De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1900 3 juni pagina 5

3 juni 1900 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 1197 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. SOEPEN IN TABLETTEN. BOUILLON IN CAPSULES. Onder Zwitsersche Staatscontrole; tevens onder voortdurende controle van Dr. VAN HAMEL ROOS en HARMENS. Onderzoekingen voor afnemers gratis. De M A.GOI*s Soepen, houdende van 8 tot 24 pCt eiwitstoffen, zijn smakelyk, gemakkelijk en vlug te bereiden, prak tisch en zindelyk verpakt, kunnen door lood niet vergiftigd worden en zyn zeer bevorderlyk voor de spijsvertering. DE KONINGIN DERSOEPEN SOEPEN ^t <W> 9 ^BOUILLON Deze M AGGI's Capsules zyn daarom zeer praktisch voor reizigers, sportliefhebbers, enz. enz., omdat zij alleen een grooten kop kokend water behoeven te bestellen om zich een smakelijken drank te verschaffen, die hen lichamelijk en geestelyk opwekt. S AVEU R DES POT AG ES VoorEngrosPAULHORN.Amsterdam. Concentrépur: Anx flnes herbes: EXTRAVERPAKTriNGVOQR.TR.OPTSPTIlS'T ATJTYITW Mogen in geen keuken en op geen tafel ontbreken. Slechts eenige druppels te gebruiken, te veel schaadt den smaak. cBAltV** V SivtS ACVAUiy V W W A l *W* IWWllCi JjAilJ/J!ll1i YOOEl DAMEjS. -N~ Dr. C. H. STBATZ. Die Sehönheit des We blichen Körpers. (Verlag von Ferdinand Enke, in Stuttgart). Der Schöpfung Meiaterstück das Weib!" Eerder dan ik oorspronkelijk verwachtte, ontving ik den nieuwen druk van bovengenoemd werk, waarvan, zooals we reeds opmerkten (zie Weekbl. van 20 Mei) de beide lezingen over vrouwenkleeding een uitvloeisel zijn. Waar deze eindigden met: aan de verbetering der vrouwenkleeding moet de verbetering der vrouw zelve of liever van het vrouwelijk lichaam voor afgaan", daar gaat de schrijver in .Die Sehön heit des weiblichen Körpers" na, aan welke eischen het lichaam moet beantwoorden om volmaakt schoon te zyn en waarin men de oorzaken der velerlei afwijkingen moet zoeken, en hieronder komt ook de ondoelmatige klee ding in aanmerking. Uitgaande van de stelling dat zonder goede gezondheid geen schoonheid denkbaar" is, be handelt dr. Stratz hier achtereenvolgens de ziek te-ge vallen van been- en spierstelsel, de kwalen door erfelijkheid den mensen medegegeven en ten slotte de misvormingen die de mode op haar geweten heeft. Allereerst moeten we ons echter een recht duidelijk begrip vormen van schoonheid in het algemeen en de schoonheid van het vrouwelijk lichaam in het bijzonder. Degenen, hierin het meest bevoegd tot oordeelen, zyn kunstenaars en dokters, hoewel het voor de hand ligt, dat beider beschouwing van een geheel ander standpunt uitgaat; vandaar dan ook, dat niet alle kunstenaars zullen dweepen met het kern gezonde lichaam, maar velen zich aangetrokken zullen gevoelen tot de droefgeestigheid van het lijden, tot de melancolie der smart. Een eigen aardig voorbeeld hiervan biedt ons de bekende Venus van Botticelli nit Florence, die door velen als een der meesterwerken van Italiaansche kunst wordt aangemerkt en die, uit medisch standpunt beschouwd, de afschildering is van een ziekelijk lichaam, waarpoor, volgens latere navorschingen, Simonetta Catanea, de geliefde van Giuliano de Medicis, tot model moet gediend hebben, die, zooals we weten, in 1476, op drie-en-twintigjarigen leeftijd, aan tering gestorven is. Zoo blijkt dus dat dit vrouwelijk schoon, waarvan we o. a. lezen: Manhatdiese Gestalt mit Recht als das schönste Venusbild der neueren Kunst gepriezen," en dat voor vele kunstenaars ook als de schoonheid bij uitnemendheid geldt, door Sandro Botticelli, gezocht is ia een ziekelijk lichaam, wat hem dus meer de bekoring eener Venus gaf dan de gezonde stevigheid der Antieken. Het is natuurlijk moeilijk uit te maken, wie in deze gelijk heeft en misschien is het de geest des tijds die ons vaak meer doet gevoelen voor de schoonheid der zwakkelingen, of die ons ontwend heeft, de overweldigende schoonheid te zien in het naakt. Voor velen toch blijft het naakt, waarvan men zich een voorstelling moet maken door de afbeeldingen die kunstenaars ons hiervan geven, een vaag begrip. En de kunst biedt ons dikwijls, helaas, afgescheiden van de verschillende opvattingen der schoon heid, niet meer het naakt der Antieken in hare ongekunsteldheid: het naakt, als grootste schoonheid van vormen en lijnen, maar het lichaam in de al aantrekkelijkheid harer zin bekoring. Edmond About geeft dit zeer geestig weer in: L'art grec aime Ie nu, l'art moderne la nudité", en in zooverre blijken de toegevoeg de paragrafen in de Lex Heinze, die van aller wege als belemmerend op de kunst werkende wer den uitgekreten aan een juiste beoordeeling haar ontstaan te danken te hebben. Dat men zich in de toepassing dezer wet wel eens vergissen zal en naakt met onzedelijk zal verwarren, is zeer best mogelijk, en slechts te wijten aan eigen misvatting. Zeer juist merkt Dr. Stratz dan ook op: Nicht das Nackte ist unsitlich, sondern die Augen des Beschauers. Derjenige, der im nackten Körper nur das Weib sieht, der ber den ersten sinnlichen Eindruck nicht hinauskommt, und sich von ihm beherrschen lasst, ist unsittlich und bertragt seine eigene Unvollkommenheit auf den Gegenstand, den er betrachtet." Zeer ver waren de Grieken ons dan ook in deze opvatting van het schoone vooruit, wat blijkt uit het niet ongewone ver schijnsel, dat eerbare vrouwen hare vormen een Praxiteles tot model boden, en zeker zeldzaam zyn de gevallen zooals Vosmaer ons in zyn Amazone beschrijft, waar Marciana zegt: Wel nu ik weet wat ge noodig hebt, maar my nooit zoudt durven vragen, en ook niet zoudt mogen vragen. Ik weet, waartoe die dwaze bedeesdheid onder kunstenaars, dat ik schoone vormen heb. Gy' kunt my krijgen voor wat gij in uwe Amazone noodig hebt. Ik beschouw dit als een heilig offer aan de kunst". Dat schoonheid, hoewel dikwijls als een kwes tie van smaak aangezien, aan bepaalde wetten gebonden is, bewijzen de talrijke proportie stelsels die men ten allen tijde heeft uit gedacht om een normale verhouding van het menschelijk lichaam vast te stellen. Men kan gevoel voor het schoone hebben" zegt Dr. A. Pierson en hoe zonderling het klinken moge, gaat het aan de kennis van het schoone vooraf, maar spoort tevens tot het verkry'gen van die kennis aan." Een der eerste vereischten dus voor volmaakte schoonheid is een juiste proportie; dit wisten reeds de Egyptenaren die een mafttverdeeling hadden, gebaseerd op de lengte vanaf de elleboog tot het einde der vingers. Men heeft proportiën met als grondslag de lengte van het hoofd, van den voet, of de verhouding der gulden snee, kortom zeer vele verschillende systemen, waar onder Dr. Stratz als een der besten het proportie stelsel van G. Fritsch aanneemt, dat tot mo dulus heeft de lengte der wervelkom, gemeten van onderste neusrand tot de bovenrand der Symphysis pubis. Het is hier natuurlijk de plaats niet dit verder in details te behandelen; de metingen berusten hoofdzakelijk op de afstanden der vaste skeletpuuten, terwijl het geheele stelsel nogal uitmunt door eenvoudigheid. Geeft een juiste proportie dus al eenige waar borgen voor schoonheid; verkeerde voeding, slechte levenswijze, ondoelmatige verzorging op jeugdige leeftijd en ten slotte ziekelijke aan doeningen en erfelijke gebreken kunnen oorzaak zijn dat een overigens normaal lichaam, niet aan alle eischen der schoonheid beantwoordt. Uit tal van metingen blykt by een lichaams lengte van 155?170, de breedte der schouders 35?40, die der taille 19?24 en die der heup 31?36 te moeten zijn; in het algemeen is dus de schouderbreedte het grootst en normaal ongeveer 16 cM. breeder dan het midden en 4 cM. breeder dan de heup, waaruit volgt dat door het inrygen der taille de juiste verhouding en daardoor ook de schoonheid verloren gaat. Het spreekt van zelf, dat, zonder af te wijken van hoofdvormen, men tal van individueele variaties aantreft, die daarom niet altijd als gebreken in schoonheid behoeven aangemerkt te worden; zoo komen we dan tot bespreking der onderdeelen, waarvan dr. Stratz achtereen volgens de kenmerkende eigenschappen, fouten en oorzaken hiervan, nagaat. Een belangrijke plaats neemt hierbij in de bespreking van den romp en zy'n misvorming van borst tot heup, voornamelijk door kleeding en deels ook door ziekely'ken aanleg, ons klimaat eigen. Voorts zien we hoe afwijkingen in stand en breedte der pols- en enkelgewrichten meestal te wijten zyn aan de zoogenaamde Engelsche ziekte, waaraan bijna '/a der menschen m hunne jeugd onderhevig zyn. Zoo blijkt duidelijk hoe vele invloeden dikwijls oorzaken zy'n van minder goede bouw der lichaamsvormen; telkens laat dr. Stratz zijn opmerkingen vergezeld gaan van doorgaans uitstekend gekozen en goed geslaagde photo's waarvan we even enkele willen aanstippen, als: fig. 41 jong meisje met kuiltje in de kin, fig. 49 goed gevormde hals en borst, fig. 54 geheele naaktstand van voren, fig. 57 zeldzaam mooi gemodeleerd figuur, (rugstand) van een Javaansch meisje, zooals alleen deze vrouwen vol gratie en bevalligheid bezitten, een lichaam als geschapen om tot voorbeeld te dienen, fig. 62 profiel van fig. 54, fig. 69, fig. 81 en vele anderen, als toelichting tot de door den schrijver behandelde rassenschoonheid, waarbij hij de verschillende eigen schappen en bijzonderheden nagaat, die ieder volk kenmerken en die soms opvallend de nationaliteit van een individu uitwijzen. De photo's die als specimen der landenschoonheden dienen, zyn over het algemeen zeer mooi, daar zy trouwens ook als voorbeelden van zoo mo gelijke volmaaktheid onder hun volkseigenaardigheden moeten dienen. Prachtig zijn, een meisje uit Japan, de Kongo, Kaïro, Munchen, Weenen, Italië, Denemarken en niet te ver geten het Scheveningsche meisje, waarvan afbeeldingen ook in de lezingen over vrouwen kleeding gepubliceert waren. Ten slotte nog een en ander uit dit zoo lezenswaardige boek in betrekking tot de kleeding. Met: Wahrheit und Dichtung am bekleideten Weibe von einander zu trennen ist schwer, oft unmüglich," vangt dr. Stratz dit hoofdstuk aan; trouwens, wat de mode voorschrijft wordt door ieder nagevolgd en door velen overdreven, om boven anderen uit te blinken; en zelfs vrouwen, die niet door de natuur misdeeld zyn, hullen zich in gewaden, van geheel andere vorm als hun lichaam aangeeft. Het komt my voor, dat ook hierbij, evenals bij alles tegen woordig, men door overlading, door noodelooze, onoordeelkundig aangebrachte versiering, het doel en de bestemming uit het oog verloren heeft. Indien men terugkeert tot eenvoud, in het leven, in onze vermaken, omgeving en ook kleeding, zoo zal men zien dat vaak met slechts geringe wijziging of toevoeging men, waar dit noodig mocht wezen, een rijkdom van vorm en kleur kan bereiken meer dan tot dusverre. We zijn helaas ontwend aan effen kleuren en zuiver bepaalde vormen; een dames kostuum is dikwijls een opeenstapeling van plooien, strikken, linten, vreemde vormen en kleuren, waardoor totaal geen geheel ontstaat, en dit komt my voor een der hoofdfouten ook in kleeding te zyn, voor zoover het de uiterlijke verschijning betreft. Wat bepaalde,op het lichaam nadeelig werkenden mode-voorschriften aangaat, hierover spraken wij reeds een vorigen maal en verwijzen slechts naar de desbetreffende hoofd stukken in Dr. Stratz werk, dat denMuttern, Aerzten und Künstlern gewidmet," voor velen een welkome uitgave zal wezen, waardoor men tot nieuwe gedachten zal komen, over een onder werp dat zoozeer ernstige overdenking waard is. Naar men ons berichtte, is een hollandsche vertaling in bewerking, die zoo wy hopen, even veel succes moge hebben, als de oorspronkelijke uitgave, waarvan we hiermede reeds de 7e druk bespraken. R. W. P. JK. Uit Amerifca. Amerika, staat, waar het de vooruitstrevende vrouw geldt, ongetwijfeld bovenaan, vergeleken by andere Staten. Terwijl nog slechts zeer sporadisch de vrouwenbeweging in de meeste landen ter sprake kwam, was het goed recht der vrouw reeds in Amerika als een uitgemaakte zaak erkend. Dat de oorlog tusschen Noord- en ZuidAmerika er veel toe heeft bijgedragen, om de vrouwen uit het Noorden saam te brengen en door vereenigen kracht uit te oefenen, is een waarheid; en dat dit een invloed ten goede teweeg bracht, kan wel blijken uit het feit, dat van de jaren 18(11 tot 1865 niet minder dan ruim twintig duizend vrouwenverenigingen werden opgericht, die een philantropisch doel hadden. Niet alleen de ry'ke standen, maar ook de armsten sloten zich aan. En door vereenigde kracht, toonden zy' wat zy' vermochten tot stand te brengen. Ook op godsdienstig gebied waren zy werk zaam, zoodat vele ongehuwde vrouwen als zendelingen werden uitgezonden. Dat door dit optreden de vrouwen zichzelve als het ware mondig verklaarden, is heel natuur lijk, en men zag er dan ook niets bijzonders in, dat vrouwen zoowel als mannen, beroepen als arts, apotheker en dergelyken uitoefenden. Heel geleidelyk is dit dus zoo gekomen! Op maatschappelijk gebied deden zy veel om betere toestanden in het leven te roepen. De »Womens Christian Temperance Union" had al spoedig 2CO.OOO leden; maar daarmede niet tevreden, stichtte ze afdeelingen in ver scheiden steden. Een Weekblad door haar opgericht tot be vordering der geheelonthouding, heeft reeds eene oplage van 90.327 exemplaren. Zy°hebben tevens gedaan weten te krygen, dat op iedere school, de onderwijzers verplicht gijn de noodlottige gevolgen van het drankge bruik aan de kinderen duidelijk te maken. Niet minder dan twaalf millioen scholieren, leeren dus van hun vroegste jeugd, het alcohol gebruik verafschuwen. De Illinois Women's Alliance, oefent weer op ander gebied haar weldadigen invloed uit. Zij heeft ten doel: het bevorderen van schoolbezoek, het onderzoek naar de toestan den in de fabrieken, en het benoemen van vrouwelijke inspecteurs voor fabrieken, werk plaatsen en scholen. Voorts werkt de vereeniging, die in Chicago haar hoofdzetel heeft, om te verkry'gen: badinrichtiagen voor het volk, en verder het tot stand brengen van alles wat tot welzijn van de onbemiddelden kan dienen. Sedert 1879 hebben de vrouwen een geldende stem, waar het betreft alles wat tot het gebied van het onderwijs behoort. In 1884 werd de vereeniging The Ladies Health Protective Association gesticht. Deze vereeniging heeft zeer veel tot stand gebracht op het gebied der volksgezondheid. Door haar invloed is o.a. het slachten in de stad verboden, verbeteringen zyn er aangebracht in de rioleering en den water- en gasaanleg, en ook zyn de smerigste wijken van New-York, door haar van veel ongerechtigheden ontdaan. Men ziet hieruit wat een vereeniging vermag. Waar allen samenwerken om iets te ver kry'gen, daar bestaat er alle kans dat dit den gewenschten uitslag zal ten gevolge hebben. VEKA. iiiiiiiiiiiiiiiiiiitimitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiimnmiiiiiuiiitimMiiiiiiiiiniMMi Modes: Mantel», Holéro's, Costumetrotteur, Zomerstoffen. Keuken. De half-lange mantel, forme sac, die zulke hooge eischen stelt aan ons figuur, heeft zich tóch op het bonte, snel-wisselende mode répertoire staande gehouden. Onbegrijpelijk! Slechts de zeer slanke en ryzige vrouwen gestalte ziet er bekoorlijk in uit. Voor de reis, om in de »Sommerfrische" waar het zoo akelig benauwd kan zijn te trekken, of om naar Parijs te gaan, dames, om een kijkje te nemen op het internationaal tentoonstellings-gewriemel, worden lange mantels gemaakt, by' voorkeur in de onhebbelijke khaki-tint. Mantels met capuchons, gevoerd met Schotsche zyde. Zóó uitgedoscht en een »sailor" op uw hoofd, »you will look quite English!" Hollanders zyn er, helaas! dol op, voor iets anders dan Hollanders te worden aangezien. U zult my niet ontmoeten in khaki gehuld en versierd met Schotsche zyde. Ik heb nooit van Engelschen gehouden; myn antipathie heeft in den laatsten tijd onrustbarende af metingen aangenomen. In by'na lederen Engelschman schuilt een Chamberlaintje in den dop. Het inhalige, het buit-maken, het wederrechtelijk beslag leggen op terrein of zitplaatsen is hen aangeboren. In Frankfort wilden wij in een spoorwegcoupéstappen. Er waren drie reizigers in; n heer en twee dames. Ha! dacht ik, ddt treft! het was een puf-warme dag en ddn een coupéontdekken waarin nog vy'f leege plaatsen zyn, is een buitenkansje. Myn reismakker en ik stonden verbaasd, toen de deur van den coupéwerd opengemaakt. Een berg bagage; alle zitplaatsen volgepropt. Wy stapten tóch in. De drie reizigers ver roerden geen vin, maar begluurden ons van ter zyde. »Wat een volk!" zei myn vriend. De Engelsche familie bleef roerloos zitten. Myn makker sprong uit den coupéen riep een conducteur. »0p hoeveel plaatsen hebben die menschen recht?" »0p drie.'' «Zorg jy dan, dat er twee plaatsen voor ons worden ingeruimd." De conducteur stapelde valiezen, hoedendoozen, bundels regen- en zonneschermen in 't net, en wy', evenzeer stommetje spelend als de kinderen Albions, streken neer op de ont ruimde zitplaatsen. De boléro dringt zich op den voorgrond. Elegant, bevallig, elke gestalte flatteerend, heeft de kleine boléro het recht, zich in alle mogelyke kostbare stoffen en met alle denk bare en ondenkbare variaties aan ons te vertoonen. Leve de boléro! De grillige gebiedster Mode heeft begrepen, dat het belemmerend en vermoeiend wandelen met lange rokken, haar verstandige concur rente «Héforme" een al te machtig wapen in de hand zou geven. Madame Mode vaardigt opeens een gerust stellend decreet uit. Dafaes l schaft u aan »le costume trotteur," dus luidt haar advies. Ik sta u toe, te wandelen met rokken, die den grond niet raken. Hoe vlot is zy nu met haar concessie! de guit! Lange rokken, de vrouwelijke gratie alt\jd verhoogend, schrijf ik, madame Mode, u slechts voor, om te dragen in uw eigen huis, of om partyen by te wonen, onder het gast-vrye dak van uwe gulle vrienden. Dus korte wandel-rokken l Gelukkig I Het staat er. Ik deel het u mede, met het allernieuwste mode-journal in de hand. Oufl my is een pak van 't hart. Die lange, in breede golvingen om de voeten slingerende rokken waren een schrikbeeld voor my' ge worden. Nu de onzin zyn toppunt heeft bereikt, filosofeerde ik, nu kunnen wy ons bereiden op den terugslag van het nuchter, praktisch verstand. Hoe zal die terugslag zyn ? De reform-kleeding zal 't ons leeren. Eerst moet ik die kleeding gezien hebben. Niet pp plaatjes, niet uitgestald in winkelkasten, niet door enkelen gedragen, neen, minstens de helft my'ner zusteren tooiend? Ddn treed ik toe, schoorvoetend óf met ver snelden pas. Als de zomer wat milder gelieft te zyn dan de ten einde spoedende bibber-lente, moeten wij ons kleeden in crêpon, cröpelinette, voile fin, crêpe de Chine météore, taffetas souples fleuris, popelinette, mousselines brodées, mousselines peintes en linons brodés. Van harte wensch ik den fabrikanten van al die wazige luchtigheden met zoet-lokkende namen, een ouwerwetschen, warmen zomer. * * * Keuken. Om een kruiden-molen schoon te krygen, male men er een half kopje rauwe rijst in en alle sporen van de kruiden zijn verdwenen. Eieren au gratin. Snijd acht hard gekookte eieren in schijven. Doe ze in een pan met l % ons gesmolten boter. Voeg er aan toe zout, peper, fijn gehakte pieterselie, wat cham pignons en het sap van een citroen. Goed heet laten worden en voorzichtig roeren. Dan het geheel overgieten in een geboterd vuur-vast schoteltje. Gestampte beschuit bovenop en in een heeten oven snel bruin laten braden. CAPEICE. Geconcentreerde Waterchocolade. Een van ouds beroemd fabrikaat komt zich op nieuw aanmelden, n.l. het fabrikaat der stoom fabriek ^Nederland", firma J. Veen & Co. te Sneek, die haar Cacao en geconcentreerde chocolade in haar thans veel vergroote fabriek in ruimer mate dan vroeger kan fabriceeren. De geconcentreerde waterchocolade is een speciaal product, dat sedert vele jaren door de firma J. Veen & Co. werd gefabriceerd doch niet in genoegzame hoeveelheid kon worden geproduceerd, zoodat door de steeds toenemende vraag naar dat artikel de firma J. Veen & Co. genoodzaakt was gedurende langen ty'd uitsluitend haar oude afnemers te bedienen en alle nieuwe orders onder dank betuiging moest afwezen. Nu is door de belangrijke uitbreiding der fabriek het even wicht hersteld en zullen Van Veen's cacao en Van Veen's geconcentreerde waterchocolade weder in alle fijne winkels te verkry'gen zijn. ist o s l i s t

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl