Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Na. 1168
Zooals de Minister van Oorlog vroeger
opmerkte, komt da handhaving der neutra
liteit neer op, de ^verdediging van den
vaderlandschen bodem" en daarvoor hebben we
naodig »de mobiele strijdkrachten van den
Staat die los van de verdediginggstellingen
optreden",maar onmiddellijk daarop beweert
de minister dat voor de verdediging van ons
grondgebied, die mobiele strijdkrachten een
hoogst belangrijke >ja, een onmisbaar fac
tor" zijn. Met andere woorden in het tweede
geval zijn onze stellingen hoofdzaak en 't
veldleger slechts een bijkomende belang
rijke factor, en toch is het tweede geval
gelijk aan het eerste want bij beide is de
taak der weermacht de verdediging van ons
grondgebied.
Blijkbaar heeft de regeering hier een
weinig in 't nauw gezeten; eenerzijds heeft
zij 't feit moeten erkennen, dat met ons
vestingstelsel niet datgene is bereikt het
geen men daarvan verwachtte, maar toch
heeft lij de belangetjes, welke met deze
wet parallel loopen, door opheffing van
het tegenwoordig vestingstelsel'niet willen
treffen, en anderzijds heeft ze ook gemeend
eene poging te moeten aanwenden om onze
weermacht op een meer deugdelijke grond
slag te vestigen docr het veldleger te ver
sterken en hem de mogelijkheid voor te
spiegelen van wellicht Tos van linien en
stellingen te zullen optreden. Deze regee
ring was hier het raadsel van de geit en
de kool voorgelegd. De oplossing getuigt
niet van veel zelfbewuste kracht.
De regeerine wil alzoo naar omstandig
heden de beschikking hebben of over een
sterk veldleger of over een uitgebreid
vestingstelsel. Het is hier dus een hinken pp
twee gedachten, voortspruitende uit het niet
zuiver omschrijven van de taak der weer
macht, want ware deze omschreven als :
de verdediging van ons grondgebied, dan toch
is het duidelijk dat slechts op ne wijze,
en wel op de meest gunstige, deze taak
moet en kan worden vervuld. Men^zpude
dan in hoofdzaak moeten hebben, of' een
uitgebreid vestingstelsel of een veldleger
bestemd om los van linien en stellingen
op te treden, al naar mate men zich de
verdediging van ons grondgebied voorstelt,
maar nimmer zoude men ;i het een n
het andere eischen. waardoor beide stuk
werk worden, want de oeconomische draag
kracht van een volk heeft hare grenzen.
Wat de bij het ontwerp van wet vastge
stelde legersterkte betreft, zoo moet worden
opgemerkt dat niet is bepaald hoe het leger
zal ageeren. men kan uit dien hoofde ook
niet vaststellen over welke krachten en mid
delen men zal moeten kunnen beschikken
en hoedanig hunne organisatie tuoet zijn.
Dus ook bij deze nieuwe ingediende
legerwet geen zuiver en juist stellen van
die groote vraagstukken welke de basis
moeten uitmaken van elke deugdelijke
weermacht, maar slechts een voortbouwen
op den modderigen grondslag van 't
bestaande.
Ik betwijfel dan ook zeer of in den chaos
van denkbeelden op lit-l gebu'.d vau ous
defensie-wezen, de nieuw ingediende
legerwet de lichtende baak zal wezen, waarop
in vol vertrouwen mag worden aangestuurd.
(Wordt vervolgd).
Plaatsing van ontstop
Eene brochure onder bovensjemeldeu titel
werd mij door de geachte Redactie van dit
blad ter aankondiging toegezonden. En om
het, daarin behandelde onderwerp n om de
wijze vaa behandeling verdient zij de aandacht
ia ruimen kring.
De scïirijirer is mr. B. G;(vin, een jeugvlig
rechtsgeleerde, die in 1S9S te Ur.rec'it den graad
verkreeg van doctor in de staatswetenschap op
een pro-rfscürift over ,/Arbeidsbeurzea". Vermits
de algpmeene arbeidsbeurs ontoereikend is voor
de plaatsing van ontslagen gevangenen, beeft,
hij dat onderwerp toen niet behandeld Hij had
echter zijne gedachten ook daarover laten gaan.
De vruchten van zijn nadenken heeft hij thaus
aan het publiek ter overweging aangeboden.
Hij deed zulks in een zeer aautrekkelijken
vorm. Ka eene beknopte inlei ii ig besprak hij
de noodzakelijkheid dier plaatsjes, gaf hij eeiiige
mededt-eliugeu over de in het Bui^eiilai.d en i u
Nederland voorkomende, hem bokecde wijzen
van piaiUiiig, om ten slott; z'.jue, d.'r.kb«elden
over haro organisatie kortelij k te nutwilrkeleu.
De schrijver is blijkbaar iet h'-t s*audpunt
toegedaan der zoogenaamd nieuwe naar
mdcrdaad reeds vóór de Christelijke jaartelling door
Protagoras omhelsde zienswijze, dat het misdrijf
een ziekteverschijnsel en dat de misdadiger een
zieke is, die als onverantwoordelijk voor zijne
handelingen door de overheid niet getuchtigd
maar aan geneesmeesters ter genezing behoort
te worden overgegeven. Hij zegt toch op bl. 4:
//Wij erkennen volmondig, dat hij, die zich aan
een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt, ook
de volle verantwoordelijkheid voor zijne daad
heeft te dragen en zich geenszins over onrecht
kan beklagen, indien de overheid zich van hare
strafrechterlijke bevoegdheid tegenover hem
bedient." Hij is ook van meening, 1) dat de
misdadiger, zoodra hij uit den kerker is ont
slagen, tegenover zijne medemonschen verschijnt
met gequiteerde rekening. Hij spreekt, als zijne
overtuiging uit, 2) dat het werk der zedelijke
verbetering alleen dan met duurzaam succes
zal worden gekroond, wanneer de verbeteraars
den gevangenen datgene weten voor te houden
wat zij ter rechte kennis van hun staat eu als
middel tot ontkoming niet kunnen missen het
Evangelie. Hij beroept zich op de uitspraak
van Charles Lucas: «N'oubliez pas, que la
principale soarce du crime est l'athéisiue" en
op de woorden van Jules Simon: //Je plaindrais
Ie membre d'une sociétéde patrouage, qui ne
dirait pas comme Ctiarles Lucas, avant tout
l'éiucation et dans l'éducatiou avant tout la
crainte de Dieu." Hij zegt. verder: 3) ^Eene
yereeniging tot plaatsing en verzorging van
ontslagenen, welke op beslist cbristelijkeu
grondslag staat, is dus, naar onze meening,
onvoorwaardelijk boven alle andere te verkiezen,"
Hij toont derhalve door een en ander tevens
een Christelijk standpunt te hebben ingenomen.
Naar zijne meening wordt er hier te lande
niet voldoende gedaan voor de ontslagen ge
vangenen. Hij betreurt zulks, daar het een
feit is dat zij na hun ontslag uit de gevangenis
moeielijk een bestaanmiddel vladen kunnen,
wegens de houding van het publiek ten hunnen
opzichte. D,e omstandigheid werkt een
hervallen in misdrijf in de hand, en is derhalve
nadeelig voor de maafschappij. Hij tracht aan
t" toonen, dat, men hen niet bevoordeelt door
hen, die als gevallenen gestempeld zijn, te wa
penen voor den medelijken strijd di;n zij te
voeren hebban. Terecht is dau ook in het
XXlIIate Rapport du Comi'éde secours
pour les déenus libérés a Keuchatel van 1809,
gezegd: II ne peut tre quts'ion d'uu privilege
a leur accorder. Il s'agit de ne pas les rojeter."
Hoe wil hij echter, dat het door hem bedoelde
reddingswerk geschieden zal? Het Xederlaudsche
Genootschap tot zedelijke verbetering der ge
vangenen doet. het door particuliere of
individueele werkverschaffing, door het steunen van
emigratie naar een ver verwijderd gewest. Het
doet zulks echter naar 's *c irijvers meening
niet genoec, tiiet op uitgebreide tchaal. Op
plm. 17000 ontslagenen (I5GS1 mannen, 1220
viouwen en 400 kinderen) is volgens de door
hare verschillende af'eelingen in 1S07 op dit,
gtbied verkregen resulta'ea aan slechts -130
ondersteuning verleend iu dm vorm vau kleeren,
gec'sdtc'iap en gold, hetzij in den vorm van
eene negotie, hetzij in den vorm vau arbeid. 4)
Het is eene vraat; of eeue dergelijke
groepeering vau verhoudii.gicijiers iu deze wei ge
oorloofd is en niet als ai te vaag, te weinig
rrfr»t'ï1r-:s"0**''! 'ün^t wor^<j!'. 'if "iM\e.::::i ? Tri '??(!.'r
geval zal er nver moeten godann worden en
zai, hetgeen <r>d«n wo-'it, ","i-r ?ystewil.i.'-'C.'i
bahooreii te geschieden. Tot dat cniile Nverucht
de schrijver in de eerste plaats eene reorgani
satie vaa bedo.-;) ! .grenooisenap. Hij meent dat
dit gewichtig belang heter kau worden behar
tigd door eeu al.;env3eu genootschap met ver
schillende plaatselijke ver. enigiD^eu dau door
ds vorming in onderscheidene doelen van het
land vau vereeuigiugeu, die ibh tot eene fede
ratie aansluiten.
Hij verlanït in het, bijzonder de oprichting
in iedere provincie van een aty!, dat. geheel
ouder particulier beueer mede vaa overheids
wege wordt gesu'jsidi'jcrii, terwijl hrt, zijne
overige inkomsien vindt in de uijdrag n van
leden en de opbrengt van den arbeid dtr ver
pleegden.
Togen die oprichting kari echter mijns inziens
het bezwaar begaan, d;,t men eeu meer of mi'i
groot aautal ontslagenen bij elkander brengt,
eu zulks nadat, meu door do inrichting der cel
straf het ouderling tvderf der gevn.iigeaeu heeft
getracht te wereu. 'L -a tcrtcht het U. nog on
langs de zeer veru;e:,s*eiijke secretaris vau
bedoc'd gcLoriltchisp, J.'r. K. Launliar.l, die cel
straf met de grmsreubchqipdijke gevangenisstraf
vergelijkt mlc, 5) a-iii de afzondering
g'-iien vau r,]..rUv;i::-';:,id:....''.n-- i.ict, het ec
zedelijke verbeten:!;: (ie voorkeur g;
toch is j.'e.-chiki, om dr-;i v<.,-«H/rd
denkin te brei;^'on
gevaugene met den anderen en zij verhoedt ook
den overgang der zedelijke smetstof, althans zij
begunstigt die niet. Met het oog op den arbeid
kau daarbij worden gevoegd: zij doet dezen
verlangen als eene weldaad; met het oog op
de orde eu tucht: zij geeft miader aanleiding
tot overtrediagen daarvan ; mat het oog op de
geheele maatschappij: zij voorkomt het maken
van complotten tegen de rust en veiligheid en
kan ook door de reeds genoemde voordeelen
gUBstiger werkeu tot het tegengaan van
hervallen tot of herhalen van misdrijf dau de sa
menleving in eeue bedorven gemeenschap.
De door den schrijver gemaakte vergelijking
met het Elmira-instituut te N«w-York gaat niet
op. Hij zelf toch zegt, dat deze eigenaardige
Amerikaansche penitentiaire inrichting half
gevangeuis, half verbcterhuis eu werkinrichti .g
is. Tegen haar geldt ook het bezwaar van het
in gemeenschap brengen der misdadigers en wel
op eene wijze, die de gemeenschap zeer begeer
lijk maakt. De gevaugenen toch houden daarin
voordrachten; zij geven muziekuitvoeringen; zij
krijgen huu wekeiijksche door gevangenen ge
redigeerde courant; zij voeren debatten over
onderwerpen van godsdienst, ethica, staathuis
houdkunde, enz.; zij krijgen eeu niet verwerpe
lijk menu voor hun maaltijden, n.l. koffie of
thee, ruadergehakt, aardappelen, brood en sui
ker aan het ontbijt, 's middags soep en gebra
den vleescli met jus en nu en dan ook dessert
vaa ingeiegle eu gedroogde vruchten. De direc
teur Broek vcay acht een dergelijk dieet nood
zakelijk, omdat goed voedsel ook een middel
is tot verbetering van den misdadiger ! Voorts
is er eeae badiHrichticg1, allerlei comfort en
eene uitgelezen lectuur uit de bibliotheek met
romannetjes inclui» ! Men zou zeggen dat het
niet veel beeft van eene inrichting, waariu straf
wordt, ondergaan. Het is dan ook zo _>als Dr.
Lauriilard terecht opmerkt geene inrichting
steunende op het beginsel, dat wie tegeu wet
en recht iu verzet komf, op gevoelige wijzs
daarvan het gevo'g moet ervaren, maar een
instituut dat, gmezeii wil. Of men inderdaad op
die wijze genezing zal aanbrengen, is zoo
twijf«Iacht-g, dat men waarlijk niet met Mr. G-Win
aan die inrichting vingerwijzingen mag on
eenen, welke bij de oprichting van a.'-yls hier te
lande zeer te pas kunnen komcr.
Een ander oing zou zijn het bevorderen van
pirticuliere of individueele werkverschaüg
door genootschappen of vereenigiugen, hetzij
met, een bep-iald godsdienstig, hetzij met, een
neutraal karakter en zulks met staatssubsidie.
Dat zou meu deuke aan de staatssubsidies
voor bijzondere bcholeu ook met het, oog
op ons staatsrecht zeer verdedigbaar zijn en
tot bereiking van hit goede doel,
werkverschaffi'ig aan OLtslageu gevangenen, goe ie diensten
kunnen bevvijzt-u. Men wake echter voor de
satneiibrengiiig van elementen, die niet hij el
kander kunnen gebracht worden zonder nadeel
voor liet algemeen belang. Men heeft hier wel
te doen mst o»1 .slagen gevaug^ueu, dat is met
uiensehen die ten opzichte van den staat, eene
geqait.ecrde rekening bezitten, maar huu
weerslaudsveniioacu is veelal kort, na huu ontslag
nog te vergelijken met dat vau bewezen zwak
ken naar den g1 fit, nit eei. zedelijk oogpunt
natuurlijk.
Vrat de methode vau E!;tura betreft, zij nog
factor vau het berouw hij de opvoeding uitsluit.
C' tl.' v. rk'J'ïi, i.7; :'ii <:-'ï;av!;. ~o u <naf voir
het kwE'-irl da*, vrric'it is, alleen heden e;i
lo.'-koms!", bf-loonii'? voor zelfvcrhfterrnEr, dat
)S Let fujidain."jjt,.'.1('Je begintel v;iu liet
El.'MirafyslTem. Op de uvuiige eu weinig opbouwende
hi.ri/irici'iiig aau !.,t, vroegi re l,:vcn va.i diu
evaugeue mag niet worden gezinspeeld. Dr.
Lauri'lard merkt ook hier ten cht. o;,: ,/IXtt is wl
een sleik s'uk, iemand verb;-ïer.:ii, zi;mle.r ooit
te sprifcen van of te ziiAspilen op hetdoarhcm
misdrevuie."
Hierin komt. ee'iU r het diepsnai.'d vmcKil in be
schouwing uit, i.m reut, lietaeei! het, weztn van de
st.nif ui!;ii;;:J.t, u ,t i', il ze^g'-i; ointrei.i. (K: vra.ig:
wat de straf is naar haren gioud. G.'lijk men spre
ke» ii i au van het vvezea vau deu gou-,Uei:s*
nic:i deuke dan ju-t, betenie wcik van .Mr.
Opzoomer mug mor. ook bprtkeu vau het wenen
vau de s'jaf. Trouwens :'::ii'> een aanha-iger der
eri'iiincel (?«ciuiogisc.;!1. rlciilifg a's de
A'iisierdains-'che hoogleera''.!' Vau Ilnmel f])reekt, op
bis. 2-2 v tui zijne Inleiding fot de studie lau
vinden daarin een aanknoopingspunt met dien.
geachten schrijver, dat tot grondslag kan die
nen van, ook onzes inziens hoogst noodzakelijke
verbeteringen met het oog op de plaatsing van
ontslagen gevangenen. Zijn verdienstelijk werk
worde aan ieder, wien dat gewichtig belang ter
barte gaat, ter lezingen overweging aanbevolen!
MR. J. DOMELA NlEUWEKHUIS.
Groningen, 4 Nov. '99.
1) BI. 5 2) B!. 48. 3) BI. 57. 4) BI. 35.
5) Z'e zijn opstel over het, Elmira-Instituut
in bet Paleis van Justitie, 1899 no. 42.
G) Meu vergelijke over het Elmira-Ia&tituut
de brochure onder den titel: Opvoeding van
gevangenen. Uit het Eugelsch vertaald door
Mr. A. De Graaf 1899, o. a. op blz. 42 en 43. Het
is behalve door Dr. Lauriilard ook door schrij
ver dezes aan kritiek onderworpen. Men zie wat
laatstgmnelde kritiek betreft het Tijdschrift voor
Strafrecht. Deel XII, aflevering 4, bh. 410?420.
iwmiiiiiiiittfttfimifitiiufirniiiiifufffffmtmifiiimiimfiiiitiili
Mime! in 4e Hoofdstad,
Wanneer verschillende gaven der natuur
zóó vereenigd zijn in óén persoon als bij
Marcella Pregi, dan gewia heeft men het recht
van een bijzondere verschijning te sproken.
Inderdaad Pregi bezit -een stem vol klank
en glans; eeiie stem, die overal en in alle
nuances even gemakkelijk aanspreekt. Voeg
daarbij nog een uitspraak, die haar in staat
stelt, niet alleen elk woord duidelijk weer te
geven, doch tevens elke uitdrukking te bezielen
met de rijke phantasie, welke uit haar warm
gemoedsleven ontspruit. En niet alleen de
beelden, die zich door aandoening kenmerken,
komen bij Pregi tot eene hooge uitdrukking,
ook de tafereeltjes waarin scbalkschheid deii
boventoon voert, worden door haar op onna
volgbare wijze gezongen. Ik herinner slechts
aan het sjehann, ich muss fort", van Ant.
Hückauf en het Menuet van Saint-Saëns.
Dat mej. Pregi het versmaadt gebruik te
maken van liederen die door iedereen gezongen
geworden, bewees haar programma te over.
Vermoedelijk zullen slechts weinigen mijner
lezers bekend zijn met Parole van Brahms,
die Meerfee en Ilerzeleid van Sehumann;
en toch wat is vooral dit laatste een juweel,
maar vooral hoejuweelig werd het ook gezongen.
De groote kracht van I'regi ligt echter in
het franscho lied, in het zeer ouda en zeer
nieuwe, het zeer oude in bewerkingen van
Julien Tiersot en Pé.ilhou en het zear nieuwe
van leden der jonge fraiische school (Sociët
nationale). Als er onder twaalf fransche lie
deren geen enkel van Maascnst voorkomt, dan
bewjjst dit, dat men ook buiten dezen veel ?
gezongen lyri'.-er, nog we! een prog-amaia kan
S:U)lPr^fp!lori_ ~\Tat d'ïii^dpï'pTl vnr, {',':fsi, TV^rifV
en Ueynaido Jlahn, mp.ar vooral met het teere
en poëtische Nar,': v van den te vree-/gestorven
Cnaussoiij heeft mpj. IVegi velen een weldaad
bewezen.
W.it iïu echter te zeggen van de oude fransche
liederen y Daarvoor sjhieten da woorden van
bewondering bijna te kort. Die eenvoudige
wijzen op zulke mooie woorden, wat werden
zij schoon woergc-geven en hoe nobel en juist
wus steeds de uitdrukking! In dit laatste ligt
dan ook het geheim, dat ons de voordrachten
van Mareells Pregi zoi aantrekkelijk maakt.
Het is hare onovertrflfjn wij*e van zeggen,
de jiüsiéisha^ir dia zij hteeus weet aun ie
roe; co r-n h"; o ; r?;e';?vo!'e uitsprank vooral
van het i'ransch, die hot een buitengewoon
go::ot nnken, 'u l uittoren nasr hel^e^n zij ons
te 'zeggen hooft en de wijze waarop zij dit doet.
Of er dan in liet geheel geena aiiririierkirgeii
te inr.ken zyn? Zeker; men zou kunne:1 zeg
gen dat lii;t eerste stukJ2. >-Ogui peiia" van
Pergoleae niet geheel zuiver was, dat ei.keia
vocalen nar. 't b.jgin vu;i een voiz.i:1. i.iut moed
waren Range/et en dat de wijze van
fijemlut!i!:g i'i '.vcnsc'hen ovsfiwt en tlikv/yls
hoorbaar \va-j; doch dit ilos vait weg bij zooveel
s-choo"s. lV;.v,i is een ware urtute; zij kou<e
d i.'f w ij h terug !
DJ hjc; J A r ny'-en uit D.-vonfsr was h?.ar den
\vurid eer, nauwgezet ae
de aanvoerder en de cellist, Hugo Becker m^
voorkwamen de belangrijkste factoren er van
uit te maken, was toch het geheel buitengewoon
mooi in klank en verhouding. Een quartet
van Mozart gaf mij destijds een hoogen dunk
van het stijlgevoel der vier heeren. Naar ik
hoor, moet da voordracht van Mozart's Es-dur
quartet hier, eveneens zeer schoon geweest zjjn,
terwijl het quartet van Schubert op. 161 de
kroon spande. Met het cis-ruoll quartet van
Beethoven werd de avond hier besloten.
Hoewel in deze rubriek meestal uit
sluitend' (gerefereerd wordt, over hetgeen
in de Hoofdstad op muzikaal gebied voor
valt, wil ik toch even releveeren, dat ik
in den loop dezer week te Utrecht eene
Toonkunst-uitvoering mocht bijwonen van »la
Damnation de Faust", die aan zeer hooge
eischen voldeed. De eeuwig jeutdige Richard
Hol gaf een kleur en licht aan het werk, die
het in frissche pracht deed stralen. Het koor,
en vooral het vrouwerkoor, was bijzonder mooi
van klank en de 'solisten mej. Anna Sieuwe
uit Brussel en de heeren Phlippeau, Oreüo
en v. d. Hoeck van hier, gaven een fraai relief
aan het werk.
Zjjn de heeren goede bekenden, in mej.
Sieuwe mag ik oene nog zeer jeugdige,
Nederlandsche zangeres begroeten uit de franscbe
school, met een mooie stem, maar vooral
met een buitengewoon warme, innige voor
dracht en een verrukkelijke uitspraak van het
fransch. Ongetwijfeld zal de stem nog groeier,
en dan komt het mij voor, dat wij nog groote
daden van mej. Sieuwe verwachten mogen.
ANT. AVERKAMP.
mMmiMmititMiiimmiiiimiimiiiiMmiiiiiiiiniiMiiiiimiiiii
DOOJl
B R E T HARTE.
II.
Den volgenden morgen evenwel was er nieuw
leed, door de nieuwsgierisrlicii zijner zusters,
te meer daar ze stellig meenden dat hij iedor
oogenblik gevankelijk kon worden weggevoerd ;
dit althans hadden ze begrrp'-u uit het verhaal
dat de moeder haar had gedaan.
Hst spijt mij te moeten zeggen dat hij hier
door met een zeker romantisch aureool werd
omgeven waarvan hij zelf als held het,
middenpunt w;ii. Toch wist hij hare nieuwsgierige
vragen te ontwijken eu wel door 'ch op een
algemeener standpunt te plaatsen. Ze waren
meisjes en haddeu dus niets hoegenaamd met, de
zaak te makeu! Hij zou haar zeker nooit, zij,i
geheimen verraden! Wat dachten ze wel? E'i
bovendien, wat wisten zullie van goud af? Ze,
kondi'ii 't niet eens van koper onderscheiden !
De houding zijner moeder echter bracht hem in
verlegenheid. Ze had haar heftige verontwaar
diging van vroeger laten varen en nam nu eene
zoadt/üug gereserveerde houding jegens hem in
acht, die hem vrees aanjoeg. Dit was hieraan
toe te schrijven, dat ze niet langer geloofde aan
diefstal; ja, ze had er eigenlijk geen oogenblik
ernstig aan geloofd, maar zijn eigenaardige
terughouding eu geheimzinnigheid prikkelden
hare nieuwsgierigheid en boezemden haar zelfs
eenig ouUag voor aam in. De kunst vau een
geheim te bewaren was een mannelijke deugd,
zoo redeneerde ze en deed haar denken
waarom ? zou moeilijk ziju te verklaren aaa
d op
llüi
Imishouclen
kruideuier
W OOli
W t
iu zijn
Zoodra hij ii<. d<>n v;nkel kwam oi,to;ing 't,
zelfs Kan zijn kunie-iïjk vr»ain"ni::i:s7crm;v;pn
n i :t dat dominee zijn ongelukkige
tvschiedenis had roridgeb.<uiiiiiri. T'.vee of diir der k!;i;iteu
hego ii:;-n elkaar i .?'.-; 111 '; oor te fluii-ttrïi?, r:i
keken h.em i>.a' . .M; er r.og, onder 't naar hui;;
gaan, bespeurde ;::j, li(>" een paar lauterfai.le s
hem blijkbaar volgden. Dtds uit Viak-^cniiti i,
deels uit jingensaelitige zucht, tot kattckwaad,
week hij opzettelijk ecu paar maai vau den
rechten weg af, om met, boosaardige voMorring
op te merken dat zijne vervolgers ht-Uclf.ie
dtden. Toeu hij de paKorie voorüiji'iiig /as hij
zijn welecrwaHrde uit. de achterdeur ?lui])i'n. en
zonder de beide a nieren te zien, zich bij den
inquiiitorialcn stoet aansluiten. Maar de ge
beurtenissen vanueuvorigendag hadden Jolmny's
geest gescherpt. Hij kna;,! op'een pcliitfcrcuritin
inval, een ondeugende si reek; op era dor, kaal
gedeelte vau deu weg, waar hij langs ging, ge
lukte Let hem, onopgemerkt, zijn glinsterend
plakje goud te laten vallen, juist daar waar de
dominee voorbij moest. En een eind verder, aan
een bocht van den weg, wist hij zich in 't
struikgewas te verbergen. De eerwaarde Staples
had zijue schreden verhaast, zoodra hij den knaap
door de kromming van den weg uit 't oog had
verloren, maar bleef toen eensklaps staan."
Onstuimig klopte Johnny's hart. Hij zag den
dominee voorzichtig om zich heen kijken, zich
bukken, het goud oprapen, het haastig in zijn
vestjesiak steken, en toen zijn weg vervolgen.
13ij de bocht gekomen keek hij op uieuw om
zichtig rtmd eu overtuigd dat iiitfaiaad hem
be;-?,!? d, f.'';k v-;.ar iiij 'r.
l j;i( r ourtcrzoc'M, >oj 1111:*, d::
Op. '.ll'.'l.. k, :-eh p'" 'IV' ih'T V0:/i |.-1 /.Hil'
en de ki.enu n uit elk;;;ir, tol i:ij z;ch viTzekeri
h.-i.i (hit er liiot.-. lü'i;r to vi:;.:o;L Wi'.K, eu dat de
bolom ook ge: u kouteekenui droog vau
ou'houdend te ziii:.
Op datx.L-if'fe oogcnlilik kTiuuni de heide
andt-rc spcurh')!:dou iu zie it, en Ds. Staples
nia'ïkte reciilso ukoort t-ii vt-rvolg Ie zijn weg.
^07 vóór iiij t >-nrk::eo ,>;;, v.'a;;r Jo!;i:;.y
j zich vediü'.gc:;. 'iiil,i ij!:r(;;,kt,(i. haiiJeu do /oi.le
aiüiere nnin!.":! hem n^oiisald (i; i-<',\\ b'.'groctiu^
| had plaats. HS.I, gisprek liep 10-11 ovor Jobuiiy
j en dieus mi^diijf, over de vi'rvi'l.ji;-.g die ze
hadden ingesteld ten einde na ie t'.aiiii v,aar hij
hij hen opnieuw on'suapt was. D ?. Stó],iiswas
het in alles volkomen met heli u-ns, maar tot
l Johr:r-y's p'roote vti'^azir,^ ,sy,/-,-,'/? /'"'/ In tyi.lu'id
t'icl ^l'Gl' CV////; i'if<f:i:- r,OH'?sl!
Toen zrj voor.jj \,->ÏKI , veiliet de knaap zijn
sehui'piaa's, l u. t. drii-lal volgende tot hij zijn
c;g?n erf i;i 't, zicht kreeg. Hier sloi-gea de
beh.ïe mïiioi' < eri zijpad i:;, maar de dominee
richtte zijn fchredcu naar den winkel, tevens
Postkantoor, aan deu grooteu weg.
Groot was zijp. verlangen met zijne moeder
te spreken over hetgeen hij gezien had, eu haar
te zeggen hoe het hem verbaasde, dat dominee
niet gesproken had met de beide anderen over
't vinden van zijn stukje goud. Twee dingen
echter weerhielden, hem; teu cers,te de hou
ding zijner moeder, die blijkbaar u lijn trok
niet den dom-iicr: teu andire de overtuiging
dat, zij 't afkeuren zou dat hij het goud opzette
lijk op Ds. S'aih-s \VTJ> had geworpen ;;()??:?
wel hij 't waarom niet begreep, cu ook niet
vroeg naar de reden, waarvan hij evenmin de
verklaring zou kunneu geven.
jo ra i t ijdeii- hoon Ie \\<: en. E'ii moeders
t.oegcdl.jkhi-i.; is !:et verderf der ziel eu jo tteunt
op ti.';L ^.."hrckfn .-te). Ais de i c;gefi in
v;r<flieid dat oud gevonden rad, Z',.,u hij tjt jo
gekomo;; zijl-, ei: tc/'-'g'.! !nb')ei:: /,X.e, moeder, ik
J;e'.) ;;;;;ij ?"??-.i;,'--;i op do ;:rc.)lc v. c;:er. i u de
ziipiiilou ?. eriieu;.; u eu v. .es vrooüjk van harte !"
f;, hij zou 't j : in den schoot hooien rc'.vorpon.
,hi,' vervj'u'üe !);?. Sispies, zic'i vijandig tegen
dou knaap koerend, toeu hij hem me* doiieiiuiier
iij,' ;o»u do we;? /iju d.eu ecu Gjriitcjjknii'.p zou
Eon oogenblik voelde Jolinuy hoe 't bloed hem
woi'ft r.Hiir 'r. hoofd s'cey, nuc ecu vloed vau
woorden dreigden zica ecu uiMveg te baucj.
V-u
verontwaardiging snoerde hem echter de keel.
Ds. Stnplcs iiicejr'le m die opivindb'g van den
knaap liet ontwakend geweten Ie oiitdekkeu, eu
terwijl Lij mrs. Medliker een teekeu van
verstanduouding gaf, boog hij zicb voorover naar
den jansje n om zijn verder antwoord te verne
men. //Maar," herhaalde hij, hem vriendelijk
aanmoedigend, ga voort, Johüuy ! Zeg vrij uit
wat je cp 't hart ligt!"
//Maar," stiet Johnny eindelijk uit op
krijsclioudeii, schrillen toon, die alicu deert
outtteüen maar, wat deed jou van middag dan dat
stuk goud oprapen vau deu weg, en liet
wegslopp.u, c') er niets van zegden aan de mannen
die je volgden:'"
//iJat heb je gedaan; ik heb j p, gezien! Euji
hebt er niets van gez-'gd, aaa niemand, en uu
De Tnin.
Dit maandschrift biedt in z\jn nieuwe afleve
ring weer een »voor elk wat wils".
De afdeeling litteratuur bestaat hoofdzakelijk
uit het vervolg en slot van »het Woud" door
Stein Streuvels. De vlaamsche zegswijze en
woordkeus verhoogen misschien voor ons, die
met andere middelen in de aanwending van
het taalgebruik vertrouwd zijn, de ruige kracht
en de kleur in uitdrukking van dit onopge
smukt verhaal. Het is niet zoozeer werk van
stemming, dan wel van actie. Er komen scènes
in voor uit het vlaamsche buitenleven, die even
__
iiiiiimmiiiiMiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
40 cents per regel.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiHiiiiiiHiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii»
Foulard-Zijde 65 et.
tot f ;>.:?«"» p. Meter. Japansche, Chineesche
enz. in de nieuwste dessins en kleuren, alsmede
zwarte, witte en gekleurde Hennehcrg»
j Z!j«tc van 45 (.'t. tot f 1-4.O5 p. Meter
! effen, gestreept, geruit, gewerkt, damast enz.
j (ea. '240 v^rncti. qnal. en '2000 verseh. kleuren,
j dessins enz.) Franco en vry van
l fnvoerrecbteii in buis. Stalsn
ommej gaancl. Dubbel bnefporto naar /.wi'ssriand.
G. Hennebsrg's Zijde-Fabrieken
(k. & k. Hoflever.), 2üricii.
K. F. DEUSCHLE-BtNSKE,
/^*6=ra«?:>\ Amsterdam, Kaleerst f. 157.
'^^tr^^^&j Eenig specialiteit in deze
oheel jST^dsrl.
r^
' l*/*^^,- *-, s
*af?i* s aniKclen
vau het btr;j\<j>uut>>t- Iluerninnn te
.-
TE3T003STELL];\G TE PARIJS IM900.
Verblijf voor ne of meerdere weken in de
Grands Hotels du Trocadero"
welke voor die c,e!-genhej'd speciaal nabij de
Tentoonstelling gebouwd zijri.
Bewijzen voor verblijf van af 67.50 guldens
per w ek, betaiilliMr in rca^.ndeli.jk.xhe c,f
driercanrtelp cho termijnen. Iu <le;:en prys is
/,''>m,s-ïen tvn'ro/,-: Lo;;ii'$ en 5' m<7c;/;i/,/o/; //t'/1 Tf<7;
i-'i tui'i/aiigitu-'wijii'ii i-out- <ic Ti-iitaufisifüniii;
Orien
zijnen; Yerzplwimin/iohs t<'r/i>n ongelukken.
Ii '?:. uïtsluUeim iec;u vau verüoop dizer
Vi,,'en is,'toegestaan (/fjwonlen aan ii«
\cor iiiteekenïiiJ wonds men zich rot. en het
j ui!vo:ri2.3, g-ï!l:is!r. proijectus vragc men aan bij
LlaSOIs'E oii ZuUJS, biugel 155, Aunterüum.
ook 7 r g jo er mnedor niets van ! E;i 't, zit nog
j: vi-s!j.'s;al; ! Ivi 't is vau mij, en ik heb
't, lutcn vallen ! Gi-t.f op !''
"cr'.)<izi g, verleg.!!;!:, id, woede sireaen om
r'ni voovra'ig op 'c vu vuurroo.ie gelaat vau
'Os. rar.ii's. 't \\K, -;JH. beurt, om naa-aih m 1e
niiik'-.eii. Hij deed et;ii <v:-wac'de>.i r.a i .-al op den
kuH:tp maar mrs. Ale lliker trad
iu^selic.'n! bcido. Dit gaf de zv;k een gehtf! nieuw aa.'.zien.
! Groot is d f macht vaa het goud. Dominee's
j verwarring had hair als bij iosjeving da
overj tuiging geschouk-jn dnt Jo.hiü.y'ó bt.-oliu:rii-'-ijg
i \varirlitid bevatte, eu het was Johnny's //,..'./
! h :j w vol i; 'f ///vc (lat /iju eerwaard-, vorijorgen
| hi-ld. 'Dit (onvoud'ge feit, dat hij 't, Roid in
zijn b-zit had, droeg er meer toe bij hare ver
moedens viisU-n. verin te geven, dan hot tot
du;ver vage voorgevoel met een huichelaar te
doer. te hebben.
»L'iat den knaap met rust, broeder Staples,"
zei mrs. ?.ic-.ilik'.'i' scherp. ,/Me dunkt, wat vau
lieni is, i.i vau hem, waar hij 't ook van daun
hetft gehaald."
Ds. Str.ples zag zijn dwaling in, en tartte
met een ver'pgrn g!i ulac'')jo in zijn ves*j :szak.
//Ik meen me ie herinneren dat ik werkelijk
iet.* htb opgeraapt," fjirak hij, //missci.i-'u is 't
goud, niistc'ücu ook niet, maar ik heb 'c zeker
verloren of wrffiTgooiJ, ca 't heef* toch ook
| heiHch niets te makeu met het zedelijk doel
dat we hier voor oogen. hebben. We hebben
niets dan zijn eigen woord als' bewijs dat het
vau hem was ! Hoe kunnen we dan «?<;/<.?// of
't waar is ?"
//Mijn herkcnningsteekens staan er op,"
zei Johuny cajaagd; //ik had er expres een
kris-kras op gekrabbeld. Kijk het maar na!"
Ds. Sraples werd Week en stond op.
Xatuurlijk," zei hij met gemaakte waardigheid tot
mrs. Medliker, ais p een stukje aardsch slijk
zoo lioog stelt, zal ik mijn best doen het'erug
te vinden. Mogelijk zit het iu mijn andere jas."
(Wordt vervolgd].