Historisch Archief 1877-1940
No. 1192
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Lier volstaan met enkele grepen.
De invoering is een onkrijgstuchtelijke
daad, omdat niemand minder dan H. M.
de Koningin de uitgave van de vorige
aflevering had gelast en de jongste afleve
ring buiten lïoogsiderzelver toestemming
is uitgegeven. Krijgstuchtelijke officieren
zullen kwade oogenblikken hebben.
Ware het al, dat aan de laatste afleve
ring niet dezelfde détail fouten kleefden
als aan hare talrijke, voorgangsters, ze zou
des ondanks den naam der militaire weten
schap niet verheven hebben, omdat zij stel
selloos en bekrompen is, gelijk hare voor
gangsters, welke fouten daarenboven met het
voortschrijden der wereldgeschiedenis
rela\ tief steeds grooter worden.
-' Dezelfde school, die't parade-deel
oogenschijnlijk inkromp, door het aantal der
handgrepen iets te verminderen, voert
zon^?'jier blikken of blozen een parade-pas in.
l Ware het niet, dat er ernstige belangen
i~ mee op 't spel staan, de invoering van den
parade-pas)zou als poging tot opvroolijkiiig
" niet onverdienstelijk zijn. Alom is men
in de kazernes bezig om den uationalen
tijd en het nationale geld te gebruiken
tot bestudeering der veranderde militaire
eischen (sic.) en daarbij wordt ook aan de
nauwkeurige beoefening van den parade-pas
een rechtmatig deel geschonken.
Mij heeft de uitvoering van dat nieuwste
snufje in het bestaande milieu doen denken
aan epiernaakte negers, die met een hoogen
hoed op en manchetten aan met
grootedef, tigheid op een bal verschijnen.*!
" De redactie van de geheere schoóT is
zoo uiterst gebrekkig, dat voor bijna elke
beweging een vergadering moest worden
bijeengeroepen, ten einde tot eene gemid
delde oplossing te kunnen komen, zie b.v.
punt 104.
De auteurs hebben taal-puriteinsehe op
wellingen gehad en van lichaam-edeeten,
»deelen van het lichaam," gemaakt, van
enkele, «sommige," enz., maar ze spreken
van «onderwijzen," als ze hunnen bedoelen,
en van »vlak," om een helling aan te dui
den, enz.
De auteurs hebben, even ongegrond als
hunne voorgangers, enkele van de leervak
ken van den soldaat zonder eenig stelsel in
n f-chool vereenigd en voor 't Koloniale
leger 't zelfde voorgeschreven als voor 't
Hollandsche leger c. a.
De eenvoudigheid is in naam in-, met
ter daad «^gevoerd, en de dunheid van
het reglement is te danken aan een
goochelkunsije ten koste van kleine beurzen. 1)
Nu begrijp ik wel, dat mijne enkele
grepen geen kracht van bewije hebben,
maar dat bezwaar wil ik gaarne opheffen,
zoodra de noodzakelijkheid daarvan mocht
blijken. 2)
Hoe vreemd het ook klinke,ik ben toch
dankbaar voor het verschijnen dezer
soldatenschool.
Htt militairisme moet zich zoo dwaas
maken, dat zijn ware aard aan ieder worde
geopenbaard. Halve genezing roept geen
gezonden toestand in 't leven.
Wanneer bij toeval deze soldatenschool
eens iets beter ware uitgevallen dan zijn
voorgangers, dan zou 't applaudiseerende
publiek weer voor zooveel jaar uitgesteld
hebben te zoeken naar de oorzaken der
achterlij'-.heid der militaire wetenschap.
De bron is onzuiver, deze moet verbeterd
worden, de vechtkunst-wetenschap is ont
aard in militairisnie.
De fouten der soldatenschool eijn niet
de fouten der heeren auteurs men zoeke
in mijn critiek vooral geen persoonsaan
randing maar de noodwendige fouten
van het militairisme.
In de sterrenwichelarij worden geen
standaardwerken geschreven en de enkele
vondsten in dat pseudo vak danken we aan
geluk, niet aan wijsheid.
Waarom ik me dan, ondanks mijn dank
baarheid voor het verschijnen der
soldatenschool heb laten verlokken, zooveel woorden
{?mmiiiiiiiiiiimiii
itHiNifMNfifniNiiiMfiMiiiiiiiniiliiiiimitiiiminwR
naar het huisnummer. Haastig srreep Heil inga
Adrienne's hand; driftig schoof luj den langen
haud>choen naar beneden en drukte een kus op
haar blooten arm.
Toen Adrienne in haar slaapkamer gekomen,
zich traag ontkleedde, was zij niet in staat
haar gevoelens te ontleden, haar gedachten te
volger, zich reketschap te geven van het ge
beurde. Alles wirrelde in baar geest dooreen.
Zij de fiere, de ongenaakbare, zij, die hoog
hartig neerzag op schijnvertooningeu, diejtirten
laf en ergerlijk vond, zij was weerloos geweest
tegenover dien man!. ..
Bevend woelden hare vingers door het blonde
haar. Eén voor n greep zij de schildpadden
spelden uit den sierlijker, hoogen haarwrong.
I)e kroezige baren zwierden om haar bloote
schouders. Zij bleef staan en staarde in den
psyche op haar eigen beeldtenis. Een plooi van mis
noegen groefde een vore tusschen hare donkere
wenkbrauwen; minachting trok de mondhoeken
naar omlaag; toornig vlamden haar oogen. toen
zij de blankheid van haar boezem en armen
wrevelig aanschouwde. Smartelijk doemde in
haar op de overtuiging, dat die man haar niet
kón liefhebben; ttuschen hen een sterk
antipa'hische stroom ing, die hen noodzakelijk van
elkaar verwijderd hield. Samensmelting van
hun innerlijk zijn was ondenkbaar met hun
beider geaardheid. Zijn passie-oogen hadden in
haar hersens gebrand, de kwetsende overtuiging,
dat hij haar lichaam begeerde.... niets dan
haar lichaam .... Zij voelde zich bezoedeld en
weende spijtige tranen over de vernedering.
Laat in den morgen schokte zij wakker uit
onrustizen slaap. Een nijpend geviel van onte
vredenheid beheerschte liaar ontwakend gemijmer.
Met ';e.weld rukte zij zich los uit deu grimmigen
gedactnen-loop die haar energie verlamde. Snel
glipten haar voeten in de muiltjes, die voar haar
bed stonden en haastig beg-tf zij zich naar hsar
badkamer. Ruischend plasten de waterstralen
in het marmeren bassin.
Adrienne's physiek welbehagen dreef den spot
met, haar kwellend tobben en oproerig zelf.
verwijt.
Neen! zij wilde niet meer aan dien m-in
te gebruiken, om te vertellen dat zij
slecht is?
Och ik was bang, dat de commissie voor
daadwerkelijken steun aan onze
stanwerwanten in Transvaal op 't onzalige denk
beeld kon komen, een paar duizend exem
plaren dezer soldatenschool aan te bieden
aan den Commandant-Generaal Botha
of aan Generaal De Wet. En dat zou ik
betreuren, want noch omslag, noch hechting,
noch inhoud zijn geschikt voor menschen
van de practijk.
OKEMUS.
1) Het gymnastiek-voorschrift is nl. t'ians
tot noodzakelijke bijlage van da soldateiischojl
bevorderd.
2) Als proeve van bewerkinz eener
eventueele uitgebreider mtiek bestemd voor de
kameraden, d'ene bet volgecde.
Ad punt, 19:
De hierin vastgestelde beweging is klakkeloos
overgenomen uit de vroegere aü-veringen.
Waartoe dient zij?
De auteurs, die de commando's bij de
gewrichtsoefeuingen op het voorbeeld der Itali
anen lieten wegvallen,en deze beweging behielden,
gevtn hierdoor en door andere bepalingen
b'ijk, dat ze niet dieper gaan dan de
oppervlakte.
De leerlingen, die hur. eerste oefening zullen
ontvangen, en die zoo weiuig pymnashsch ont
wikkeld gfdtciit wordei>, dat uuuue op'eiding
moet beginnen met zeer eenvoudige
eewnchtsoeleningen, waaronder zelfs bet oplichten van
hakken en het draaien van het, hoofd; worden
tegelijk vrij goed geoefend gedacht.
Want ten einde iu d.e allereenvoudigste
dingen te kunnen worden onderwezen, moeten
die zelfde leerlingen o. m. 't volgende voofaf
kennen :
1°. De houding van den soldaat (een samen
gestelde gewrichtsoeferang, eventueel resultaat
van go'd geleide enkelvoudige
gewiich'soeferiineen, die de leerling nog ondergaan moet).
2". Het beoordeeJen van de totale lengte van
eei<i?e p*sseu (voorn! niet ougewer).
3°. Het beoordeelt van hoeken van 67°,
van 13°enz. (w-eterom vooral iiiet. ongeveer).
4°. luchten met grootere tus:chenruimteu
da i hun later geleerd zal wordeu.
5". Draaien met bet hoofd (hetgeen later
notf geleerd moet worden).
Ten einde tot de uitvoering der schijnbaar
onschuldige te kuuLen overgaan, dien' u vooraf
de volgende vragen te zijn beantwoord;
lo. Het ac iterst.e gelid mo .t het genoemde
aantal passen achteruit gaan; worden daarmede
bedoeld achterwaartscue of gewone passen ?
2". Moeten de passen we kelijk gemankt
worden, of is de uitdrukking passen slechts
als maat. genoesid ?
3». Moet de Ie pas van de linke grootte
gemaakt worden, volgens punt 33 ? Zoo ja,
boe dan verder bij b. v 2 passen ?
4». Wat moet de tusschenruinte tu*?chen
de manschappen zijn; een veelvoud van 75 cM.
of een veelvoud van 75 cM. -]- du normale
tusschenruimte + + 3 dM. ?
5o. Wat moet ae afstand zijn tusschen het
voorste en achterste geal?
6(). In welke tij.imaat, moeten de verschil
lende bewegingen geschieden 'i
7°. Staan de manschappen bij het Ie com
mando op de piaatsrust of m de houding ?
8». Moet, eb onderwijzer de richting
beoordeelen na ^staat" gecommandeerd te hebben;
j*, waarom het dan niet gezegd evenals bij de
andere richting; zoo niet, welk onderscheid is
er dan in beginsel lusschen richten en ricateu ?
e uitvoering der beweging behoeft niet
gelijktijdig te geschieden, hoe juist gezien bij
ren beweging waarbij No. 3 niet weg kan als
No. 4 er nog staat.
D« stijl van het zinnetje :
«Het hoofd reciituit brengen en in de houding
' staan" is verre van fraai. Men zou kunueu
vragen, of men ook iu de houding kan staan
zonder het hoofd rechtuit te brengen.
Klop', lechtuit brengen en slaan ia een
zelfden zin ?
Is afstand 't zelf Je als tusschenruimte?
Den lezer wordt verkocht niet te denken,
dat ik spelden op laag water zoek, die vragen
zijn gedeeltelijk rseds in mijn tegenwoordigheid
gedaau en moeten worden gedaan door ieder,
die tracht te gehoorzamen.
En afgescheiden van gehoorzamen, zelfs alleen
uit ten militaristisch oogpunt bezien, is het
zeer onaangenaam, altijd bloot te staan aan
verschil van opvatting en daarmee gepaard
gaande fcmvWïvijzigingea der vele chefs.
'llttlHIIIIIIIIIIIIIHIflIIIIIMIIIIIIIIIItllllllll IMIIMII'
denkeu. Het was belachelijk haar rust en haar
vroolijkh-eid te verjagen door marielende ge
dachten aan een ouüiesche bejegening die zij
wel niet hai uitgelokt, maar door haar slappe
willoLsheil iu-de-haiid gewerkt. Haar besluit
stond muurvast. Eeu tweede onbescheidenheid
zou zij misschien nooit van die zijde te duc'iteu
hebben, mocht dit, echter wél het geval zijn,
eu zij hoopte het bijna dan zou Auton
Hellinga ondervinden dat tamheid onverklaarbaar
was 111 haar karakter en dat, niemand zóó ver
baasd was over die tijdelijke abnormaliteit, in
haar wezen dan zij-zelf.
Zij zou afwachten en de eerste ongepastheid
in blik, toon of gebaar, zóó uit-de-hoogte be
antwoorden, dat alle lust tot, verdere pogingen
hem zou ontgaan....
Juist! d&f, zou zij zeggen ....
Natuurlijk! dat was de manier....
Precies! ... die was raak ....
Best! dat, was goed... zóó was het, »óó
zou zij hem aankijken, en dat en dut, eu dat
zou zij zeggen. Met duizelende snelheid vlogen
de scherpe uitvallen door haar strijdlustig brein.
In de eetkamer werd zij verwelkomd door haar
huishoudster, een vier-en-vijftigjarige, mollige,
hartelijke Fracyaise, Mlle Louise Grandillon.
Mijn «anecdoten-arsenaal'1 noemde Adrienne
haar.
Louise Graadillon was sedert 20 jaar in
Holland; zij had veel gereisd, veel gezien, veel
gehoord en met een benijdenswaardig
accomodatie-vermogeii wist zij zich naar alle menseben
te plooien, zich in alle omstandigheden te schik
ken, 'ich bij iedereen bemind en onmisbaar te
maken. Ruim vijf jaren had zij m Adrienne's
huishouden de teugels van 't bewind. Zij had
ten afgodische vercering voor haar tegenwoor
dige meesteres. Niemand m de heele wereld,
was zóó lief zou mooi, zóó geestig, zóó grappig
en zóó goedhartig als mejufvrouw Lenders.
vMon Dieu, comme vous tes belle,
aujourd'-hui."
«Zóó, mijn oudje! juist vandaag?"
//Ah, vous savez, vous tts toujours tres
jolie ..."
»In jou oogen!"
En nog eens, waartoe dan toch die beweging?? ;
We zullen onzen tijit weer guan verknoeien ;
aan kuusts'iikjes, die geen nut hebban en de
aandacht afleiden van de wezenlijke dingen. '??
Zou een onderwijzer geen kans zien 10
soldatenleerlmcen zoodanig te plaatser, dat zij elkaar '
bij de beoefeuing der allereenvoudigste gewricl
tsoefenii g -u iret tiiaderen, wanneer het reglement .
punt 19 geheel weggelaten had ? Het is om
te lachen. '
Ik geef gaarne toe, dat de practijk z;ch :
niet vpfl zal bekommeren om de vrager, waartoe
punt 19 aanleiding geeft; ieder zal er maar wat !
van mnken, doch juist oa i is het bewijs
g'ltverd, dat de aü'eurs der soldateiischool ook i
in dit OLdfrdeellje niet in staat zijn geweest
veel eerbied op te wekken voor de diepte dtr
militaire wetenschap.
Iets over Emigratie naar
Ziiid
Afrika en nog wat.
i.
Emigratie en adviezen daaromtrent is
sedert ^ien onrechtvaardigen oorlog, die
door Engeland aan de Zuid-Afrik. Repu
blieken is opgedrongen, aan de orde van
den dag. Sommigen wenfchen gfen meer
dere emigratie dan tot nu toe plaats had,
waarvoor iets te zeggen valt; anderen willen
eene groote emigratie; deze categorie van
personen zou, collie que coiite, zelfs eeiie
groote volksverhuizing van eiken stand,
van eiken rai g, naar Z. A., sptciaal de
Z. A- Republieken, v> ors-taan.
Noch aan het, eene, nocK aan het andere
denkbeeld kan ik imjrie adhaesie schenken.
Mtt eene emigratie zooal* die v*>l« jaren
naar Amerika plaals had a lort et a travers
kan ik mij volstrekt niet vereenigen. Doch
of' zij wenschelijk is naar Z. A. en met
beleid en zorg moet worden ten uitvoer
gebracht, zeer zeker!
Echter zijn de toestanden, de gewoonten,
de volksaard en wat dies meer zij, zóó
verschillend vaii de onze, dat de leidfr?,
die emigratie voorstaan, niet alleen zelven
moeten doordrongen zijn van de tneriit?te
moeilijkheden, die den emigranten düar
wacht maar ook moeten deze den emigranten
worden voor oogen gehouden. In Z. A. is
het maar geen Luilekkerland, neen! er
moet gewerkt worden, soms meer dan hier
te larde; de strijd om het bestaan wordt
ook daar gestreden voor hen, die er zich
vtstigen. Wel is er aan d»n anderen kant
op gewezen, dat de officieële taal, die
Hollandtch is, een groot voordeel oplevert voor
den ambachtsman en zijns gelijke. In het
jaar 1806' was er een echte emigraiie-rage
in Nederland naar Z. A. Eenige honderden
Nederlanders,ge.*chikteuzoowel
alsonbruikbaren, gingen derwaarts. Zij die reeds hier
eenige ongeschiktheid (en toon spreidden
zullen zich zeker in Z-A. teleurgesteld
gevoeld hebben. Sommigen dachten er
niet eens over na of zij in Z.-A. wel zou
den kunnen slagen, o, neen ! als zij zooveel
geld hadden voor de overtocht benoodigd,
dan waren zij klaar, afgescheiden van de
vraag of' zij daar werk zouden vinden of
niet. O! werk dat is daar wel te krijgen,
als zij maar de overtochlskosten bezaten,
zoo werd iiiet alleen gedacht maar ook ge
sproken, en dan waren zij klaar, want er
was een vriend timmerman en die zou hem
(sjouwerman, matroos, dokwerker) wel
helpen. Welke verkeerde gedachten ! welke
teleurstellingen indien dezulken hij voort
during emigreeren ! Dat in den eersten tijd
van spoorweg- en andere werken niet wel
eer^s een overigens daarginds onbruikbaar
persoon terecht kwam en werk kreeg is
buiten kijf, doch vooral moet er op gewezen
worden, dat eene verhuizing naar Z.-A.
alleen geldt voor bruikbare personen, die
kans van slagen hebben. Een voorbeeld
uit honderd: langen tijd geleden kwam
iemand bij mij, die naar Z.-A. wilde emi
greeren en vroag hoe hij aan geld voor
de reis plus onkosten zou komen.
Voor dat er verder over geld gesproken
werd deed ik hem de vraag: of hij dacht
r)at er voor hem werk zou te krijgen zijn?
O', mijnheer, werk! dat is daar wel te krijgen,
want mijn buurman timmerman en een
mijner vrienden een metselaar en mijn
broeder een smid zijn er ook al heen
gegaan. En gij, zij t gij ook ambachtsman,
fif welk beroep oefent gij uit? vroeg ik.
O! ziet u, mijnheer, was het antwoord, ik
Par exempl,;! tout Ie monde vous trouve
adorahle . . ."
Wat wiet jij daarvan?" en Airieuue's
lachoogen glansden blijmoedig i" liet bewonderend
geJa-it, van mademoisolle Grandillon.
,.le vous Ie léptVe, aujourd'nui vous c'es
belle, oui, mais! oelle .. . et vous avez l'air
tout, u fait,. .."
j-Tout a fait?''
;/Je ue sai?, c imnient dire tout a fait chose..."
//Tout a fait chose! ..." Adrienue proestte liet
uit. </Xu begrijp ik het! Jullie ranschen,
weet, je wat, je bent?. . ."
;/Eu bien, unes-Ie .. ."
//Vleiers . .."
Je m'at'tendais ;i cela ..." Zij greep naar
haar sleutelmaiid en stond vlug op.
J'ai ua tas de ciiosus a faire, je ne perdrai
plus uioii temps, madame, a vous flatter ..."
Beu-je boes, goeiert r"
«Du tont; auj')urd'hui, vous c es
dangereusement belle, ja je ii'eii dirai pas davaatage,
mais vos charmauts compatriot.es soijt aveugles,
cela m'tigace, vous savez !. . ."
Met haar l'rausch dribbel-pasje stapte zij
door de kamer, in zich-zelf brommeud:
,Sontils maladruits! mie jeune et jolie femme, elle
devrait, avoir Pembarras du choix, cclk-'u."
Met de deur-kruk in hare hand redekavelde zij
door:
Même les militaires rnacquent de courage..."
jje spreekt toch geen kwaad van onze mili
tairen ? .. ."
Je m'eu garderai bien. Monsieur Verbrugge
est tout a fait beau gaicon; il est courtois,
aimable, c'est un homme de coeur . . ."
Allez-vous promener, avec votre capitaine,
moi, j'atteudrai qu'il soit géaéral," riep Adrieune
haar na en ging in de serre om haar
ochtendbezoek ts brengen aan haar bloemen en planten.
Daarna zette zij zich voor de piano.
Alle zwarte gedachten waren weggevlucht.
Zwierig gleden Adrienne's blanke met ringen j
getooide handjes over de toetsen. Nu-i n- '
dan keek zij in de serre; door de geopende j
deuren golfde licht en frischheid naar biuuen. '
Een strak blauwe lucht ; de krachtige stralen
van de Maartsche zon tintelden over de glan
zend-groene bladen der aspidistra's; streelden
kan van alles, ik ben diamantsnijder, maar
ik ken ook wat administratie. Eenander
voorbeeld: iemand had in zijn jeugd het
smidsvak uitgeoefend, maar omdat het werk
hem te zwaar was, was h\j sedert in een
winkel als winkelbediende gegaan en had
later zelf een zaakje opgezet; dat ging
echter niet goed, en nu wilde hij in Z.-A.
het smidsvak weder opvallen. Aan deze
en meer andere personen heeft Z. A. geene
behoefte niet alleen, maar dezulken beder
ven ook den goeden naam van menigen
Hollandschen werkman en tevens hun
eigen.
Maar hre, wonderlijk genoeg, er sommigen
nog ttrecht, komen mag uil het volgende
blijken. Een jougmensch hier te lande in
een paar goede administratieve en handels
zaken wei kzaarn geweest zijnde, werd wegens
verregaand wangtdrag en tengevolge waar
van hij zijn kantooidietist slecht verrichtte,
ontslagen. De familie besloot, helaas! dit
jougmeuFch naar Z.-A. te sturen, dan was
hij der familie niet mter tut lar-t en tot
schande. Hij vertrok enkele jaren geleden,
en ziet, het gelukte hem binnen enkele
dagen tene administratieve betrekking te
ei langen, maar helaas ! het duurde niet larg
of zijn wangediag kwam voor den dag en
werd in plaats van bevorderd ontslagen,
werd daarna associéin eene wasscherij. en
na 'i te niet gaan dezer Knak compagnon
van ten wijnkooper en daarna ik
wil hopen (lat hij eindelijk door schade en
t-chai.de wijs geworden i«. Ik behoef nauwe
lijks ie vermeldt n dat zulke emigranten
niet d« ware, niet de gewens-chtezijn. Men
veilieze bovendien niet uit het oog dat niet
allen geschikt zijn voor emigratie, en zelfs
vele gecchikimi nog onbruikbaar. Men
moet precies vveKn welke geschikte en be
kwame emigranten bruikbaar zijn. Een
groot gebrek aan inzicht beheerscht vele
Nederlanders nl. omdat de Regeering der
Z -A. Republiek de Holland.-che taal als
de oltiiMtële des lands aannam zoo ineenen
vele Hollat.ders dat zij er wel eene be
trekking zullen bekomen. Hoewel dit in
vorige jareji ouk veelal het, geval was, zoo
kuniien locb. nn-t alle Nederlanders, die
emigreeren, in Gouvernemenls- en andere
betrekkingen geplaatst worden, terwijl niet
uit het oc.g niott worden verloren dat het
goede onderwijs in de laatste jaren er toe
heeft ruedegevverkt dat de Burgers zelven
meer en meer liaar die betrekkir gen dingen
en natuurlijk den voorrariggenieteii.Voor het
meeiendeel is dus het baantjes-jagen van
iiollaiKtsche emigranten afgeloopen. Bijna
alle emigranten, edel en onedel, geschikt en
ongeschikt, bruikbaar en onbruikbaar, moes
ten wel bedacht zijn om een baanije machtig
te worden, dewijl zij als 't ware zonder
middtlen er heengingen. Dit heeft er toe geleid,
dat de Hollanders d. t. 1. niet zoo gezien
zijn,, alr< men zich hier voorstelt. Bovendien
hetiïdeE"gtl>che pers, vooral te Johannes
burg en Pretoria, er toe medegewerkt wegens
afgunst m nijd de Hollanders te verachten
en te belaHt-ren, omdat de Engelschen nitt
die baantjes konden deelachtig wowien.
Engelsche bladen als de Star, Johannesburg
Times en m. a., ireholden dagelijks op die
bl,.. HolJat.ders; zij deden al het mogelijke
om de splinter, die in Hollandsen oog
werd gezien, tot een grooten balk te maken
en alle voorgewende grin-en tot grieven te
maken, waarvan de Hullanders van den
hoogsten tot den laagsten in rang beschul
digd weiden de oorzaak te zijn. Dit mag
dan bij vele Afrikaners ten afkeer jegens
vele Hollanders teweeg gebracht hebben,
meer en meer hebben toch de Afrikaners
leeren inzien, dat de Hollanders zich hoe
langer hoe meer hebben vereenzelvigd met
de Burgers des latds; want van nature
zijn de Etigeli-chen hunne vijanden.
Deze laatsten ziin niet tevreden, dat zij
hun bioo'i in de Z.-A. Republiek verdienen,
zi] moeten gten vreemdelingen blijven.
Voor een groot deel is die agitatie, die
laster, die verachting, die afguns-t der
Engelschen ten opzichte van de Hollan
ders... onze eigen sehuhl. Want kwamen
u-ij er om haantjes, de Ensfl^chen konden
ze niet deelachtig worden, zij'kwamen in de
Z.-A. Rep. om goud in de eerste plaats en ten
tweede kwamen zij om er zaken van handel
en industrie te drijven. Betrekkelijk weinig
Hollandsche zaken zijn er opgericht, waarin
onze dtgeli]ke bekwame Holl. jongelieden
geplaatst kunnen worden. Bijna alle handel
en industrie is in handen der Eugelschen;
Himutmimmit
lIMlmtHNttmtMUMUUllllUIII
de rozig-gele cLvia's, verscherpten de in-witheid
der bloeiende azalia's kuiscb als
bruidsbouqut-tten. Wér dwaalden haar oog^n naar buiten.
O.' die zou! die heerlijke, <iie goddelijke zou !
die bedwelmende, d.e dronkeumakende zou...
' Zohiie-dronkeu . . .
Als meisje van twintig jaar had zij haar
moeder eeiis gevraagd in een hoog-blijda stem
ming van outmnaren levenslust: Kan een
mer.sch zoune-drouken worden moeder ? Ik ge
loof, dat de zon mij dronken maakt... ik zou
willen zweven, ik voel me zoo blij, zoo krachtig
als ik de zou zie... dan moet ik juichen eu
zineen eu lacl.eu tegen de zon . .."
Een weemoedb-lacli sidderde om l air lippen...
reeds tien jiar geleden, dat zij twintig was
eu liet zonueiiciit btd^elmde haar nóg...
Zoune-dronken ...
Haar vingeis gleden van de toetsen; haar
handen lagen roerloes op haar donker-blauw
kleed; slechts het wiegelend kleurgt-fljnker der
ringen verbrak de loome rust, waarin die han
den wegzonken a!s in devotie mede herdenkend
die blijde onbezorgdheid . ..
De diur ging open.
Adrienne hoorde het niet.
Geluidloos gleden zijn voeten over het, tapijt.
Behoedzaam, met schuchter gebaar legde
Hellirga zijn haudeii op haar s-chouders.
,Waar denk-je aan, Adriente? vroeg hij, haar
naam uisterend met een streeling m zijn stem.
Adrienne verroerde zich niet. Schichtige ner
vositeit, wa3 haar vreemd. Zij wendcïe het
hoofd rust:g om en keek Hellinga aan met
zachte peinsoogen, zoekend een antwoord op zijn
vraag.
Hij boog zich over haar heen, en de smee
king zijner orgen iu de hare dringend, zei hij
deemoed g:
//Ik heQ den volgeuden dag altijd spijt, over
hetgeen ik deu vongen dag misdeed."
Wér die blik; wér dat loome neerdrukken
van de oogleden, inniger, woeker dan de teerste
aanraking, Adrieune ontroerend tot, in het diepst
van haar zijn. Zij, de kloeke, trotsche vrouw,
die met gullen lach en piUig woord zich schrap
wist te zetten, die fier en bekoorlijk haar auto
riteit handhaafde, was klein, weer- en willoos
onder den invloed van zijn blik. Ongeroepen
dezen hebben groote kapitalen disponibel
geeteld. In vele gevallen visschen de Hol
landers achter het net: evenwel is er te
dezen opzichte eenige verbetering gekomen,
in de laatste jaren toch zijn er enkele goede
Hollandsche zaken opgericht, hoewel wij
vergeleken bij de Engelsche zaken nogtans
een treurig figuur maken. Een groot gebrek
in ons volk is, dat zij wenscneu te emi
greeren als de laatste cent is uitgegeven,
dus als de nood is ten top gestegen, en een
bewijs, dat het hier niet al goud is wat er
blinkt, blijkt uit het feit dat er honderden,
ja duizenden wenschen te emigreeren. Dezen
kunnen onmogelijk allen daar hun brood
verdienen, ook al waren zij allen geschikt,
bekwaam, net, in n woord biuikbaar.
Zuid-Afrika biedt maar een beperkt veld
aan voor emigratie van personen die er
betrekkingen zoeken. Gedurende de laatste
jaren is de emigratieverhouding van Hol
landers niet zoo klein, waartoe de Nedeil.
Z.-A. Spoorweg niet weinig heeft bijge
dragen, maar voor de weinige Hollandsche
zaken waren er vóór den oorlog reeds ge
noeg. Na afloop van den oorlog, indien
gunstig voor de Republieken, zal er mogelijk
nog plaats ziju voor vele goede bekwame
ambachtslieden in de bouwvakken, alsmede
voor vele goede degelijke Holl. dienstmeisjes.
Kantoorbedienden en gewone klerken zullen
er niet op behoeven te rekenen goede be
trekkingen te erlangen, dewijl de Burgers
zelven de voorkeur genieten. Bovendien is
in het belang eener goede emigratie, in het
belang der Hollanders daar te lande, dat
niet de minst ervarenen, niet de minst be
kwamen, niet de mortel laag gevallenen,
niet de dronkaards enrgreeren, want de
zulken hebben het daar te lande zwaar en
vooral hebben de laatste twee genoemde
categories grooten kans, dat zij vallen als
slachtoffer van dronkenschap en immorali
teit. Nette dienstboden zullen ook dan
weder in grooten getale geplaatst kunnen
worden, op een maandelijksch loon van
af f 30,-.
(Slot volgt.) v. UEK.
Soc-laL aaii
Kamers fan Aitid en GescMllen-besleciitiiig.
(Slot.)
De strijd dus tus?chen het kapit»al en
! elen arbeid spitst zich steeds meer toe, en
l' van den socialen vrede is nog weinig te
: bemerken.
! Juirt met het oog op de Kamers van
Arbeid is daarvoor een duidelijk voorbeeld
< in de uiterst leerrijke geschiedenis van de
K. v. A. voor deglis- en aardewerk-i/idustrie
te Maastricht. Hier kunnen wij eens zien
hoe weinig kwestie er van samenwerking
i kan zijn.
i In 't kort de geschiedenis.
Door de arbeidersvereeniging Loon naar
Werk was her verzoek gedaan lot instel
ling van een K. v. A. voor Maastricht en
Meerssen, waarop door den minister gunstig
was beschikt. De verkiezing had dus plaats.
De vereenigingiL n. W-, die betrekkelijk
klein van ledental was, stelde hare
candidaten tegenover die der katholieken wier
vereeniging onder patreinaat van priesters
en werkgevers voor eenigp jaren, ra de
groote werkstakingen te Maastricht, de
socialistische arbeidersbeweging had ge
fnuikt. Toch overwonnen de caudidaten
van L n. W. met een vrij aanzienlijke
meerderheid en was daardoor de onaf
hankelijke arbeidersbeweging geplaatst
tegenover de vijf patroonsleden gekozen
door slechts zes uitgebrachte stemmen,
terwijl er niet meer dan tien kiezers voor
hen zijn.
j Deze uitslag stond den patroons in het
'geheel niet aan en zij trachtten daarom de
Kamer het werken onmogelijk te maken.
«Niettegenstaande de geloofsbrieven der
arbeidersleden reeds 8 dagen na hun ver
kiezing waren ingezonden, duurde het nog
bijna twee maanden alvorens de eerste
ledenvergadering plaats had en moesten
toen ne>g de arbeiders protesteeren tegen
i de slechte nakoming der voorschriften."
«Hoeveel vuur de patroonsleden bezielde
?iiiiiiiMmiitmiiiimiiiiftiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
kwam hij tot, haar, om zijn leedwezen te be
tuigen ... Was zij niet bard en onvrouwelijk
in liaar oordeel over dien man?...
Huiverend doouchokte Léni de emotie van
zinneloos begceren . . .
Adrienue, antwoordt je mij niet?"
Zij» lippen prevelden haar naam, zijn oogen
onafgewend op haar verbleekend gelaat, trach
tend haar blik weer te vang,-n in den zijie...
! dat zonnelicht,... en die hunkerende
smeekoogen, die toonlooze stem en de zachte druk
zijuer handen op haar schouders...
Geen wissel.ug op haar gelaat on*gii g hem;
haar snelle ademhaling zweepte zijn bloed in
heele golviugen naar zijn heisecs; het schuw
wegdwalen harer ooeeu beleed hem hoe-*eer
zij het magretisme van zijn blik duchtte. Een
zachte trillirg o ui haar mond; ernst en wee
moed om haar tot spreken half-geopende lippen.
Driftig sloeg hij zijn arm om baar heen, hield
haar hoofd achterwaarts gedrukt en driegt, als
liet hongerig dier dat zijn prooi eindelijk onder
de klauwen voelt, klemde hij woest zijn lippen
op de Imre . ..
Een kermend geluid hokte in haar keel.
Zij ontworstelde zich aan zijn ruwe omhelzing.
Marmer was haar gelaat; haat flitste uit liaar
versc'irikte, cp.'espalkle oogen. Haar tcnïwas
verlamd, geen geluid kwam uit haar
schokkenden mond. Zij klemde zich vast aan een
stoel; tof n, gebiedend zich oprichtend iu volle
lengte, wees zij hem de deur....
Versteend bleef Adrienne s!aan, niet meer ge
biedend, in deemoed... .
Largzaam zich bezinnend, schonk zij water in
een glas, maakte hare sidderende vingers nat
en wreef ze langs hare lippen, waarover bet met
intense walgiirj tuisde: *ba! ba!"
Op den reinen weg van haar herdenken
ecnmod; derspat, «aarvau liet groezelspoor niet was uit
! te wisschen.