Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1160
b&nket terug, was er niet een die gericht
werd tot de litteratuur van Jong-Vlaanderen.
Wel kregen wij een op-zich-zelf misschien
onhandig protest der jongeren maar dat in
zjjn onbeholpenheid toch wel de meening ver
sterkte, dat men Jong-Vlaanderen geen goed
hart toedraagt, niet meer voorsprong wil geven
dan hoog-noodig is.
De jongeren moeten de Ylaamsche beweging
steunen, zooals de ouden dat goed dunkt,
dit bleek duidelijk. Zjj mogen klaarblijkelijk
niet te veel afwijken.
Maar, 't is juist in dat Jong-Vlaanderen
waarin wy Nederlanders van nu, de toekomst
zien. Wy maken de ouderen niet te veel
verwet. Voor hen was de stryd. alles. Stryd
maakt rethorisch. De Jonge Vlamingen, die zelf
dien strijd niet meer zoo fel meemaken, omdat
men de overwinning reeds nadert, weten zich
van dat rhetorisch- bombastische meer vry te
houden. Zy zijn ons genaderd, zoodat wjj ze
gerust kunnen beschouwen als de onzen.
Hun invloed is duidelijk merkbaar. Het
overdreven purifieeren der taal, waardoor ge
wrongen vertaling van fransche woorden ont
staat, is aan het minderen. De zotte opschriften,
die vroeger onzen lachiust wel moesten op
wekken, verdwenen, vervangt men door ge
lukkige uitdrukkingen. En die jonge Vlamingen,
waarvan Hegenscheidt de dichter is, Steyn
Streuvels de prozaschrijver, Gust Vermeylen
het vernuftig verstand uitmaakt, werd geen
toost gebracht. Ook het negeeren op het
congres, waar de spreker der Jongeren niet
aan 't woord kon komen, is een symptoon,
die wvjst, dat het schoolsch-geworden Vlaan
deren de nyptang in toepassing brengt.
Waar by ons de Jongeren stelselmatig weg
blijven, houdt men ze daar terug.
Zoo gaan deze congressen geheel versteenen.
Kwaad deden deze bijeenkomsten, waar
dwriekwart- en halve grootheden wat orakelden,
daarna gezamenlijk tafelden, tot dusverre niet.
Waar evenwel het Vlaamsche publiek onze
bladen, onze litteratuur niet leest, dus ook
niet weet, dat al wat daar van onze zy'de
spreekt, met een heel enkele uitzondering,
eigenlyk in geen verband staat met onze op
levende letterkunde, nog veel minder die
letterkunde vertegenwoordigt, en daarby de Vla
mingen zelf hun eigen Jongeren terughouden, zoo
worden deze congressen op zichzelf schadelijk.
Zy werken ten opzichte Vlaanderenland
voor ons zijn die congressen buiten
beteekenis) door hun officieel karakter, als een
rem, houden tegen, of bemoeilijken althans den
vrijen opbloei der Jong-Vlaamsche litteratuur.
Juist omdat de gewone Vlaming zoo weinig
leest, gelooft hij wat daar in 't openbaar gelucht
wordt, terwijl onze kritiek over de congressen
hem onbekend blijft.
Dit is een nadeel, waar wel eens over na
gedacht mag worden.
G. VAN HULZEN.
Nog een oordeel,
Geleerde en ongeleerde heeren,
gewichtigdoeners, meenen, dat de taal- en letterkundige
congressen uit den tyd raken, in ieder geval
hervorming behoeven. Die hervorming zouden
zij willen zien uitgaan van het Algemeen
Jïederlandsch Verbond.
Wie de congressen beschouwt als uitpakking
van geleerdheid, wie ze beschouwt als
algemeene vergaderingen van Tot Nut van het
Algemeen" moge gelijk hebben, maar hij ver
geet dat hij eischen stelt, vreemd aan het
wezen der congressen.
Wie de congressen als broederfeesten
als moderne feesten van Rhetorica, opvat,
zal zich minder bedrogen gevoelen. Feesten
vormen er een groot bestanddeel van. Die
feesten treffen doel als er zich het nationaal
karakter in openbaart. Zy verfrisschen en ver
sterken dan meer den Dietschen geest als de
deftigste en geleerdste verhandeling. Als men
een congres in dien zin opvat, heeft het 25ste
Taal- en Letterkundig Congres, nu onlangs te
Gent gehouden, aan het doel beantwoord.
Het Vlaamsche volk heeft nog een sterk ont
wikkeld gevoel voor klank en kleur; het zit
gaarne aan de bierbank, houdt-van optochten,
van muziek, zang, dans en vertooningen.
De muziekavond in den Grooten Schouwburg
is een triumf voor de Vlamingen en de Vlaam
sche kunst geweest. De Vlaamsche toonwerken
van Waelput, A. Roels, E. Tinel, J. Blockx,
Edw. Blaes en F. A. Gevaert onder leiding
van een jeugdig kunstenaar als A. Roels en
onder medewerking der Koninklijke Koormaat
schappij : De Melomanen, hebben allen in ver
rukking gebracht en do.en gevoelen dat de
ZuidNederlander werkelijk een e eigene, eene natio
nale muziek heeft.
Het Vlaamsche volk heeft iets van een
Cyranode-Bergerac's natuur. Het gevoelt groot; het
burgerlijke, het koel verstandige laat hem koud.
Daarom kon een tooneelstuk als Nouhuys'
Goudvischje den meesten Vlamlngers niet be
vallen. Zy noemden het een zaag". Verstan
diger ware geweest een oude klucht vanOgier
te spelen.
Want het Vlaamsche volk is nog het zelfde
volk van voor eeuwen. Den eersten avond van
het congres was op het groote plein : De Kouter,
volksbal. Als al de dansenden in de kleedij
waren geweest van voor eeuwen, had men een
schilderij van de oude Vlaamsche schilders voor
zich gehad, maar beschaafder. Rijk en arm,
heeren met witte das en hoogen hoed, acht
bare congresleden volgden het voorbeeld der
Vlamingers en dansten even goed met meisjes
uit het volk, als met dames uit hoogeren stand.
Het geheele groote plein was n danszaal.
Honderden en honderden paren. En die dansten
tot twee uur in den nacht. Heusch mevrouw l
't Was iets eenigs.
Zit men met.den Vlaming aan de bierbank,
hy stemt een liedje aan, vaak een mooi oud
liedje en zingt zooals professor Paul Frederique
menigmaal deed. Is. het wonder, dat het zingen
van Oud-Hollandsche liedjes door Orelio den
Zuid-Nederlanders maar matig kon voldoen ?!
Dat was voor hen te hard, zy misten het ge
voel; velen hunner zingen die liedjes beter, in
ieder geval intiemer, lieflijker. Mevr.
TijssenBremerkamp viel daarom meer, zelfs zeer in
den smaak.
De congresleden, die in kleinen kring na
afloop van de gezellige bijeenkomst, nog eens bij
elkaar kwamen en aan den bierbank door een
Vlaming tusschen de biertjes door hoorden
zingen: Het waren twee koningskinderen",
enz , of nog andere liederen door den vertegen
woordiger der Belgische regeering, of door
Laroche gewoon zittend hoorden zeggen :
Kadetten van 't oude Gasconje", of dat aan
doenlijk verhaal in 't Limburgsen van Lamberts
Hurrelbrinck, of, n bovenal, het schilderach
tige en typige van een ouden Antwerpenaar,
den vriend van den burgemeester, in de dagen
van Napoleon, zullen dat begrijpen, zoo goed
als menig ander.
De kleine samenkomsten in laten avondstond
der congresleden, waarvan het aantal der aan
wezigen niet boven het getal der Muzen gaat,
en waarop, in ongedwongenheid, over kunsten
letteren, en over wat niet al gesproken wordt,
terwy'l kroes of beker lustig rondgaat, nu en
dan een liedje, met of zonder referein gezongen
wordt, hebben meer nut dan lange, deftige
vergaderingen.
't Neemt niet weg, dat pok vergaderd dient
te worden, dat over verschillende onderwerpen,
rakende het Dietsche element, gesproken en
van gedachten behoort gewisseld te worden.
Maar ... en hier zit de fout... er spreken zoo
velen, die hun onderwerp niet meester zijn,
geen begrip hebben van stijl, en bovendien
niet spreken'kunnen.
De regelingscommissie zou behooren te zorgen,
dat zoo veel mogelijk lieden spraken, die iets
te zeggen hadden, en dat goed konden zeggen.
De regelingscommissie zou niet lieden als
spreker mogen inschrijven, die wijzer deden te
zwijgen.
De regelingscommissie zou erkend gosde
sprekers kunnen uitnoodigen een korte voor
dracht te houden over onderwerpen tot het
congres en tot den tyd behoorend.
De regelingscommissie kon knappe lui uit
noodigen een rede te houden over onderwer
pen, die voor Noord- en Zuid-Nederlanders
actueel zy'n. En ook voor de Nederduitschers.
De regelingscommissie kieze bovenal goede
sprekers.
Op het congres te Gent waren weinig goede
sprekers. Mevr. Ypes-Speet heeft bijna al de
heeren overschaduwd. Zij sprak schoon, lieflijk
om te hooren. Bovendien had zij iets te zeggen.
Zij had het over de kunst van wél-zeggen,
over de uitspraak van de Nederlandsche taal
in verband met hygiëne. Door haar boeiende,
daverend en daverend toegejuichte voordracht
heeft zij, leerares te Amsterdam, in uitspraak
en stemvorming, velen overtuigd, dat wie als
spreker optreed, studie moet gemaakt hebben
van stemvorming en wat daar meer aan vast is.
Leeraars en leeraressen in uitspraak en
stemvooral in Zuid-Nederland de
onberekenbare diensten
kunvorming zouden
Vlaamsche zaak
nen doen.
Het spreken volgens de bedoeling van Mevr.
Ypes-Speet diene een voortdurende congreszorg
te zy'n.
De voordracht van Mevr. Ypes-Speet heeft
reeds onmiddely'k nut afgeworpen.
Zuid-Nederlandsche tooneelisten te Brussel hebben haar
uitgenoodigd raad te komen schaffen in zake
zuivere uitspraak van het Nederlandsch.
Ook van andere zijde in Zuid-Nederland zy'u
haar verzoeken tot voorlichting gedaan. Juist
heid van uitspraak is voor Noord- en Zuid van
het grootsche gewicht.
Neen, men kan op de congressen afdingen;
er is veel meer vóór te zeggen. Het congres
te Gent is niet te vergeefsch geweest. In de
allereerste plaats de onthulling van het stand
beeld voor Jan Frans Willems, den vader der
Vlaamsche beweging. Er is veel te weinig
op de groote beteekenis gewezen van de oprich
ting van dit standbeeld. Door Willems en vele
woordvoerders van congressen is een groot deel
van het Vlaansche volk weer aan zichzelf her
geven. Wat Willems en congressen voor de
Vlamingers geweest zy'n, is zeer groot en heeft
vér strekkende gevolgen.
De nieuwe prachtige Vlaamsche Schouwburg
te Gent is mede een gedenkteeken van wat
strijd voor eigen taal en zeden in betrekkelijk
weinig tientallen van jaren, hebben vermocht.
Het optreden van een Javaanschen prins,
sympathie uitsprekend voor de Nederlandsche
taal en hare bevordering in Indiëwenschend; het
aanwezig-zijn en spreken van een Amerikaan,
die uitstekend treurspelen van Vondel in het
Engelsch vertaalt, en den weg wy'st om in
Amerika Nederlandsche taal en letteren ingang
te doen vinden, zijn feiten van niet geringe
waarde.
Daarom: men pruttele niet over de congressen.
Men ga er heen, en geniete! Wie de organi
satie wordt opgedragen, zorge voor feesten,
vooral volksfeesten, want als de taal gantsch
het volk is. dan late men bij feesten het volk
niet thuis. Het volk is meer dan een congres :
het is: de spraakmakende gemeent', de levende
taal.
Het volgend congres zal te Nijmegen zijn.
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademark
KOLDE!EU & CORBIÊRE
A L. K I D S C H K S T K. «»/k
»w AM.ST1CK,L>A.M. «W
Groot Beddenmagazijn.
-<^><-: -./ .^_/ f s
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden,
Babytafeltjes, Babybascnles, etc.
etc. Vraagt geïllustreerde catalogus,
Geen beter, solider en goedkooper
adres dan bij
J. ELSENBURC,
N. Z. Voorburgwal 177.
TELEFOONADRES No. 2699.
Specialiteit van Overhemden op maat,
Dassen, Boorden, Manchetten, etc.,
bij VVE W. VAM DEK HULST
Hofleverancier.
Reis artikelen. Parapluies.
167 Kalverstraat, AMSTERDAM.
PHILIPPONA KETELAAR.
KAI, YEBSTRAAT 166, A M & T E R J« A M.
SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen tram:u u «geïonden.
Eerste Nederl. Verzekering-Maatschappij op het Leven, tegen Invaliditeit en Ongelukken,
gevestigd te 's-Gravenhage, Kneuterdjjk n. Directeuren: Jhr. Mr. W. SIX en Mr. A. F. K. HARTOGH. Adjunct-Directeur: P. DEURÏNK.
Bijkantoren: te Amsterdam, Utrechtschestraat hoek Bembrandtplein; te Rotterdam, Gelderschestraat, Plan C No. 4.
Volteekend Maatschappelijk Kapitaal . . . .
waarop 20 pCt. is gestort.
Verzekerd Kapitaal op het Leven, uit. 1898.
Verzekerde rente
Ontvangsten over 1898
? 1,500,000.
16,717,290.28
» 469,260.01
1,519,902.59
Reserven en Zekerheidsfondsen ultimo 1898 . . .
Bezittingen ultimo 1898
Tegen ongevallen met doodelijken afloop, ultimo 1898
invaliditeit, gevolg van ongevallen,
?
5,083,683.57
5,371,226.81
38,171,666.59
41,984,463.28
Genre LIBRE AESTHETIQUE.
Behangselmagazijnen C. B. SCHNEIDEE, Leidschestraat 79.
Men leze de recentie in dit Uad van 7 Mei en in het Handelsblad van 7 Mei, ie blad.
Koninklijke Nederlandsche
Spiegel- ^ Lijstenfabriek
Wed. .Is. LOGGEft «*? Zn.
Opgericht 1715.
Prinsengracht 336?338.
AMSTERDAM.
Verzekering-Maatschappij HOLDA".
Damrak 74, Amsterdam.
Werkkracht verzeker i n g.
Onontbeerlijk voor wie van zijn beroep afhankelijk
is. Uitkeering bij ziekten, ongelukken, organische ge
breken. Niets uitgesloten.
Geheele pijnlooze verwijde
ring van Likdoorns.
Voor belanghebbenden aanbevelingen ter
inzage.
Spreekuur iederen werkdag van 9 tot
12 uur en van 2 tot 5 uur.
WILLEM BULMER,
PEDICURE.
Singel 159.
Sunligti
DRINKT BOLLANDIA" TAFELWATER
HELM-CHOCOLADE.
'DNiaand-iAii3H
Biljartballen
Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakeng,
Queuen, Pommeranzen en verdere
Biljart-Artikelen, En-gros büA. OVERES, 's-Hertogenbosch.
Koopt oude Balten tegen hoogen prfjs.
KINADRUPPELS van Dr. DE VRIJ
Het krachtigst werkend middel tegen
Malaria (bümenkoortsen) algemeene
zwakte, bloedarmoede en bleekzucht.
Vraagt overal de [j verzegelde flacon?
a / 1.?, voorzien van nevensstaarid
fabrieksmerk. Men lette daarop.
Bij overmaking van een postwissel a
? 1.15 volgt franco toezending door de
Chemische Fabriek
van H. NANNING, Den Haag
F.HARPEIAüenH.P.ÜEMTIaielaars,
Heereugraeht :!<»&, .Amsterdam.
KAPITALEN verkrijgbaar voor Ie en 2e Hypotheek. GELDEN
beschikbaar met n solieden borg van af f 100 tot elk bedrag
voor langen tijd. Wf Bouwcredieten tegen billijke voorwaarden
Kantooruren van 1O?l en 7?».
???Villa Marsaretlia" M
te Nesse bij Loxstert (Prov. Hann.)
Geneesinrichting voor
DRAMZUCHTIGEN.
Dr. ARENS, CHR. G. TIENKEN,
Arts-directeur. Lhe]'-eigenaar,
Matige prijzen. Prospectus gratis
en franco.
van
Groolsle Inrichting
nieuwe en 2de hands
MEUBELEN.
Amsterdamsch Verkooplokaal,
Warmoesstraat 158 o/d St. Jansstraat.
Schriftelijke garantie. Vrije bezichtiging.
F. A. VOSKVIJL, Directeur.
KANTOOR en MAGAZIJN.
Tegen l JMei 191IO wordt in liet midden
van Amsterdam te li u u r gevraagd een
flink en stevig HUIS, geschikt tot Rantoor
en Paklmis.
Brieven onder letter K, aan liet bureau
van dit blad.
HOFFOTOGRAAF.
Galerij 48, achter het Paleis voor Volksvlijt.
DAGELIJKS gelegenheid tot photografeeren.
- VERGROOTINGEN NAAR OUDE PORTRETTEN ZEER BILLIJK.
Onderlinge Verzekering- M aal schappij
JUVEWTUS,
gevestigd te AMSTERDAM. Opgericht 1887.
Reserve op Ult°. December 1897 ? 25167,83M.
Afd. I. Militie-Onkosten Verzekering
ter bestrijding van de Onkosten en geldelijke nadeelen aan den
Persoonlyken dienstplicht verbonden.
Afd. II. Huwelflks-Uitzet Verzekeringen.
Prospectussen en Tarieven en alle inlichtingen gratis verkrijgbaar bij de
Directie, den Texstraat 41 en b\j H.H. Agenten.