DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1210 tegelijk aan, en nog wel zoo, dat de duur niet afzonderlijk en zonder volgorde of verandering, en ook de verandering niet op zich zelve en zonder het n blijven, kan gedacht worden. Als duur is het hier, dat de eenheid van het onderscheidene, als verandering, dat het onder scheiden zijn van het eene, gedacht wordt. Aan den tijd zijn duur en verandering een, evenals de tijdsgedachte zelve het tegendeel . der ruimtegedachte is, doch daarmede evenzeer n blijft als zy ervan is onderscheiden. Ruimte en tijd zijn onderscheiden als zijnde en niet zijnde grootheid; duur kan lang of kort blijken, doch aan weerszijden van het nu, die eenheid der tegendeelen verleden en toekomst, valt de duur altoos het nietzyn in, en het is dus het niet zijn, dat de zijnswijze van den tijd blijkt. Tijdshoeveelheid is het tegendeel van ruimtehoeveelheid. En tevens zijn de ruimte en de tijd ook n; ieder oogenblik van tijd is overal in de ruimte, en ieder ruimtepunt is aldoor in den tijd. Wie zich de ruimte indenkt, denkt den tijd, en met haar geheelen inhoud wordt de ruimte onophoudelijk tot een gewezen zijn in den tijd opgeheven. Doch ik overweeg hier, dat ik wilde doen uitkomen hoe verstandige menschen denken", en dat gedachten als de laatste nu juist niet gedachten van verstandige lieden zijn. Is bet niet juist hunne verstandigheid, die hen ervan afhoudt, zich al te zeer bezig te houden met zaken van zuiver verstand? Met of zonder redelijkheid" blijft een verstandig mensch bepaaldheden" verlangen, welomschrevene bijzonderheden, waar het verstand zich aan kan vasthouden. Tot de onbepaaldheid van ontastbaarheden vernevelt hij zichnoode. Houd op met uwe afgetrokkenheden, en kom ons met wijsheid, waaraan men in het leven wat heeft, zegt de verstandige lezer in stilte. En dewijl nu het denken der iet ofte wat opgehevene verstandigheid, het denken van het verstand dat eenigermate tot rede is gekomen, niet veel mogelijkheid ziet, om het in zijne algemeen heden over iets anders dan opgehevene" tastbaarheden te hebben, is het allicht het beste, hier weer terug te treden, en het bezig houden van het verstand der verstandigen over te laten aan hen, die zelven nog... verstan dig zy'n. De Droomers, door MAÜBITS WAGENVOORT. Een roman in twee deelen, vijfhonderd blad zijden geschreven, door iemand, die niet de eerste de beste is, dien men, in reclame-stijl, zou kannen omschrijven met een: niemand minder dan", en bovendien een boek, handelend over een actueel verschijnsel in onze samen leving, de anarchie van de daad zulk een boek mag men lezen, al verplicht men zich door deze overtuiging niet, alles wat zulk een arbeid betreft en omvat, mooi, goed en groot te vinden. Want in de journalistiek is de heer Wagenvoort dan toch wel niet zóó ontwikkeld dat we, waar hu een vijfhonderd bladzijden met zijne woorden vult, niet zouden mogen aan nemen, dat hy' ook iets te zeggen heeft. In Droomers" zegt de heer Wagenvoort dan ook inderdaad 't een en ander over de anar chisten. De geschiedenis van zijn boek is die van een Hollandschen burgerjongen, die wegens een ondoordacht woord, gesproken of geschre ven, uit zy'n land gebannen is en in Parijs, waarheen hij vluchtte, de ellende, waarin een deel van de menschheid verkeert, van nabij leert kennen en daardoor een haat opvat, vooral tegen een te Parijs ook wenenden prins, die bezig is in zy'n geboorteland een coup d'état voor te bereiden. Met dit gegeven bekend, zou men, geenszins ten onrechte, in De Droomers" gaan verwachten een bijna weten schappelijk precieze analyse van den gemoeds toestand, die tot de daad eens anachisten leidt en een aanduiding verlangen van de verschil lende phasen, die het gemoed te doorloopen heeft om van den aanblik van de maatschap pelijke ellende te komen tot de daad van geweld, die een machthebber of een aanstaand machthebber treft. Want anarchistische boeken zijn ons nu toch wel zoo gemeenzame lectuur geworden, om te kunnen aannemen, dat alleen het bewy's, dat de anarchist niet steeds of misschien wel nooit het moreel monster is, als hoedanig hy' door den krantennmn wordt voor gesteld, maar eerder iemand in wien het gemoed, de menschenliefde en de rechtvaardigheids-zin zulk een overhand kregen, dat het op zijne wijze ' meedoen aan politiek hem tot een soort arti! stieke bezigheid werd (?we weten immers te ! goed hoe door een geheele school van Fransche ? dichters: Ie geste ijui est beau" bezongen is) ! dat zulk een bewijs als inhoud van een l boek niet meer kan voldoen. Met die over tuiging heeft men het recht omtrent Wagenvoort's anarchist Devos mér te weten te komen, dan dat hy veel van zijne moeder ! hield en tot zijn daad slechts gedreven werd | door den aanblik van de ellende, waarin een gezin verkeert, dat hij nu en dan bezoekt, en door het feit, dat zijn aanstaand slachtoffer een keüner bijna doodsloeg met een kandelaar en hy, eenmaal tot koning van zijn land verheven, nog veel ander en grooter kwaad zal doen. Het is zoo onaannemelijk dat allén daardoor, dat alleen door den terugslag daarvan, een mensch, goed van harte en vol levenslust nog, bewogen kan worden tot een moord van louter socialen heel niet persoonlijken aard, en voor ieder, die met de lectuur van De Droomers" aanving in het verlangen eens wat meer te vernemen om trent die wonderlijke figuren en begeerde zich een stuk psychologie te zien aangeboden, van waaruit de daad" wat meer geleidelijk zou kun nen voortkomen, voor dezen biedt Wagen voort's arbeid juist op dat punt, waar de ellende van het arbeiders-gezin ten hoogste stijgt met den dood van het jongetje Pierrot en het oogen blik waarop het plan tot den moord bij Hugo opkomt, een hiaat, dat juist al die vragen in zich vervat, waarop men het antwoord van den schrijver had verlangd. Ook bevat het boek niet een oordeel over de droomers, de anarchisten, en geen logische ontwikkeling van de aanvankelijk-sociaal democratische overtuiging waarin Devos verkeert tot de latere anarchistische. Wel wordt aan gewezen in een bovendien vrij algemeen bekend spel met argumenten, waarom Devos zich afwendde van zijne vroegere partijgenooten; maar de beweegredenen, die hem leidden tot zy'n latere levensopvatting die tevens voor een deel de verklaring zouden kunnen bevatten van zijn latere daad, blijven onvermeld. En zoo blijft aangcande het waarschijnlijke motief van het boek, r iets overig aan te wijzen, dan den wil eens een tijdroman te schryven en daarbij gelegenheid te hebben tot het tentoonspreiden van het talent, waarover Wagenvoort ook nu weer blijkt te beschikken. De schrijver heeft veel gereisd, heeft in de wereld rondgekeken en de deugd van zijn in tellect, die daarvan het gevolg is, blijkt ten duidelijkste vooral uit een zijner figuren. His torische kennis en een dichterlijke blik op de wereldgeschiedenis waren noodig om een figuur te scheppen, als die van den verarmden prins Ghimaldi, die in een armoedige straat van Parijs, met zijne krankzinnige zuster woont, n met de resten van zijn vroegere grootheid aan aardsche bezittingen en geestelijke deugden. Mooi is dan ook in het eerste deel van De Droomers" het verhaal daarvan door den prins zelf toegelicht in een soort cultuur-historische theorie van eigen vinding. Het is misschien het raadselachtige van het gegeven want, zooals gezegd blijft dat na de lectuur van de Droomers" de anarchist een wonderlijke droomer voor ons dat den schrij ver half verplicht heeft zeer veel romantiek te geven in een boek waarin men dit allerminst zou verwachten. De figuur van den. prins, met zy'ne zuster, die haar leven slijt met te peinzen over haar grootsch en tevens droevig verleden, is romantisch; de figuur van den baron Tigernskjöld, een Zweed, die zich bezighoudt met het zoeken naar den steen der wijzen; hoewel hij verklaard niet veel geld te hebben, toch 1000 gulden geeft voor een paar arme kinderen en zoo dikwijls het hem lust op reis gaat naar het Oosten en daarbij dan nog gelooft in de kunst der chiromancie, deze baron is roman tisch in Victor Hugo'schen zin; terwy'l de voor spelling van den baron, dat Hugo Devos zijn anarchistischen aanslag in de lijnen van zy'n hand draagt, een romantisch paskwil is, alleen mogelijk, daardoor te verklaren dat de schrijver behoefte gevoelde zijn gemis aan logische argumenten voor den aanslag te vergoeden door zulk een roman-truc, die in de hoogverlichte daarbij materialistische sfeer, waarin het boek zich beweegt, al zeer weinig pas heeft. Ten opzichte van .de beide genoemde figuren vragen we ons verder af, waartoe zy dienen, en of het aannemelijk is dat zij zich zouden ophouden in den kring van verkeer van iemand als Hugo Devos, die volgens den algemeen be kenden regel, een afschuw moet hebben van adel en van bourgeoisie beiden, en dezen niet zoo licht, door overigens nog zoo verklaarbare sympathieën, zou hebben laten overwinnen. Anarchisten zgn nu eenmaal fanatiek en naast hun overtuiging en levensopvatting dulden ze niet spoedig iets dat daarmede in strijd is. Ter wille van de logica had men dus gaarne dien Italiaanschen prins en dien Zweedschen baron gemist, al is het verklaarbaar, dat de schrijver hen ter verkondiging van veel sociale en geschiedkundige wijsheid onmisbaar achtte; voor ons daarentegen maakt het langdradige getheoretiseer over den gang dien de opeen volgende maatschappijen nemen, en de kwestie van Tigernskjöld's materia prima, de beide figuren nog wat hinderlijker, dan ze in den romantischen samenhang reeds zijn. Trademarlc THEE - E IIA. Trademarit Slaapkamer-Ameublementen in Pitch pin-, Noten-, Eiken- en Mahoniehout. LDEWET St COR ««* WIT GELAKTE MEUBELEN Eng: genre. Franco levering door geheel Nederland. J. F. CYPERS, Westeinde 87, [?DEN HAAG. Piano's, Amerik. Harmonium s. Franco levering. WILLEIVI BIJLMER, PEDICUEE. Singel 159. Püioülo nrQTKwinrr TTOÜTiVflnni'iio Mlbdic UJjlloilIly, V du LliUUUillu. Spreekuur iederen werkdag van 9 tot 12 uur en van 2 tot 5 uur. «SB* DAMES RIJWIELEN: ? 100. 18O. 165. 19O. HEERE1V RIJWIELEN: ? 100. 120.155. 18O. PEWS1ON VIItijA WETERING, Weteringschans aoc, Amsterdam. F a m iliepension Ie rang. Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelijk bij Ryks-Museum, Opera en Vondelpark. Pension p. dag, p. week of p. maand. Desverkiezende Bediening in eigen salons. HENRY J. BRÜCE. C= Hollando Beige in- en export. 141 PRINS HENDRIKKADE 141. - AMSTERDAM. "Wijnen. VBAAGT Biscuits. PKIJSCOURANTEN. Honing Chocolade. Verzekering-Maatschappij HOLDA". Damrak 74, Amsterdam. Werkkracht verzeker i n g. Omvat ziekten, ongelukken, organische gebreken. De Maat schappij telt onder hare verzekerden o. a. geneesheeren, kassiers, industrieelen, kooplui, ambtenaren, tandartsen, veeartsen, notarissen, advocaten, leeraren etc. etc. Ontvangen een NIEUWE COLLECTIE DASSEN. BOORDEN, WANDELSTOKKEN. Opruiming van ENTOÜTCAS en PARASOLS. C. D. LE LORRAIN, Hofleverancier. Kalverstraat, Amsterdam. ZWITSERSCHE MIJ®WIJ Si. Wit-, Bont-, Wol-Wasscherij. Gordijnen-Wasscherij. Chemische Wasscherij. Uitstoomerij. CACAO E? is PRIMA Amsterdam. de Cologne A R N H E IV!. Wed. F. RCTGERS, firma T. d. BERG (I & Cie. AURORA. Groenten in blik. Gezond, zuiver, smakelijk. Vraayl utren kruidenier! BURGERS' Eclips-Acatène f 200. BURGERS' Luxe-A.catène ,, 185. BURGERS' Toer-Acatène 165. Vraagt Prijscourant. PHILIPPONA KETELAAR, Fournisseur de la Cour. KALVEBSTRAAT 166, A M * T F, II W A M. GRANDE SPECIALITE POüR Vrousseaux & Layettes. Sur demar.de envoi franco de Devis et de modèles. MtaJlfleYrws TANDARTS. -EN! l Beiing is zeker, zal bevallen. De Fabrikaten J. TEEN & Co., bereid volgens de spéciale naar hen genoemde Friesche methode, leveren een ietwat gebonden drank; zijn yolkomen zuiver, heerlijk van smaak, voedzaam en lichtverteerbaar. Bij deze bereidingswijze komen de edelste bestanddeelen tot hun volle recht; YEEIN's CHOCO LA AD en CACAO zijn krachtig, geurig en strekzaam; dus voordeelig in 't gebruik. Zij voldoen aan de hoogste eisenen. Vraagt s. v. p. uw leveranciers onze fabrikaten. J. VESEBXT cfe Oo-, Stoom-, Cacao- en Chocoladefabriek Nederland", S n e e k, Hofleveranciers. VAN DANTZIG's VLEESCHKRUIDEN GEKEED VOOK HET GEBRUIK. Voor het braden van Vleesch, enz. gebruike men deze Kruiden in plaats van Peper, en Uw Yleesch is een DELICATESSE. _ In gebruik bij Hotel Krasnapolsky" te Amsterdam, en andere groote Hotels. JPrtJ* *»L /a Cent per Kusje. Bij eiken souden Winkelier verkrijgbaar. Vraagt gratis Monster aan Uwen Kruidenier of Comestiblehandelaar. Probeert ook Van Dantzig's Verpakte Specerijen.