DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1179 Vergen, van JEANNE REYNKKE VAN STDWE. N. Veenstra, 's-Gravenhage. Te midden van de hevige stryd om waarheid en eigen waarneming in taal en beeld, toen de Nieuwe Gids verketterd en verheerlikt werd, toen de vaak zo sombere verzen van de eersten onder onze jongeren aandreunden, zwaar geslagen van Passie, en Verdoemenis, en Trots, toen klonk daardoor als orgelklank van leeuwe riken, als slaan van nachtegalen, als meerlefluiten, als vrouwestem, het lied van een zangster die »de heilige onsterflyke sterren hoog boven (haar) sterfelijk hoofd" tot getuigen aanhaalde van haar geluk, die het soms uitjubelde, maar meestal schreide over hem dio zij ver loren had. En wrj die haar zo graag hadden horen jubelen van haar geluk, we werden weemoedig en voelden toch zo innig mee het lyden van die jonge vrouw. Haar taal stond ons nader dan de forse uitingen van de eerste onder de jongeren, wiens krachtig aanslaan wel eens 'en wankknk gaf. Nu is het orgelen van die zangster ge daan; haar verzen zrjn voor het grootste gedeelte meer kunst dan zielsuitingen geworden en groot is die kunst, machtig die beeldkracht, verbazend die simboliek, maar wij hebben behoefte aan het in eenvoud zeggen, zonder veel sieraad, van wat er in de ziel omgaat. En zie, de krachtige toon van de eerste onder ons verzachtte of is het misschien beter met anderen te zeggen ontzenuwde? zich tot Adoratie en Liefde en, zoals twee nachtegalen tegen elkaar gaan zingen, zo zong hier een jonge vrouw haar liefde uit in deze Verzen, haar liefde voor hem, die grooter is, Door eigen oppermacht,dan al wie mér bestaat... Omdat hij, door zrjn prachtig ziele-zijn, gelijk Een magnifieke god is die geen wanklen kent... Omdat hu eeuwig is, en hoog-onsterfelijk. Merkwaardig duet van verering voor elkaar. En haar Vemen kunnen meedoen, al dringt de melodie zich niet zo diep in je geheugen weg, als bij de oudere zuster in haar liederen; ze z\jn bevattelik voor iedereen die z'n Neder lands kent en lokken tot herlezen uit, omdat men er 'en ziel in hoort jubelen van haar geluk. Eerst, in de Stemmingsbeelden geeft zij in sonnetvorm ogenblikken die indruk op haar gemaakt hebben, 'en enkele maal waren die 14 regels te ruim voor de gedachte eri had de schrijfster, dunkt mij, beter gedaan de rymloze jambe te nemen, maar heel vaak, meestal is er ook dan melodie en zuivere waarneming van natuur en eigen stemming, daardoor opge wekt, in. En dan die angst voor de liefde: Zeg niet dat Liefde 't vrouwenlot voltooit, Ik ben Mijzelf genoeg... zou dat uit die ty'd zijn, die zy in het tweede fragment uit »Het boek van mijn leven" be schrijft, toen iemand van haar hield en zij niet van hem ? Wij mogen raden, weten doet niemand het, behalve de schrijfster, die alweer elke datering overbodig achtte. Gelukkig maar, dat ze in de Liefdezangen bekeerd is 1) en juichen kan: 'k Heb mijn onafhanklykheid gegeven, Gij heerscht daarover... ik ben niet meer vrij... Maar o, ik houd myn handen trotsch geheven: Ver boven vrijheid kies ik slavernij ! Gelukkig, want wy hadden wel behoefte aan geluk in onze poëzie en zy geeft het in over stelpende massa! Ze valt wel eens in herha ling maar, gelukkig al weer, blijft ze niet Droeve in het web van weemoed vast-geweven. Blijdschap over geluk in de liefde ! Wie zou daar niet blij mee zjjn? Laten wij hopen, dat het ons telkens weer toeklinken komt uit hun beider verzen, nu het huwelik hun vereenigd heeft! Een mooi vrouwenportret versiert de bundel. Een vraag: Waarom spreken verliefden elkaar in verzen altijd met gij en uw aan ? Dat is toch niet nodig, dunkt me, hoor Gorter maar: Zie je ik hou van je, ik vin je zoo lief en zoo licht je oogen zijn zoo vol licht, ik hou van je. ik hou van je. Haarlem. J. B. SCHEPERS. 1) Dat deze later geschreven z\jn dan veel van de meer sombere stemmingsbeeldan is uit 5 fragmenten uit »het Boek van myn Leven", het derde deel van de inhoud, op te maken. BOEKAANKONDIGING. Amsterdamsch Jaarboekje voor 1900 onder redactie van E. W. MOES, onder-direc teur van 's Rijks Prenten kabinet te Amsterdam. L. J. Veen, Amsterdam. Van het Amsterdamsch jaarboekje onder redactie van den heer Moes ver schijnt dan nu de vierde jaargang, die in de eerste plaats een herinnering bevat aan de erkenning van Amsterdam als stad, nu juist zes eeuwen ge leden. Behalve dit artikel van Dr. Joh. C. Been komen in dezen jaargang twee interessante opstellen voor, nl. dat van den heer A. J. M. Brouwer Ancher over de «namen van Amsterdamsche woonhuizen", waarin de schrijver het een en ander meedeelt omtrent gevelschriften, gevelsteenen enz. en dat van den heer D. C. Meijer Jr., over »het verleden van het Sophiaplein" met de reproductie eener teekening van Roobrug, Regulierspoort en Schapenplein, uit het begin der 17e eeuw. Behalve verschillende andere artikelen, voor een dergelyk jaarboekje van meer of mindere beteekenis, een «Kroniek van Amsterdam van l October 1898 tot 30 September 1899" en »een lijst der historieprenten" zijn met de reeds genoemde een zevental »prenten" en een por tret van den wethouder mr. W. F. van Leeuwen i naar eene photographie in dit boekje opgenomen. j Jammer genoeg, zoekt men in het Amster damsch jaarboekje te vergeefs naar de hoofd stad, zooals die is en kort geleden was, alhoewel dagelijks zooveel verdwijnt, waarvan de tydgenoot en de nakomeling later nauwelijks de heugenis terug vinden. F. A. B. * Sakinum, Indische roman door G. DOM PERS. Uitgave van v. Rossum te Am sterdam. Dit boek schijnt geschreven met het doel, om licht te verspreiden over de slechte wijze, waarop in Indiëde Loerahs, Wedonos, Resi denten en Controleurs hun ambt bekleeden. De schrijver wil door het verhalen van al lerlei feiten, aantoonen, hoe verkeerd het is, personen aan het hoofd eener Kotta, Dessa, enz. aan te stellen, die eerstens zeer dikwijls de taal hunner onderhoorigen niet voldoende machtig, soms geheel onkundig zijn van de toestanden waarin zij geplaatst worden, en die niet opgewassen zijn tegen een volk zóó bedriegelijk, zóó wraakzuchtig, zóó laag van ka rakter als de auteur ons de Javanen, Chineezen en Arabieren afschildert. Bijna zou men zich afvragen of hier geen overdrijving in het spel komt. Sommige staaltjes van de wraakzucht en wreedheid der Javanen grenzen aan het beestachtige; enkele bewijzen aangaande de verkeerde bestuursinrichting aan het ongelooflijke. (Men leze de wandaden van Kemis, Sosemito, Soero, Lelé, enz. alsmede de valschheden en intriges van sommige Con troleurs en Loerahs) Van rechtsverkryging in grootere of kleinere geschillen, of voor gepleegde ongerechtigheden is geen sprake, van rechtmatige straffen voor begane diefstallen, of onmenschelyke wreedheden evenmin. Het recht vau den sterkste en slimste geldt hier het meest. Het is te hopen, dat de schryver zijn doel bereikt en zijn werk aanleiding geeft tot een ernstig onderzoek naar genoemde toestanden opdat daarin, wanneer tenminste niet schrome lijk overdreven is, ten spoedigste verandering kan worden gebracht. Jammer is het dat de heer D. zoo slecht in de grammatica thuis schijnt te zijn. Het geheele boek wemelt van fouten, wat betreft spelling, verbuiging der geslachten en inter punctie. (De komma's schijnen op goed geluk uit een groote en veelgatige peperbus flink over den inhoud heengeschud te zijn.) Dit euvel en de slordig vervoegde werkwoorden maken het boek moeilijk en onaangenaam te lezen. Waarom het boek Sakinum heet, is ook niet recht duidelijk. v. M Het gewone schrift en de stenograpMe. Het is verwonderlijk hoe het mogelijk is dat in een ty'd als de onze, nu het op ieder ge bied heet »gauw, gauw", en tijdsbesparing alles is, n onderdeel der menschelijke bezigheden maar een zeer belangrijk onderdeel, en waarbij ontzaglyk veel tijd bespaard zou kun nen worden door 99 pCt. van het menschdom zoo volkomen over het hoofd wordt gezien, nl. het schrijven.rVan den trein die, behalve in Halfweg, ook nog in Sloterdijk stopt, zeggen wij dat hij langs den weg kruipt, en wij zitten in de tram te trappelen van ongeduld, als toevallig de brug van de Hoogesluisjuist open is; maar wij zitten, wel zenuwachtig en gejaagd, maar toch volkomen tevreden, drie kwartier of langer te schrijven aan een brief, dien de geadresseerde in drie minuten of korter leest. Dit is geen verhouding voor den tegenwoordigen tijd ; letterteekens als k en m, die 5 of 7 op- en neerhalen met de pen eischen om geschreven te worden, moeten overboord ge worpen worden ; en in het algemeen moet en zal dan ook zonder eenigen twijfel op den - een schrift, waar een zoo uiterst kort woordje als b.v. kam niet minder dan 15 halen met de pen vordert, vejlaten en door een korter vervangen wordenv? Reeds zy'n allerlei stelsels van stenographie uitgedacht en ook werkelijk in gebruik, en onder deze zijn die van Gabelsberger en Stolze de meest bekende. Wat ons land aangaat, moesten wij ons tot nog toe behelpen met stelsels die, voor vreemde talen gedacht en ontworpen, en zich zoo nauw mogelyk aansluitend aan de eigenaardigheden dier talen, voor onze nederlandsche taal zoowat pas klaar gemaakt waren; en met welk talent dit nu ook geschied moge zijn, ieder zal toe moeten geven dat dit niet de weg is om een nederlandsche stenographie te maken. In dezen toestand is nu echter onlangs verandering gekomen; een Nederlander, officier bij het leger hier te lande, de Ie luitenantadjudant A. W. Groote van de infanterie, te Amersfoort, heeft eenige weken geleden de resultaten van zijne gedurende 5 jaren op het gebied der stenographie voortgezette studiën gepubliceerd in een boekje, getiteld: »Stenographie voor iedereen", een alfabetisch kortschrift, door A. W. Groote. Het is verschenen by S. L. van Looy te Amsterdam, en kost 90 cents. Hiermee heeft de heer Groote ons nu in de eerste plaats een zuiver nederland sche stenographie geschonken, d.w.z. een kortschrift, door een Nederlander gemaakt voor de nederlandsche taal; maar hy heeft meer ge daan. Door het geheel nieuwe, en buitengewoon eenvoudige beginsel, waarop zijn systeem be rust, laat hij alle andere stelsels, zonder onder scheid, ver achter zich, en weet hy' zy'n eigen stelsel zoo uiterst eenvoudig te maken, dat het aanleeren er van een kwestie is van eenige weinige uren. Wij bezitten dus een nederlandsche stenografie, en wel een uitmuntende; aan ons is het nu er van te profiteeren, waarby wel moet worden bedacht dat ieder op zich zelf slechts dan het volle nut er uit kan trekken, wanneer ook alle andere personen, aan wie hy te schry ven heeft, de nieuwe kunst machtig zy'n. Daarom zou ik ieder, die dit stukje leest, met aandrang willen verzoeken, kennis te maken met het boekje vau den heer Groote. Wanneer die kennismaking slechts iets meer is dan vol komen oppervlakkig, is, volgens iny'n vaste overtuiging, de lezer voor de nederlandsche stenografie gewonnen. H. D. V. THEE - E. BRANDSMA. Trademark Trademarlt Slaapkamer-Ameublementen in Pitch pin-, Noten-, Eiken- en Mahoniehout. GELAKTE MEUBELEN Eng: genre. Franco levering door geheel Nederland. Maison de Blanc. A. SCHRÖDER & C0., Amsterdam, Mjeidschestruat 39/34. SPECIALITEIT I1N >Linnens, Tafelgoederen, Tricotages, Verzekering-Maatschappij HOLDA". Damrak 74, Amsterdam. Werkkracht verzeker i n g. Omvat ZIEKTEN, ONGELUKKEN, ORGANISCHE GEBREKEN. Iemand verzekerde zich in December '97, kreeg in Juni '98 een oogziekte, waardoor hij ongeneeslijk blind werd. ARTS AND CRAFTS, den Haag, Kneuterdijk. i t ii* III van pastels van D. NAMINGA, met medewerking van andere ar listen. 167 KALVERSTRAAT 167. WED. w. VAN DER HULST, Hofleverancier. IITC; E i:ii *:?!»*; COLLECTIE Luxe en Fantaisie Artikelen. Engelsche en Weener Lederwaren. Struisveeren en Fantaisie Waaiers. 167 KALVERSTRAAT, AMSTERDAM, I TANDARTS. Plantage Middenlaan 80. Tegenstrijdigheid. A.: Hé, waarom staan alle deuren en vensters daar in die school open 'i B.: Omdat de school gesloten is, vandaag. * Geheele pijnlooze verwijde ring van Likdoorns. Vcor belanghebbenden aanbevelingen ter inzage. Spreekuur iederen werkdag van 9 tot 12 uur en van 2 tot 5 uur. WILIEM BULIY1ER, PEDICURE. Singel 159. Pension l ifla Wetering, Weteringschans 20c, Amsterdam. Elegant gemeubileerde suite op de Bel-Etage, benevens enkele kamers. Overal riant uitzicht. Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelijk bij Rijks-Museum, Opera en Vondelpark. Bediening in eigen salons. HENRY J. BRUCE. CACAO Efl CHOCOLADE is PRIMA Amsterdam. Heden verscheen: DOOR VEHA. (No. 119 van Warendorf's NovellenBibliotheek.) Prijs 1O Cent. Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam. Ate en Gout in Financiëele- Handels- en Parti culiere Administratie. D. STIGTER, Amsterdam, Aïexanderkade 4. Geen beter, solider en goedkooper adres dan bij J. ELSENBURG, N. Z. Voorburgwal 177. TELEFOONA.DRES No. 2G99. PHILIPPONA M11LAAK, Fournisseur de la Cour. KALVERSTRAAT 16«, AMSTERDAM. GRANDE SPECIALITE POUB Trousseanx & Layettes. Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. 1 Eén ding is zeto, Sunligtit zal bevallen. C= HollandO Beige in- en export. l il PRINS HENDRIKKADE 141. AMSTERDAM. "Wijnen. IBiscnits. VKAAG PRIJSCOURANTEN. Honing Chocolade. BAHLÜIANIV & Go., Nieuwendij k 2O8-21O. Afdeeling Tapijten en Meubelstoffen. Van lieden af GROOTE JAARLIJKSCHE OPRUIMING van restanten AXJIINSTER, RRUSSELSCH, TAPESTRY, IIA Alt TAPIJT, LOOPERS, COUPONS, LINOLEUM-ZEIL. Tevens een groote partij VITRACJE-OORDIJNEN, «loukerc OVER GORDIJNEN, M EUREI.STOFFEN, KARPETTEN en TAFEL.K1.EEDEN tot /.eer verminderde prijzen.