De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1900 5 augustus pagina 3

5 augustus 1900 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No, -1206 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Een Bienw Apostolaat. De redactie van het Centrum meldde dezer dagen, dat hasr een gekleurde prent, voor stellend Sint George, die den draak verslaat, ter beoordeeling was toegezonden. Naar aan leiding daarvan gaf zij een artikel: de Kunst als propaganda-middel, waarin, naast een gun stige beoordoeling van dezen prent zelf', ook het voornemen van dtn vervaardiger, Th. Molkenboer, werd kenbaar gemaakt, om een aantal strjjdprenten in 't licht te geven, met het doel de propaganda van katholieke ideeën in het openbaar leven te bevorderen. Verder werd er, om aan te toonen welke vlucht de prentkunst met gelijke strekking in de laatste jaren heeft genomen, gewezen op den arbeid van Walter Crane en in 't bijzonder op zijn alombekende grootsche compositie ter verheerlijking van den socialisten-dag, op de illustratie's van Steinlen voor de ChambardSocialiste, op de tetkeningen van Ibels, enz. Wel wat ondoordacht echter is daarbij de uitspraak gegeven, dat het werk van laatstgenoemden naast dat van Crane minder «artis tiek" is. Bjj ons fe lande wordt Rolandt Holst erenoemd met zijn prenten voor de Sociaal-De mocraat, waarbij tevens wordt opgemerkt, dat buiten het socialisme nog andere richtingen zich van dit propaganda-middel hebben be diend: Braakensiek met zijn teekenstit't in dierst van de drankbestrijiiing, B.uier ijve rend voor de verspreiding van nieuw-protestantsche beginselen. Het betoog op deze verschynselen gegrond, als zou de overheersching der sociaal-democratie in dit opzicht althans, teruggedrongen zijn, heeft toch maar in be trekkelijke mate bewijskracht, overwegend dat door de zooeven genoemde vreemde mimen, waarnaast die hollandsche weiniff gewicht heb ben*), juist die oveiheerschirigin 't licht treedt. In het volgend nummer van het ('i'iit.iim is het de heer Molkenbosr zelf, die het woord neemt, om nog eens een df finitieve verklaring te geven van het doel. dat hij zich het fi voor gesteld'1: Een serio prenten liefst in kleur die zoo duidelijk en fraai mogelijk (natuurlijk!) de voornaamste christelijke ideefin op katholieksociaal, catechetisch en apoloe.hetisch gebied weergeven, hij een of anderen uitgever het licht te doen zien". Dan geeft hij in een zevental paragrafen de *) Buiten deze accidenteele bezigheid wenseh fk Bauer met zijn ander werk niet in verge lijking gebracht te zien met Walter Crane. -777" middelen aan, waarlangs het plan tot praktische uitvoerbaarheid zou kunnen geraken, zich ten slotte beroepende op een ondernemendan uit gever, een vrijgevigen beschermheer en txploiteerende vereenigingen, die den gewenschten bijstand kunnen verleerien, om de onderneming i in beweging to stellen. j Daar hij eindelijk andere couranten verzoekt i zijn artikel, in extenso althans, over te nemen, meende ik hem van mijn kant alvast, dien ', kleinen dienst te kunnen bewijzen. ! Evenwel niet zonder eon enkele opmerking, i Zou de heer Molkeriboer in plaits van zoo- ] veel ruchtbaarheid te geven aan wat hij zich roorntelt te doen niet beter gehandeld hebben mat n zwijae^l ithtnigenis te pnven van zij a streven, door ren stellig pniffstnk V II'io heilig hij het r u ook iuüloi'lsn moge, nut hoeveel geestdrift hij h»zi:)!u zij. 't pvt er hier otn ter iiiixacJioutriat/ to brengen. We hebben het recht te eisfhen door een tastbaar bewijs van de lïfiiigde.Hj'iheid van het sf.'«kondigde apostolaat overtuig'! te word°n. lift gunstig» o«vrit-e'. dor IlsJr.ctiB va'i htt Centrum over dun Sint G --»orge is ons noïniet voldoet de waarborg. i>a!irl>ij ?.ou zelfs reeds de bemerking zijn te maken, dat de?.e hoilijn vel ptrcn?kerkêlijk moet worden afgehi ol<j. ('t bobo» ft daarom nog niet pen c->)>ie te zijn van de traditioneel^ typen uit veile.len tijden,) en met een wil ik hier een ba,]fH;kirig oji[ eren, wsar ze dun a:*ist tut v^lharilivg aanspoort met het bekende: liet pogen zelfs is schoon in't worstelperk der eere ; niet om de eere moet het hier gaan maar om de zaak, de zaak, die gediend zal zijn. Voor alles geldt het hier om principieel te zijn, anders is het huichel. Daarbij is de afbeelding van dien heilige nog te weinig verband-houdend met de wijde strek king van het hier gekozen ideaal, kan dat onderwerp, al is het ook de aangewezen figu ratie van een katholieke strydpartij, nog niet de overtuiging brengen, dat de teekenaar vol komen begrip heeft van den gewichtigen om vang zijner taak, het juiste inzichten de wijze tooleg in den keus der onderwerpen en de inkleeding der strekking. We h"bbon dus af te wachten, en de beste raad, voorloopia aan den heer Molkenboer gegeven, is, hem te doen overwegen het be kende spreekwoord: Woorden wekken Voor beelden trekken. W. STKEXIIOI-'Ï. In ('.e Chï<mi<[>ie Jc.s Arts, sllaverirg van 14 Juli, vind ik een nieuw werk aangekondigd van Etnila Michel, »K-sais sur l'IIistoire de l'Art", dat snij toeschijnt wel belangwekkend te kunnen zijn. Belangwekken l reeds daarom, dat do beoefening der kunstgeschiedenis, die zoo vaak zich nist verder geroepen acht dan tot dorra pluizen) en een wf dy verende klopjacht op "amen, datums en oriborecker.dfi bijzonder heden, nu eens op een geheel ander en breeder plan wordt gebracht. Met deze »E«sais" bedoelt Michel voornamelijk te geven, niet eer, studie over het bestaan van kunstwerken, maar over het ontstaan der kunstuiting, daarbij in acht nemend omstandigheden van plaatselijken, opvoedkun digen en maatschappelijken aard, die op den drang tot scheppen bij groote meesters al of niet hebben kunnen inwerken. Hij zoekt naar relaties tusschen tijdperken en individuen, bepaalt zich daarbij niet alleen tot de beeldende kunstenaars, maar strekt zijn be schouwingen ook in studies over de muziekkunst uit, en komt tot gevolgtrekkingen die geheel aan de theorie der»Milieux" van Taine tegenover staan. Dit alles volgens den berichtgever, waaruit we al vast zeker weten, dat de kunsthistorie ons in dit boek nu eens bij uitzondering in psyohologi-ichen vorm wordt behandeld ge geven. Dat is wel eens noodig, om te doen inzien, dat kuns werken uit het verleden niet bestaan als willekeurig gekozen materiaal ten dienste der praktijk van enkele specialiteiten, maar als durende bronnen tot geestelijk genot van naif ontvankelijke!! en bovendien voor de meer scherpzinnige,!! en vujsgeerig aangelegden als kostbare bewijsstukken, die in zich de openbaringen dragen en heenwijzingen zijn van stadiums en merkteekenen dar mer.schelijke geestes cultuur. Zonder dus nog dit boek in handen te heb ben gehad, waarbij tegen zijn gerer»)iseeronde uitspraken mogelijk nog wel bedenkingen zijn Een praatje (mr de Deensctie trÉl 'k Geloof niet, dat men ir ij van kwaadspre ken kan beschuldigen, als ik na zooveel goeds en navolgingswaardigs van de Deer scha vrouwen verteld te hebhen, nu ook eens op iets wijs, ?wat wij naar mijn bescheiden meening oneindig practischer ingericht hebben dan zij. Hoe vrouwen, die een open oog voor alle maatschappelijke fouten hebben, tevreden kun nen zy'n met zoo'n onvoldoende inrichting van hun eigen gebied bij uitnemendheid, hun huis; is mij een raadsel. Het kazerripsysteem is voor de woonhuizen algemeen in gebruik in Kopenhagen. Gewoonlijk ?wonen in ieder huis zes of acht families (a!s er niet meer zijn), die samen een gemeenschap pelijke trap en voordeur gebruiken. Nu is er in ieder groot huis een porfier, die voor het openen en sluiten van de voordeur en voor het onderhoud van de trappen moet zorgen, maar of die heeren het nu schadelijk voor hun gezondheid vinden, of wijsgeerig be rekenen, dat de trappen na het schoonmaken toch weer vuil worden, en dit dus nuttelooze moeite zou zijn, zeker is het, dat de trappen, die ik in Kopenhagen op en afgedraafd heb, volstrekt geen sporen toonden dat ze ooit kennis gemaakt hebben met water. Men ziet slechts zeer zelden loopers op de trappen, 't is al heel netjes als er zeildoek ligt, inaar daar houdt dan ook alle zorg voor dit deel van 't huis mee op. De straten, de huizen van buiten, schoon maken, dat vinden ze een al te gek idee. Daar moet onze lieve Heer maar voor zorgen. En lachend wordt je als Hollandsche vaak gevraagd of het werkelijk waar is, dat bij ons de huizen ook van buiten afgeboend worden. En de verbazing is groot ais j4 vertelt, dat dit tot de geregelde bezigheden behoort. De straten worden alleen van gemeentewege schoon gemaakt, en ik zou haast boosaardig zeggen, »dus" zijn ze altijd in een doorloopenden staat van vuilheid. Och, lieve dames, u meent, dat u weet wat vuil beteeker.t, als u aan de hoofdstraten van Ilotterdain of Amsterdam bij een regeiiachtigeri dag denkt,maar al:'je's winters de straten van Kopenhagen, vooral bij sneeu wweer gezien hebt, dan »weet" jo wat vuil if. Ea dat de huizen niet van buiten schoon gemaakt worden, nu dat behoeven ze j i ook niet te vertellen, dat zie je wel. Behalve dat de meeste huizen in Kopenhagen zeer leelijk zijn, groote, vierkante kazernewoningen zonder eenige stijl of architectonische schoonheid, zien ze er ook alle zonder onderscheid, grauw, verveloos, onvriendelijk uit. Zeker wordt die indruk van onvriendelijkheid nog versterkt, doordat er nergens gordijnen vlak voor de ramen hangen, zooals bij ons. In de kamers is dat natuurlijk een groot voordeel omdat daardoor zooveel Heat en zon mogelijk naar binnen stroomt (Bij ons is het soms toeh ook werke lijk al te erg waar \ve door vier of vijf stel gordijnen alle licht, zon en vroolijkhuid uit onze kamers, bannen). De meeste Denen din ons lar.d bezocht hebben, hadden den wonderlijkste!! indruk van onze zindelijkheid gekregen, ::oo gaf een he>>r me eens een beschrijving van een Zaterdag morgen in Holland Hij zei: tja weet je met je ziel gaen raad op een Zaterdagmorgen in Holland. In buis kan je niet blijven, want je wordt er geregeld wég-ge klopt door de dienstmeisjes, die met een ver vaarlijk geraas, alles wat mar.r met rnenschenkrachten versleept kan worden, van de plaats rukken om er ombarmbartig op los te slaan. Het heele huis wordt omgekeerd, nergens vindt je rust. Maar zoek je dan door nood gedreven je toevlucht op straat, dun wachten ja daar nog erger kwalen. De straten zijn veranderd in heken, in stroomende rivieren, jo kunt er niet loopen, maar je waadt er door terwijl je nog ieder ooger.blik over een emmer of bezem dreigt te vallen en zoo de jammerlijke kans loopt in den waterplas te verdrinken." Wat zou die mijnheer gezegd hebben, als hij onze voorjaarsschoonmaak kande! Zijn huisgenooten schenen onder diepen indruk van onze zindelijkheid te verkeeren, want zoodra de jongste zoon des huizes, een klein ventje van 5 ;i6 jaar me zag, vroeg hij mij met angstig groote oogen: Is u zoo zinde lijk in Holland? Ik wist niet wat hij bedoelde en antwoordde, ja, Kai, we zijn heel zindelijk in Holland, we wasschen ons gewoonlijk iederen dag. »Neeri, dat was het toch niet," meende hij Behalve voor hunne huizen van buiten en voor hun straten schijnen de Deenen ook nog in een ander opzicht aan watervrees te lijden (trou wens in dat opzicht kan niemand ook ons van overdrijving beschuldigen.) In de meeste huizen geen spoor van een badkamer, dat schijnen ze evenals wij, helaas vaak nog als een weelde artikel te beschouwen. Ook zy'n er in Kopenhagen niet veel openbare badinrichtingen die in dit euvel voorzien. Na myn herhaaldelijk vragen kon ik slechts een badinrichting voor dames ontdekken, waar je gewoonlijk zoo lang moest wachten tot je aan den beurt kwam, dat ja allen tiji! had :t! j°. zonden te overdekken, zelfs al \v;n je lijst nog zoo lang. Verder vind ik in dn bouworde der Deer.sche huizen nog een groote fout. Als je de ge meenschappelijke trap opgeklommen hebt, i'aii kom j 9 aan de tage-deur van de wenin:;. Wordt J8 opengedaan, dan treedt je gewoonlijk in een zeer klein portaal. (Zulke brei-;;!»-- gat.gen en vestibules als onze groote hui'.eii tot sieraad strekken, hè!) ik nergens in Kopen hagen gezien). Op dit portaal komen gewoonlijk verschil lende deuren van kamers uit, zoover ik gezien heb, nooit \an de keuken, die ineist;;! achter in het huis is. Ken gevolg vim deze bouworde is, dat het dienstnieii-js) als e v !i»n de voordeur gescheld wordt, een heeie reeks kamers door mott loopen, voor dat ze kan zien wie er i*. Dat gedraaf heen en weer terug door ja kamer is nu riet bepaald bevorderlijk voor j d werk, als je daar allen aandacht bij nioet be palen. In de meeste Deensche huizen zijn er ver schillende kamers tri suite, en gewoonlijk: ftaan de deuren van ai deze 'kaïoers open. Dat geelt natuurlijk wel een indruk v;;n ruimte, vooral 's winters als het slechte wet-r j» i<i huis gevargen houdt, en ja wandelt v;;n knmtr tot kamer, zonder door een gM'g te moi,tf-n gaaii. (In Zweden staan zelf ontt vnnk ;\l!e deuren der slaapkamers open, de bi-ihitu zijn uan achter schermen ve.iboigen.) Maar nu weet ik niet, of mijn IIoli,ir:ii'.c!!e rug misschien niet gev. trui was o.:i zuo'n gapende ruimte achter zich te voeloi., ze.'ur is het, dat ik altijd lie\Er de deuren van mijn kamer dicht maakte e.i --apgeblott'n" züt, zooals mijn gastvrouw zei. Maar mijn grootste grief tegen de Dewnsehc woonhuizen is de gebrekkige inrichting van ..ie keuken. Gawoui.iijk iSo;,kur, met biecht.e ventilatie (Henen deze tegaiijk ook om in te wasschen, in dia huisgezin, en waar de \vasch ten minste in huis i~, i-.oms hebber: ilt-fritiiiii'js van n buis een ^einefM'.schHppeiiJKe wnso.hkeltler, die ze liau om tl e ?/,«» ot' nciit viïkïiv voor een week in gebruik kunnen krijgen. Kuime, gen. ilijko berghokken voor weilcgereedschappe^. ;;!s einder, beièrn tüx. '.::.!breken mees!:;! f,;eb::el, zao'.Uit div.o ni.'U'-'e voorwerpen in het i auwe gana&tj'! bij de keuken opgestapeld wo.d?. K;i g-.-wou;;ii,.k is dat zoo donker, (lat ja altijd kans loo;;:, i-ens ja besnen er <>ve>' te breken. V-u- gu'd geventileerde prov!,-,u kamers is er in (io meeste Koiiei:!.:i;:;r. c;:i-; huizen geen si.ralu-. Evenmin ais in Diut.-chirii.a zijp er !;? Do;.e.uiaiken kasten in i!1.; muren. .Nu stru'.t ii;-'t we! vroolijk dat bt-t s T. les. dat a>". i j-i s ge bruikt wonit op l.".;,i's i;laiik<;;: langs iK' 11:111 ?::\i opgesteld staat. Maai' lieoi !\ppeïiU;ii;k is :r:t. niet, zooals het uanr i)lo(,;tjKhlel,l i-; aan a!lu stot en rook. Nataurlijk kan iail: r st;ik voor het gebruik ech('0ii{;< oiai.kt worilen, m;'.,'.r wat ?.al dat telkens een tiji kusten! Ook de iiepi'M'iiOir's over iiit g::bii;<! ;:i':t er lang niet zuo I.L!.H'I- lot als :;;;;ir llo!i,<io!;-cï.e collega. Het D:?C:iische dierstir.el-je is niet ;;-".>'i!s !..ij ons gekleed in ren uyjüia holdurs k.-itoi'iien japon mat een C(;i) i-t wit uiutsje, ir.w\r "i°estai in ean ',!or,ker<>. \;i:;l.' z-'ll's n; eer. wou-'" jvion maar tot haar e^r e:: >ii'j (!?.;:? D^enseh/ iinismoeder.i, moot. ik zt-rrep, d.:' c hui/! :? er va:i binnen meesisl xe<.-r ),-l1j-'s ei; xh:del';i:: i;;t/.ii'n. Zooveel gi'oiid:.,*: sc'.iooinü'.iiiiibi.'urü;:' :Js \vi; onze kamers ycvep, l;i:-;i:.-,-v. ;±.: iu Dsv/ :!'ii',i\vO.:.. zeker tot vteuï/U; ('er i.ee:-en, niet, d:iarü: heeft eon D.'ci.sc.he lnusiioiuiiri!! rii'.ar vtrhoiidina iiniier pji-s'.;i, ei Mnjili" Ja;; i:.v. I!j;lani'.schp. H .-i.'! -:vn!-.';- ?:':-. :?:!;t !:( t !"?' ?'??:'. (!v slaapkaiijürs \:i;i'; rilot belMni'en zij) . r.:iaar geverfde muran hebi'.f-ii, i!!i; J.ci-nijk ir.:.oh ru;-.t sjions en zeem afiitnonii;:!';uni,en worib'n. Ook tapijten zijn veei uiinJer l^eme1??1. du v. iiij oi,«. Wat dn inrichting d, r wootiiiuizcu beirtH, gewoonlijk ia d:e zeer i't^vinidig, rr.:i:u- tocii gezellig. Ja, eenvoud is e >n ;;';'niii:-r':TTide e;;!;ê.nvf }.:i\i der Denen, dio i:: ui lui:i !rc\vüoiitb;; en ge bruiken doordrirgt. Zoo moet ook Liet t;:ur.c-nstê'lfln van L-.Ul:i;rclijksche menu de Deer^brhe huisvrouw vrij wat minder hoofdbreken kosten d:in baar lloilandsche zuster. Het niidJ.i:;>'ten is toch gewoon lijk heel eenvoudig in Di'nomnrken, en bestaat slechts uit twee gerechten waarvan hut eerste meestal een soort brei of soep is. De Deensche vrouwen hebben een wonder lijke vaardigheid gekregen in het verzinnen van nieuwe variatie's op hetzelfde theraa : brei. Piijstenbrij, karnemelksche brij, soep van rozen bottels, die juist als wijnsoep smaakt, en zoo wordt je bijna ieJeren (lag met een ander soort brei verrast. Maar 't meest verwonderd was ik, toen ik kennis maakte met het nationale Deensche gerecht Ollebröd, een soort biersoep, waarin roggebrood gekookt is en waarbij haring en room gebruikt wordt. Een combinatie waar een Ilollandscha maag eors-t nnn ewer.nfn iro"t. Dit sroroeht wordt als zoo gezond liesckouW'i. Jat iioe' veel kin dere het eten, voordat, ze naar n-hool gaan. 't T-vefiie gerecht is r!»n gewoonlijk vleesch of visch (n;pn h01 ft tiitsti-ic-ende viscti in Dene marken) met. aardapp-loü. Groenen worden in Di>i.emaikp.n laiut riet zoo v(v! gc-»eten als bij oiis. Aicar bij liet vieesch wnivien nee) veel soorten i:e'i-i jjel'rüikt. D:: Deonsche huisn'-oedor moet 's zomers we! tl!i;k aan h:it iiini'tkon van vruchten gaan zal i.nar £r.iief;<i!i>sd »Syltitif" 's wii.ters rooit 011 tale! oi,!!>reker>. 1)3 r,;aio:;a!t! drank in D,.-ii!j[ii.;i ;-.e.n is bier er d-it is f-r dsn trouwens o'ik uit^ri kor d. ^lani' tcp.er'over o'n ze.or PC.MVOÜU:. o niid'.lfi;-?i;r«J. st:iut ook verr, d::t er hi do meeste Dè-rnsr.'u-i tnmiiüudireen Uvceriiaa! warm ge geten wordt. 't F-r-"' on 11 i; t hpïtr-pf slechts uit een kop t'iee. k-:;,!i.i Cl ehoei;i::de al i;;;av verkiezen, r;;a:ii' liet tw.'f-df, l''rekost. dut yewoonlijk om huif elf «ad.rü'ki woult, iümeer uiigeiircid. iiekaho enkele u.-.rroe g< recht'-n kiijjt ga (i-'.n voor;1,! in ds) hotels drf li'Toi i-ide i rrehiöl, v, ij zou,ion 7,f-g;,'en hel ra ie botorhammeij -s, il: 1-1 in een oneirdit; :..an!a! soorten altijd voui handen zijn. 't Trof n:ti ;i!s e^yaarcÜEl:: i:l, dat ook vr-le dames in lif-rea-mike-i (evenals in Zvveden) vcor liet or.tliijt oen sohiiaps cirir.Scen, evenals ook rocken vo-.'-r ds druiivS in de ,Sv;:i::(lin:i K-.:n tOAorie i>:ü.':g km: !i->t iiatüiirlijk r.iet iiitlü-iulrn van (!f i;i,r tot ?-ijf', zooih-r iets ta !rohr:::ke::. KVI (l,;'."ii:; k;:-- j' ia dn :e"s!e Dnei-sCtin ijiii"!i('0,ii!f-!;";'. I/M d,:o uur thee met qh'ror,:-;ord broo i. of ?,o;; i '-. KM tfii sii-ite ;.f!'i-üik j' !:ot; oo':" orn r.fgen i-ui- ):i>[ i;Vi;;.,l. ten ( ;i .i'-t e :i\ k'nit', ? tatV-i) en li^iar'iioe is vrii v.,".-r c^n (:;n; do lijst van ;ie U. X. zullen vr.len mij willen lif-rinrrren, hoe gplukkig en zorgeloos bet leven is der diprstboden, hoevpol moeilijker bet leven wordt van de d'cnslbode, die trouwt en ofi\ eigen pezin vestigt, hoevee! de nif,i-j"s in wor-de dien:-ten kunnen loeren en hoe goed f-r vask voor hen wordt gezorgd. Zeker, ook d;it is alles waar, on gelukkig zijn die hiM';hoii(iin?:M!. waar da samenwej kir. g ;;oed is! ]\I:i:ir r.iemard zal toch in geraopde ku/.ron li-ewtuen, dut hfit lot der (tipUBtbodjp, Giet naiiis dat van de meid-alleen. begeerlijk is. I n t us s o h e n rr.ksn wij zó.) in een meiden was. Die w;'s l^iog--' eenvoiuliK- Kr z".n bnisbondïrtrer. w.'ï.-tr men een (lienstbo.in boa.'t. niet omdat men der; heelen da;: w?!k voor haar hooft, mri.ir omdst het r.u eoi-roa:.! zoo behoort. Als meri ilair probeert, bet. werk, dat er gedaan m«rt ivonlen, op b«i)aali!e UVHU vin den da:,' te ia'sïii v.-rrichten door iernanti, dia do overii.'e ure!' ei^'^p meester l il ij f r. wit.t iü":i veel n:in rust --n h-veüstelnk. Kin l et rii<ddiunriaal in zi'lk een fjezin v^n buiten worden aangebracht, dun bereikt raen d:nrn;ee eon \t'fl jjroioe'e vorec-r-vondii.-'lrf- in 't r.nii'rwf.ik iiev lii\is!)!>ui'.i:.g. dan m t u, oppervlakkig gooorUcfild, ilei ken >:;iu. 11 t » !p (ie bel ]!asso:i'' geeft bijna gepri wf-rk moer. war,t lat (^ns op. b-j-vccd van da lipijjn ;?(>, ii)sir«rk-- (:f Kii-leli: as inet uw !':i,!dsg;;iaal in vwbn;.d s:a:u, ; en die .illen zv:ij;oi!. xoo ,.:« h-nt eten ire;-' nd r-maalit thuis or.tvanrjt. D.; \vfi!ii,:(i it-.veiMr.cicTs, Uu1 ovc'rbüivivi, kom-ii g:'.!f.;: 0:1 oen v;;sr ;-..,;,.:(] U!;r. i!,-,t saiji-Tn-alt >??(.-1 !.-i'ii t; i, v.-!i;--;-in ie: beu"..11 g bs-'n, ei; zi-'h ;i:iri oi;.-.'!! y.t'M'j'-ko^ -: ar!ij.:-' m:i^ wij:la:T, 'l zij iHii dit- s!ijr ;!ii-; d-; n:u-:d D! :ïan do pi:i.r:o, n:r-f. T.o< Verstilt of jien i.t' niet nrlieii! buitel !-'.:i:s tin nutte va. t-routore oi k!oii;<!ro 3Io.' k":: zij !,-;;.(,: !i,,.:!T; -j:, .lai i; ?;;;,:,;;/;-»()? het a'ivin-! zf>u -ve:,: ??'/.-.- af M;<; het h-i;i:(:i een :?? '!i-';,s!b ;:ii:". hiiar, vo-.ir wu. dit f-;ei:J!< ''.-i1' s:-!i''M. o.:-!::' i'ii ;':i:iv'.': l' r.:' \:';e!i (4 :ili,--- ' .->;? 1-'..;::-, ',:, b'^.r ,!i:i-/-:'!,-. i;::-;r ;..-.;ti.iLir wil b/jt:..,!:di-; . Ó!" v-r-'-i-t dit bii hi:ij) ion; ili.ice: z;ind.--Ti n-j:-'>.<:.-., o ai'1:;)', ui-, er iet-. \; ;? liniii.M'. '-it'!',;! i ei: i4 w i 7 v.';;-, i:-!!;-:' d,'r cic'iieM!-.; i,a;;i' i..--.-i:i-li.'.-, je :?!-. l.1 te iion'u,, il 't i;..-';in;,' vai. ..l,.: -!;:-'-. .!<- i:: .'?:''?:?' '-, d.'i p,-1/ -ooh. '.''.'?', i-il l' ??!'-;.-:: .-. ', '"'Ij .:;?'.,". l:\\:-:. C: \', 7 ij '' :^ <r"v;<!).i U; ? ; ',:".( -v-.- lslio!!!!!!;;; n,oet op '/..,"* ;;e|vc> vi'i!;:., ie-. :,':-.;?'?,.: e:i -.;. -'Ikeu !..TI.{ 'i;, t-.' l ;':' v::;. o,:~; ; ;.,!V-VL; \:\'ij.\ o.. r/.".\'/' t:i :''-?:"? ii:^'-.-;, -l1,,L ,i-^- M;I a'i:. t,;-:-:: v;:n d'jn i ^ i lloüd i viv\ 'ï'.>:.r,'-is.' v.vdi^d.' B;iL--:-,-rfiv;u-:i."s:-t:ri-vf: >-Dis-mf '2^i;;.;::s ; je h' ;JTI: o,- i[iie tu es j.l.ini.s en ik henniiil Let s:iu: i-.i;.:;-.;.-i vin d C'.', in een Koeling, waarbij me;"i y.'.'li > ',i bepaalde ur;::: vu:\ drn d^ van hu!]) i;i lu;is i!e:i.^kei'ds. 1 11 ^ejinnen wet verscheidtn ;;rooto dochters, i:: di\mes-iuisboiuli' T-'i \'i;ii viiéndinne;1, in familiën met Yr'oinig kitu'erBn en weinig conversatie, waar men er r.iet iegen opzaz. den sleur het hoofd te bieiar-, zou een verandering van stekel zijn te probeere::. Waarlijk, dat dienstbaar zijn den hes'en dag zou voor een meid niet noodig zijn, als zij per uur werd betaald, zooals de tuinman, die de paden en bloemperken in orde houdt en de werkster, die af en toe het werk der dienstbode verlicht. 'Want men moet niet ver geten, deze vraag betreft niet enkel het gemak der huisvrouw, mp.ar ook het geluk van een aantal arbeiderskinderen. Bij dez,e woorden van ioi!i:,::d n::=::ei]. door heia to zien ote.'i, he:n 00,! kfni.3 viin ipijr'.o cij zien doen, on hsr.i lor;:-'.;n.:j!:n te hoore:; roe;::cn. Iv::; nsi':.;.-r vrienden verzaiiiit i;oo:t na hot opiio^Li.ór. v.in eti: lij:i rjorrjcht, uijjvircvr ! on diiii'-i v".:i i;ij'i reehtulianüeven tOyfin zijn j sniui grage li,..pön ie driikkaii. zijn vinger zacht yekriiir de steeds saanigeiiruKtn vir,:.'.e;'toppen eer efkozeiiue, wè.j-vluchieiide boA'eging to (loi:i nu/kon, zücüt on niinzitk als weléS!' do- ;oi;kvro'jweii deden, wannaer zij staanao order den ^ntiüscheu veïister-l oog, haar vertrekkiir.uen ridder kus-handen r:;iïvnlfden. .'gen',vou,-dig schijüt het »ton" te zijn, ik noem het »;nar,vais ton" dat lieeren, wanneer zij u een verslag geven van een door hen bijgewoond gast-maal, de iijne schotels, de exquise wijnon en de lekkere sigaren roemen. Mugniliqne hoor! daar mankeerde niets aan ! l'uik: Xou ! alles in orde, hoor - je" ! Over de beminnelijkheid der gastvrouw, over de gesprekken aan tafel, over het meer of mindere vernuft der gasten, over de mooie toiletten der dames, over de lieve gezichtjes der meisjes wordt niet gerept. Is het nu te verwonderen, dat Kranc-Kohain bij zichzelf heeft overlegd: »versjes zal ik voor jullie smeden; zoo'n beetje Siisses Ileimgeklingel" kan r.oc-it kwaad, rnaar, ik zal mij b°palen tot dood gewone, huiselijke, d.-ijreiijksche laag-bijde-vJoerscbe onderwerpen. In de voorraiie van zijn nieuwen bundel zegt bij: »ja continue patien;rre;.t roon puit travr.il, m'i il'-ircant a i-xprimer la max'üium de lyrisme, que peut ccrittïr.ir notre auibiapcft (inoii(He;i;,e " De »p!;iisirs de la tahl«" la;:t hij volgen door zijn »;.oui;is dn méi-.agu". Z.ehier zij «Syuiptionie des Potageo." l.e pu';ue a Ie iluduin drs ansittles jilntes; l'.ii' i:'i'.'irc, nc cOiiVHX j;a>, (^'Kiinl il li^'mv ;\ vos rcj:as, i .'es i'eiii .nc.- tiemurs (r;i])]i;'i l.-., Ue# i'iis di)!ii les prnsc.-s nr s:i':ciit piüilélicai: s ; Hall II l.-süs l.;llL Cl' Ijili I'S pi:','; l.e ]> ..iaLie a Ie lU'd.üli iles a-^le:,i('S plates In »AI'ciix vaut doncpur" wordt de huisvrouw nog eens vermaard vri--!,dL-!ijk en veisillend tot haar di".i.stboden te spreken. D? wi;z3, wr.T'op hij ilen dichter r.::n tafel r.ooditTt er, zij'i ->Ver!e roponsH du rö.'issf-ur LI Ja (rnit'ère jiüd'oor.iiii" /,nn oniboi'i-iuingen !),! oiiTi'rilitKi'iÏB bi'-ei in b'i's, op >::-?:. «jour'' Vii:i auvroim- i.; hoogst vt-ruiakeli,:; wet ge E :.. gevlipg en g. dra-if door bei h -:"ie huis, eeii sjoiren han <:a verzi;tt-:i.: v.-jn <!?? i-i-ri^els, eon K. 'schuier, een ,'fi-pnfts, een 2«vv:iji'! (i-uu lij i o;:: te eten. De niau uit zijn huüjfu'% dr.or or.r o; fjebnikeu jakkeren, xvoëdev:! o:n de vliPüfes- vluggs wij-* J waarop hij ?ij!: koud. or.s.'Ni'keiijk. onverz"",èd eten moet \vu:r',H5rc'!i. Iv: is ueen miïiiuu to, verhezo"', v.:; r- r iü,-- ror.-A' trio.-t /ich ; c:; ?_.]) liet r.ipt'Prij > ^;.'ir,r kl'.'e'lon. Zoo «raat ;I!,:.L: ?oe:dg en zf! iiwi.ihtig d"< r, tot. .-en nul'li-' iukjeaau de Lu:s!:;ji de eerste tdst aünkond.t. rik:!. vin-U r;;fi:i naast scherp vernuft scbe" ;-.;:i oi,::, k:ol:-iijk veel Yankee.-ti. lliu> ex.' -ütriekt;!'. hoe intjuicr?' juiiuigi! d:u:;ss. iiij de besteih;;^ harer Oii!ai:gi vnrschrrn pen An-jcrikaanscbc liaauty zé:1 viM-.-ndsoorti;; ir"Cost!MiH'erd c-\, P f n bal. l H-»- toilet was sii^iï^fMe'd uit . . . tiuntbilJL-r!-:n ! uit de cohe:-ie wereld. !/?? :[ik ! or.zii.nii; l rn:':ir rij!:! en dat is voldoende om een Yar.kte te doe?! i^inniken van plosoier. De verza'.aeiu ;,' dr-r nrjf.tolüetteii bedroeg ot-n wn'\r.lo v:ni il(M)t)t) giildi1!!. Mairouw Cjiia Wailaco droog een kleed met U :?!?!?: - :'-i:'he ;::.:;t ;^.'..;a' ut:;:;-d. Zij v-negen,?,,,.,>,..,!,> ,,.,n kfipifp:,) v,,r, Kiijno') r/ulilen. Toch si-hijnt de Yankee-bluf ecrstii;ü,£'s overtr:>;.-fil te zullen worden. In I'.ir-.s wjrdt een j-jion gemaakt van kostbaar metaa! en edel;,-:,'ste«]te. Da rok is gohenl van gedreven xilver en f.;o\i.] ; s!;i]i en plooibaar als een nieuwervvetsch luchtig wpt'fsti'. Op h- 1 corsage zijn parelen en dia-manten l.ü:-s S'.'.hof.i.lers en rnouwnn. Op de harst sterren van tmaragden, sntirs, robijnen en amathisten. \\ic n! die japon dragen 'i Abiilino's ! wii.-i'it ! ! Tu'.cht die jap.on buit te maken l Ik heb lust me: u in hinderlaag te gaan. Eerlijk zullen wij alles deelen ! Vooraf zweren wij dor ijdeltuit geen letsel te doen. Met zuidelijke gratie trekken wij haar het staatsie- kleed uit, dat onze roofzucht heeft aangewakkerd. Met buigingenen strijkage?, onder een herhaald : Grazie Signoia ! Grazie Signora ' gentilissima Signora ! mot coquetten zweef-pas, met edel gebaar onzer altuaviva's, met sierlijken zwaai onzer gepluimde hoeden nemen wij met een hoffelijk addio ! a rivedersi Signora ! afscheid van de geplunderde en laten haar »ungeleitet nach Hause gehn". O ^ C O, © z- f 27

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl