DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1164 En toch geloof ik, dat het voor velen een zeer aangename en nuttige niet alleen, maar 'een zeer leerzame tydpasseering zou wezen, die evenals ons kunstnaaldwerk veel zou kunnen bedragen tot veraangenaming onzer woning. Het is dan ook met zeer veel genoegen dat wy kennis namen van de inrichting van den heer Arild Madsen, Zweed van geboorte, die gernimen tyd te Enschedéwerkzaam was en zich nu te Amsterdam heeft gevestigd, Leidschekade 84, waar bij zich voorstelt, cursussen te houden in de Zweedsche weefkunst. In betrekkelijk korten tijd meent de heer Madsen dat men de techniek machtig kan worden, waarna men zich zelf' verder zal kunnen oefenen, en naar eigen composities zal kunnen arbeiden. Daarbij komt, dat de kosten voor een eigen weefgetouw van een breedte van ongeveer 300 spandraden ?30 k ? 40 bedragen, dus aanmerkelijk minder dan voor velocipèdes wordt uitgegeven; terwijl de grootte van dien aard is, dat het met gemak in de woonkamer geplaatst kan worden. Het komt my voor dat deze Zweedsche kunstindustrie ook bij ons wel levensvatbaar heid kan vinden, voornamelijk wanneer een onzer kunstscholen er het initiatief toeneemt. R. W. P. Jr. Goudeket & Co., Rokin 50, Amsterdam, exposeeren deze week een schilderij »Leidschendam" van Ch. Dankmeyer, eene aquarel »Scheveningsche pinken" van C. Koppenol en eene aquarel >0p weg naar de heide" van Van Steel. Arti et Amicitiae opent heden 14 October, des namiddags te 2 uur, de «Tentoonstelling van Teekeningen enz.", vervaardigd door leden der MaatschappijBoet- en TflteiM, Nederland. »Twee Geslachten" van Dr. S. E. A. Kosters, tooneelspel in drie bedreven. 't Is moeielyk hierover bij lezing te oordeelen wel een werk waarover de stemmen zullen staken. Het behandelt het heerschen van den man in den echt, in de liefde. In de twee geslachten, by vader, bij zoon, is hetzelfde. Beiden eischen van de vrouw die zij beminnen, onberedeneerde aanhankelijkheid, gedwee-zyn en onderworpenheid, en by beiden leidt het tot een breuk, vernietigt, verdort het hun volgend leven. Begin en 't slot ly'kt zwak, de analyze, omdat die analyze zich openbaart in uiterlijke kleinheden, die wij het daag'ljjks leven noemen, niet overweldigend. Een werkelijke heerscher, zegt niet zoo dikwijls dat hy heerschen wil. Hu doet het onbewust, ondanks zichzelf. Als lees-drama, ondanks de niet alty'd mooiwarme taal, taal die uit haar zelf vleit of snydt, de taal direkt genomen uit de realiteit, zoo is dat stuk toch wel te waardeeren. De redactie van «Nederland" deed zeer goed het te plaatsen. Als 't gedrukt is, krijgt de auteur er zelf beter kyk op, en mogelijk kan 't met wijziging, opgevoerd worden. Maurits Wagenvoort schrijft over Spanje (ook in de vorige aflevering). Deze auteur ziet de dingen wel eens wat gekleurd, vooral in den vreemde. Moeielyk kan hy by ben 't minder goede waarnemen. De mooiheid, de edel-aardigheid in de rassen, treft hem het sterkst. Dit maakt zijn beschrijvingen sympathiek, omdat al wat mooi is en mooi gevonden wordt, ons allicht aantrekt. De groote moeielykheid voor den reisbeschryver is: beslist objectief te blijven. By al het booze wat over stierengevechten is gezegd, kan hier nu volgen wat v. Wagen voort er over denkt. Na eerst te hebben be toogd, dat een mensch overal zyn mate van gemoed en verstand medebrengt, gaat hij aldus voort: »Men kan een mensch-beest zyn leven lang met zyn gezicht zetten voor de bergland schappen, voor de majesteitelijkste zeeën en daarover de schoonste ondergangen of de aan biddelijkste nachthemela, en bij zal toch altyd het mensen-beest blyven, dat hij is. De be schavende invloed van het tooneel, van de muziek, van de kunst: een hol woord, een zinlooze frase. Stuur een kinkel tien jaar lang alle avonden naar komedie of koncert, wat zal bij er bij winnen ? Op zijn hoogst kan hij een dragelijk kritikus worden. Maar zoo iemand heeft, zoo als bekend is, met beschaving even veel te doen als een anthropophaag. Ik zeg, dat ik de oude gedichten gaarne wil lezen, de treurspelen van groote dichters, en ik heb daarvan een genot van onzegbare innigheid. Wat hare vertooning betreft: wanneer ik te kiezen heb tusschen het schouwspel van mannen en vrouwen in carnavalspakken, die, onder voorwendsel, dat zy Sophokles of Shakespeare en door dezen de beschaving dienen, my verzen opdreunen, welke ze gewoonlijk niet begiypen, en waarvan zij de grootsche tragiek verhaspelen, en dat andere schouwspel, het stierengevecht, waarin ik leven en dood zelf zie in een bange, aangapende werkelijkheid, dan kies ik dat schouwspel voor krachtige mensch en, en laat de mishandeling van het werk der groote dichters te ^genieten" over, aan de précieuses en die andere juffers, die zich verbeelden mannen te zy n omdat zij baarden dragen. Zoo'n redeneering van v. Wagenvoort lykt misschien wreed, misschien ook aanstellerig, maar eerlijk gesproken, bij het aanschouwen van stierengevechten onderging ik dezelfde gewaarwording. Aardig is de opmerking, dat al wat in Spanje volkseigenaardig bestaat, Vlaamsen d.i. flamenco wordt genoemd, waarschynlyk naar de bekende kunst van Jan Steen Teniers, Ostade. Zoo wordt b. v. de voIks-don-Juan flameneo genoemd. Flamenca is de mooie, jonge volksvrouw met de bloemen in het haar, de gesteven, heldere neteldoeksche japon, die haar prachtige zyden manilla-sjaal over de schouders draagt. El baile flamenco is de volksdans. El canto fla menco de volkszang en de koffiehuizen, waar die gedanst en gezongen worden, zy'n de café's flamencos. Poëzie is er in deze aflevering, een gansche bundel kleine verzen van mevr. Marie C. Marx-Koning, en een sonnet, uit de bundel, die eerstdaags gaat verschijnen van C. Edward B. Koster. Van Cyriel Buysse is er »Droomvizioenen" 't Zy'n er enkele korte aandoeningsschetsen over een vergane boom, over een nest vogels in een muur, over uilen in een verlaten kasteel. De boekbeoordeelaar bespreekt «Hartstocht" van Jeanne Reyneke van Stuwe. * * * Woord en Beeld. 't Is een mooi-sterke prent, Ghetto van Louis Raemaekers, naar 't schijnt geteekend volgens een der laatste tafereelen uit Ileyerman's tooneelwerk. Als grauwe somberte is de teekening vooral sterk, een enkele lichttinteling ter rechter plek, zou 't nog sterker gemaakt hebben. Het portret is van Professor C. P. Tiele, j waarby Dr. W. Brede Kristensen het bege- ' leidend woord schry'ft. Dit zijn de slotregels er van: »Wy bewonderen hier een verbazende en zeldzame vereeniging van talenten. Deze historische onderzoeker van byzonderheden, deze scherpe, volhardende waarnemer van de afzonderly'ke verschy'nselen, heeft tegelyk een samenvattend talent, het talent van den bouw heer, die orde, samenhang en beteekenis in de onbewerkte stof brengt. Maar deze ver schillende talenten moeten dan ook vereenigd zy'n in hem die heel het verspreide godsdienst wetenschappelijk onderzoek van de eeuw te vergaderen en er het plan van vast te stellen heeft, zóó dat deze wetenschap zich haar doel bewust wordt." De heer F. Smit Kleine begint in deze afl. een serie over »Lustverblyven van Nederlanders". Besproken en toegelicht wordt Hydepark (Hei depark zou even goed en juist zijn zegt de heer Kleine terloops), eigendom van Jhr. Hendrik, Maurits en Jacobus van Loon, op de grens der gemeente Doorn, naar de zy'de van Driebergen. Talrijke reproducties naar foto's, de foto's zeer verdienstelyk genomen door den amateurfotograaf Mr. A. J. Labouchère, veraanschouwelyken den tekst. De beschrijver, de heer Smit Kleine, heeft gelegenheid gevonden by het lustverblyf ook de afstammingsgeschiedenis der Van Loon's te vermelden. En 't een met het ander saamgevloeid, maakt dit werk tot behoorlijke journalistiek, wel leesbaar. Van J. Eigenhuis is er een, vooral aan 't begin, zeer krachtige schets: «Bartjes zalig heid", 't Is over een onkruid-wiedster, die in een storm op de veenpolder met schuit en al op 't drooge wordt geslingerd, daarna in 't geloof dat God haar gered heeft opdat zy zich zal bekeeren, tot een zaligheidstoestand overslaat. Aan 't eind wordt deze schets, vaag en slap, sterk herinnerend aan de taal van freule Loman's»Vragensmoede. Het eeneNoodige",enz. Het muziekstuk, een pastorale, is van Kor. Kuiler. Een gedeelte van den Deenschen roman van Anna Raynkilde sluit deze aflevering. * * * Elzevier's Maandschrift. De frontispice-plaat is »Pieta" van Michel Angelo uit de St. Pieterskerk te Rome. De heer A. v. d. Meulen schreef over dezen schildervorst het zeer uitvoerig opstel, dat met tal van illustraties versierd werd. W. H. Wolf deelt mede zijn bevindingen bij de van Dyckfeesten te Antwerpen in schoone opgewekte bewoordingen, met wel wat veel versleten adjectieven, in de gewone overtreffende ophemelende stijl, doorspekt. Toch wel aan genaam leesbaar als men daar niet op let. Te erg wordt hij evenwel, waar hy in roerend patriottisme wellicht, de Praalwagen met de verheerly'king van Rembrandt, een kolossaal succes noemt, wel verdiend, 't Is algemeen bekend dat dit de minste wagen in den stoet was. De kathedralen van Frankrijk. De heer J. B. de Gou schrijft hierover devotelyk gepas sioneerd. Dat zijn de stomme getuigen van beter tijden, zegt hij, toen de kunst »'t geloof nog diende tot heraut en eenheid van religieus voelen en denken, den stoot gaf tot den aller besten samenwerking. ledere steen is hier door liefde aangebracht en 't geheel van gewelven, pijlers en bogen, stijgt ten hemel als de jubelzang van een volk, dat met een blij optimisme in n monumentale schepping wilde getuigen van de groote liefde, die allen verbond. De heer de Gou is zeer gelukkig in het verwerken van historische en technische ge gevens, de laatsten hem door den heer A. v. Nieuwkerken verstrekt, waarvan ook de teekeningen zijn. Van den heer H. J. Schimmel is er het eind van zy'n novelle «Meneer Frits", en dan van Iboes de legende van de Pari. De redactie wy'dt een opstel aan de vereen voudigde spelling, zegt wel juiste opmerkingen over het verschil van schry'f- en speeltaal, die men nu eenmaal niet weg-redeneeren kan. Conclusie (ik weet niet of dit er precies zóó in staat), dat wij mogen beginnen wat beter te leeren spreken. Het muziekstuk «Alleen" is van George Beyerlé, met woorden van J. B. Volgt nog de gewone rubrieken:Buitenlandsch Overzicht en boekbeoordeelingen. G. VAN HULZEN. Les Quatre Evanfc Fcconditc, par EMILE ZOLA. (Editeur. Eng. Fasquelles, Paris '99). Reeds had hij, bevangen door het Raatsionalisme, liet leven lateu zien, als een domme, brute groej van dingen en wezens, en de lot gevallen van een geheel geslacht had hij gevolgd al naar het zich verspreide als opwassende vruchten van den stamboom der Rougon Macquart, als bewegelike zenuw-planten. Zola had hun gang door de samenleving bespied, zooals di naar zijn mening bepaald werd door de nog onbekende wetten der erfelikheid, de plaats en deii tijd, hier den geslaagden milliocair, Octave Mouret, de chef van Au Bonheur des Dames, die met de macht van het groot-kapitaal de kleine winkeliers rondom zijn alles en gros verkopend magazijn verplettert en hun »fiuale uitverkoop-biljetten" met de electrise lampen van zijn etalage-reeksen hel verlicht, ginds Etienne Lantier, de ouvrier, de zon van den Volkerenmorgen tegemoet gaande, dagend uit zwarte wolken boven de zwarte kim van het fabrieks-land, ondermijnd door het houweel zijner kameraden, als of ze gangen slaan in de Aarde om de hele maatschappij in elkaar te doen storten, Jacques Lantier, de machinist, het kind van een dronkaard belast met moordlust, zelf eindelik vermalen met een stoker onder de raderen van een oorlogst rein, voort wentelend zijn zuigeis in den blinde als het beeld der onweerstaanbare verdelgingswoede, de vernihng van massa's, de moderne krijg, Jean Matquart half boer en soldaat, het van kogels doorspikkeld Parijs der Commune verlatend met zijn hol gebrande paleizen en half opgeruimde barrikaden [ om met tal van koene werkers een geheel Frankrijk te regenereren, Nanah, de prostitué, gestorven aan een venerise ziekte in het GrandHotel, de verpersoonlikte verrotting van het ondergaande Keizerrijk, in welks weerbaarheid het verwaten volk nog gelooft tegenover het prachtig gedisciplineerde Duitse leger en dat tiert op de boulevards: A Berlin, a Berlin, a Berlin, Claude Lantier, de artiest, di in den twe-strijd zijner persoonlike liefde voor vrouwennaakt en realisme en in kamp met de domheid van jury en publiek zich ophangt naast de schilderij, di zijn meesterwerk zou worden bij uitnemendheid, Serge Mouret, de priester di door de natuurdrilt overwonnen, zijn gelofte van askeze verbreekt en de boom uit hè'. Paradou, waaronder hij samenkwam met Albiue ziet zwellen tot voorwereldlike omvang met takken dik als stammen, met twijgen zwaar als takken, en met wolken van bladeren ziet huiven over nesteu vol verliefde mensenparen, schaterend onder het loof, en de honderdjarige tronk voort loopend op zijn wortels en voortzwajend met er een analogi bestaan, welke er al ten dele is, tussen hem eu Goethe, die ook in een toneel epos van twe delen zijn hoogste kracht gaf, de Faust. Zelfs in de eerst dalende, dan rijzende ontwikkelings-gang van Faust's karakter en in het verloop van de Eougon?Macquart met la Terre als uiterst in Zola's periode van raatsionalisme en van de in Le Rere al aangevangen overgang naar zijn twede denk-faze, naar divan ?het pozitivisme, vind ik een zeer verklaarbare overeenkomst in het zileleven van deze twe reuzen, de grootste auteurs van de XlXe Eew. Men vergelijke: Faust eindigt in het eerste deel met de ontering van Gretchen, een simbolike handeling. Hij is hier de Mens, di bevangen in het anti-religjenze fanatisme, dat de vrijdenkers van de XVIIIe en vele hunner in de XlXe Eew beheerste, als raatsionalist het in haar verpersoonlikte Geloof wil vernitigen. Dan tot ziels-harmoni, tot rust gebracht door de aanblik van Helena, di de Schoonheid der Griekse wereld inkarneert, keert hij in den hemel, dat is: in hoger zilestaat trug tot Gretchen, hij herwint in haar het Geloof, hij vind in haar de essence van het Christendom, van de Godsdienst trug. Presies dezelfde gedachtenlijn word gevolgd in de geschidenis der Rougon?Macquarts en der Froments. Ook hier een neergang in bloed en smook, in den Oorlog van '70 en de Commune, ook hier een opgang onder de Derde Republiek, ondanks het Wilson- en Panama-schandaal, ondanks de Boulangerie, ondanks Chabrol, la fameuse forteresse! malgréen dóór l'Affaire. Alleen is hier het gehele leven van de Mensheid niet voorgesteld in n enkeling: Faust, maar in een gehele groep, in zekere zin de Sentrale Staat der aarde, in Frankrijk, want de histori van dat land is sinds de Encyclopedie de geschidenis van de XlXe Eeuw. In de vervloeking van die eerste famili reeds bij haar ontstaan, de behoefte om met matematise zekerheid als het kon dat geslacht te doen vallen onder de daarop instortende samen leving van het Twede Keizerrijk, vierde Zola de verniel-passi uit, di niet het fond van zijn wezen uitmaakt, maar welke slechts reflekteert di hartstocht voor negaatsi, di wereldstroom welke de geesten onder Napoleon III en de eerste achtkn jaren der Republiek overweldigde, qua ekonomi in den vorm van het Marxisme, naar mijn vaste overtuiging in alle opzichten aog half-bourgeois,*) op religjeus terrein in den vorm van het Ateïsme der Kracht- en Stof-mannen woeste gebaren van het hout, als simbool van de Natuurwetenschap ziet aanstormen op de Kerk om di in de ompersing van zijn groej ia elkaar te rammelen en te verpletteren,?Angélique als bruid, stervend onder de gotike poort der catedraal in de armen van baar prins uit een sprookje, Miette la Chactegrei), en Sylvère Mouret, de jeugdige dromers van het socjalistise Frankrijk, als oproerlingen gefusilleerd voor hun stoute droom van la Républ que universelle, di de hele Mensheid gelukkig zou moeten maken, Saceard, de speculant geruïneerd door Gundermann, den milliardair, di door een maagkwaal nog niet van n goed maal kon geniten, waar duizende proletariërs naar snakken. Zo had hij het voltoojd, het wreed-fatale Epos van een geslacht, met een vloek geboren als wolven, wolven in hun zucht naar goud en vrouwen, bijgend naar genot, uit hun over grootmoeder, di geleefd had tijdens de opkomst der bourgeoizi, de Franse Revoluutsi. Zo had hij dit geschapen het bloed-rode, en triest-grauwe, en rijk-groene en kool-zwarte en heet-gouden wereld-gedicht, en elk fragment een kolossaal poëem op zich zelf. En de stoompers had de arbeid van den Ijzeren Srijver der IJzeren Eew vermenig vuldigd tot een Pyramide van gele boeken: les *) Hierop kom i* later, zooal niet in dit blad, uitvoerig terug en ben dun ook bereid tot polemiek. Trademark THEE - E. BRANDSMA. TraSemark KOLDE!EU & COBBIIRE, »ft L EID SC H K» T Xt.qft « AM-STICKIJ-A.»!. «*V Groot Beddenmagazjjn. Groote collectie Wiegen, Kinderledekanten, Luiermanden, Baby taf eitjes, Babybascnles, etc. etc. Vraagt geïllustreerde catalogus, Geheele pgnlooze verwijde ring van Likdoorns. Voor belanghebbenden aanbevelingenter inzage. Spreekuur iederen werkdag van 9 tot 12 uur en van 2 tot 5 uur. WILLEIYI BIJLMER, PEDICURE. Singel 159. Specialiteit van Overhemden op maat, Dassen, Boorden, Manchetten, etc., ft»U VVE W. VAM OER HULST Hofleverancier. Reis artikelen. Parapluies. 167 Kalverstraat, AMSTERDAM. PH1L1PPOM KETELAAR, KALVERSTRAAT 166, AMSTERDAM. SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledige Uitzetten eo Luiermanden, Op aanvraag worden prysopgaven en modellen franco toegezonden. Eerste Nederl. Verzekering-Maatschappij op het Leven, tegen Invaliditeit en Ongelukken, gevestigd te 's-Gravenhage, Kneuterdijk n. Directeuren: Jhr. Mr. W. SIX en Mr. A. F. K. HARTOGH. Adjunct-Directeur: P. DEURINK, Bijkantoren: te Amsterdam, Ucrechtschestraat hoek Rembrandtplein; te Botterdam, Gelderschestraat, Plan C No. 4. Volteekend Maatschappelijk Kapitaal ? 1,500,000.?l Eeserven en Zekerheidsfondseu ultimo 1898 waarop 20 pCt. is gestort. Verzekerd Kapitaal op het Leven, uit. 1898. Verzekerde rente Ontvangsten over 1898 1(3,717,290.28 469,260.01 1,519,902.59 l Bezittingen ultimo 1898 Tegen ongevallen met doodelijken afloop, ultimo 1898 invaliditeit, gevolg van ongevallen, ' 5,083,683.57 5,371,226.81 38,171,666.59 41,984,463.28 E e , ene beschaafde Dame, 37 j., P. G., die eene kookschool bezocht en tot hulp, een jaar een huishouden zelfstandig bestuurde, zag zicli gaarne ge plaatst by een Heer op eenigszins gevorderden leeftijd of bij eene Dame uit den deftigen stand. Voor informatien kan zij goede adressen opgeven. Br. fr. onder lelt. H A, aan THIEME's Certr. Adv.-Bureau, Nijmegen. FÏAPFlïAlÏpnflP J. l JULUxll JLjllllU Uiilll L l JLfJJi M II JLLJ.LJ. J XUUUUAMM.L M J Heerengraclit 363, Amsterdam. KAPITALEN verkrijgbaar voor Ie en 2e Hypotheek. GELDEN beschikbaar met n solieden borg van af f 100 tot elk bedrag voor langen tijd. WT" Bouwcredieten tegen billijke voorwaarden Kantooruren van 1O l en 7?9. KINAÜRUPPELS van Dr. DE VRÜ, Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a ? 1.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bjj ovennaking van een postwissel a ? 1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek van H. N A NNI N G, Den Haag Genre LIBRE AESTHÉTIUUR E Behangselmagazijnen C. B. SCHNEIDER, Leidschestraat 79. = Men leze de recentie in dit Had van 7 Mei en in het Handelsblad van 7 Mei, ie blad. Geen beter, solider en goedkooper adres dan bij J. ELSENBURC, N. Z. Voorburgwal 177. TELEFOONADRES No. 2699. Yerzekering-Iaatschappij HOLDA". Damrak 74, Amsterdam. Werkkracht verzeker i n g. Een verzekering die dengene die door ziekte of ongeluk tot werkeloosheid gedwongen is, zijn inkomen waarborgt. Omvat ZIEKTEN, ONGELUKKEN, ORGANISCHE GEBREKEN. IS Sunligh Portretten-Bogaerts in Oliever fMeur en. De grootste waarborg: Onze Portretten mogen niet behouden worden, indien de gelijkenis niet volkomen bevredigt. Uitvoering in moderne Kunst-ricnting op verlangen. Wij leveren een onvergankelijk, volkomend gelijkend, in olieverf geschilderd Portret naar elke photografie. PF"_ H.H. Kunstschilders, die hunne Portretten, naar de natuur afwerken in hun eigen Kunst-richting, besparen tijd door ons te belasten met de eerste uitvoering naar photografie. Pry&courant gratis op aanvraag. II. BOGAERTS * Co., Boxtel. A. SINKEL. Wieumtendtfle iffl. Telephoon £$SS. HO T T B: Hl) AM, Groote Markt. Uitgebreide sorteeringen in Lingeries EX POS/ T/ E OP DE SALONS. Uitzetten en luiermanden in alle prijzen. EIGEN ATELIERS.