De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1900 5 augustus pagina 6

5 augustus 1900 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER \V EE E B L A D V 00 R N ED E R L A N D. Ko. 1206 »;; "i y n. ' Po nienwe stukken sollen gelijk zijn aan de reedt in omloop zijnde. Da thans voor «ten dienst dm gtpmiligeeide schuld gebruikt wor dende annuïteit is te verhoogen met zoodanige som, als noodig is voor de rente der nieuwe stokken a 3% pCt. Hét te ontvangen bedrag van E. pd. 1,700,000 moet worden gestort in de kan der openbare schuld en is te gebrnlken voor uitbreiding en verbetering der Btaatsspoorwegen, benevens tot vermeerdering van het rollend materieel. 'r:.. Van de. Tranmalsche papieren verloren de 5 pCtg Oblig. v»n 1892 ruim l pCt. Voor de stukken van het Hemelsche Kijk mag daarentegen een rijzing van l a 2 pCt. vermeld worden. Brazilianen kunnen nog niet op vaste koersen rekenen. Verschillende beschouwingen over de toekomstige betaalkracht, na het maratorium dat zijn einde nadert, geven daartoe aanleiding. De Yenezuelanen konden de verhoogde i noteering der vorige week niet geheel behoui . d»n. Toch wordt met genoeg ophef van den * ~ , herstelden binnealandschen vrede en rust alom, , ;??, nj«lding gemaakt. .1 By deze berichten kwamen geruchten van ',,' hervatting der tentebetaling op de 6 pCts -:i bianenlandsehe schuldbrieven Zou de regeering hiermede wederom de parijsche markt gunstig willen stemmen voor bet opnemen van nieuwe intérieurs. De verkoopbedragen zonden bereid s d»- eerste gelden kunnen beschikbaar stellen voor eeaig» betaling op d» extérieurs. Nous wrong. i Tabakswaarden zvak. Franco Deli, de vorige week van 39- tot 35 gedaald, staat nu 38M. Da winstrekening wijist een verliessaldo aan, groot byna 73 duizend gulden. Een consignatiecontraot met een Amsterdamscbe bankinstelling wordt voorbereid. Boven sprak ik, van kapitaalveraoordende oorlogen a coups de canon. De vele tabaksMaatschappjjen roeren een oorlog a coups d concurrence die eveneens onnoemelijk kapitaal kan vernietigen met veel grooter nadeel. Da papieren, afgegeven voor de gelden In idie zaken gestoken, bleven geen dividend geven a} is het reëele kapitaal vernietigd. Daarom kome practische samenwerking de anarchie in productie en verkoop vervangen. Wie de nieuwere trustpraktijlc, met hare verscheiden heid van toepassing met vrucht heeft bestu deerd, die weet dat ze voor elke industrie, ook voor cultunrondernemingen kan toegepast worden. Liat ik bij de voorbeelden uit Enge land in de vorige kroniek genoemd, vermelden de engeische trust, omvattende de 31 fabrieken van katoenen garens met zes miflioen pond sterling, die van de 22 weverijen werkende met 41/2 millioen pd. st. en voorts die van de 28 tapijtfabrieken waarvan het gezamenlijke aandeelenkapitaal 4'/* millioen pd. st. bedraagt. De petroleumgioep draagt ook de kenmerken van de beursstilte. 'De productie der Koninkl\jk.e gedurende de maand Juni bedraagt 90 duizend units, d. i. 10 duizend units minder .dan in Juni. Betere uitkomsten zou de mpij Oliebronnen in Hannover verkrijgen. De pro ductie in Juni zou 59 honderd vaten bedragen! Dit zou een groote vermeerdering wezen. De groep der Mvjabouw-mpvjen, geeft eeoig* verbetering voor de aand. Soetnalata en die der Tjenako steenkolenmpy te vermelden. Overi gens ziet 't er niet opgewekt uit. Het jaarverslag der Soemalata deelt mede dat den 14 Juli de geregelde verwerking der ertsen is begonnen. De exploratie en de exploitatie van mjjnen is een moeilijk, een veeleischend werk met veel risico. Daarom mag het gouvernement zijn steun niet onthouden. Integendeel. Om deze reden verdient het verzoekschrift van de «Handelsvereeniging te Menado" aan den GouverneurGeneraal ter verkrijging van telegrafische gemeenschap tnsschen Noord Celebes en de buitenwereld, ook in het belang van de ont wikkeling der mijnbouw industrie, zeer ernstige overweging. De groote groep der spoorwegleeningen geeft me allereerst aanleiding tot de vermelding dat de 6 pets. aand. Nad. Zuid. Afrikaanuchs Spwegmpjj waarvan de door schandelijk britsch geweld verbannen ambtenaren heden door den wakkeren president v, d. Wall Bake in kloeke bewoordingen van toewijding en solidariteitsgevoel zjjn toegesproken van 177 tot 180 verbeterden-, da noteering der 2a Serie en die der obligatiën bleef onveranderd. De aand. Warschau-Weenen, waarvan het aan tal onlangs in zeer belangrijke mate vergroot werd, konden in de goede richting voortgaan, zy het dan ook op zeer bescheiden w\jze. Langzaam gaat zeker. De rus=ische spoorwegen bijna onveranderd. Dit kan haast ook van de Amerikaansche Spoorwegwaarden gezegd worden. Ds dividenduitkeering van de Aand. Uaion Pacifh over het laatste halfjaar is geannonceerd. Dan Isten October is 2 pCt. betaalbaar; deze maatstaf wijst dus op een jaarl. dividend van 4 pCt. Belangrijk zijn de volgende cijfars van u*e Union Pacific Spwg: 1SS)9/00 1898/J9 Tevmoi-rfcr. 15r.ontvangt, il.39,200,000 d.3t,3'>0,flflO il.4,<)(lft,000 Espl.kostOT... 21,571.000 i(J.85S,0(l(,i l,21(i,'000 Netto oulv.... 17,'üU.OOO IS,912,000 .(584,000 Andere ink... 2,550,000 l 780,000 'SiO.OOO Totaal ink.... 20,17(i,000 15,072,000 4,504,8 10 Vaste lusten.. 0.916,000 6.(.!3:>,000 ??16,000 Surplus ,13,200,000 8,7-10,000 4,5:20,000 Div. op pi'tf. aand. e buiteugen-.liiüteii 4,792,000 Surpl. v. ge w. aaud 8,*<>S,(IOO De noteering kon, onder deze omstandig heden, niet vooruitgaan; de hoogste koers was heden 59K pet. De aand. St Louis & Caïro komen niet meer in de offiaieele noteeriog voor. Men weet dat tot l Aug. gelegenheid vsas tot kostelooze verwisseling tegen 4 pets. oblig. Mobile & O aio. De uitgitten der nieuwe waarden van de Kansas City Pittsburg & Gulf is begonnen. Ik breng daarom in herinnering dat voor D. 1000.?5 pet. oblig. ontvangen wordt: D. 750.?3 pet 1ste hyp. Kansas City Southern s 500 pref. aand. » » » en voorts 2 % pet. in geld. Men kan zeggen: lang gewacht en toch verkregen. D. STIGTEK, Kantoor: Singel 221. Amst., Emtna-dag, 1900. De invloed der vrouw op de gezondheid inhuis, door mevrouw Dr. ADAM LEHMANS, arts te München. (Slot). De steenen waaruit het lichaam opgebouwd is, z\jn de cellen. Zij ontstaan uit de voedende deelen van ons voedsel, z\j worden versterkt door een juiste mate van beweging en rust en verzwakt door gebrek aan. beide. Hare kwali teit hangt evenzeer af van de juiste mate van voeding, beweging en rust. Bestaat het lichaam uit een krachtig cel weefsel, dan hebben wjj een goed gestel, be staat hst uit een zwak cjlweefsel, dan is ons gestel slecht. Van ons gestel hangt onze werkkracht, ons weerstandsvermogen af. Wie een goed gestel heeft kan veel werken, veel genieten en veel verdragen, hij wordt niet licht ziek, en wanneer bij ziek wordt, heeft bij de kracht die ziekte te overwinnen. Neem twee personen, de eene met een goed- de andere met een slecht gestel, onder dezelfde omstan digheden ; b\j welken arbeid ook zal de een spoedig moe warden, de andere langer volhou den ; ia moeielijke gevallen in het gezin of in het beroep zal de een dalelyk neerslachtig zn'n, don moed verliezen, terwijl de andere meester wordt van dea toestand^ b^j een epidemie loopt de een gevaar ziek te worden, de andere niet; by dezelfde ziekte zal d« een sterven, de andere die te bovenkomen. Tegenwoordig zijn. gotde gestellen, uitzonderingen onder zeer vele slechte, en de slechtste vinden w;j onder de Brouwen. En omdat dit het geval is gaat het niet alleen de vrouw slecht, maar ook de kin deren die uit haar geboren worden. Da zwakke moeier geeft hen een zwak gestel mee ter wereld. Is de vader gezond en sterk, dan. i«ordt dit ten deele goed gemaakt, maar ook s'echts ten deele. Van hun geboorte af hjden zy in alle opzichten onder het zwakke gestel der moeder. Zachtjes ain nemen zij de gewoonten der moeder over, die haar gemaakt hebben tot wat 25 is. Voor een meisjïis haast geen redding mogelflk. Zy groeien op onvoldoende gevoed, zwak, vertroeteld, nerveus, net als de moeder, en worden, later net zulke zwakke p>ppetjes ais de moeder geweest is. Haast in elke tamilie vindt men zulke meisjes. Allen die zich met hate opvoeding bemoeien: de ouders, onder wijzers, doctoren, de echtgenooten later klagen er ofer, maar meestal zonder te begrepen, dat de meisjes zoo geworden zijn door t ene levens wijze, welke juist diezelfde ouders, onderwijzers, doctoren en echtgenooten. haar opgedro: gen hebben. De ouder*, die ze opvoeden tot mode poppen, die gedachteloos baar laten bewandelen bat breede pad der tradidoneele meifjesopvoeding zonder zich in het nrnst rekenschap te geven van den invloed van zoo'n opvoeding op de. lichamelijke ontwikkeling; de onderwijzers die de meisjes 6 a 8 uur per dag gevangen houden op school en ze voor 2 a 3 uur i;og huiswerk opgeven; de doctoren, die zich niet altijd hebben vrij gemaakt van de banden van oude vooroordeelen wat betrefc de opvoeding van meisjes en geen eind maken aan de sleur in buis en op school, die zich riet verder be kommeren om de voeding en lichaamsbeweging van het meis-j i dan tot dat z\j bieekzuchtig is geworden, niet vrag?n boe la:>t zij gewend is naar bed te gasn, vóór da1: zij nerveus is, of die voor zijne waarschuwingen voor kou vatten den eersten stoot geven tot baar vertroeteling; de mannen, die niet toekijken wat da vrouw aan tafel gebruikt, die de werkkracht der vrouw naar de hunne meten, en er niet aan daken, dat zij moe zijn kan, vóór dat zij zelven. moe zijn, die geen zorg dragon, dat zij de noodige nachtrust geniet en hare zenuwen inet verstand en geduld ontzien, zij zijn er de schuld van dat bet meisje en de j mge vrouw verzwakt, zonder dat zy het w.Hen of weten wat zij doen. Heel ons leven is dus onnatuurlijk en kunst matig, dat der mannen zoowel als dit der vrouwen, alleen maar dat de vrou* als bet zwakkere en onzelfstandige deel 't hardst daar door wordt getroffen Ds nun arbeidt aan zij a eigen bevrijding uit dezen onnatuurlyken tos stand. Hy heeft een go^onder instinct voor de beho.ften van zijn lichaam als de vrouw en verschaft zich waar bij do gelegenheid daar toe vindt de toodiga hoa»eelhüd voeding, oewegisig en rust. O (k de v.oiiw moet aan bare bevrijding we-ken, wanneer zij eindelijk gezonde;' on sterker wil worden. Dit hangt van haarzelf' af. Niet de natuur maar de owr.atuur heeft haar lichamelijk en geestelijk verzwakt. Toen m=m en vrouw op den laagsten trap van beschaving stonden en dezelfde bvtnswijze leidden, waren zij in grootte en kracht aan elkaar s?elijk. Kr ia nog een reeks van wilde en carbaarscfae volkstamraen, bij vvio dit riOg het geval is, b. v. bij de Andoinbezun aan don Ccngo, waar ds vrouwen als vrachtdragers en bij andere werkzaamheden zwaar arbeiden; zij zijn krachtiger en mooier ontwikkeld dan da mannen, vertctieïde'.tie vau knar hebben prachtige figuren. De: reiziger Park deelt iets dergelijks mede over ds Manyautna's uit dszelfde streek; de vrouwen zijn xeijr t-taüj, zij dragen net zulke zware lasten mot heizelfde gemak als de man nen. Een l.idiaanscu opperhoofd uit X.-Amedka maakte Heanie de opmerking: Vrouwen zijn voor den arbeid geschapen; een vrouw kan zooveel draden f. ZAWvwl 2,ware dissen, sleepen aU mannen..'' Volgens Scheller*g zijn bij de Papoea's in Meuw-Guinea du \rou*tvn krachtiger gebouwd dan de mannen; ditzeifUözegt men van ver schillende Indische stammen en vau de Ptieblas in Noord Amerika en van de l'atagoniers in Zuid-Amerika. liij de Arabieren is bet verschil in grootte gering en zelfs onder de Bussen gelijken de mannen en vrouwen rucer op elkaar dan bij de Europeesche naties luit geval is. Datzelfde geldt bun arbeidskracht. Onder de Indianen van Britsch-Columbia waren de vrouwen even goede jigers als de> mannen, maar tengevolge van i!o spotternijen der blanke kolonisten bobben zij dat gela.eii. Dus precies als bij OM, waar da or.varstandigen met elke vrije luwging der vrouw den spot drijven. Onder iiüYagbaneezen in Vuurland word: bet visschen gebeel aan de vrouwen overgelaten on onder de Tasmaniürs, de minst bescbaaide onder de bekende voikstammen zijn het uitsluitend de vrouwe a, die al duikende op vischvangst uitgaan en die bekand zijn om hun vlugheid ia bet beklimmen van de gladde quttapercba boomen om jacbt te maken op den opo-jsum. In de binnenlanden van Oost-Afrika zijn. het de vrouwen, d;e bet land bewerken, de buizen bouwen, het koren malen, bot bier brouweK, d,e koken en wasscb*n. De maniien verborgen het voe; jigen, voeren oorlog, maken de kleederen en nemen zitting in den raad. De Australische vrouwen verrichten in vredes tijd het zwaarste werk en zijn de nuttigs!e leden, der maatschappij. In den krijg vechten zij net zoo dapper als de mannen en verwoeder dikwijls. En deze lichamelijke arbeid geschiedt niet alleen niet ten koste van bet moederschap, maar de vrouw van den wilde brengt kinderen ter wereld met een geinakkelijkheid die fabel achtig klinkt en beeft voor den zuigeling een overvloed van melk ter beschikking, die weldra bij ons een fabel dreigt te worden. Die slechts met de zeden en gewoonten van beschaafde vrouwen bekend is, kan zich ter nauwernood voorstellen, waartoe wilde vrouwen in staat zijn, z?lfs in tijden van haar grootste zwakte. Een Australische stam zou b. v. het nauwe lijks de moeite waard vinden om voor ZOO'Q kleinigheid als de gebjor e van een kind'een. marsch af te breken. Het pasgeboren kind wordt in vellen gewikkeld, de stoet zet zich in bewsging en de moe3er loopt er b^j. 't Is bekend dat bij vele stammen het gebruik heerscbt d»t de vader ra de geboorte van het kind in bad wordt gebracht, terwyl de moeder hare gewone bezigheden verricht alsof er niets gebeurd is. Wat een bescnamende vergelijking voor onze beschaafde vrouwen. Dat alles is veranderd met het verschil van levenswijze, welke de voortgaande ontwikke ling met zich bracht. De man moest meer en meer buitenshuis werkzaam ziji, de vrouw was door de verzorging der kinderen aan huis gebonden. Daarmee begon hara ontaarding en za duurt voort tot op den huldigen dag. In onze eeuw is dat beeld opnieuw gewijzigd. De ontwikkelingsgang van het laatste tiental jaren heeft de vrouw in het openbare leven terug geroepen. Wij zien zs in alle fabrieken bij den landbouw, handel en verkeer, in bergwerken, by 't bouwwerk, bij 't onderwijs en de beelkunde, in kunst en wetenschap; slechts weinige be roepen z\jn voor haar nog gesloten en de toegang diurtoe is slechts eea kwestie van. tij i. 'lotuogtoe heett deze vooruitging de vrouw weinig geluk aaig«bracht, want haar zijn nieuws plic'iten opgelegd zonder haar vin de ouda te bevrijden, en deze dubbale plichtenlast moet door een verzwakt en hoe langer hoe meer ontaard organisme worden geiiragen. Daarom zijn er zoo vee', die zeggen: Verlang niets onzinnigs van de vrouw, geef haar aaa het gezin terug, zooals de natuur het gewald heeit. 't Is echter niet watr, zooals wij hierboven gezien hebben, dat de natuur bet gewild heeft. De natuur heeft de vrouw toegerust met gelijke krachten als den man, en haar daarom ook tot gelijken arbeid bjsterad. Wanneer de vrouw i.aar de natuur latf'ie, dm moet zij hare krachten oefenen en door oefening stalen. .Ka dat de levenswijze van do rnan daa toe m er geschikt is als dij van de vrouw, be*ij".t zijne gemiddelde meerdsre lichaams- en geestkracht. Dt) tegenwo >rdue minderwaardigheid tier vrouw is de wraak, die da b;;l -edigde natuur op haar neemt voor de duizendjarige veronachtzaming van haar \tïl, omdat d i vrouw de gaven, die de natuur haar geschonken heeft, braak Iaat liggen; 't is een wraak op den man, die haar daartoe dwingt. Want de ontaarde vrouw deugt niet eens meer voor de allfrderste plichten van echtgenoot en moeder. Kiet in don terugkeer lot het verleden, dat bovendi B onherroepe lijk is, li/,t de bevrijding de? vrouw, maar in bet zich op natuurlijke en daarom doelmatige wijze voegen in de omstandigheden van den rienwen tijd. De wereldgeschiedenis ?al om den wille va t de vrouw niet blijven stilstaan, maar de vrouw most met den gang der wereldgescbtedenis gelijken tred houden, want degene die den gang niet bijhouit blijft achter, ej.de duivel haalt hem in. Da wereld beeft den arbeid cler vrouw noojig, ei zij moet dien verrichten. Het komt voor haar dus hierop aan. zich in staat te stellen den nieuwen werkkring aiet de plichten v-in het moaderrChap te ve^eni gen en Beiden recht te doen wedervaren. Over d; duizelingwekkende vlucht op technisch ge bied ea da arbeidsorganisatie, welke onz~n tijd kemnerke;;, kunnen wij nier nier uitweiden. Wij bekommeren ont stechti over de lichame lijke voorbereiding der vrouw voor do plichten, rUe; haar te wachten staan. Want de nieuwe tijd roet zijn jieutve eiscacn verlangt ook een nieuw geslacht, en deae lichamelijke voorbe reiding is de eerste eu ernstigste pliclit van iedere vrouw, die haröpost naar bthooren wenscht te Vervullen en hare kinderen to: volkomen menscben wemcbt op te vonden. E. K.?II. Boei enlüiirifl. De Hollandsche revue. Een mooi afgedrukt p irtret van mr. P. J. Troelstra is het fro.itespice. Bulangrijke onder werpen volgen met foto's van bekend-j personen uit Trans.aal. Karakterschets is o er den nestor orz^r drukkers: tl. A. M Rielaits. Netscher heeft de bandigheid hem te beschouwen in hst milieu van het vergane ScbieJam o ra a! du degelijk beid on krach*", de voortvarendheid ei eerlijkheiiJszin van dezen eerwaarden nij verhel j-ipatriarch op bot voordoe igst te laten lü'komcn. !J)ek van de maand'', zijn nu vier bo.-ken on wel; ,.0p z?c" en -?Vijftig" van MirccIUts K-nanta, Zeven. vcrtelli;ig«if' van .Tohan dj Meester-on Zwervers" van G, va'i Huizen. Notscher rubriceert de/;e drie auteurs tot do realisten. Za ieren zpgt bij ut nzelfde maat schappij, in 't zelfde kiinuwt, in ecu omge»ïng die boh'erscht wordt door düzolf ieoRor.ouiischo en s asiiktindige wutte», die ile/eltde iuïnsthen K', verschijnsclea rond zich waar geniën, op w.e dezelfde uiterlijke omitand:ghe,lcn inwerken en wier rai, maatschappelijk in tij-ista'idspunt (nai-eriocv) ge ijk is. Z'j putten bun stof, hun onderwerpen, bun aaudooningT. ui' dezelfde bron ; sociologisch gaan tij alle. drie van dezelfde beginselstrec-p at. Hun aai;k;uuüt bij dat kunstdoel leidt echter langs versclioiilene we^en. Isetcher ge. f t dan do curcp'.tat-s der be spreking aan Emants, die de oudste, bet meest?-af is. Van fle anderen hebben wij nog zwenkingen ts wachten, vau-Kma:.ts i ist en cla.'t 7.00 door rodcr.ecrcnd ciulcrs;h.:ïiU bij: Emants die kun-it goc'ft van het hoofd, h t; t verstand, hè', verr.uït, waar h-H govovtl wi-iaj [ilsats i neemt en nooit een ktrderhart geopsnbawd wordt en daartegenover du t*ree andere auteu'a, die kurifat ge-.cn van be: hart, gevoelde kunst, eerlijk tn op s n me; weinig complexiteiten. Kdocn er is t eg-n deze wijze van becordcelirg wel wat in te brengen en wel, dat bet gevasrlijk is een auteur A\o sïectts een boek publiceerde vsr^c'ijkenderwijze te stellen tegenover een gepromoivsr.ccetde. Wie weet hos s;:0«difr zoo'u oordeel terug genomen moet worden? Ruoric;eren tenopzichte hen die beginnen is altijd een spiOiig in 't duister. * * * De Arbeid. Afl. 10 van Dj Arbeid" opent met een r.atuur-ktemmhig, een besclirijving ervan getiteld Zomer," door F. Walraedt van Royen. Kr zijn prachtige zinnen in als: de zeis werd gescherpt en sissende klanken sneden lichte wonden in de starre eenzaamheid der onbe wogen lucht", een zin die niet licht te verbe teren valt. Eea fout in den opzet van de schets lijkt me evenwel, dat' de auteur een jonge boerin tot object neemt. Een boer laat zijn vrouw in jonge zwangerschap, dus in e eerste maanden, niet maar zoo onbewogen voor de boerenwoning zitten droomen terwijl alles aan den arbeid is. Dit strookt geheel niet met wat Zola oas in La terre" heeft laten zien. Trouwens bat is allen bekend, dat boerenvrouwen tot bet laatste oogenbMk werken, inplaa's van te ajjmeren. Ik noem hier Zola, omdat in de zelfde afl. een lofrede op »L% Terre" voorkomt, geschreven djor O?rard van Bekeren. Nu mag zoo'a nabetracSting in algemeenen zin Dog zijn nut hebben, voor lezers van Da Arbeid", die zich tft A) lattrés r?kenen, is hst toch wel overbodig. De verwachting van v. Eckeren, dit slechts ean enkele lezer ZolVs bo>k zou willen beproeven tft lezen zonder z\jn neus vies oj te trekken, klinkt al erg komisch na zooveel jaren, en vooral in een tijd schrift van jongeren. Ditzelfde geldt ook zoo ongeveer voor de kritiek op het boak Nagadrxh van D.-. G Kempe en voor deu'tpluizing van JeanneReyieke Stuwe'd verzen ze komen met de nacbtschuit en brengen in dit rmmmer geen r.ieuws, al staat bovtn zoo'n kritiek ook met groote letters Executie " Opmerkelijk il die nummer, dat de omme zwaai van deze zooge. aamde Nieuwe Gid'sbestrijders r.u volkomen is. Werd vroeger v. Dey>s:l de lof gegeven dn hem toekomt, nu gaat men ook Kloos, Verwey, Gorter, Hélèrie Swartb di<* eer bewijzen. Heel mooi! Maar wat blyft er dan vai 0311 Ni u.ve Gidsbes'rijdL g ovrr ? Opmerkelijk ook, dit ze eenigszins ga»n erkenne.!, dekaden'en te zjn geweest. Men weet boe Garel Sc'mrten verontwaardig! dairtegen opkwam, toen ik za zoo noarnde. Er zit dan ook riets be'.eedigends in dat woord. E-».r\ <>eiftd«nt kan liter, ja heeft m. i. zeifs g ootsn kanf, een goed dichter worden, mits bij bet dakad nte eerst zelf leert inzien. Den jeugdige a baidersvan Oe >\rbeid" G. VAN HULZEN. NIEUWE UITGAVEN. Li^y! lltj'.land's Strooniin, tekst van FRANS NKTSCIIER. Illustraties van K, SLÜYTERHA.N, den llsa», Martinus Nij'ioff. Zijn Vader. No. 126 van Warendorf's No vellen- Bibliotheek Amsterdam, Van Ilolkesaa en NVarendorf. Tludei'ik, historisch verhaal uit de eerste bslft der zeventiende eeuw door E, MOET. JVMemblik, K. II. Ilema. Nasponngen en Studiën op liet gebied der jVcderZiiHcïnc/te l^rijrjsyefehtedems. 's Gravenhage De Gebroeilws Van Cleef. Tijdschrift van het Koninklijk yederlandxch Genootschap voor J\[iint- en i'<tnnin<iJcunde, te Amsterdam. A'nstprdam, G. Triool B>m en Zn. I'rot/ramnM der Tertoonstelling van bloeiende en riiet-bloeiende planten, bloemwerken, bolen kiiülgpw.issen, groent«n en vruchten, te houden door de afdeeling Amsterdam der Hollandsche Maatschappij van L-xudbonw, bijp<staan door de afdeeling Amsterdam der Ned. Maatschappij voor tuinbouw en plantkunde te Amsterdam, op nader aan te geven data in April 1901 in het Gebouw »VeJnx", achter bet lïijks-Miiseum. Naam). Venn. Stooaidrukkerij »l>e Ftkke)"', voorheen B. van Mint^em, Singel No. 5G'2. over de Munt, Amsterdam. Middel- jN"',rf..r?(tnrf.sc'ie l*geui(en en exempelen, Bijdrage tot de keunis van de Pt-o«ahtteratuur j en het volks^sloof der MidJeleeuwen, dr C. G. N. DE Vooys. 's-Graver,hage. Martinus Nijhoff < De Geschiedenis run Naarden. Ksar authen tieke bronnen bowprkt, door J. II. MAXS, G-wiscba Drukkerij, Niard^n. ('i'am Album. Ken o>tigtal jila'en voorgtellenilrf portretten, typen, merkwaardige {.e bouwen, (oonpejpn uu het volkslnveii, enz. Haarlam, II. D. Tj»erk Willink & Z:i. In de Ztcidiernctf! Scholen. Schets van het Ijig«r .idurvfijs in Baz^l, r>irn en Zarich, door C. F. A. ZF.KMKE, P. DE GEUS en G. MEUEB. GroTiinyen, I'. Jjoordbnlï. G'ïHti-ittterd Wicldttad roor Fotografie, no. ,'JÜ. Apeldoorn, Lturdtta Hinsrna. (.'(JMiiOs. lltivue I!ius\iée, Maiisuelle, Polyglotte. (,'. A. J. van Dishoeck, Amsterdam. Vlugschrift o ar Knrt.-chrift, Kritischp basf.houwi;:g van de beide j >ngste SteijOgrf.fHnhe Stelsels in Xederland, door W. A. I'ALM. Helder, C. de Bosr Jr. Inhoud van T:1d%chriften. Euro'jin Juli: Wraak ij 203!, daar Stac cato. E-tn/sTiei;, door A'-sela. DJ wenS'lun, uit h<U Noorrfh, doü;- K;rin Micbr.ciis. Da dood do-u- den kui-ei. djor J.fi". Il\jikuna, nsr.r .laan Djrt.is. D;> avondmaaltijd in de w«rkpl:iats te Ly,):i. doar ***. E-m Bifikerpraatje, door Ci-i.ntos. ]\'ctc>'.Kc!t«i,j><:lij!x 'H'.udcH. A;'.'/.: Frarkrij'r, E-igeUuicJ en de wtfreMvrö.iu. Snan in ver schillende vormen on tijiia;1. De E'i^elschsn en llo.'knders i» bet vt:rlede:i. Duitscbiand als zeemOji^ndiieid. D>-> rneriscb op booge berden (Slot). Z-JÜclijkbtijsbegr'njpHn i-n Dia!Usclia|)peiijke stand. 11 t v.'aagstali van lifit ",L,a!e!ii:i;ir O.iilerwijs in l''r.s;ikrij'c en elders. DJ FcaascUöroaian in, de n-egBatiende een w. Eiyen Jlnard, Xo. 31 : liet lot der Iv iloren, uooi' Virginie L ivtlirig, VI Twee atakst.-immeii, d;;oi' G J. W<\ster,berg, A3ibt<3naar bij lief 1). 11. in Xc'd. 0.-I:i(!ië, ."jet afbeeldir.gwri, I. C-jurten of «eikstakiügen in vorige -eeuwen, door ,!ai". d?- Vries. Sfiiokkelaar^^.vaar. -?Dirk C'iviatiaau Luca Nealmeijar t, door 15, Laircr, n.et portret. Cbineescaa Speeltui.'ien, duur A. A J. Schilt, c ff. van Rijm. Ie k!., in,-, t ai beelJingon. Gischi'jijkus'.diEe 'rentoai-.stuliiii^ van h<jt Kêdï.rl.1..M,s:;lis ZSÓAI.--./.. ;? ',v ';-. Ci.<u'yiihag-, t'.oiir J ar", de Vries. Verscbtidenheid. Feuil leton. ONZE VISSCHESS. Amste'dam heeft b:j de Inhuldiging van H. M. Koningin \Vilhelmina b .grepen het groot pewicht van de visscherij voor net welzijn en don bloei van ons land. Aan do visscherij tujeft Holland in de gouden. eeuw voor een niet gering deel zija b.oei en macbtsontwik'.elirig te danken. Aan dcu moed en de volharding van cien vis-cuersman is voor Holland alles geleden. De eerste bewoners van Amsterdam waren visscbera. Amsterdam was in den aaibegin een visschersdorp. Een der oud~te podeelten van Amsterdam: liet Water, later l)»tmrttk genoemd, strekte den vi<sehers tot haven, en waar sedert eeuwen het hart van Amsterdam waa, vond men de Viichmarkt, waar de vischvloot voor anker lag. De Viscbstceg aan den Dam bewaart er nog herinnering aan. Den beschermheilige der visschers, St. Pieter, WAS een kerk gewijd. De spraakmakende gemeente spreekt nog van de St. Pietershal. Daarom huldigden met grooten zin voor his torie en eerbied voor het verleden de bewoners van het Damrak, op het krachtig voorgaan en den on vermoeiden ijver van den Damrakker Van Laar, b!jgesfaan door Damrakkers afa> Dake en eenige and re leden der Vereeniging: Damrak H. M. de Koningin door enkele sfhepea der Zuiderzee-Vifschersvloot in de oude haven voor anker te doen liggen. Toen zag men daar eene herlering van het oude Amsterdam. De oude stad met den Oudekerkstoren tot achtergrond, de vissehersvloot op den voorgrund. De afbeelding op oude schilderijen en zeer onda prenten weder werkelykheid geworden. Toen leefde men op het Damrak weder terug ia de dagen van Roemer Vi^scher. Men zag dair op schuiten en schepan, opt aanlegplaïtsej overa! visschersmannen vrouwe» en kinderen staan of op de hurken zitten, ot b«Ggend o?er de verschansing in hunne onde,, dsug lelijke en schilderachtige kleederdracht 's Avonds rookten de mannen de lange pijp ea legden die slechts uit den moad als za gingen kuieren. Er wa-en bij de visscherslisden heerlijke kinderen, ^lle verbruinda wangen, prachtig blond haar en vrijmoedige oogopslag. Ouden en j^ngea allen in de oude schilderachtige kleed rdracht Sommigen versierselen dragend van mee r da.n twee honderd j tar oud. Uit die visscbersmannen zrjo de stoere zee~ lieden vwrtgekotnen, die Hollands naam in allehemelstreken befoemd hebben gemaakt. Er lagen tien schepen van Urk, tien uit Bun schoten, tien van Marken, tien uit Volenrlam, tien uit Huyzen en. eaa prachtscMp van Wieringen. Op zekeren avond vierden de vissc'ier» met vs-uuw en kind feest, als afscheid door d« Com missie aa-igeboden. Vromen zin sp-ak ze.'fs uit hun woorden en uit hun psalmgezang, uit hua hjnislag bij het afscheid en het zeggen der woorden: De Heer zy met U!" Nooit zullen deze visschers op Zon iag uit visschen gaan. Met Zondag komen allen ? zoo mogelijk thuis. Oc} 'n Zondag, bezoeke men ae haven te Vollendam om een goed denkbeeld der visschersvloot te krijgen. De \is8ch-rs en hunne vrouwen en kinderen zongen ook oude liedjes, b.v. van het vrouwtje van Stavoren, van »lieve scVipper vaar mij orer"; »toen ik op Groenlands ber jen stoud, zag is bet zeegat in"; »Aan de oever van e*n snelle vliet," enz. Bij alle vissch-rlied-^n heerscht groote liefde voor het huis van Orar je. De oude, stoere viiwhersinan H. Fu:p uit Vo'lendan schreide van fUnkbaarheid toen hij vernam, dat H. M. de Koningin hem benoem! bad tot ridder in de or.ie van Oranj 5-Nassau. Ia de brieven door visseherlieden, na fcfl.iop dT inhuldiging, aan. <\e Vereeiiiging: Het Dimrak, g 'schreven, komt die liefde voar Oranje, en voor II. M. da Koningin in 't bizonder, kracütig uit. Een fiere Vtssehersrnsn, een echte pikbroek schreef o. a.: E-i uu, mijne liccrcti blijft mij noj over u te bnlaiikun voor tic goede z Ji-gen welke wij v»u u mo-liten oadervindou tijdens ons vevblijt' aldaar op het JXimrak, en nu nog een woord van hulde aan on/o Koningin, g«irli!e lieereu. 'J'o n ik de vurige week als lid \nn de feesU'üi7ii»i^sie te KJaiti op hft Kaadhuis van de Genii'ente te^etuvoordig ivas, t-n s morgens de in-akluinuiie van de Koningin jroti \VüixU'n vuofü;elezeu, y.aii ik ovenaüu CLIU woord, dat mij trof. Met g/oote letters las ik daar: Aar, mijn Volk'. Mijne heerru ik heb dat \voord be^repej en \vas aanüv.'daaii. Dit \\oord sprak Zij niet alleen, voor i!e rjV^n en graotcn, maar oo't voov de mindere ttinijen, ook voo'.' de vlsscliui's. Wat z illea wij nu iVLdeiU'evi'n aan onze jon^e Koningin vo ir M at xij MIS peel'f? 7.Ï] noemt ook ons Haar Aolk en «jfci't haar j>':i^f le<cri, ^vu;ir Xij genieten kan, zoo,ils nnderen van lluivn' Ie4>flijd, Dat leven vcnvisseit Zij iu<-t een icven van zova; eiv van ernst, Aliijd zal ij de reehten en vi'ijdeden van dat volk beschermen. Zij heeft het onder eeje heloofd, en velen, zooals ik gele/.en neb, hebben als ik, geweend \an aaudoeiiiuï. ^,Ve]au, niijne jiejren, wij visschers hebben ilaar hul Ie gebracht o)> liet Diimvak. Wij zullen Haai1 vevd-r <i;e,ve\\ tmr.eu eevhied, onze trouw en iieiKtorzaanalieid aan de wetten des hiuds, en moeht er wi^ ,UTO)ter offer van ons gevransr.l worden, het za! mij niet njeei' irezeven xijn inijn leven te i;'even voor llau'. indien dit nooili1^ ivas om Haar Ie beseherroün, e» ik \v<fd (« «'.id, maai' ufiest liel iio'jdijt 2i,j«, wat God vei'hot'de. dan /allen de visschers niet aCjtief blijven om li'iar rechten cu Ifaar troon te vcrdedi^cn. K:i nu, nn'jne heeren 110^ een enkel woord aan onze \urifie Koniugin-iieii'entes. Dank aan Haar, dank min xulk feu moetU'i', die oas eeu Koningio pejjeveu heel't, die haar volk bemint. ],n:it niemand ]i:i;u' te na kornen, de Koningin ni :t en de Kouin^inlïege-ntfs niet. Zij /uilen altijd in de ?> issehcrs gtoote fe^'eüSl.Tidccs \inden". en/. riet viis''li<!r.svo!k, vo-jr land en virs'in m°t zulk een g'est be/ield, verdient door het hoofd vstr. doe stait mn de onrterscbeiiling en waard.'-cri g beband -ld te wordeo, die bet toekomt. Het tu;.f;l vitn den Slaat beeft (.'aarom met vreugde het voornemen begro?t < ra da visschers, voor het ni^ererxleel wonend'. aan de Zuid rzee, op zea te zien op hur.ne tchcpen, de vlag in '!op. Aar, de go -de zorgon en veelomvattende werkxaambf den van d^n heer Calko n, burgernacbter van Kiiam, lid van bet l!i,kscoliege van de z«evisscU«ri'cn en h'ioij der Zuiderzeeyaütw, aaft den heer K .Iff, lmrgein«ester van AYieri ger, en ain den kapi'ein-luitenant ter zee, di'n heer Slot, is bet te danken dat heden, Vr)j;la« 4 Augustus 19JO, op de Zuiderzee eene visschers vloot van ongeveer lui O \airtiiigec door are Majesteit dfi Koningin in oogenhchonw is gewvrapn. AU« schepen, voorzien vaa | viscbtui-r, de vlag in top, heschen op oen gej geven oog»nhlik de zeilen en klieideüde i wateren. Het oude Holland leefde weer op. liet Ilo'laml, dat slechts zeeleensven scheen op te leveren, ff.'lijk de t^ritooristellingfva'i 't N'e()erlanrti-cb. Xeeweze.n te 's Gravenliage, getuigt. UaverKfitaiijk bhjlt voor de visschers en voor een ie^s-lijk htt ftogecbiik datlï. M.de Koningin, de j/Bny-ikfls", waarop Zij zich bevond, verliet en vijf visscher^schepen bezocht, die ook fle Oranjevlag voerden. Hare Majesteit bezocht achtereenvolgens het schio van C. I'eereboorn. van Mat ken JT>. 49; van K, Kos, van Huizen, No. '235: vau F. W: ufla, van L°nnaor, No. 2; van H. Vuyp, van Vollendam, K o. 253 en var; J. M-tselaar. van Wieriogen Ko. 1ï. De vlootschoiw door H. M. de Koningin over visgchersvaartuigen uit Tessel, Enkhuizen, Urkf Terschelling en Ransdorp, Bunschoten, Har derwijk, Wierirtgsn, Winkel, Medemblik, Volen dara, Huizen, Marken, den Helder, Oude Schudt. Jstcrend, enz. moet H M, de overtuiging hebben geschonken dat de v'sscherij en het ?welzijn der visscherslieden een or.derwerp van voortdurende regeeringszorg beboiren te zijn en te blijven, en dat het den Nsderlandschen vis?cbers niet aan steun en opwekking moge ontbreken om zich niet door de sterk wed ijverende visscherslieden van andere naties de loef te laten afsteken. De hooge belangstelling van Hare Majesteit de Koningin, kati en. zal daartoe krachtig bij dragen. CORRESPONDENTIE. Wegens gebrek aan plaatsruimte moeten enkele ingezonden stukken tot een volgend' nummer worden aangehouden.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl