Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
hvj, dat wie ook slechts n haar breed uit
iet aangewezen spoor treedt, >als onweten
schappelijk man uit onzen kring moet
worden teruggewezen." (127). Eene steile
-dogmatiek dus en toch vrijheid van weten
schap! Bjj wijlen staat men versteld en
verstomd over dr. Kuyper's goocheltoeren,
maar dat gebondenheid zou beteekenen
vryiieid, schijnt toch eene al te buitensporige
vrijheid met het bevattingsvermogen van
hoorders of lezers genomen. Men mag
immers niet verwachten, dat een publiek
uitsluitend uit idioten bestaat. Eene nuch
tere viaag slechts: wanneer «vrijheid voor
?alle echte wetenschap is, wat voor ons de
>lucht is waarin we ademen," (119) waarom
heeft men dan eene eigen Universiteit?
Schieten temet de andere Universiteiten in
wetenschappelijke vrijheid te kort ? Of is
het Ie doen, niet om de vrijheid te
verheerliiken, maar om haar te belagen ?
Dr. Kuyper mag van geluk spreken, dat
de uitwyzing van mr. jLohman, door een
?Senaat van Calvinisten, in Amerika onbe
kend gebleven zal zijn. Allicht zou men
hem anders hebben herinnerd dat zijne
^vrijheid" sprekend gelijkt op die van
Figaro: »pourvu que je «e parle en mes
«écrite, ni de l'autorité, ni du culte, ni de
>la politique, ni de la morale, ni des gens
»en place, ni des corps en crédit, ni de
>rOpêra, ni des autres spectacles, ni de
perasonne qui tienne il quelque chose, je puis
>tout imprimer Hbrement, sous l'inspection
»de deux ou trois censeurs."
Overzien wij het geheel.
Dit boek is in merg en been, in harten
jiieren het uitvloeisel derzelfde ketterjacht,
?derzelfde uitsluitingszucht, derzelfde aan
matiging als van oudsher de priester
zeloten en gqdsdienstijveraars bezielde. De
geestesstemming uit het tijdvak der geloofs
vervolging waart in deze bladen rond, maar
zij is gemoderniseerd, en met behulp vaa
rhetorische kunstmiddelen gemaskeerd. Den
brandstapel van S«rvet keurt de schrijver
af (92) en dat is recht gelukkig! maar zijn
werk is bij het schijnsel daarvan geschreven.
aardien hij zeer nadrukkelijk heel het
leven in de schaduw van zijn bekrompen
?Godsbegrip plaatst (45) is zijne gering
schatting jegens anderdenkenden universeel.
Het Protestantisme «wringt en kronkelt
zich in allerlei bochten" (10). Alleen het
?Calvinisme heeft »een eigen bedding." Over
de Moderne theologie werpt hij de fiolen
van zijn smaad (129). Van het uitgangspunt
der wetenschap wordt eene cancatuur
gemaakt (124), en tegenover haar, als
inhaerent aan het bewustzijn, geplaatst: »het
»zondebesef, de gelopfsverzekerdheid en het
j»getuigenis des Heiligen geestes" _U29). De
vrijheid van conscientie heef ontzien, maar
j>tegenover den atheist is zelfs de Roomsche
-onze bondgenoot" (94). Dit »zel[s' teekent
?evenzeer als de vermelding van het fut,
?dat hier te lande: »zelfs de Joden gastvrij
ontvangen werden" (93). Nader wordt de
<;on8cientievrijheid als volgt bepaald : »wie
de con^cientie vrij ook tegenover God en
Zijn Woord wil maken, begroet ik als
tegenstander, niet als bondgenoot" (99).
Meer dan dit afschuwelijk beginsel is er in
«de geschiedenis der menschheid nooit noodig
geweest, om duizenden en duizenden te doen
Jijden onder hel&chen priesterdwang, om den
zachtmöedigen Christus te verkeeren in een
vlammend god der wrake. On est toujoure
l'athêiste de quelqu'un, en wat Goden Zijn
Woord eischt dit bij uitsluiting vast te
«tellen, heefïhet priesterdom altoos zich
vermeten, dat als geesel van lichaam en
ziel beide, onverpoosden waar hel kon, is
opgetrtden.
Van diepe minachting al verder, getuigen
de valsche voorstellingen nopens hetgeen
?de profane wijsbegeerte wrochtte, waarvan
de 6e lezing wemelt. De walging tegen het
Evangelie" zou bteeds sterker worden (172).
De schrijver moet bedoelen, walging tegen
hen. die het Evangelie misbruiken. Kant
?en Darwin worden smalend «apostelen van
veel rijker evangelie", in werkelijkheid,
auteurs van glibberige hypothesen' ge
noemd (184). Aldus onderstaat zich een
leek te oordeelen over twee heroën der
menschheid: Kant, die door het on
voorwaardelijk plichtbesef zeker niet slechts
lederen Calvinist, maar lederen inensch, zelfs
?den Koomscbe, zelfs den jood, xd/'s den
atheïst als doel, en nooit als middel be
schouwd wil zien ; Darwin, wiens evolutie
hypothese, middel van wereldontraadseling,
Godsbestier onaangetast, en een beroep op
's menschen conccientie en haren eisch
ODgeschoi den laat. Daarentegen wordt
herhaaldelijk Metzsche in het veld ge
voerd (175, 177), waarschuwend in
Calvinistischen trant, als ware, op deze eigen
plaats, met den verwaten gek niet afge
rekend, door iemand, dse, zoo ik wei ben
ingelicht, op het voorrecht Calvinist te zijn,
niet aanspraak maakt.
Even kwetsend als het
waardeeringsoordeel van dr. Kuyper, voor al het
nietCalvinistische is, even kwetsend is het
beginsel, uit krachte waarvan het
nietCalviniitische wordt gedoogd. Dh dulden
is noodzakelijk, en wel in die mate, dat
het, in den modernen Staat, met zijne ge
mengde bevolking, gelijk bij historischen
terugblik op het intejlectueele kapitaal der
menschheid, met oriafwijsbaren dwang-, zelfs
den Calvinistischen ijveraar zich opdringt.
Hoe nu een brug te slaan tusschen al het
voortreffelijke van Calvinisiischen huize en
aard, en hetgeen er, maatschappelijk of
historisch, ligt aan gene zijde dier scheids
lijn ? Daartoe worden wij verwezen naar
het leerstuk der particuliere en der gemeene
gratie (116).
De particuliere gratie is voorde Calvinisten
dat spreekt: quia nominor leo. Krach
tens de gemeene gratie echier, is het Calvi
nisme gracelijk genoeg om bij al de overi
gen, met terugblik op geschiedenis of
omringende maatschappij, zonder verbijsterd
te worden van verbazing, bet bestaan, nu
en dan, van karakterdeugd te ontwaren
(44). Men hoede zich echter die loftuiting
voor goede munt aan te nemen. Er mocht
eens zoo iets als algemeen menschelijke
waardeering in een Calvinistische ziel post
vatten. Onmiddellijk en in n adem blijkt
de pil slechts verguld, en vernemen wij:
»Deze gemeene gratie kan dus tot de
uit«komst leiden, dat de gevallen zondaar ons
«boeit door veel liefs en veel energie,
«evenals onze huisdieren het doen en dan
?naar menschenaard; maar de natuur zelve
?blijft er even giftig om"(llö). Neen, maar
dit is toch buitensporig goedig! De «ijver,
«toewijding, liefde, rondborsti«heid, trouw,
«eerlijke zin" (114) van niet-Calvinisten,
zoo iets als katjesspel of plantengif! Nu,
wanneer de titularissen der opgesomde
deugden eene aanvechting mochten krijgen
om onchristelijk zich te yerhoovaardigen,
aan dr. Kuyper's bescheiden en nederig
voorgaan, of beminnelijke vermaning, heeft
het niet ontbroken.
Wil men een voorbeeld van des sehrüvers
goocheltoeren ? De 5e lezing handelt over
>het Calvinisme en de Kunst". Van de
Nederlandsche dichtkunst zwijgt hij, naar
het heet »om het eng beperkte gebied onzer
taal" (160). Zou het ook kunnen zijn, dat
hij een beetje verlegen zat met bet «Calvi
nisme" van Vondel en van da Costa, naar
dien de eerste er uit en de tweede erin
geloopen is ? Het is maar een onnoozele vraag.
Daarentsgen de 17e eeuwsche
schiiderschool annexeert dr. Kuyper vlot weg.
»Natuurlijk moet ge daarbij niet vragen of
»al deze schilders persoonlijk van
onberis»pelijke Calvinistische belijdenis waren"
(161). Dit «onberispelijk" is onbetaalbaar.
Maar het was de «omgeving en samenleving"
(161), die hun werk Calvinistisch stempelde.
Hoe jammer, dat Israels niet in Rome
woont, dan werd hij nog kardinaal!
In het algemeen is het aardig om te zien,
hoe handig dr. Kuyper met de Calvinistische
leerstukken weet te manoeuvreeren. Ieder
heeft wel eens iets vernomen _ van Hellas'
kunst- en Rome's rechtszin. Die geaardheid
der beide volken en hare eeuwen tartende
gewrochten botweg loochenen, gaat kwalijk.
In Griekenland en Rome leefden echter
louter arme zondaren. Hoe helpt men zich
uit die klem ? Wel dood eenvoudig, gemeene
gratie - weet u?
De sleutel van geheel deze ondraaglijke
zelfverheffing ligt in een dogma, dat de
schrijver zelf aanwijst en aanprijst. Wisten
wij het niet van elders. Schweizer heeft
er twee boekdeelen over geschreven
dr. Kuyper zou niet ophouden het in te
scherpen: het centrale dogma van het
Calvinisme is dat der Uitverkiezing en
Voorbeschikking (5, 13, 41, 60,105,108,195).
Dit snoeperig lieve dogma, dat, in vollen
omvang, Calvijn het eerst «aandorst" (195)
leert, dat krachtens Gods raadsbesluit er
menschen zijn van eeuwig heruitverkoren,en
anderen van eeuwig her verdoemd, waarbij
dan als vanzelf, de tweelingzuster: de Uitver
kiezing zich aansluit. In het voorbijgaan ge
zegd, dit laatste is een plagiaat, namelijk aan
het Jodendom gepleegd, dat eveneens voor
uitverkoren zich uitgeeft. Ik vermoed, op
denzelfden grond en met gelijk recht, in
derdaad, hoe te bewijzen dat iemand niet
uitverkoren is ? Blaise Pascal hoorde eens
door een Jezuïet zich toevoegen: «brandeau
d'enfer". De wijsgeer zette een bedenkelijk
gezicht: »Dame ! comment prouver qu'on
n'eet pas mn brandeau d'enfer ?"
Het dogma der Voorbeschikking nu is
van den aanvang af ernstig bestreden 11).
Barclay kentschetst het als afgrijslijke Gods
lastering («horribilem et blasp hernam
doctrinam") 12). De beteekenis zelf van het
dogma staat allerminst en zóó weinig vast,
dat daarover thans nog ernstige strijd wordt
gevoerd in theologische kringen natuur
lijk, want andere kringen hebben wel wat
beters te doen 13).
Dit aües neemt niet weg, dat dr. Kuyper,
uit eigen machtsvolkomenheid, hè! dogma
eenvoudig decreteert en als onafwijsbaar
bestanddeel van het Calvinisme aanwijst.
Ik kan 'hem niet ongelijk geven. Wanneer
me.n eenmaal tot aüeropperste rechter 14) in
zaken des geestes, der religie, des gewetens,
en des gemoeds zich opwerpt; wanneer men
zich verstout gansch deze onze samenleving
te splitsen en te schiften, te scheiden en
te deelen : de bokken ter linker-, de schapen
ter rechterzijde ; wanneer men zich voor
doet als zoo bij uitstek te zijn ingelicht
nopens en ingewijd in Gods voornemens,
G3ds wereldbestier en Gods raadslagen,
dan is het goed, dat men de dingen niet
ten halve dpet.
Maar dan ook waagt men het er op, zich
toegevoegd te zien: wie zijt gij, wie zijn
wij allen te gader, nietige stervelingen, dat
het ons, dat het u betamen zou den staf
te breken over natuurgenpoten zonder tal,
in wier gemoed vroomheid leeft, al is het
uwe vormelijkheid niet, wier gedrag van
plichtgevoel getuigt, al is het niet op
kerkelijken bodem geteeld, en die, in het besef
hunner vergankelijkheid, ootmoedig en dee
moedig van de Hoogste alles en allen om
vattende Macht afhankelijk, aan haaraÜeen
rekenplichtig zich gevoelen. In naam der
beleedigde humaniteit stelt men, zeg ik,
alsdan zich bloot op den man af en duidelijk
verstaanbaar te worden geroepen: tot de
orde hetgeen bij deze geschiedt.
Amst., Nov. '09. J. A. LEVV.
1) De jure Belli ac Pacis, Prolegomena XI.
Et haec quidem quae jam dixiznus, locum
aliquem hatierent, etiamsi daremus quod sine j
sumcao seelere dari inquit, non esse Deum, '
aut non curari ah eo negotia hnmann.
2) Brieven van Tüorbecke, 183Ü32, (Amst.
1872) blz. 05.
3) Verslag der Comm, v. 17 Maart '48, met
voordracht van grondwetsherziening blz 17.
4) Ilechts- nnd Staatslehre (Ileidelberg 1870)
II -2, blz. 23!)
ft) De Constit. Monarchie (den Haag "M/ II,
371 n. 1.
0) De leer der Souvereiniteit (Leid. '78) 171.
7) Handel, {den Haag '48) III, '251.
8) Weingarten, Die Revoiutionskircben
England». (Lrtipaisr '68) blz 290.
9) Gerber, Grundzü^e eines Systems dfis
Deutschen Staatbrechts (Leipzig '09) blz. 22
noot 5.
10) A. Schweizer, Die Protestantischen
Centraldogmen in ihrer Entwicklunsr innerhalb
der Rtsformirten Kirche (Zürich '54).
11) F. W. Kampschulte, Johann Calvin,
seine Kirche und sein Staat in Genf, (Leipzig
'69) I biz. 261 vlg.
12) »Het is zoo lasterlijk mogely'k tegen
>God, want Hem maakt het (dogma) tot
scbep»per der zonde ; het is zoo lasterlijk mogelijk
?tegen Christus, onzen Middelaar; diens
be«middeling immers maakt het ondoeltrt ffend.
»Het is zoo lasterlijk mogelijk tegen
hetmen?scheljjk geslacht; immers het maakt der
men»schen conditie erger dan die van duivels"'
Apologia p. 65 aangehaald bij Weingarten
t. a. p. blz. 380; vg. de even besliste verwer
ping van Wesley, by Schweizer t. a. p. II,
blz 814.
13) Zie de, mijns wetens, jongste bijdrage
van M. Scheibe, Calvins P adestinationslehre
(Halle a/S. '97) blz. l vlg.
14) Dat dr. Kuyper eene speciale hel voor
niet- Calvinisten in den zin heeft, is op gronden
van interne tekstcritiek bewijsbaar. Terwijl
Dante aan zVjn hel het opschrift geeft:
»Lasciate ogni speranza voi ch'entrate" (Inferno III,
9), zet dr. Kuyper boren de zyne: «Lasciate
andare ogni speranza" (194. Antirevolutionnair
tot zelf^ in het helle-frontispies!
lllllllllllllflIIIIIIIIIIMIII
Heele en onomMe troÉt.
Geld in effecten heieggen, coupons knippen,
het is heel wat gemakkelijker dan huizen
koopen en verhuren. Wat brengt dit een voort
durende zorg, een teleurstelling dikwyls, ver
ergerd zoo menigmaal door pynlyke
persoonlyke verhoudingen on beleedi Dingen.
Nietteu in heeft ook de effectenhouder zyn
aandacht op verschillende onderwerpen te
vestigen; ook liy behoort z\ju belang steeds
in het oog te houden.
De inrichting van het muntwezen der Staten
is een der gewichtigste aangelegenheden. Daar
door wordt op het kapitaal van het effect, op
de opbrengst der coupons onmiddellyk invloed
uitgeoefend. En voor hoeveel millioenen wordt
nog steeds aan Amerikaansche coupons ge
knipt. Daarom heeft de muntregeling der U. S.
onafgebroken de aandacht in hooge mate ge
vraagd. Niet alleen om het daarbij betrokken
enorme bedrag, ook om den gebrekkiger! toe
stand, om de grillige mnntpolitiek. De nieuwe
wetgeving vraagt mitsdien de bijzondere aan
dacht van stad en land. Ze doet dit nog meer
voor hen, die eenige kennis hebben van de
geschiedenis van het muntwezen in de U. S.
In 1853 en in 1873 vorderde de
wettel\jke verhouding tusschen de beide metalen
belangrijke maatregelen om de gevolgen
van de oeconomische wet van Elisabeth's
financieelen agent Gresham, te voorkomen.
In het laatst genoemde jaar wtrd de
aaamunting van zilver geschorscht; voorts werd
bepaald dat een groot gedeelte der zilveren
standpenningen zou worden ontmunt. Dit was
in stry'd met de belangen van de zilvermanneu.
De pry's van dit metaal hun product
was bedreigd. O >k voor ben gold: La
charitébien ordonnée etc. Twee jaren later
deden ze een commissie benoemen die
de verlangde uitspraak gaf: de
wederinvoeritig van dea dubbelen standaard is
wenschelijk. Een der leden, Bland, stelde
bovendien voor de wettelijke verhouding op
16 te bepalen en de aanmunting van zilver
geheel vry te stellen. Het verschil tusachen
het Gouvernement als goud-monometaüist en
de bimettallieke commissie leidde tot de
BlandAct van 28 Feb. 1878 om tot aanmunting van
zilveren dollars over te gaan en het witte
metaal weer tot standaard te verheffen.
Maandelyks zou minstens voor 2 en hoog
stens voor 4 millioen zilveren dollars worden
aangemunt.
Voor het aankoopen van het zilver werden
Sllver Certiftcates uitgegeven.
Zóó wisten de zilverproducenten hun be
langen voor te staan natuurly'k in 's lands
belang. Deze maatregel prikkelde tot heviger
strijd tusschen de beide partyen die leidde
tot het compromis, uitgedrukt in de
ShermanAct van 14 Juli 1890:' De secretaris van de
schatkist zal 41/2 millioen ons zilver koopen,
zoolang de marktprys lager zal zijn dan
Iü9.29 cent (5841 d. per ons standaard zilver).
De betaling zou met tretóury notes gedaan
worden. Hierby vergete men niet de enorme
groote circulatie van papiergeld greenbacks
at aan den burgeroorlog herinnert. Inderdaad
amerikaansche politiek ! Slecht» kortstondig
was de invloed op den zilverprys. De Silver
party bleef ontevreden.
DB Brusselsehe conferentie echier en de
schorsing van de zilveraat.munting in
BritschIndiëversterkten de partij der goudmannen.
Het wetsontwerp bekend als Vorbees-Bül
dat cie Stierman-Act buiten werking stelde, werd
dadelyk met groote meerderheid door de Kamer
aangenomen; de senatoren echfer vertraagden
de beslissing tot 30 October 1893. Inmiddels
werd door toepassing van de Sherman-Afct
voor niet minder dan 1559 mill. dollars tegen
een middenprys van 92,44 cent, overeenko
mende met een londensche noteering van 54 d.,
aangekocht tegen uitgifte van treasory notes.
De Voruees-BUl had evenwel slechts een
bemiddelende utrekking. Zij liet ruimte om,
zonder wetsveranjering aangaande het munt
stelsel, het zilver te doen aanmunten. Dit
M'jkt uit de woorden : De (7. S. zullen voort
gaan zilveren en gouden munten als wettelijk
betaalmiddel te gebruiken. Ilare waarde moet
door internationale overeenkomst worden
verzekerJ. . . Het streven der regeering blijft
op het invoeren van een vertrouwbaar
tweeU'etalen-stelsel gericht.
Daarvour is allereerst een internationale over
eenkomst in overeentemming met de bekende
oeoonomische wet van den beroemden Newton,
noodig. Daarop is echfer nog weinig kans. De
commissie op initiatief van MacKinley be
noemd met het doel een internationale confe
rentie voor te bereiden, is zonder succes van
Europa teruggekeerd.
Om deze reden was het gemis van voor
schriften aai gaande de intrekking van de
papiercirciilatie des te meer te betreuren. De
houder der greenbacks toch kun aan de schat
kist zoowel goud als zilver vragen. Hierdoor
is de goudvoorraad steeds bedreigd en de
geldmarkt in verband met het geringe
uitzettingsvertnogen van de bankbiljetten circulatie
meer dan elders gevoelig en voor hevige versto
ring vatbaar. Dit is vooral deze week we-lerom
gebleken toen de koers van het geld tot fabelach
tige hoogte steeg en de prfjzen der > ft'ecten in niet
geringe mate drukte. Slechts kortstondig was J
de verbetering die voortvloeide uit de aanne
ming van de nieuwe wet die, in de eerste
plaats, vaststelt dat goud de eenige standaard
zal wezen; inderdaad een belangrijke bepaling
in verband met de twijfelachtige woorden van
de voornoemde Vorhees-Bill; voorts de aflos
sing der zilvercertiticaten en de geleidelijke !
intrekking der legal tender notes (^reeribachs)
voorschrijft en de papieruitgifte der banken,
door afschaffing der belasling en ruimere be
palingen aangaande het bedrag der circulatie,
bevordert.
Is de vrees voor den zilveren dollar door de
nieuwe wet heel wat verminderd, het papier
geld is echter nog niet ingetrokken en Bryan
staat met zijn verkiezirgaleger vao zilverznanuen
gereed om opnieuw den strijd tegen de «aristo
cratische ' goudmannec te beginnen. En een
democratische tint, al is ze zelfs verdacht, heeft
tegenwoordig veel voor.
De oogenblikkelijke verstoring van de geld
markt werd wat verminderd door bijstand van
de regeering en van een groep der grootste
bankiers.
Toch zijn de koersen zoo belangrijk ver- ,
minderd, dat een uitvoerige koersvergely'king '
wenschelyk en nuttig is. '
105 Y* 105 14 102 K
12
37
14
107 y*
99 V*
11
13
105 Va
97
109K
69^ 67
24% 23 1A
79 76 %
68 66
33% 30%
81% 76%
11 10^
89 Y» 87
66% 63 H
23 21
89 86
97 95%
38 34 !4
79^ 77
53 K 53 X
46% 42%
72% 70
20 %
7 Dec. 14 Dec. 21 Dec.
Atchison Comm. . . . 22% 20« 18X
dito pref. ... 65 62 57 M
dito 4 pCts.... 96% 95 94%
Balt. Ohio Comm. . . 56)4 51% 49 X
Clev. Akron .... 15% 15M 14M
Denver Bio .... 21 19
dito pref. . .
dito 4 yt pCts,
dito 7 »
Erie Comm 13
dito pref. 37
i Florida Comm. .
dito 5 pCts. . . . 106%
dito gec 99
Illinois Comm. . . . 112
Belt. » ... 23?i
Gulf. » ... 10
dito 5 pCts 71%
L. & Csïro Comm. . . 25J4
Louisville » . . 84 K
dito 3 pCts. . . 68
Fresc. 2e pref. ... 36
dito 4 pCts. ... 81M
Mis&ouri Comm. ... 12
dito Ie hyp. ... 90
dito 2e .... 68 \
O, tario Comm. ... 24%
Norf. » . . . . 26%
dito Ie hyp 90K
Oreg. Cal.'5' pCts. . . 99^
South. Pac. Comm. . . 42
dito 4 pCts. . . 8214
South. R. pref. . . . blK
Union Comm 49 %
dito pref 10%
Wabash pref 23 M
Oorzaken voor de daling: de buitengewoon
abnormale geldmarkt in New-York, de bezwa
rende verrekeningen voor de zwakke specu
lanten, de verontrusting door de engelsehe
nederlagen. Wanneer men hierby bedenkt, dat
de ontvangsten der spoorwegen steeds veel be
lovend bJyven en deze een gunstige voorstel
ling geven van. het bedrijvige oeconomiache
leven, dan kan het niet verwonderen dat vele
financieele schrijvers den verontrusten bezit
ters adviseeren: houden wat ge hebt; en dat
ze dengenen die over groote kapitalen be
schikken, doen opmerken dat de tegenwoordige
koersen tot aankoop van solide soorten uit
lokken. Volgens het laatst» jaarverslag van den
min. v. fin. in de Vereenigde Staten, is het
cyfer van import en export het hoogste dat
ooit in de geschiedenis van de U. S. wordt
vermeld.
Voor de aandeelhouders in de Northern
Pacific spoorwegmpy is de uitbetaling in een
halfjaars-dividend van l pCt. plus een bonus
van l jjCt. geannonceerd.
De houders van pref. aandeelen Denver Rto
Grande Spwgmpy' kunnen 15 Januari aanst.
2 pCt. als halfj. dividend inkasseeren.
Verrast zyn de eigenaren van aand.
NewYork Central & Hudson met een kwartaals
dividend-annonce van IK daar sedert 1896
slechts l pCt. werd uitgekeerd.
Niet alleen in New-York was de geldmarkt
voor vele speculanten gevaarlijk. Berly'n ver
hoogde Dinsdag het officieele disconto tot 7
pCt., Parijs deei dit gisteren tot 4% en Peters
burg voerde het disconto van 6 K i 7Ji tot
6K & 8 pGt. op ! Inderdaad extra-ordii.aire
geldkocrsen. Dat de Engelsehe Bank gisteren
haar disconto-wet van 6 pCt. handhaafde viel
mee. Een verdere verhooging werd gevreesd.
De gisteren gepubliceerde bankcyfers gaven
reden voor vrees. De Other Securities stegen
van 30,1 millioen tot 35,2 millioen, terwy'l de
rekening-courant-saldo's van 42 tot 46 ver
meerderden, de goudvoorraad met een half
millioen pond afnam en de Totale Reserve van
18 tot 17.3 mlllioen sloiik. Het bekende ver
houdingscijfer ging door een en ander van
42% tot 37 terug.
De Nederl. Bank-directie beleeft, onder deze
hooge fïiiancieele spanning, vrijwel rustige dagen.
De bstrekkelyk groote goudvoorraad bleef niet
alleen behouden maar vermeerderde zelfs
sedert de vorige week nog wat. De overige
cyfers veranderden weinig en wel in
zoodanigen samenhang, dat de surplus-metaaldekking
van 27.8 tot 28 3 toenam.
De Amsterdamsche beurs bleef kalm bij het
tumult in Londen en New-York. In
m\jashares werd hier nog betrekkelijk weinig gedaan.
Of dat zoo zal blijven ?
De betrekkelijke kalmte in de geldmarkt
alhier, vindt uitdrukking in het behoud der
r.oteering van de N. W. S. althans op een
onbeduidende fractie na.
De gebeele lijst der europeesche staatsfond
sen steekt gunstig af bij die der amerikaansche
sporen. De veranderingen zyn over het alge
meen niet van beteekenis, doch in de ver
keerde richting.
l'ortugeezen brokkelen wat af. Men wordt
ongeduldig. De plannen voor de schuldregeling
blijven uit; de samenwerking tussehen de
comités van engelsehe, fransche en duitsche
houders kon nog steeds niet verkregen worden.
Russische staatsfondsen en dito sporen ver
gezelden onder de algemeene ongunstige
invloeden van den geJdkoers en de politiek
de Pjrtugeezen. Volgens een russisch blad zou
bij de riaasting van den
Iwangorod-Dombrowaspoorweg door den Staa', voor elk aandeel
twee obligatiën vermoedelijk twee 4 pCts.
stukken van R 100 binnenland Rusland ?
worden gegeven
Voor de kleine spaansche extérieurs was,
Redert de vorige week, de achteruitgang van
61?<£ ;\ G3 tot )a a O l Va ; veertien dagen
geleden was de noteering 04. Dat wa?, zoo ik
meermalen schreef, wel wat al te hoog.
: Van de Zuid-Amerikaansche fondsen leden
het meest de Venezuelanen. door daling van
27:?« ;i tot 25'/t. Revolutionairen van aanleg
vinden daar een praktische school tot oefe
ning in booze politiek.
Bij de Petroleumwaarden munten ditmaal
de koninklijke" en haar zuster de
SumatraPalembajig gunstig uit. De Moeara-Enim ging
van 120 ;\ 125 tot 125 a 128 vooruit. Zie
hieromtrent de kroniek der beide laatste weken.
Overigens zwakkere koersen.
Recensie van het ontvangen werk en be
spreking van my toegezonden, prospectus, de
volgende week.
Amst. 21 Dec. 1899. D. STIGTER.
TWEEDE NAT. CORRESP. WEDSTBIJD.
Overwinnaarsgroep,
Partij Xo. 14. 6? K el
01. P b?. K d5
«5. P al.
J. J. S.
De bijdragen van den Rejaetcur der
Sohaakrufariek, waren bij h«t tur perse gaau van ons blad,
nog niet door ons ontvangen. (Bed.)
Rent» voor geldon i Deposito.
Het n dag vooraf opvragen» 3 pCt.
tien dagen . 3K »
voor langere termy'nen, op nader overeen te
komen voorwaarden.
Bewaring van Waarden,
volgens reglement, gratis verkrijgbaar.
Amsterdam, 23 December 1899.
DE DIRECTIE.
CREDIET-VEREENIGING.
Opgericht 1858.
Verleent credieten tegen eene rente in
verhouding tot het disconto der Nederl. Bank.
Neemt gelden . deposito, rente thans:
met l dag opzegging 3)4 pCt.
l maand vast 3% ,
Belast zich met incasseerjng, uitbeta
ling enz.
De Directie:
Incasso-Bank,
Heerengracht 537 b/d Vijzelstr.
Volgestort Kapitaal
Reserve ....
f 4.000.000.
294.440.26
Depositorente:
Met l dag opvragens .....
10 dagen opvragens ....
pCt.
Het Wisselkantoor der
Amsterdamsche Bank,
Heerengracht 597-601,
belast zich met den aan- en verkoop van
wissels, fondsen, coupons, buitenlandsch
baakpapier en muntspecien.
Het is geopend op lederen werkdag van 9
tot 6 uur.
De Bank verstrekt voorschotten op
langen termyn, tegen billijke, voor den
Geldnemer gunstige voorwaarden en gemakke
lijke aflossing.
Prospectus en inlichtingen z^jn verkrijgbaar
ten kantore der Bank,Heerengracht 246,
Amsterdam, en b\j hare Agenten.
SINGEL 548, Amsterdam.
DIRBCTIB:
Mr. H. W. J. POCKEMA, J. E. DE GRAAF Jr.
Verstrekt gelden tot elk bedrag op
orderpand van Polis van Levensverzekering.
NATIONALE CHEDIETBANK,
verstrekt op langen termyn C R E I* I E T
aan Kooplieden, Particulieren en Ambtenaren.
Amsterdaip, Keizersgracht 375.
BuiteniandsckBank\ereenigii)g
bezorgt den IN- en VERKOOP VAN EFFEC
TEN op de beurzen van Amsterdam,
Londen, Parijs, Berlijn, Frank urt, Brussel ea
New-York; belast zich met de uitvoeringvan
speculatie-ordersvoIgenshetCo verstelsel.
Alex. J. Hendrix
JÜ9ISTKL, I3f.
Effecten, Coupons, Wissels.
Intercommunale Telephoon 1891.
Directe verbinding met het buitenland.
AMSTERDAMSCHE
i\'assauka<te l f3,
Verstrekt geld op Ie Hypotheek op zeer
aanremelijkc voorwaardun. Bdlegt geld op
Ie Hypotheek onder haar specialen waarborg.
Verkoopt, zoolang de voorraad strekt, niet
uitlootbare gewaarborgde -l pCt
hypothecaire obligatiën, in stukken van f iOO
en ? 500. Prospectus en inlichtingen ver
krijgbaar ten kantore der Mij. en b^j hare agenten.
DB DIHBCTIB.
Ile Bataafsclie llauk.
Keizersgracht 258, Amsterdam.
Aan- en Verkoop van Effecten en Premie
loten aan Binnen- en Buitexilandsche Beurzen.
(Matige provisie).
Inwisselen van Coupons tot de hoogste
prijzen, zonder berekening van provisie.
Inschrijvingen op nieuwe leeaingen zonder
berekening van kosten.
Sluiten van Prolongatiën op solide Effecten.
Dagelyks een beredeneerd Beursverslag, op
aanvrage gratis.
Ttlephoonnummer 1434. Beurspilaar 22.
Telegramadres: BATAAKCHE BAK, Amsterdam.
De Hollandsche Voorschotbank,
GEVESTIGD TE HAARLEM.
Kantoren: Amsterdam, Damrak 99,
Nijmegen, Graafsche straat 41.
Haarlem, Jansweg 42.
De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag
met een minimum van ?300 op zeer
aannemelyke voorwaarden en gemakkelijke aflossingen.
l