Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
'bepaalden tijd veroordeeld, en dus met
onze veroordeelden gelijk te stellen zijn:
»het gebote meerendeel hunner ia zorge
loos, onbeschoft» en levert het grootste
contingent aan de klas die de kern gaat
vormen der lagere gradeii. En waarom?
Omdat er niets is waarvoor die mannen
werken. Hoe ijverig en oplettend zij zich
gedragen of hun werk verrichten mogen
voor die klas van veroordeelden telt slechts
tijd, en tijd allén. Hun tijd door te komen,
het eind van hun vonnis te halen, ziedaar
alles wat ze beoogen." En aan het eind
van dat artikel lezen we: »hoe grooter het
maximum des te sterker is de drijfveer,
hoe kleiner het max mum, des te zwakker
is de poging in het werk gesteld om een
ontslag ie verdienen. De mannen b. v.
naar hier (al. Elmira) gestuurd met 2 of
2V« jaar als grens van hun -maximum,
blijven bier gemiddeld langer dan zij wien
5, 16, of 20 jaar boven het hoofd hangen.
De reden hiervan is een duidelijk in het
oog loopende: de drijfveer wordt versterkt
of verzwakt al naar de straftijd langer
. of korter is "
Dat hinken in Amerika op twee
ged ach ten, bepaalde en onbepaalde veroor
deeling, is zeker een groote fout in de
vetten daar.
Jaarlijks gaan er dan ook meer en meer
stemmen tegen op. Maar het bestaan
dier fout, eea natuurlijk gevolg van de
eigenschap der menschen dat zij zich
moeielijk van den ouden sleur geheel
kunnen losmaken, vermindert in niets de
waarde van het grondbeginsel van het
stelsel. En dit principe: onbepaalde ver
oordeeling (ten einde den misdadiger te
kunnen opvoeden tot een mensch die zich,
ware het tegen zijn zia, goed weet te ge
dragen, voor de maatschappij niet een
steeds dreigend gevaar oplevert, haar dus
niet verzwakt maar eerder versterkt) met,
daarnaast, een ontslag, uit de hechtenis,
eerst voorwaardelijk, bij wijze van proef,
daarna voor goed heeft al onze sym
pathieEn nu moge men over ons bestaand
celsysteem beter denken dan, naar uit de
geschriften blijkt die er in de laatste tijden
óver verschenen, velen doen men zal
moeten gewonnen geven dat onze veroor
deelden niet verbeterd, niet geschikter om
in let maatschappelijk leven hun weg te
vinden dan voorheen, uit onze gevange
nissen terugkeeren. Niettemin, de invoe
ring der celstraf had juist met het oog
op die verbetering plaats!
Moge men, nu duidelijk gebleken is
dat het cellulaire systeem vrijwel fiasco
? heeft gemaakt, ook bij ons daarom over
gaan tot een strafstelsel als dat, 't welk
elders reeds bijna 25 jaar met glans de
proef doorstond, en waarvan het prin
cipe is saam te vatten ia hetzelfde dat
aan het celsysteem te gronde lag: ver
betering !
Dat men dan echter tevens doordrongen
zij van de onmogelijkheden:
lo. die verbetering te kunnen verkrijgen
door afzondering, behalve 's nachts;
2o. haar te kunnen erlangen -zonder
veroordeeling voor onbepaalden lijd.
Nederland en arbitrage.
Het »eoinitévooreen vplkspetitionnement
ter verkrijging van arbitrage in zake den
Zuid-Afrikaanachen oorlog" is tot de over
tuiging: gekomen, dat het nu niet de meest
geschikte tijd is om handelend op te treden,
en heeft daarom besloten voorlopig een
afwachtende houding aan te nemen.
Dat besluit zal velen teleurstellen.
Men zal vrezen dat het aannemen van
een afwachtende houding neer zal komen
op »het erbij laten". Niet omdat men geen
vertrouwen stelt in het comité, maar omdat
de medewerking moeieliker te vinden ia, als
de leiders schijnen te weifelen, en omdat
het ijzer nu eenmaal gloeiend gesmeed moet.
Hoe langer men wacht, hoe meer de rede
nering ingang vindt, dat het toch niets
geven za'; dat de regeringen niets kunnen
doen; dat het «volkspetitionnement een
goedkoop soelaas (is) voor brave zielen, die
vol gevoel zitten en wat willen doen," zoals
De Kroniek van 15 D?c. het uitdrukte. De
redacteur van dat blad sprak dan ook van
»een ondoordacht, noodwendigonvruchibaar
werk, dat reeds in den aanvang moet
?worden gestuit."
Het besluit van het comitédoet het nu
schijnen alsof aan waarschuwende stemmen
zoals deze al gehoor gegeven was. En de
nederlanders, die gewoonlik zo moeilik uit
de plooi komen, en zo bang zijn om voor
«gevoelig" gehouden, en dan uitgelachen
te worden, door de kalm en koel rede
nerende verstandsmensen ze zullen blij
zijn dat ze zich nog niet hebben laten
vangen. Uitstellen is in de kaart spelen
van de valse schaamte.
Maar is bet wel zo zeker, dat de regeringen
niets zullen doen, omdat ze niets kunnen ?
Tegelijk met het genoemde artiekel in de
Kroniek verscheen in De Amsterdammer
het stuk van Mr. J. A. Levy waarin de
bekende uitspraak van Mommsen tot een
frase werd verklaard. Daar werd herinnerd
aan artiekel 3 van de Haagse
vredesconferentie ook door Engeland ondertekend
waarin de woorden:
»Le droit d'offrir les bons offices ou
la médiation appartientaux puissances
trangères au conflit, méme pendant Ie
cours des hoslilités.
»L'exercice de ce droit ne peut jamais
tre considérée par l'une ou l'autre des
porties en litige comme un acte peu
amical".
Mr. Levy schreef daarbij: »De door mij
gecursiveerde woorden behelzen de veroor
deeling van Mommsen's standpunt. Niet
langer behoeft thans eene mogendheid zich
te laten weerhouden van den stap tot be
middeling, door de beduchtheid voor moge
lijke gevolgen. De poging moet goed worden
opgenomen, want men heeft zich verbonden
Kaar nipt te beschouwen als stoornis in
zonder gevaar vooreigen veiligheid De vraag
is maar of de regeringen er toe zullen over
gaan, en dan moet erkend dat de tekenen
niet gunstig staan. Maar dat is geen reden
om de volken te weerhouden zich met hun
wensen tot de regeringen te wenden. Het
comitékan zich in zijn «afwachtende hou
ding" in verbinding stellen mot de comités
in Frankrijk, Duitsland en België; heeft
het zich overtuigd dat ook b;i on ze naburen
de drang tot daden nog niet vergaan is,
dan kan het, in gemeen overleg, z'ti taak
weer opvatten: er zijn nog mannen ge
noeg niet alleen «gevodsmecsefl" die
menen dat er wat goeds uil een algemene
volksbeweging kan voortkomen tenzij
de vredescoriferentie werkelik is geweest
wat spotbladen er in gezien hebben. Het
tijdperk van de afwachtende houding dure
niet te lang en worde in gestadige werk
zaamheid doorgebracht.
Toen president Kruger te Parijs was wees
hem een Fransman op een niet algemeen
bekend woord van een man van de daad.
van Willem van Oranje. Dat woord zij
hier ten slotte nog eens met nadruk onder
de aandracht gebracht van het comité, van
de wan keimoedigen en vooral van dtgenen
die de beweging ontraden :
?"Poinl n'est besoin d'espérer pour
entreprendre, ni de réussir pour persétércr."
H. J. L. C. A. MEIJEK.
Naschrift. De weerslag van de heer
H. J. P. A. Kierpch on het artiekel »Eene
Frase" van mr. J. A. Levy noodzaakt niet
tot het terugnemen van hrt bovenstaande,
dat al ingezonden was. Juist dat er zo
velen zijn, die zich weerleggen bij een »het
kan niet" of »het geeft niets" maakt het
nodig, dat er opgewekt wordt tot een streven
naar hetgeen volgens de traktaten mogelik
moest zijn.
Trouwens, de heer K. schrijft zelf: »Of
het werk der Haagsche conferentie in de
toekomst van eenig nut zal zijn, hangt
voor een belangrijk deel van de volken
af." Juist; en daarom moeten de volken
de eerste maal dat de besluiten van de
Conferentie kunnen toegepast worden, zo
duidelik d. i. zo eenstemmig mogelik 't
uitspreken, wat wij van de regeringen
verwachten: het zich houden aan de pas
gesloten en dus nog niet vergeten over
eenkomsten.
Bewijst de geschiedenis o- a. nog in
de tegenwoordige oorlog in de kwestie van
de contrabande door de heer K. aange
haald dat er te weinig te rebenen valt
op de naleving van volkenrechtelike over
eenkomsten als niet alle omstandigheden
meewerken, dan is dat geen reden om te
berusten.
Wie een einddoel in 't oog heeft, mag
niets verzuimen wat strekken kan om dat
doel te bereiken, al is de kans van slagen
nog zo gering.
Ook het artiekel van de heer K. kon
beantwoord niet een verwijzing naar de
boven aangehaalde woorden van Willem
van Oranje.
M.
Militaire zaken.
La force d'une armee est dans
sou intérieur. JVoa pas daas
son txtcrieur.
Wij hebben uit de verklaringen, gedaan
door den generaal buiten dienst Van Gendt
in de N. Roti. Courant en in De
Amsterdamm&r, ontwaard hoe wonderlijk, ja onver
antwoordelijk door den Minister Eland
met 's lands geldmiddelen wordt omge
sprongen. In de laatste jaren schijnt het
bij Marine, maar vooral bij Oorlog het ge
bruik te zijn, om ten einde hunne begroo
ting den schijn te geven van beredeneerd
zuinig beheer, uitgaven te doen welke
daarop niet waren gebracht om zoodoende
de Kamers en de rekenkamer voor een
fait accompli te plaatsen, vermeenende
dat, die uitgaven eenmaal gedaan zijnde,
die lichamen niet anders kunnen doen dan
daarin berusten. Wij hebben gezien hoe
de gewezen Minister Schneider dat met
14 ton heeft gedaan, terwijl de Minister
Eland dat voetspoor heeft gevolgd ook
met tonnen, niettegenstaande de hem her
haaldelijk gegeven wenken en aanwijzin
gen door den bovengenoemden generaal,
toen nog in actieven dienst.
Aan zulke handelingen behoort eindelijk
paal en perk te worden gesteld, door, als
zij zich weder voordoen, den betrokken
Minister de zonder toestemming van de
Kamers gedane uitgaven te doen dragen.
De Minister Eland heeft tot dusverre
juist niet getoond the right man in the
right place te zijn. Bij de vertegenwoor
digers (van de 100 wel D7 leeken) hoeft
hij een soort vertrouwen verworven, alleen
omdat hij na zijn optreden betrekkelijk
spoedig den persoonlijken dienst had
iai ? i i ?? i
gevoerd, waarin echter geen bijzondere
verdienste heeft gelegen, omdat elk goed
ontwikkeld officier dat had kunnen doen,
te meer daar de wet van Bergansius er
nog lag en de heer Eland dus die in
hoofdtrekken had te volgen. Na die wet dan,
wat reeds drie jaren geleden is, hebben
wij van den Minister nog niets tot stand
gebracht gezien, daar de legerivet en die
op de pensioenen enz. zoolang na zijn op
treden zijn ingediend, dat zij nog niet in
behandeling hebben kunnen komen. De
Minister heeft zich grootendeels bezig ge
houden met uniformveranderingen, eerst
van de generaals, die bovendien
onoogelijk is, toen tot drieraalen toe van de
infanterie, die zonder eenigen smaak is,
daarbij ondoelmatig; thans zijn de artil
lerie en cavallerie onder handen, en die
verandering zal ook wel niet uitmunten in
sierlijk- en doelmatigheid. Een lagere
kolbak voor de cavallerie zal o. a. leelijk
zijn, getuige de veld-artillerie reeds. Dan
spreken wij nog niet eens van de zeer
groote kosten die den officieren en het Kijk
daardoor worden opgelegd.
Wanneer n legerwet n pensioenwet
al vroeger waren ingediend, dus dan reeds
in behandeling hadden kunnen komen en
'
deerd aangenomen, omdat de legerwet reeds
rechts en links door zeer bevoegden meer
dan eens tamelijk is uitgekleed, wat ook
wij geiiaan hebben, terwijl de pensioenwet
vele leemten heeft en niet zeer oordeel
kundig is ingericht. Door te late indie
ning van laatstgenoemde wet en het lange
dralen der Kamers, zijn zeer vele- meer
deren en minderen de dupe daarvan, in
het bijzonder het zeer verdienstelijke kloeke
Ind. leger, dat naar het schijnt, altoos in
het zog van het Nederl. moet varen, hoe
zeer het een werkelijk krijgsleger is en
het andere maar een paradeieger, vooral
naar de wijze waarop het is en wordt
gtschoeid. Want het doen ingaan van
den diensttijd van af het 16e jaar in
stede van af het 18e bij het Ind. leger
(als bij de Marine altoos is geweest en
nog is) wordt niet ingevoerd zoolang dat
niet bij het Ned. leger is geschied, zelfs
al was er geen sprake daarvan voor het
Ned. Ifger, moest dat bij het Ind. leger
(als bij (te Marine) altoos bestaan-hebben,
en eenmaal niet zoo zijnde, dan toch reeds
lang zijn ingevoerd.
De Minister Eland zal denkelijk over
een half jaar wel afgetreden zijn. En als
men daii verstandig wil handelen, kieze
men altoos voor Minister van Oorlog een
infanterist, Ie omdat de infanterie het
hoofdwapen is, 2e omdat alleen een
infanteiut het juiste begrip heeft van leger
organisatie, bewapening, oefeningstijd en
al wat tot eene legerinrichting behoort.
.Artillerie en cavallerie zijn hulpwapens.
Men kieze dus geen artillerist, vooral ook
geen genist, terwijl aan cavalkrie zelfs niet
moet. gedacht worden. Leeken gaan altoos
van het denkbeeld uit dat een
genieofficier bovenmenschclijk knap moet zijn
in al wat op militair gehied tehuis be
hoort, wat een zeer verkeerd denkbeeld
is. Wij zullen volgaarne toegeven dat een
genie-officier een zeer ontwikkeld en weten
schappelijk man is, wat niet wegneemt
dat hij in den waren zin des woords geen
krijgs-, maar een vakman is op militair
gebied. Hij kan dus als vakman schitte en
en goede denkbeelden hebben in het alge
meen, maar bepaald voor legerorganisatie
en al wat daarmede in verband staat,
bezit hij dikwijls niet de vereischte inzichten.
De ingediende legerwet zouden wij ter
zijde willen leggen en voeren dadelijk
algemeene dienstplicht in niet tienjarigen
militiediensttijd, daarna tien jaren eerste
reserve met verplichting eens in de week
deel te nemen aan de volks schietoefe
ningen, waartoe, zoo eenigszins mogelijk, ia
elke gemeente gelegenheid moet bestaan,
vervolgens tien jaren tweede reserve, zoodat
na verloop van jaren wij werkelijk
volksweerbaavheid zullen hebbeu, daar dan van
de mannelijke bevolking, een ieder een
tijd lang militair zal zijn geweest, dus
hebben geleerd wat tucht, orde,
soldatenschap enz. zijn. De artillerie-reserve kan
deelnemen aan de schietoefeningen te
Oldenbroek. De cavalierie-reserve aan die
van de infanterie, terwijl eenmaal hebbende
leeren rijden, dit er in blijft. Ingeval ran
oorlog, als dan gebrek aan officieren be
staat, kan hierin worden voorzien door
aanstelling van het oudste studiejaar van
Breda, van de beide studiejaren van den
hoofdcursus en van fatsoenlijke, oppassende
intelligente oud-officieren die «Itoos in
ruime mate aanwezig zijn. Schutterij en
landstorm, hebben wij dan niet noodig,
kunnende de hierdoor uitgewonnen kosten
strekken om de meerdere uitgaven door
alg. dienstplicht en het daarstellen van
volks-schietgelegen heden te bekostigen.
Ziedaar in hoofdtrekken hoe wij ons alge
meen weerbaar moeten maken. En dit
eenmaal aangenomen zijnde, kunnen de
détails nader worden uitgewerkt.
De ingediende pensioenwet zou ook
behooren te worden teruggenomen en daarin
o. a. de wijzigingen gebracht als wij hebben
aangegeven in het Algemeen Handelsblad
eenige weken geleden en waarop wij zullen
terugkomen zoodra die wet in behandeling
komt, welke zeer goed de legerwet zou
kunnen voorgaan, zijnde de een niet een
gevolg van het andere. Zij zijn om zoo te
zeggen twee afzonderlijke dingen.
Het is ons te doen onze denkbeelden
en zienswijze te verkondigen, zonder te
letten op de begrooting.
K. II. KOENTZE,
l!) Dec. Oiid-Kr/jit. der Mariniers.
Een toestand te bestendigen^ als du
waarin de «Zeeland" verkeert, is in ds
tegenwoordige onmatige tijden zeer zekei
hoogst verkeerd. En nogmaals vraag ik
daarom: Zal men wachten niet het dempen
van den put tot het kalf verdronken is'?
B. RAM.
aanqe/cq&n/iebtn.
J 2)
Nog eens de Zeeland".
Nogmaals wensch ik een enkel woord
te spreken over de »Zeeland".
Na mijn schrijven in het No. van 9 Dec.
werd direct besloten de «Zeeland niet naar
Oost-Indiüte dirigeeren, doch in plaats
daarvan de »Noordbrabant" te zenden en
de ^Zeeland" eerst weder in goede conditie
te brengen. Edoch een marineorder is
altijd van zeer korten duur. Zoo ook hier.
Thans toch is, naar ik verneem, besloten
de «Zeeland" medio Januari naar
WestIndiëte zenden.
Sedert den laatsten proeftocht, die 16
Nov. plaats had, zijn meer dan zes weken
verloopen. Had men den toestand flink
onder de oogen gezien, en ware men direct
begonnen de noodige veranderingen uit te
voeren, dan was het schip reeds of bijna
reeds weder in behoorlijke conditie geweest.
Men heeft dit niet gedaan. In die zes
weken tijds is niets gedaan om Hen toestand
te verbeteren, terwijl onmiddellijke verbetering
strikt noodzakelijk was en strikt noodMlxl'ijk
blijH.
Door thans de »Zeeland" met een maximum
vaart van 15 mijl naar West-Indiëte willen
' zenden, al is het ook slechts voor een half
i jaar, staat men op het punt een ernstigen
! misslag te begaan.
Ik geloof niet dat de toestand daar zoo
danig is, dat de aanwezigheid van een
oorlogsschip noodzakelijk is, doch al ware
?' - '
Opleiding foor ml en Mei,
What, if a fature philosopher bhall say,that
the best University is a Workshop ?
. . . The training of our Schools and Colleges
must daily become more and more the trai
ning for action, for practical purpose."
LORD BOSEBEKY in zijn Sectorale rede
te Glasgow.
Allen, in Engeland, die wetenschappelijke
opleiding en technische bekwaming van de
toekomstige werkers van het hoogste gewicht
achten, en een weldaad der maatschappij
bewezen, om sluimerende genieën uit het
verstikkend moeras van armoe en ontb(ring
te htffen en weg en middelen ie verschaffen
om zich te ontplooien en te ontwikkelen,
hebben met droefheid en misnoegen de
uitspraak van twee Harer Majesteits
rechters vernomen, waarbij de London
School Board onbevoegd is verklaard, om
on- en volwassenen uit de volksklasse, voort
gezet laffer, middelbaar en vakonderwijs te
verschaffen.
De zaak is, in 't kort, deze;
Sedert jaren verschaft de Board den meest
geavanceerden scholieren onderricht in de
techniek van diverse vakken, in fraaie
kunsten en een hooger standaard onderwijs.
Bovendien, werd voor vol wassenen de ge
legenheid opengesteld, om in de avond
scholen voortgezet onderwijs te ontvangen.
Men zou zoo zeggen, dat dit nobel werk
algemeen gerespecteerd werd.
Niet echter door de conservatieven en
dompers in Londen, die sedert jaren wroe
tend werken om in de Board scholen meer
godsdienstonderwijs te doen geven.
Br) de verkiezingen kunnen deze vijanden
van algemeene verstandelijke ontwikkeling,
de vooruitstrevende liberalen, die sedert
jaren de meerderheid in den schoolraad
hebben, niet overmeesteren, en ze hebben
nu een campagne geopend, tegen het
»dure"onderwijs van den Board.
Iets, wat slecht te pas komt bij het wacht
woord dezer partijgangers: »Pay, Pay, Pay",
sedert maand en dag geldend.
Et.fin, zij hebben het eindelijk zoo ver weten
te brengen, dat door den dis-trict auditor de
post van de begrooting van den Board voor
het laatste halfjaar is geschrapt geworden,
betrekking hebbende op het voortgezet on
derwijs in dag- en avondscholen nadat
de\c post sedert meer dan 10 jaren toegelaten
was geworden.
De Board ia daartegen in appèl gekomen,
20 Nov. en volgende daa;en diende de zaak
voor het Hof en 20 December gaven de
H.H. rechtsgeleerden Wills en Kennedy
als hun oordeel te kennen, dat de Baard
owbevoegd was, onderwijs te geven aan
volwassenen en hooger dan elementair on
derwijs aan volwassenen en daarvoor de
inkomsten van de schoolbelasüng aan te
aan te wenden.
Een beroep zal thans op het Hoogerhuis
gedaan worden, en indien dit de uitspraak
bevestigt, dan zullen de 48000 (van de
547,000 gezamenlijke leerlingen), die in
dagscholen voortgezet onderwijs ontvangen,
en alle klassen van het lager onderwijs
doorliepen en nog te jong zijn om van school
gezonden te worden, niet verder onderwezen
kunnen worden ; terwijl 3SOO volwassenen,
van de 29,000 scholieren die in avond
scholen onderwijs ontvangen, o. a. in de
fraaie knnsten en techniek der vakken,
tevens weggezonden zullen moeten worden.
En dit geschiedt in e«n tijd, dat men
algemeen begint te voelen, dat, ngeland's
toekomst als nijverheidsbevolking, hangt
aan de verstandelijke en technische ont
wikkeling van haar jong geslacht van
industrieele werkers!
Wordt aan de L'jnden's School Board
de macht ontnomen orn met zijn loiielijk
en voorbeeldig werk voorltegaan, dan wordt
een daad gedaan, zoo lijnrecht in strijd
met een opwekking die dezer dagen is uit
gegaan van eeji door de Board ofKlucation
gepubliceerd rapport van den bekenden
onderwijsspecialiteit, den heer James Baker,
lid van het Kon. Aardr, Genootschap, die
op verzoek der regeering in Europa een
onderzoek heeft ingesteld naar de opleiding
der jeugd voor vak en handel aldaar.
Dat rapport verscheen derhal vete rechter
tijd, doch is tegelijkertijd een protest tegen
deze besnoeiing van macht om datgene te
doen. wat onwedersprekelijk noodig is.
Het particulier initiatief toch voorziet
niet en kan niet voorzien in de behoefte om
het leger van industrieele werkers te wape
nen rnet kennis en kunde voor den concur
rentiestrijd met de zich krachtig ontwikke
lende staten in Europa en Amerika op
nijverheidsgebied.
In bruggenbouw is Amerika Engeland
al reeds lang de baas.
Duitschland behoeft zich thans niet meer
tot Engeland te wenden voor den bouw
harer handels- en wapen vloot, als 20 jaren
geledf j noodig was.
Wjnaer s niet een »German made" schip,
dat ? eD,z_;f.. jy luL record verwierf voor den
snei:sten overtocht van New-York naar
Son thampton ?
liti hebben de gelsche industrieelen
het, niet uit den n- der eigen regeering
de/er dagen gelio flat het gouvernement
wel gcdirongen be stellingen te geven
aan Duitsche e1 Amerik-aansche fabrikan
ten, omdat dr .?Jngelecl.ie haar niet tijdig
geroeg van ai konden voorzien ?
En daar is eden voor den voorsprong,
die;i deze Staten op Engeland behalen.
Zoowel in de Vereenigdt» als in de Duit
se!» Staten, is in de laatste 10 jaren met
ijvtr gewerkt, orn de toekomstige
industritele werkers te wapenen met kennis, met
de beste kennis en de hoogste kunde, om
te scheppen \vatis grootschen wonderdadig.
Hen moet het rapport van den heer Baker
Iez3n, om te vernemen welk een succes de
irn.ustrieele instituten en vak-hoogescholen
in Berlijn, Frankfort, Dresden, Leipzig en
Pnspn nebben. Hoe in al die plaat''~
te klein blke
te bevatte, c
naar de hstt
van vak, line
Terecht aei
de Engelshe)
en overal in
opleidicgs'erk
groot vooieel
daar in ]nge
in den biten
jaren den :rijj
Dit is ok'l
kaansche olk
De direteu
Oostenrijk! P
luigen CM g(
bedreveuhid,
?/efliezen ;edi
dienst.
Maar wie zs
loowel als (
log eens lev
|egrijpen,dat
ier weteiseku
lerkers, een
foptere macl
igiment dra;
liVende leerli
gan vrijstelle
'K u ai lee
Oostenrijk en
d vak-irisüiu
dinsttijd k wij
\n met goed
En de heei
ee) enormen
en leerlust de
[o ieder g<
eeii concurrei
en Rusland b
;let lager
ijssisch Poli
Je heer Bak
iel hem heel
j-efone lagere
>e^mbten, poi
ont'-h, konden
ing met den
ebben roudf
('gelegene p
uhcol.
DB heer Ba
iiar had hij
alangstelling
jede ontwik '?
ler ontwikk
aar ;il te zei
Rusland vi
e minder ge
.tzeuende
vülking. D<
{emeeue on
n den Bul
island mér
et het mint
Uusland is
veest voor
?minde) t st
Je geweve
i zij vroeger
i reeds in ,
in dan we,
A gelegen h
>eid- ten toot
c hègewevs
5edroeg dy
Ingst van
eten in Ru
1000,000 ;-o
s;en tot 38
>e merk\v
\ in de Ri;
vk, en niet
v Rusland
et Enge
cacileiten
e< voor de
r<n, en dt
ge behoor
IIBII der g)
ra labrieke
gaployeerd
em vijftie
4(900!
i de h
opn
aarang d(
giüii loe
techehe o.
th het
wajij zag i
Bohien en
I bezoc
Krau, Lei
nauTraute
Sila, Bm
Oral za
zaai om d
kuni in d
plaa^n ei
\vaacuj s,
steldvord
vollere \
aanv keli
stukfe\ ki
pen, a ds
in wtoplt
de bes w
eigen har
De cho
rijk in i
richti?;en.
geheelvar
Vat de
hevenloc
kunne dl
De ;er
volkssiol
de schlie
middelt!
xeïfs v\:e
En T8
erlinge
wordei
edrijven
\.
dat, als
erliezen
5trie dit
zij een
hebben,
ers niet
)f meer
r vul l en.
Arueri
;hool in
de
ieerride en
, weder
krijgs
t/ilhelm
iit niet
onen te
kennis
istrieele
in niet
%ls een
eest
begsdienst
?chland,
:ren van
van den.
liklas
il, welk
de ijver
al reeds
hertsen ;
'?n.
d, en in.
droevig,
i moeite
tiau een
jeeringsieke
pernauren
gblad te
een zeer
hut een
geweest;
hoe de
akt voor
geslacht,
oral nog
d.
te veel,
dan de
indelijke
lacht der
ff'en, wee
eeft van
agelschendustrie.
ainernera
rie. Dat
odukien,
vak-avn(
houden ?>
richt ir. d
lieren gv
alierlei h
zi:n ver,.)
d(n leeii
te vol ge i
Voorts
di'r lagir
r(ns ze L
genome;:
En h» l
scholen
richten,
dergelijk
r ers heb
i j u wet
.
worde
'sels!
'ro'.
un
udeiei..
h
voortnen
pro>g slechts
as
diege
ing, zien,
jn,
Wac;e laatste
nschester
lngelsche
?ieken, de
rond ver
jaren nog
erschapen
ikssteden,
);000 man
:ing steeg
20,000 tot
te hebben
ijver en
ilddar be
del vj te en
is hij over
'ii, Galicië,
scholen te
iberg.TurIssteden in
icht van de
duitend de
in de
werkontvangen,
en wat be
rusten met
i waar zij
icste werk
je
tescheplaasting als
uld en tijd,
:eeren naar
en
Oosten
emeente-innabij overal
igen.
loolgeld
geslbelovende,
?rden.
lat de lagere
vrij zijn, dat
andere
leermigc f/eraUcn
:n en jonge
18e jaar de
:n, waar,
beTwijs,
onderlooi* de
schordt, benevens
e werkgevers
hooge boeten,
avondscholen
en de klassen
hebben,
alvorden in dienst
de technische
< r. .cu in te
paalde en
be, Vandaar een
its 05UO
inwobekend wegens