baverische Central-Anstalt für Bildung und rziehung Krüppelhafter Kinder." Het aantal kinderen, dat opgeno men kon worden, steeg in den loop der jaren, dank zij de vergrooting, van 10?100. Een gedeelte der verpleegden betaalt zelf, een ander gedeelte wordt gratis verpleegd, terwijl het geld hiervoor gevonden wordt uit giften en uit de opbrengst der goederen, welke in de inrichting gemaakt worden. In 1897 werden te München op eene ten toonstelling ingezonden de in dit instituut vervaardigde voorwerpen, bij welke gelegeaheid de proeven van schrijven en teeke nen door linksarmige jongens met de gouden medaille werden bekroond. De beroepskeuze hangt natuurlijk in hoofdzaak af' van den aard van het gebrek, waarmede de kinderen helaas behept zijn. De eenarmigen leggen zich op schrijven toe, zij, die over goede armen, maar slechte beenen beschikken, kiezen kleermakerij, maar het meeste wordt boekbinden, portefeuillesmaken etc. beoefend. De meisjes leeren natuurlijk naaien, breien, borduren, machinenaaien etc. Een flink gedeelte van den dag wordt gewijd aan gymnastiek, natuurlijk ver schillend voor degenen met slechte bovenste en voor hen met slechte onderste ledematen. Het is een geduld yereischend werk deze verschillend gebrekkigen klassikaal te laten turnen, maar in de Münchener inrichting moet het zeer goed gelukt zijn. Tot nu toe werden in dit instituut 646 jongens en 315 meisjes opgevoed, waarvan slechts 8 pCt. later weder aan de algemeene armenzorg vervielen. Op Beieren volgde ^yiirtemberg, waar in 1870 een privaat instituut werd gesticht. Dit heeft, nog wel niet de hoogte van het Münchener instituut bereikt, maar toch vindt men nu in Liidwigsburg een instituut voor meisjes waar in 1800 30 meisjes werden verpleegd, die een maximum verplegingsgeld van 120 Mark per jaar betalen, en een jongensinsiituut met 21 plaatsen. Xoord-Duiischland volgde spoedig met Nowarnes bij Potsdam in l.SSO begjiinende met 2 kinderen. Ku staat dit gesticht, dat plaats heeft voor 120 verpleegden, onder leiding van het hoofd der orthopaedische polikliniek te Berlijn, prof. Julius Wolil. In Dresden stichtte koningin Oarola vau Baksen een dergeliike inrichting op den Tracheuberg in 1890. In ditzelfde jaar richtten de Dresdener diaconessen bij het ziekenhuis Bethesdaeen zelfdeinrichtingop. In 1897 volgde Hannover, in 1898 Cracau bij Maasdenburf», terwijl op talrijke andere plaatsen het initiatief reeds is genomen voor het oprichten van deze nuttige instel lingen. Zoo bezit Duitschland nu O inrich tingen, beschikkende over55U bedden, voor waar nog weinig als men denkt aan de 7000 gebrekkigen, die deze verzorging noodig hebben, maar veel als men denkt aan ons land, dat nog niets heeft gedaan op dit gebied. Daarom is het plan van dr. Ivenssen zoozeer toe te juichen, en het is te hopen dat meerdere g roote plaatsen dit Arnhemsche voorbeeld zullen volgen. Een gelukkige samenwerking van artsen, speciaal orihopaeden, goede onderwijzers en bekwame mannen, die een beroep kunnen doceercn, kan tot veel zegen strekken voor het groote aantal ongelukkige gebrekkigen in ons land. Am s i., llJuli:(W. J. A. v. n. BÜOLVKU. si oei en beantwoordde den abt, die zich uit putte in belangstellende vragen, slechts in moiiosyiiabcn. ])c oude soldaat had plotseling iets sombers in zijn wezen gekregen, itisof de tegenVv : iL.iighcid vau een pru:sler d., heniilienug aan vroegere zomen in hem had wakker geschud. l Lij eiiHligde met zijn pijp uit den mond te nemei', ceiuge minuten hing zijn blik op haar gevestigd te houden alsof hij haar om raau vroeg i om ziï.'ii toen ecr.'oklans, \vaarschijni:jk i;:i een stiizvvijgend teeken vau Koedkeunng te heb'oen c'iitva.'.gt:», tot, der. abt l'oulier t.e wenden. »-M:jniieer de pastoor,'1 zei hij eeiii:.;s/,ius ver legen, //ik ben geen heel trouwe kerkganger, maar u r.eemt me dit niet kwaiijk en daar hebt u gtlijk in, wuut u weet dat ik het ieniaal al leen iu huis hen eu dat ik cie zaken niet zoo maar stil kan laten staan, al-, het k -rktijd is, .. mijn iian, Oen ik 1oe(\ heei godsdienstig eu ik ooit, eens moet voelen, dat ik heel ziek dau i:al ik u laten roepen met de .heilige hostie eu m,;t a'i b s wal, er bij hoert.., ]k heb niets ouvcrgei flijks gedaan, zooais u trouwens ook niet van me zult donken . . . Toch heb ik eeu daad op mijn geweten, die mij meer vervult dan alle mogelijke andere, die ine soms zoo kan bezisrhoutiuu, dat ik dikwijls op liet punt hen geweest, n:»ar u ioe te traan, om u alles ie vei-'elleu." «?KlL'ltr is gi'Jin'Kkclijki-T," Jliit V'/OOi (Idi.' i^gC 'stelijke, niet we\mg verwonderd over den ernstigeu loon, waarop va'ler Vulkaan deze laatste woorden had uitgesproken. ,/Aile Za*erda.i:en. tusfciicu vijf cu imivvtrt. af." .Maar de andere viel hem iu d e: .. Maar is niet zoo eenvoud::,' als ;:;: lijkt... ii:i oo^e^hlikke.'i dat ik me afvraag of i nu de sU'Chiste of de meou-u: Is, die i ::i 1: ven iieiireven hel)..,. Hoor eens, zv. i;ge.. ais ;;>t, eraf, da*, roep. . . Ais ik u hier in lid.g urn te (ienkl, kan ke-iteuis u verliciiting kan geven...' //Zoo, dan is het goed. . . Ik dank u,'' riep vader Vrikaan uit. //liet is een groote dienst, dien ge me daar bewijst." j),, op z^,c;,teri:ii oo.t prcki'iide, vervolgde hij : //Ja, 't is een afschuwelijke geschiedenis. . . Jlaar dat doet er niet, toe, ik heb er nu een maal behoefte aan, mijn hart, voor iemand uit te storten en ik voel dat ge niet Te hard over mij zult oordeeieü. . . K;,(i;i, de zaak komt, hierop neer: ik beu betrokken in e<:n bedrog, dat er heeft plaats gj.'iad i'i: ik heb eeu !m;üi>eli ge dood; en ioe:; geloof ik dat ik >vel gedaan heb. . . Lui-Hr maar." De pastoor spron;; onwdlfcküuri:.; op en nam werktuLrciijiv weer plaats op het. uiterste hoekje valt de uahk. Aiaar vader Vulkaan sloeg er !_rci'ii acht, op. ll:i ied.gue zon pijn, stopte daar opUifuw, stak haar toen op zjju doode gemak aan en bleef eeiuge minuten i,; diep Ui'IK-iüs verzonken naar den groenaehllg blauwen hemel staren, waar de zwaluwen zich nie' meer vertoonden en vaar de eerste sterren langzamer hand zic:itba:ir begonnen te worden. Toen begon hij kalm zijn verhaal : ,, Ik moet lx:giuucn met te zeggen, dat ik in het, jaar 1MJS, dus even voor den oorlog, ai zoetjesaau eeu datje ouder begon te worden. llr lagen al v^ertü-u diensijaiea achter mij en juist had ik voor de tweede u.aal dienst geuomeii en de premie geïnd. J k was sergeant eu ik zou natuurlijk ook altijd sergeant blijven. Ik kon niet eens oc-houriijk schrijven. Mijn guhi.de militaire loopbaan kou men dus \ooruit weten. -Vog ecu keer met, verlof, en dun mij u pensioen en de uiedaiiir; zoo is het, dsu ook wezenlijk toegegaan. J K, net ouae leger b<;Mond ijijiia lieeiemaal uit zulke stevige, s;o,re klanten ;:is ik. Dikwijls ai ouile kerels, ihe ji.o-T aan d:.'a dnujk waren op 'Jeu koop i.oe, maar die, als ze ei-nniaai iu :<>:*, ^L-vetb', \V:UT;II, h.ing vu-.rcn voor K,fts ! . . . _\-,:eL, ik zeg geen kwaad van ai die joi;ge blageii, die ze au hoen dienen. Maar toen was het lucli ueel iets Uud,:rs, raar b.hjf ik >,ij. ?, \ ;ut V:.;:.;-.LC:;, '.vj !.wee iuotuvs, )vp il ,:ad-u.;i was IK w <. l ei v.ii. m: .-n, gu*' r-te:,, i n oa', zult (Slot). In 't jaar 1810 woei in Beieren evenwel de wir.d uit een anderen hoek. Een nieuw geistliches Kegiment" was opgestaan; het keur vorstendom was omgezet in een koninkrijk; het ministerie van Graaf Montgelas regeerde naar de gedragslijn van een verlicht despotisme" en aan de Ober-Ammergauers werd de vergunning bij herhaling geweigerd. Een deputatie, 't gewone middel, werd zelfs bedreigd met uit zetting uit de stad München. Slechts het moedig optreden van den Burgemeester Lang (den grootvader van den 'tegenwoordigen waardigheidrbekleeder van 't dorp, die in de Passie de rol van den Hoogepriester Kajafas vervult) ver mocht de zaak te redden. Hij wist tot den koning door te dringen en hem de toestemming te ontwringen. Doch voorzichtigheid was nu dringend ge boden. Al wat aanstoot kon geven moest wor den verwijderd en de tekst ook naar de eischen 40 eenti per reg«L TRADE MARK. HlARTELL's COGNAC, Dit beroemde merk is verkrijg baar bij alle soliede Wijnhandelaars en bij de representanten KOOPMANS & BRUOTJLEK, te Amsterdam. Hoofd-Depöt VAN Dr. JAEGER'S ORIG, 1K. F. DEUSCHLE-BEXGBB, Amsterdam, Kalverstr. 157. Benig specialiteit. .11 Jeze artikelen in geheel Nederl. TENTOONSTELLING TE PARIJS H 1900. Verblijf voor ne of meerdere weken in de Grands Hotels du Trocadero" welke voor die gfelegenaeid speciaal nabij de Tentoonstelling gebouwd zijn. Bewijzen voor verblijf van af 67.50 guldens per week, betaalbaar in maandeiijksche of driemaandclijksche termijnen. Iu dezeii prg's is begrepen : Vi'ri'-jcr vm n'iziifers i:n l>nr/ttrfr in l'nrijs //n annL'onivt en vertrt'k; Loyics en 3 mnallijrleu per drift; '14 lu('//ri>/</sljeiV!Jzf'ii i'uor (h1. 'l\'t<tumiHU!!li'nt/ ; GV/en! zijnen; Vr'rrt>/,7.TiHv.S7n,/;.s' f('</<;n un^fiLnkl.en. | Het uitsluitend recht van verkoop dezer bewijzen is toegestaan geworden aan '(G Cie IMKKjy tule I>EüWASOAS-LITS i Voor inteekening wende men zich tot, en liet j uitvoerige, g> llustr. prospectus vrage men aan bij LISSÜNE en ZÜUX, Singel 155, Ainxteniam. Z OMEKVEKBLIJF Hastière t M , twj Dinant (België). Hotel d'Ilastière, K. Bi'tOUKT. l'r. UVging. Mooi l'ark. Rijtuigen. Garage v. liotsen.\VarmeenMaasb.Vischv. Bootjes. l een jjiigmensch vau goede huize, die geen geld genoeg Lad gehad om naar du militaire sciiool te gaan en dus maar vau onderen af aan-wilde begiuueu, want officier moest eu zou hij worden. ik had dadelijk schik iu hem, /.oir.l:., '; h,.m zag. Het was een knappe, blonde jongen met een rossigen knevel eu vonkelende oosreu, altijd beleefd en vriendelijk, maar toch niet iets over zich, dat je dadelijk bij je zelf dtud zeggen'. u bui's een commandant 111 den dop." //Ik was degene, die hem het eerst Let ge weer leerde presimtfereii, maar jawel, hoor, na veertien dagen deed hij het veei beter dau ik. Het was een geboren militair, dat kou je aan. alles zien. Dat zit zoo iu het bloed. Zooals ik reeds zei, ik was dadelijk ingeno men met Louis 'aseai zoo heette !>;j -?'en. iu het begiu kon ik hem telkens eens eeu gi.'Cüt'ii raad geven eu hem door ue eerste moeilijkheden helpen. ]Xu zes maanden \vaa hij korporaal eu toen duurde het n;et laiig meer of hij had de gouden strepen eu we werden goede vrienden. .Maar al waren wij, wat rang Del reit, gelijken, toch was ik er van overtuiyd dat hij in alle andere op/,ich1en boven mij stond. JVooit zou hij me <iit center laten ge voelen; hij za^r integendeel eer egen me op, omdat ik zoovee! langer ia dienst Mas <iai; liij, en de kleine diensten, die ik hem iu den ucgiaue zoo uu en dan eens bewezen had, vergat iiij nooit. Ja, het was een beste jongen'! . .. U moot weten dat hij wees was eu geen cent fortuin bezat, hij had vroeger uit een beurs gestudeerd en kreet: nu slechts een zakgeld van tien franc per maand, dat een oude nicht hem gaf. Maar met dat, al was hij tuch Let netste ndcruJik'iei-tje vau de Jieelc compagnie. Hij had nooit een cent schuld en altijd genoeg op zak om zijn kameraatn eens een pleziertje te doen. 'n Juweel van een jongen!... Wal kon 11 u zoo'u oude kerei sus ik heter doen dan me mel hart en ziel aan hem ivijueu, toen hij eeuliisa! !:et geluk had zoon vriend te vinden?-.. Xa komt er nog Lij il:it hij eens een duel had \\aann liij het natuunijk \von van zijn Tegens:;i':d(.T een van u,e stijic luaastvn vau ue schooi van Si. (,'yr. TOL u ik Pascal vro. g waarom hij gcducjieerci had antwoordde hij: eii, om niets. Een bcuzeling." (lirordt vervolgd).