De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1899 31 december pagina 6

31 december 1899 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

D E A M S T E R D A M M E R W E E K B L A D V O O R NEDERLAND. No. 1175, "Ene Comm. .... 12 11 11 >4 dito fref. . , . . .37 31% 32% FJorWa Comm. . . 14 13 11% dito 5 pCts. . . 107 M 105 M 105 X dito gBC. ... 99 97 96 Illinois Comm. . . 111M 109% 109 % Belt. » . . 21K 21^ 21M «ulf. » . . 8Ü8% dito 5 pCts ... 69M 67 67 L. & Caïro Comm. . 24% 23 !4 23% Louisville » . 79 ' 76 M 78 dito 3 pCts. . 68 66 65 K Fresc. 2e pref. . . 33% 30% 32% dito 4 pCts. . . . 81 % 70% 8014 Missouri Comm. . . 11 10J4 10K dito Ie hyp.. . 89% 87 dito 2e » . . 66% 63% 66 Ontario Comm.' . . 23 21 22 Norf. » . . 23% 21% 23% dito Ie hyp. ... 89 86 88 Oreg. Cal. 5 pCts. . 97 95% 95% Sonth. Pac. Comm. . 38 34 K 36% ?dito 4 pCts. . 79M 77 78« South. R. pref., . . 53 K 53 % Union Comm 46% 42% 46 K dito pTef. 72% 70 72% Wabash pref. . . , . 20K 20M5 De kroniek-lezer zal tevreden zyn over iet gegeven advies. De verbetering der noteering is algemeen en voor enkele soorten, zelfs be langrijk. Wie gebonden heeft wat hij had, heeft reeds veel van het verlies teruggekregen; wie de solide soorten heeft gekocht die heeft reeds zoete winst. Het allermeest avanceerden de Unions. Dit is in overeenstemming met het pas verschenen jaarverslag over Juni 98/99. Ruim 16 millioen dollars bedragen de netto's van het gecombi neerde Union-Pacific, Oregon Short Line en Oregon Railway & Navigation-net. Daar voor de vaste lasten en voor 4 pet. dividend op 100 millioen pref. aand. ongeveer 11 millioen noodig zou wezen, zou een zeer belangrijk bedrag voor de commons beschikbaar zijn. Bovendien vergete men niét dat in het tweede halfjaar de ontvangsten steeds toenemend zjjn geweest. Voor de Cleveland Cincinnati, Cbleago en St.Louis Spoorweg mpjj is een kwartaaldividend tan IK pet. aangekondigd. De Michigon Central geeft een half j. dividend van 2 pet. Voor de Canada Southern is dit l pet. Van de aand. Lake Shore & Miuhigan Southern mag een half j. dividend van 3 % en van de pref. Norfolk & Western een kwartaaldividend van l pet. geknipt worden. Verbetering in de geldmarkt te New-York en te Londen en daarmede gepaard gaande faciliteiten bij de verrekening der verschil lende tijdaffiiires, gaf den goeden toon aan. De laatste New-Yorksche bankstaat was quite a pleasant Christmas card. Een groote ver rassing was de vermeerdering in den muntvoorraad ondanks de verzending naai' Londen. De minder groote vraag naar geld wordt aan gestipt door de verlaging met ruim drie mil lioen in de beleening- en disconto-rekening. De surplus-reserve steeg van zeven tot bijna 10>£ millioen dollars. Ook in Londen is mindere spanning op de geldmarkt. Sedert de bekendmaking van de wekelijksche balans 1.1. Woensdag, die niet veel verandering in den toestand der Engetsche Bank aanwees, is de goudvoorraad niet onbeduidend vermeerderd. En tegen 5/^a5% !t. was call money gemakkelijk verkrijgbaar. e koers van de cnèque-Parijs is wat verder van het uitvoer-punt verwijderd. Op de Oude Turfmarkt was wederom blijkens de laatste week-balans niet veel verandering. Op de open markt was de vraag naar geld de laatste dagen wat gestegen. Deze wyziging deed geen goed aan de N. "W. S. die iets afbrokkelde. Interessant is de volgende koerjvergel^jking: 28 Dec. 1898. 1899. W± Gert. ». W. 9. . ? 8BJ4 71» % 3 Oblig 9GK 92 3 Cert %K 91% Nu is het bekend dat de credietwaardigheid van Nederland sedert een jaar volstrekt niet is achteruitgegaan, de conclusie wordt dua lichtelyk getrokken dat de groote en kleine kapitalist, die voor langen lijd z\jn geld be schikbaar heeft, veel kans heeft door aankoop van N. W. S. wat te verdienen of beter gezegd : wat te verkrijgen of te bemachtigen. Europeesche Staatsfondsen weinig veranderd. Ook zelfs de noteering der Portugeezen, ondanks ietwat belovende en bemoedigende berichten. Da houders van Columbianen vreezen voor de couponbetaling, zou men uit de verlaging der noteering willen afleiden. Venezuelanen gingen van 25K tot 23K terug. Oorzaak: berichten aangaande toenemend geldgebrek. Slechts sporadisch komt koersverandering by de cultuurwaarden voor. De Javasche Cultuurmpy kon de hoogere noteering van de vorige week niet bandhaven. Toch zou over '99 een billijk dividend verdiend zijn. Bij de scheepvaart.mpijen valt eenige ver mindering te constateeren in de noteering aand. Kon. Paketvaart, Kon. West-Indische, Kotterd, Loyd en een beduidende in den prijs der »Nederland". De Ned. Amerik. verbeterden wat. Het nieuwe materiaal waarover deze mpij. beschikt kan ze uitstekend gebruiken bij de groote vraag naar laadruimte, nu vele engeleche schepen geen vracbtvaartdienst doen. Onder de Petroleumwaarden trekt de «Koninklijke" slechts door daling van 282 tot 225 op onaangename wijze de aandacht. Ik geloof echter dat het niet onverdiend is. Later wat zwakker of onveranderd. Waarom laten toch zoovele houders de getrokken prijzen onafgehaald? Menigeen zou er gelukkig mee zijn. Amst., 29 Dec. '99. D. STK.TKK. ^mitiHUin)nuiiiiiimiiiiiiniiim»nmmitini*ininiitiiiuiiiiiii«iiniua Boefc ea Tfltórifl, »De Arbeid". In afl. 3 is een opstel van Ed. Verburgh over Een Liefde" van v. Deyssel. Verburgh vergelijkt hier den romanarbeid van v. Deyssel met dien van Frans Cocnen en bespreeut dan weer het onderscheid van deze twee Nederlandsche realisten tegenover Zola die het in grootsheid zooverre wint. De geweldigheid, waarmee Zola de architectuur der levensethiek doet schudden, is meer dan het dienstig gebukt gaan van een mensch (zooals bij Coenen) onder diezeltde architectuur. Bij v. Deyssel is het een zin voor miniaturisme dat door overdreven detail-beschryving geschaad wordt, terwijl dit daarentegen weer bij Coenen in ongestoorden woordengang en onverbroken nabijheid van het leven zolt', werd als een samenglijding van materieele waarneming en abstrakte veronderstelling, zonder zich bloot te geven in een spoor van kritische af keer zooals by v. Deyssel. Bij Zola treft men den mensch aan, meer in opstand tegen de geldende moraal; en geheel misschien tengevolge van deze meer derheid van ziening is er bij hem een ensceneering van het gegeven grootscher en meer frappant. Het vleeschèlyke proces, dit deed v. Deyssel ten deele weer beter dan Zola. 't Werd by hem een onderwerp van wetenschappelijke observatie, ter studie nu en bloot, den lezer voor het oog. Een Liefde" gelezen hebbende kan men zeggen de sensualiteit te hebben doorvoeld. Maar, zegt Verburgh, het is geen sensualiteit als natuurkracht; het is een stap achterwaarts van de zinnen. Het boek moge niet aangeboden worden aan jong-gehuwd«?n by de poorte der zinnegemeenschap, doch het kan, als ohkuisch van aard, zijn nut hebben als waarschuwing aan de, deur van publieke huizen. Het is de bekentenis van een geslacht, dat het zingenot niet in blijheid hebband genoten, in de vrees voor schuld, de daad beging. Het is geschreven onder den druk van de christelijke moraal, de katholieke leer. Nu het boek, bij den tweeden druk, ontdain is van die gedeelten, waar schrijvers geest tot het bewustzijn van zijn roeping ree", is veel van wat men waardeeren mocht, ermee ver zonken. Verder is er nog vau Verburgh een vervolgstuk In Theorie", dat wel wat meer directer dan de eerste opstellen over dit onderwerp, toch nog te veel in woorden-windselen ge sluierd ligt om er hier in 't kort op in te kunr.en gaan. Wie iets vast te stellen heeft, mag zich niet de kfare helderheid van betoog onthouden. Helderheid in stijl is een verdienste, die niet onderschat behoeft te worden, om toch zoo genaamd litterair te schrijven. Zoo mist men het doel. De heer Verburgh heeft dit wel te bedenken. Dan is er nog in de aflevering van J. K. Rensburg, een symbolisch gedicht in proza In den Nevel", uit den cyclus wereldstroom ; het slot van Haar Minne" door F. Walraedt van Royen; verzen van W. Estor van J. G. vaa der Haar, van Albert van Twazel, van G. Heu-. velman en van W. Graadt van Roggen. G. VAN HULZEN. NIEUWE UITGAVEN. Een en ander over Freule Anna de Savornin Lohmaris tGelorjf', door II. A. GERKITSEN. Rotterdam, Wenk & Birkhoff. Inhoud van Tijdschriften. Taal en Letteren: J. H. van den Bosch, Het litteratuur-onderwijs in het tegenwoordige sisteem van het O. M. en op het eindekaamen ; K. P., Goethe en J. Winkler Prins; Taalvorming. (Prof. W. S. Logeman); K. Poll, Vioyen. Boekaaiikondiging : Dr. W. F. Gotnbault. Oud nederlands. De Wachtendonckse psalmen. II; Prof. dr. J. H. Gallée, Studie van spraakklanken. I. Fonetik, en systematik fremstilling af Laeren om Sproglyd of Otto Jespersen ; K. P, Sinte Stevens reusen; Te Mullengijs gaeen wandelen; Verbouw. (Frans van Veerdeghem). Eigen Haard, No. 52: Lawn-Tennis, door Cordis; Uit den Patriottemijd, door C. D. Donath, met afbeeldingen. (Siut); Twee Beeld houw werken van mt-j. G. Schwartze, met afbeeldingen ; Limburgsche landschappen, door A. Peaus ; Nog eens Doctor en Patiënt, door Dr. C. E. Daniels, met afbeeldingen; De Zuster-Republieken in Zuid-Afrika, door J. A. Wormser, met afbeeldingen, XI; Een Fransen Comitévoor de Zuid-Afrikaansche Republie ken, met afbeeldingen; Feuilleton. iiiliiiiiitliiimiiiiiuiMiimmiiiifiMiiiiimiiuiiiiiiiuiHiiiHiiiiiiiiiimtiii Men verzoekt ons het volgende te melden: Onlangs is hier ter stede door eenige jonge lieden tusschen 16 en 20 jaar eene Fransche conversatie-club opgericht, »L'étude. est notre hut", welke zich ten doel stelt het honden van wekelijksche bijeenkomsten, waar de leden in de Fransche taal converseeren, voordrachten houden etc. Het bestuur bestaat uit de heeren T. Groen, voorzitter; J. Vleeschdrager, secre taris ; J. Drukker, penningmeester. Zij die lid wenschen te worden, gelieve zich te vervoegen des Woensdagavond tusschen 7l/2 en 8 uur aan het gebouw »Adamas" Nieuwe Heerengracht 95 of schriftelijk aan het secretariaat Nieuwe Prinsengracht No. 7. IMMIIIIIHimilMlIIIIMIimilllMIHIIIimiHlll ilIlllllllllllllllU Gent' LLERLE1 Een vermakelijke prijsvraag. In. The Gentlewoman, een weekblad voor Engelscbe modes, wordt wekelijks een prijs vraag uitgeschreven. Wie het wint, wordt bekroond met een geschenk van eenige waarde; zoo staat geschreven aan het hoofd van de kolom, bestemd voor de prijsraadsels, benevens de nadere voorwaarden. The Gentleu-onian is een vry duur blad; iedereen kan zich dus zoo inaar niet de weelde veroorloven er op in te teekenen, teneinde zich smaakvol te kunnen kleeden en tovens te wedijveren om de wekelijksche bekroning. In de voorlaatste week van December werd aan de inteekenaarsters opgegeven om een anagram te maken op de volgende woorden : Sir Redvers Bulier, Pretoria, Christmas, Eighteen Hundred and Ninely Nine. Sir Redvers Buller. Pretoria, Kerstmis, acht tien honderd negen en negentig. De gelukkige lady, die den prijs, bestaande uit een gouden broche, kreeg, was miss L. Carey. Haar adres, zoowel als haar portret, is er bij gevofgd. Van bovenstaande woorden maakte zij het volgende anagram : Uruler an eminent leader, Britain ensures her rigbts; her splenditl victory. Onder een uitnemei.d leider, verzekert zich j Engeland van zijn rechten, schitterend zege pralend. Hoe gezellig voor miss Carey, om daarvoor een broche verdiend te hebben en die te mogen dragen na den slag van Culenso ! Andere pogirgen om een anagram te schrijven van de opgegeven woorden zijn: Spoken outside Pretoria on Christmas Day r »0a Jads ! Tbree merry cheers ! The Boers turn tail, driven in unending despair ! (i/et.) Dodo. Dodo spreekt vóór Pretoria, op kerstdag: «Vooruit jongtns! Hip, hip, hoera ! De L'oeren laten hun staart zien, in eindelooze wanhoop gedreven ! Nog n voorbeeld uit de niet minder dan een en twintig ingezonden en geplaatste autwoorden : Telegram : »llurry main Britishers into capital ere nineteen nundred" (S. il.) Redvers Buller. De inzendster hiervan, die zich Lochnagar noemt laut generaal Buller telegrafeeren, dat zijn troepen vóór negentienhonderd de hoofd stad zyn binnengetrokken. Te midden van deze vermakelijken, meestal onvertaalbaren oiizin staat opwekkend genoeg ook nog: llurry up, Sir Redvers Buller '. Eulalie. Chamberlain verloochent zelfs in zijn staat kundig leven zijn handelshandigheid niet, waar hij, de vroegere spy'kerfabrikant, Victoria nog een nagel aan haar doodkist wist te leveren in den vorm van den Boerenoorlog. Het wil mij voorkomen dat de, in dit week blad van 24 dezer door den heer J. M van Stipriaan Luïscius, gegeven interventie-idee meer blijk geeft van goed bedoelen, dan van log'tchen gedachtengang. De stelling geen vrijheid zonder strijd" hoe onaantastbaar juist ook, heeft geen zin, tenzy die strijd volstreden wordt; het huidig stadium van den Moedigen Zuid-Afrikaanschen vryheidskrijg wijst echter aan den eenen kant een te veel tegenover het te weinig anderszijds aan, dan dat van een eindbeslissing nog sprake zou kunnen zijn. Terwijl immers geheel ondenkbaar schijnt dat de overwinnende Boeren tans zouden instemmen met minder dan volkomen souvereiniteit, met vrijen uitweg naar zee (aanhechting van Natal) mitsgaders veiligheid op de West grens, (aanhechting van West-Grikwalat d en Betjuanenland), inag men met even groote zekerheid overtuigd zijn dat Groot-Brittaiije nog geenszins zwaar genoeg getroffen is om van zijn hoogheidswaan genezen te zijn, en te berusten in een vernedering die zijn wereldpositie raakt. Wat heeft men onder die omstandigheden van interventie te verwachten, welken vorm zou ze moeten aannemen, waar ze door geen der partijen wordt begeerd, erv niemand be vredigen kan. Groot-Brittanje heeft te zijner tijd de aan geboden arbitrage hooghartig afgeslagen, voor de Boeren zou het zelfmoord zijn daarop tans terug te komen. O, zeker l een ernstige op stand in Ind;ë, Canada of Ierland, een Rus sische inval in Perziëof Afgardstan, een eisen. van Frankrijk betreffende Egypte, zoodanige zijdelingsche interventie zou onzen Airikaauschen broeders ten goede komen, maar de rassenstrijd in Zuid-Airika, waartoe de brand stof gedurende welhaast een eeuw reeds oi.der valsclie vlag is opgestapeld zal, kan niet ein digen, tenzij Hollands Afrika voor een andere halve eeuw onderworpen wordt, of het Britsch Karamountpowcrschap daarginds voor altijd is neergeveld. liet bioed der gevallenen, de opgekropte haat der partijen, het toekomstig bestaan van Zuid-Afrika eischen dat de gevaarlijke voorraad wordt opgeruimd; voor den uiulag staat ons de hibtorie borg. Met zijn prachtige ontwikke ling, is het Hollandsen ras niet \aibaar voor ondergang in Z. A., de verjïietiging van het rottend Britsch gezag is maar een kwestie van tijd, zij zal de hoekstten zyn van een vereenigd Zuid-Afrika zich uitstrekkend van Sambesie tot Simonsbaai; leven, vrijheid en geluk dankend aan het kleine energieke volk dat t ar, s worstelt en overwint in een onovertroffen schoonen heldenstrijdG. F. W. KKIWBB. Schetsen uit Bosniëen de Herzopwiiia. De C a r s ij a. III. Een geruimen lijd was ik al in Sarajevo. De bezieuswaarüigliedtu, zoo fraai op 't kaartje van lmütz Pascha aangegeven, had ik genoten, toen ik tot de ontdekking kwam, dat uien met Duitsch iu 't Oostenrijkse'! gekoloniseerde Hosmi; ouder de miu gegoede bevolking zoo ^oed als met, terecht kon. De geciviliseerde Bosinè'r, 't idj vau Aiohammedaanhclien, hetzij van Kroasctitu oooproug spreekt wel 'u mondje vol DuitïCh, ina'ir als nieümeer dan 't gewoae wil te weteu komei;, kuuaeu zij zich niet verstaan baar daarmede uitdrukken. Meer dau de prijs der k(rsen of terugtocht naar 't l.ut,el begrijpt mcii Liet. Ik moot dus eea gids en. tolk hebben, die mij door de Turksclifi wijken kou heenvoeren. Want door de bpaauscüe Joden en Zigeunerwijkeu had ik mij nog weteu te redden, u;aar bij de terughoudende Turken eu -Macedouërs zag ik geen kans. Mijn nood hierover klagende hij mijn raad gever deu directeur van 't Landts-iluseuni, dtn lieer Ilörmauu, boo.i deze mij oogeuiiUkkeiijk ziju bediende aan, 'u jongen Tui k, die uitstekend Duitscb sprak. Hij weet heter dan ik, wat'u vreemde hier alzoo kan interesseeren, hij ging reeds met vele buitenlanders op weg," zeide hij. W nar Oli-iürz Pasc/ia geen tocgang heeft, kan hij u door miju bemiddeling toegang verschaif,;!!, miju gtheele bibliotheek, alles wat zich iu 't museum bevindt is ter uwer beschikking. Zooeven is de puotogruaf van 't genootschap uit Mo»tar teruggekomen, pracntige opnamen; ik kan u alleen nog de iiegatiwveu laten zien, misschien heeft hij de afdrukken al klaar, ik zal ze u laten geven, zooveel ge maar wilt." Voortdurend draafde de heer Hörmaiiu vanden eenen kaut van't vertrek naarden anderen,stapelde op alle mogelijke lectuur, zette dat voor mij en zeide dal ik maar moest uitkiezen wat mij interesseerde, trok loen een lade open eu gaf mij 'n hoop ouopgeplakte photogrf iiö, terwijl hij mij vriendelijk u.tuood'gde daarvan, mee te netiieu wat me lief was. //Ge moet de Mostarsche collectie ook nog zieu o, 't is zoo'u mooi land Herem! Aha! daar is Jobo." Een kort onderhoud volgde iu 't Kroatitch ik had gelegenheid Jobo eens goed op te nemen. 't Was 'n jonge mottige Turk van omstreeks 20 jaar, rechtop als tcu militair stond hij voor ziju chef eu zei bij iedere ja-knikkende bewe ging: //jest, jest." Voor '11 Turk had hij 'u. bijzonder levendige uitdrukking. Zijn costuun was bijna gelijk aan dat van ieder geciviliseerde Turk, alleen zijn b.-oek wat minder wijd en zijn schoenen in plaats van die prachtige Bosnische, die opengewerkt en aan het front opgewipt zijn, waren Europeesche bottiues. Toen Jobo bescheiden iu den corridor was gaan wachten opperde ik angstig de vraag of hij mijn Duitsch begrijpen zou. O best, haastte de heer Hö'rmann zich te zeggen, ik spreek met hem alleen Bosniscb, omdat mijzelf dat gemakkelijker is geworden door de jaren lange gewoon'e. Hij verstaat alles opperbest. Hij is mee geweest, naar de tentoonstelling in Buda-Pest en had daar een betrekking aan de Bosnische afdeeling. Hij is een zeer intelligente jongen. We leeren hem Pransch voor de Parijsche tentoonstelling-. Maar mag ik nog zoo'n echte Turksche cigaret aanbieden en ... ja, ja, kom maar binnen dat is de custos. Zoo, heb je de afdrukken klaar? Zie hier zijn de Mos)arsche opnamen. Dat is 'n mooi land daar. Dat moet ge iu geen geval vergeten te gaan zien, 't is totaal oosterscb. Zeker, zeker, ziju er hier harems, maar niet met 20 vrouwen, dat is trouwens een liefhebberij alleen voor de rijken. De Turken hier ziju over 't algemeen te arm; mijn vrouw kan de volgende week met uw vrouw wel eens naar 't huis van 'n voornamen Turk toe gaan, ik kan u daar natuurlijk niet. introduceeren. Ha, ba, in zoo'n harem binnengaan is voor 'n maa bijna ondoenlijk, maar overigens, Jobo is geheel tot uw dienst ik zal hem sturen, aau uw hotel, op het uur dat u zelf goeddunkt. Stom en geslagen over zooveel beleefdheid en vriendelijkheid, met boeken en photo's be laden, stamelde ik mijn dank, of liever ik wist niets te «eggen en ... //Och, waarde heer, den grootsten dauk welken gij bewijzen kunt, is dat ge naar Holland eenige sympathie meeneemt voor 't land, dat ons zoo ter harte gaat." Jobo poetste in den gang 'n fiets af eu reed die bij 't stuur de straat, op. »Zoo, rijd jij ook al fl;ts?" Ja, ja, zeker. Daarop ga ik mijn boodschap pen doen voor 't museum, de Bosnische Post" (de Sarajevoër Courant) en voor Nada ('n ge llustreerd Bosnisch tijdschrift, in den geest van de illustrirte Zeitung, maar artistieker). Ik zet laar hier neer hij een kennis eu ben oogenbiikkelijk terug." //Eüt:ehuldigen Sie" liet hij hdi'tflijk er op volgen. Toeu we 'u oogenhlik later weer naast elkaar n de brandende zon door de Europeesch gemo derniseerde hoofdstraten liepen, vroeg Jobo: //Is u al in de groote Besistau geweest?" Ik dacht dat hij de groote moschee bedoelde en zei dus: Ja, maar niet van binnen." Maar in de Ciisja is u toch wel geweest?" //Ja, natuurlijk, de bazarbuurt heb ik gezien, dat is me eeu lawaai daar. Hoeveel van die winkeltjes zijn daar wel bij elkaar? //Hoeveel duéius? (winkels). Dat weet ik ook liet, straatjes zijn er wel 'u zestig." rïoo, eu waar wonen die menschen wel, ze z\jn zoo propvol, dat meu er nauwelijks kan staan." //O, die wonen allen op de bergen rondom. Ze hebben dikwijs 'ïti of twee uur te loopen ; vandaar dat sommigen al zoo vroeg iupakkeu. Vóór zonsondergang moet, alles afgeloopen zijn, want daarna doet de Mohammedaan geen zaken neer." //Zoo, wat doet hij dan r" ,, Dan gaat hij naar huis en dan komeu ze bij elkaar op visite, maar eeist gaat liij naar de moschee, zich wasschen eu dan bidden." Verveelt hen dat niet, vooral nu ze in de Europeesche wijken zooveel geknterfanter in de café's zien?" De voorname Turk komt daar ook wel. Wiju mag bij volgens den Koran niet drinken. Stil drinkt Lij ze toch wel, en van bier staat iu deu Koiaii nie's. Latere schriftverklaarders hebben er wel wat op gevonden om ook dit te verbieden, maar de ontwikkelde Mohammedaan, die zich strikt vroom aan den Koran houdt, doet ook geeu zoude met bier driukeii." //Maar hier bevat toch ook alcohol eu de Itlam predikt toch geheel-onthouding?" //Och, dat wordt ook in 't openbaar niet ge daan. Hier en daar zijn er gelegenheden zelfs voor schnapsdriuken, maar de meerderheid vindt 't verachtelijk." 'k Kreeg bi'iu'i 'u kleur, to?n ik dacht aan onze door drauk veehtlustige proletariê'rs uit de steder, aan. de door jeuever verstompte boeren, ik dacht aan Holland, waar meu 't een eer vindt veel borrels te drinken, ik dacht aan panv, miiacbener bierpei.sen . , . Daar giugen een paar reusachtige kerels voorbij. Kolossale turbaas droegen ze van zwaar rood aken. Met de handen op den rug slenterden ze voor me heen, langzaam en bedaard, met Oostersche deftigheid. Onder hun reusachtige saorren brandde 'n cigaret. De ruime plooien vau hun biot'k schommelden als 't achterste vau 'u trapgans potsierlijk heen eu weer. ,,Dat ziju zeker heele heeren'r" vroeg ik op hen wijzende. //Wel neen, dat zijn vrachtdragers, ze hebben eeu kroon verdiend en voelen zich nu riik; hebben een cigaret aangestoken, eu gaan kollie drinken." Nog meer van die bekroonde werklieden werden me onderweg aangewezen. Hun kleeding was met geringe wijziging dezelfde. Allen liepen ze iu hun schilderachtige lange kaftans, iudirliaad deu koning te rijk met liuu verdiende krone,;. Statig en deftig was hun gang. Telkens vergiste ik mij in de verschillende kletdingeu, en tot groote pret van miju metgezel zag ik eeu tot de tanden gewapenden Moutei egrijücr voor 'n Mohammedaan aan of wekte ziju ver ontwaardiging als ik 'nZ giiuiier'u bergbewoner dacht. Ze waren allen zoo bruin van huid eu de terugkeerende eigenaardige snit in de kleeren, zag ik zoo gauw niet door de veelheid der kleuren. Ik. dacht al heel aardig te weteu, wat Maeedoiiiörs waren iu hun nauwe Turkselie broek van witte wol, zwaar als bij ons de beddedeken, mair met ornament vau lijn veterband belegd, zooals de Hongaren ook wel hebben. U'el neen, dat zijn Spaansche Joden. Zie maar als hij zich omdraait. Achter op zija rug hetft hij (uuren." luderdaid was zijn rug versierd als bij de Cliineezeii. Ik meende ze zoo zeker te herkennen aan de kleine ronde muts op de kruin vau 't hoofd. Dau weer kwamen we Jodeu tegen, die 'n fez droegen, en Mohammedanen met Europeesche kleereu en omgekeerd. Ik gaf 't maar op, om die maskarade uit elkaar te houden. Plotseling ging Jobo recht op eea deur aan, een paar treedjes af en verdween iu een gang. Hem volgend stond ik een oogenblik iu tast baar duister nog verblind van al de kleuren iu 't zonlicht zag ik een oogenblik totaal niets. In eens werd ik bij mijn arm gepakt, en hoorde ik 'n paar Duitsche zinnen in eeiie deu Nieuwmarkt bezoekende Amsterdammer^ niet onbekende neusklank: Was gefiillig? Schone Sachen, schone Koraupulten, cigaretten, spitzen, uhrketten, mokka u. Punscb Servis, schone Teppiche, gut uud billig." (Slot volgt.) SNUIFJES. De nadeelen van een beroemd man te zijn, acht ik maar weinig minder dan de voordeelen. Zoo ondervond ik het ook nu weer. Natuurlijk zyn mijn veelvuldige loftuitingen en blijken van waardeering en aanmoediging en vooral mijn opbouwende kritiek oorzaak, dat het denkend publiek gaarne op mijn oordeelvellingen let, en lieden die niet zeker zijn van hun zaak, mij adviezen trachten te ontlokken; maar hoe vleiend dit voor mij wezen moge, men weet dan ook niet hoe grooten last mij dat meermalen bezorgt. Door den beminnelijken vorm, waarin ik miin instemming, en als 't noodig is, ook mijn bedenkingen, openbaar maak, is in zeer ruimen kring de meening verbreid, dat ik, wat inderdaad ook het geval is, een gemakkelijk te bereiken, ietwat toeschietelijk persoon ben, bij wien men maar behoeft aan te kloppen, om dadelijk antwoord te krijgen, en ontvang ik vaak brieven in ge meenzamer toon gesteld, dan ik zelf tegen over iemand van mijn beteekenis zou durven aanslaan. Zoo ook dezer dagen weer. »Ouwepaai. dijebent, zoujemeniet utgenoegtïs wiïkdoen, mejemening tezegge aangaande deinvoering derniewespelling; 'tzoume nietverwondere, ofjij divan openaanmerkinge leeft, konook daaromtrent welis unhartigwoorlje intmiddebrenge. Tpast misgien nietpresies bijjesnuifdoos. maargrooter-en deftigermanne danjij hebbedurhooft soms anza'te vanmindergevvigt gewijt, dan dezekwesti is, ditans dedenkendemensche bezighout. Intusseisur bijdi iiiewespelüng totdusver unhalfheit, diik nietkan goetkeure. Foneties moet te slotte ookdeschrijf'taal worde, maarist danookniet eis, dat foneties dewoorde verbonde ecgescheideworde, 'zoasdat indespreektaal geschiet? Zidaar ouweheerunbeginsel, unprincipe zojewilt, doorjebeste niewespellers haasthelemaal verwaarloost. Jijschijntme nujuist unkop, onadaarover unopini tehebbe.. Totregtverstant voegkhier unkonjugati bij, waarin utstelsel istoegepasl., asvoorbeelt; weeszovrindelik jemening uroveris tezegge. Werkwoord (f)icggen. Vragende wijs, kzeg (of kseg) zeggik ? u- of jezeit zeitu ? hijzelf . zeiti ? wijiegge zeggewe? gijzeit zeitge ? ju'llizegge zeggejuili? zijzegge zeggeze ? zullizegge zeggezulli ? kzee j ij zee u zee bij zee wijzeec gijzeet juilizee zullizet khebgezeit ji.jheigezeit hijhetgezeit wijhfebbegezeit juilihetgezeit zeeik ? zeejij ? zetü? zetï? zeeëwe ? zeetu ? zetëjulli ? zetëiulli ? \Verkwoord zijn, ? kbin (u)jijbint hij is wii binne (1) zij- of zuilihebbegezeit gijbint juilibinne kzelzegge zebinne(l) jijzeltzegge zullibinue uzi Izegge hijzelzegge _ Vragende wijs. wijzellezegge hinnik ? juilizellezegge binje ? zij/.ellezegge bint.u ? zullizellezegge issi ? binnewe ? bintgij ? binnejuili ? bimieze ? binnczulli? (1) O.)k »ry;t" wordt wellerris gebruikt;. b. v. wezijnerris in plaats van webinneërris hierofdaargeweest, soniszeli's verdient zijn devooikeur. Zoistbeter, geloof ik. tevrage: ^y'uzerbinne dan binneKrbinne ? Doch dit is uiik vvestie vaiismaak. Ik moet eerlijk zeggen, de spellingkwestie heeft mij tot dusver maar matig geïnteres seerd. Met De Vries en Te Winkel kon ik het best vinden, alleen als ik het boekje zelf niet kon vinden, zat ik een beeje ver legen. Afaar ik heb er tivee_ van aangeschaft, en nu is 't eenvoudig uithuizigheid of luiheid, als ik me in een geslacht, in een e of o te veel of te weinig vergia. Ik had om die reden graag gezien, dat de autoriteiten op het punt van geslacht en herhaling van enkele letters, waarover men weieens in twijfel kan verkeereri, voor de jeugd wat minder autoritair het gebruik van de nu alweer oude spelling verplicht hadden gsteld. Maar ik erken, dat zou geen nieuwe spelling zija naar eenig principe, tenzij het spellings-principe, dat altijd meer van een spelletje dan van ernst heeft gehad. Doch wat mijn inzender nu schrijft opent, naar ik vermoed, een nieuwen strijd. Het is zoo, de fonetiesche spelling komt niet half tot haar recht, zoolang de woordscheiding en woord ver binding geheel tegen de regels der spreek taal indruischen; en dat doen zij. Hier is een nieuw probleem gesteld, dat ik de eer heb aan onze denkende taaigeesten voor te zetten, in de hoop dat aij het mogen oplossen zonder mij met hunne antwoorden al te lastig te vallen.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl