Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1232
Minder vrool\jk zyn de koersen der
Lingstaarten papieren. De 4}£ pet. stukken van
'98 daalden van 81^ tot 79%, do G pet. van
'95 van 102 tot 10134 en de 7 pets zilver
leening van 1894,retireerdea van 100Ye. tot 98K.
Uit Londen werd bericht, dat voor de Februari
coupon der 5 pets oblig. nog geen geld be
schikbaar was gesteld.
Voor de Brazilianen ontmoet ik vaster koer
sen. Het tegendeel voor Venezuela.
Voor de houders van tabakswaarden worden
de vooruitzichten voor 1901 nog al gunstig
genoemd in verband met de vermindering in
de productie, waartoe sommige mpijen zyn over
gegaan, en het belang, in het algemeen, van de
prijzen. Jammer evenwel dat in dit opzicht
geen samenwerking is verkregen. Enkele
mpijer, die nu niet aan den gewenschten maat
regel hebben mede gedaan, willen zich nu ten
koste van anderen bevoordealen. Dat gaat
toch niet.
Een goed overzicht omtrent het vermoedelijk
aantal pakken Sumatratabak dat waarschijnlijk
in 1901 ter veiling zal komen geven de vol
gende cyfers:
1900 1899
Deli Maatschappij .
Amst. Deli Cjmp. .
Amst. Sum Cult.Mij
Brit. Deli &Langk.
Tob. Cy. . . .
Deli Batavia Mjj .
Celi Cultuur Mij .
Deli Plantage Mij .
Deli Tabak Mij. .
Langkat Galt. MIJ.
Lïngkat Tabak My
Medan Tabak Mij .
N. Assahan Tab. My
Padang Cult. Mij .
Padang Tabak Mij.
Paya Jambu Langk.
Rotterd. Deli My .
Senemba Mij . .
Serdang Tab. Mij .
Sumatra Cult. Mij.
Tab. Mij Arendbnrg
Tab.My Franco Deli
Un. Langk. Plant.Cj.
S & R Deli . . .
C ELankat . . .
J II M, Deli . . .
J L/Pakaran Deli .
M & KLangkat .
4GOOO pn. tegen G1000 pn.
9 8 GO
2140 ?
4925
11250
7100
2175
2775
2G50
4470
G440
7725
1850
1850
1680
5G75
12100
3900
2350
13000 ;
5700
84GO
4590
4390
3100
2525
19G5 ?.
11000
4200
4500
105'X)
8700
3200
5700
2500
GOOO
7000
10000
l si (O
22UU
1400
5500
13500
5000
20 )0
14000
5500
GSOO
5500
4200
3800
20UO
2500
22ÜOOO pn. tegen 2G5000 pn.
In de groep vaa' de mijnmpijen is belang
rijke verbetering te constateeren voor de N.
Celebes mijnbouw, tengevolge van gunstige be
richten.
De directie van de Guyana goudplacer heeft
bericht dat geen overwegende redenen voor
achteruitgang van den koers der aandeelen
bestaan. Da machineriën die by het zee-trans
port van Amerika door het vergaan van het
Bchip zijn verloren waren voldoende verzekerd.
Der maatschappij werd daardoor derhalve geen
verlies berokkend. De koers kwam bereids
wat op.
Ten slotte zij bericht, dat aan de Sacaarang
Joana stoomtram, die 1A millioen a 4 pet. vroeg,
25 maal grooter bedrag werd aangeboden. Dat
is nog sterker dan het historische voorbeeld:
Graaf Willem III vroeg duizend, het dank
bare volk bood /' 10.000 aan.
D. SriGTEK.
A'dam, l 31 j j lgol
Bussum, f
liliiinmiiiiimiiiniiiiiiiiiiiiatiiHiiiiiiiiiiiuiimniiiiimiiuiiiiuiiiiieiiij
dia over Decadentie.
Critical Studies, by OUU>A, London,
T. risher Uuwia. 7 s. G d.
De gevierde romanschrijfster LOUÏSB de la
Raoiée, in de literaire wereld sis .,üuida'; bekend,
heeft z.c'a den laatsten tijd er toe gezet de zonden
en euvelen dezer maatschappij te rammelen. Zoo
uu en dan verschijnen "au hare hanl in dag
bladen en tijdschriften vlijmsiide hekel.ng«n vaa
wat haar sleciit en vulgair schijn*. E,i zij beukt
er op los, met een pissie en enthousiasme, aan
zuidelijk bloed wel eigen, doch bij een zestig
jarige niet zoo gewoon.
Zóó in dezeu waarlijk elegantsa bundel kritische
verhandelingen, die op n na, vrotg-r reeds in
Italiaausche en Eagelsche tijdsein if'en ver
schenen.
Ds onderwerpan zijn veltrïti. Besprekingen vaa
de Itsliaïiïsche schrijvers Gabritls DAauunzio,
Marion Crawford en Alma V'euiasia; van
Cnerbuliez's Le Secret dtt Prtcepleuf, R>s:,y's
T'Impérieuse Sonic en vaa d(n realist Georges
Danen, voor wien Ouida veel lof heeft en
wiens boek liiril/i door haar een duuj- tegen
de verschrikkingen van het iir.litairisme wordt
geacht. Verder verhandelingen over de Eugelsche
letterkundigeu Wilfrid Scawen Blunt en Auberon
Herbert; over ,/Ongeselireven literaire Wetten",
de jUgliuess" van het Moderne Ltven, de
//Quaiiteit van Mededoogen", het //Verval der
Latijnfche Rassen" en .... eene verhandeling
over Joseph Chamberlain.
Doch hoe ook verschillend van onderwerp,
het thema in al de verhandelingen acUmt oenen
geest eii lost zie:) op in n heftig schreien
over het dit ps verval alom in het opsnbare
leven : in de kunsten, in de zeden en smaak,
in de politiek, in het intellect en in het sentiment.
Ea wanneer woonden, goed gezegd, warm
gevoeld en wel gemeend, vermochte! verdsr
verval te stuiten en de verheffing weder in
gang brengen, dan zou Ouida's laatste werk
daartoe kunnen bijdragen.
Al'éd zoo weinige! nrg zijn van het
decadente overtuigd. En dan, Oiuda zelf zegt
te geloorea, dat woorden niet meer kunnen
helpen. Terwijl zoo hier en daar een wanhoop
haar beving bij het schrijven dat er geen stuiten
mogelijk is.
De tenienz in literatuur in deze dagen is,
zegt ze (p. 7), overtolligheid van woorden. Ea
in literatuur niet alleen. In alle kunsten wordt
gemist de vroegere macht van teconcentreeren.
De beschrijvingen eens modernen auteurs zijn
te vaak bloote verzinsels, pijnlijk langdradig en
gelijk aan een mozaïek waarin millioenen kuiltjes
een holte moeten voorstellen.
En dat moest we! zoo worden. Vroeger leefden
de menschen voor de kunsten; thans willen ze
leven van de kunsten. Ea in zekeren zin moeten
ze dat wel willen, waar het bestaan slechts is
*een groote loterij". (234).
//De schoonheid, natuurlijk en artistiek, is
voor de moderne hoog beschaafde mannen en
vrouwen, totaal onverschillig geworden. Zij
hebben geen vrijen tijd meer om haar te genieten,
geen temperament om ze te waardeeren ; ze maakt
op hen geen indruk". (304). Ja, de handhaving
van wat per se schoon is, wordt meestal belachelijk
gemaakt tenzij het in oen of ander opziclit
nuttig of voordeelig is.JEen zucht vcor profijt
bezielt alle klassen.
En het is, omdat er gean £evo;l voor schoon
heid meer is bij degenen die regeeren en bssturer,
dat het schoone meer en meer verwoest wordt,
dat bosschen worden omgekapt, kcjkeu droog.
gelegd, net laad met roest en rook overdekt
en al wat groen is verstikt.
Het weuschen en willen is geheel opgelden
stoffelijk goed gericht; rijk worden is het eenigst
?ideaal, en uit die kit i is zoo wel de keizer als
de koopman, koning of bedelaar, minister of
predikant gevormd. E:i dezulken regeeren thaus
de aarde.
Een passage in Darien's boek Biribi, waarin
hij t*ee patriottische Franschen schetst, dl-; bij
den iutocnt der Duitsche troepen in Versailles
tégretig hunne waren aan dezen verkochten
en hen daarvoor gaarne toejuichten, geeft
Onida aanleiding om te zeggen, dat d;V. de
meuschelrjkd i.a uur is, zooals haude), modern
onderwijs ea de goedkoope drukpredacten db
vormjen. Zóó zoucien de //patriotten" in alle
lauden doen. De hefde voor geld, de vrees voor
armoede en de gedaehten-concentratie op per
soonlijke belangen, hebben een mensch gewillig
gemaakt, z ch te voegen naar den spanriem van
eten s',erkste'. /,De geheele nienschhe d is inge
spoten geworden niet het serum van geconcen
treerde lafhöid en zelfzucht.'' Sommigen verzetten
zich tegen de besmetting, dcch de massa voegt
zica en verspreidt de nekte.
Sommige passages in Birilii, schetsende de
gruwelen en vernederingen van het mi itainsrne,
waren waard om //ge tampt te wordeu in de
hersenen vau de volkeren in dezen tijd, die
gedwee en dom als schapen zich ter s'acütbank
lateu voereu door huone souvereiueu en regeer
ders" (75). Natuurlijk, dat zou'n leer de ver
oordeeling vau de regeereude klassen met zich
voers die steunen op het militainsme. Maar de
volken zeif dienden zich bewust te worden van
de gruwelen des oorlogs ea de gevaiea en
slechte invloeden van de staande legers. Doch
wie el' wat kan hun het bewustzijn impompeij ?
, hoe geheel uiiiers was het leven vió^ger,
jammert Omda, m den tijd toen lleniy de Viuois
Veuet.öbinnentrad, Philips de Scjooue door
het e'ikeiiwoud vau Viricenaes reed, Petrarcn in
Ruïne gelauweid werd en Shakespeare door
Warwickslane drentelde. Hoe schilderacltig wts
tcL-u nog liet stadsleven en hoa hoog stou i tóen
n i g 's menschens zin voor schoonheid tn kunst.
E i nu :
Het glinsteren vau goud allén kan de men
seden bekoren ca dan nog alleen out ZJJQ
handelswaarde.
Lees bij Michelet de beschrijving vaa een
Vlaainsclien burger en vergelijk daarmede ecu
koopman in onze dagen. Lres l'roude's beschrij
ving van een ter zee gt.vid uurchaut nit ele
dagen van El zabeth en het contrast daarmede:
de kapitein van een modern s'oomschip.
Verder, hoeveel hóagcr stond in die dagen
het ambacht in aanzier, liet handwerk en het
giideiid, dal waarlijk gei.ot in zijn arbeid vouJ,
dan de fabrieks- eu miji.arbeiüwaarop met
verachting wordt eergezieu en de fabrieks
arbeider die slech's een 1aud vau eeu reusachtig
raderwerk der inachineriB is.
E'i gaa'. in de wouingfu des volks, waar de
iiaaimaübmo Jitt spinnewiel verving, eau kac! el
den brecdt-ji opsn ha-ird, een jüar t a gebruiken
machinaal vervaardigd Luisiaad dj
eigengcmaakte zware eikenhouten iii m.'iikast, het halve
stuiversdagblad, deu ouden bijbel; waarbinnen en
waarbu^iu geeu plaats is voor i,'. K. ;ipjn eu
maagden om te dai siu, waar ele i;-.:i. i :;,et me(r
blaf', waïnn de zou met meer fciujul eii waar
binnen alleen nog Let g ra^s wordt genoord van
voorbij'-nellcneli motorwagei s.
Eii is het gee:i woadcr, dat, bij zuu'a uiter
lijke decaiett e, ook de toon v*u net seutAinejut
daalt'r1
Ue meiisc'.i is wreed voor zijn mcdemcnsch.
Hoe zou hy niüd-;doo^en gevoelen voor het
kwinkelerende, blutende of lodende sel.cpsel?
Jjeveudt; wilde z-iiigvogels worden i:i L'juelcji
in de slums bij du-zïndm voor eeu lut'w stuiver
verkocht. En driemaal zoovtcl /iju djyd voor
ze i u de enge kooiljes de straat bereiken.
De tendtuj dezer wereld richt zich naar
cynisme, ouverschill'gheid eu zelfresptkt.. De
kinderen hooaeii m:-er dan dat zij lac'ie». De
beste schrijvers vau Plu<archus tot Voltairc en
li"skin hebbeu te vergeefs een btroep op den
meusc'.i gedaan om, mededoogen met de dieren
vau lagere orde: te vergeefs, de meuschheiel
heeft met geluisfcrei eu wordt met deu dag
kili'artiger. Ea Ouida is zeker, dat, wanneer
heden in U.ymp'.a te Londen st_ereagevec:itcn
toegelaten werjen, het reusachtig gebeuiV te
klem zou zijn eu de Jjiniien^cii'j dames
opgewojiien hare landen zouden dicli'kiiijpen.
Het is onmogelijk ie zegden hoe geheel
anders de wereld zou zijn, wanneer de vrouwen
aaders waren geweest in temptrament, in gevoel;
wanneer zij, in plaats van de glimlachende en
zelfgenoegzame goedkeuring van biutaliteiten,
hsar tocru eu afschuw daarover had feu geloond.
Zij eischen politieke rechten eu la'eu d.t. ruime
veld van invloed onbenut en onbewerkt ('2 J j.
Eu zoo gaat het voort.
])i hcerscl appij van Josfj)'1, Chaiulc] lain ia
de Er)gei;c':e staatkunde, is voir iiida bewijs
genoeg vau de decadentie op t.i r, gebied.
Jaren geleden, toen ChambeHaiu pas van de
liberale partij was gedcseittcrd, s-loe-g Ouida hem
eer,s gade lij eeii feestu aal iu Ik-lgrave Square.
Hij was omringd door dj incest geachte eu
hoogst fatsoenlijke dames, die hem hare hulde
brachten, 't Was een komieke scène, Chamberlain
amuseerde zich daarmcj en most wei iu zijn
vuistje gelaclun hebbin. Win' niets is hem
liever, dan de mei.schen onder zijn dirm te
hebben. Napoleon moet gezegd hebben, i>a de
Egyptische Campagne, dat, wanneer hij morgen
stierf, niet meer dan een halve pagina in een
Eucyclopaedie aan hem gewijd zoude worden.
Het moet Cnarnberlaia onverschillig zijn, als
l-rm zelfs yefii halve pagiia wordt gewijd, /i/n
eeuigste weiisc'i is te luerscheu eu dictcfron.
En l,ij heeft zijn doel bereikt, met brutaliteit,
tot eeuwige schande vau de Engelsche staat
kunde. In de dagen van Derby, Palmerston,
Melbourne, zou hij als renegaat m Westminster
geeu jaar geduld zijn geworden.
Hij zeide eens van zich zelf, een gentleman
te zijn, doch geen gentleman zou dat gezegd
hebben of zeegen.
Een emiueut Engelschman schreef aan Onida :
//Joseph Cüamberlain heeft in de Engelsche
staatkunde de gewoonten ea de manieren van
eeu handelsreiziger gebracht. Ea van een handels
reiziger, niet gtplaagd door gemoedsbezwaren."
En een der ministers zelf verklaarde aau eeu
vriend der schrijfster: //Wij zijn 'allen ontzettend
bang voor hem." Geharde eu beschaafde mannen
als Arthur Balfour wordeu door hem //hopeloos
en hulpeloos gehypnotiseerd." De eenige, die
hem wederstaal! zou kunnen, Lord Sahsbuiy,
laat, hem zijn gang gaan.
Het is zeker, dal, als Ci.amberlain nimmer
hooger ware gestegen dan tot het
burgemeesterschap van Birminglam, de Zuid-Afnkaansche
burgers nog op hunne hoede zouden moeten
zijn; en dat, als het hem gelukt, wat, zijn wensch
is, leider van het ministerie te worden, hij over
Engeland en Europa onberekenbaar veel onheil
zal verspreiden.
Overal verval dus.
Eu nergens een glimp van het morgenrood
eeu beteren tijd.
D;V, is wat Ouida bij het schrijven van dezeu
bundel verhandelingen heeft beangstigd en
beklemd.
Of daarvoor geen reden beslaat ?
No; dezer dagen hoorde ik eeu kunsthandelaar
klagen dat, goede kunst in Engeland nit t meer
wordt gewaardeerd, j-), dat meu ze niet meer
ondei scheiden kan. Tir*ijl een dramaticus zonder
overdrijving kan ztg^tn, dat, de meusc! cu allén
no? haar de theaters gaan om er wat te zien,
Dure prachtwerken kunnen voor spotprijsen
geene koopers vinden.
De beste uitgaven op onderwijsreMed mis
lukken.
Ea in de kleediog trekt alleen nog eene ver
zameling van bonte kleureu en potsierlijke
modellen.
't, Is wM erg eu droevig.
Ei 1iich mag de hoop uifct, opgegeven woiden
dat ook op (iit tijdpeik vau verval een van
i'ig zul V.I\SKI>, Ouida.
Londen, Ja-i.'lOOl. J. K. v. n. V.
BOEKAANKONDIGING
Maatregelen tegen hit ijemar der besmet
ting door wM'fjebrnik en tC(/en bid rog
in den melkliünfld, door C. D. DONATII,
secretaris der gemeenta Alkmaar, 1001.
4G blz.
Het leeft tegenwoordig zoo ongerust door
het gevaar van al die onzichtbare diertjes,
waaraan men bloot staat zei me onlangs een
overigens niet zoo angstvallige dame en ze
had in zekeren zin gelijk. Wanneer men dage
lijks leest, dat de besmetting ons van alle
kanten bedreigt, van het geld, het bankpapier
en de boeken, die men in handen kry'gt van
den wagon, waarin men plaats neemt, van hst
stof, die een sleepjapon omhoog jaagt en van
een kus>, die men een kind op de lippen drukt
of' een hond, die do handen likt. d><in moet
een mensch wel in duizend vreezen verkeeren.
Gelukkig is het zoo erg niet als menigmaal
wordt afgeschilderd; da myriaden microben
die ons leven kunnen bedreigen, gaan onder
gewone omstandigheden zonder schadelijke ge
volgen aan ons voorbij; het is zeker niet over
bodig hieraan van tijd tot tijd te herinneren,
om noodelooze en gevaarlyke vrees te voor
komen, zooals onlangs door Dr. v. Lingheek in
da lli/jien. Binden ook is geschied met het
oog op het petslgevaar.
Dit nijmt niet weg, dat het altijl geralen
zal zijl mogelijke bronnen van infectie te
sluiter. wal indien zij algemeen verspreid
zijn. \J.i is het geval met de verontreiniging
van rnelk; het gevaar van tubercelhaceillen
wordt ook hierbij steik overdreven, wanneer
echter iemand ooit de verzameling vuil heeft
gezien, die bij het centrifugeren van melk als
restant achterblijft, lijdt het geen twijfel of
daarin is een kweekplaats aanwezig voor
tallooze ziektemakende microben. Bij den ge
wonen verkoop en het gebruik vaa ongekookte
melk kan hierdoor schade ontstaan voor de
gezondheid. De voedingswaarde van melk
wordt bovendien niet zelden verminderd door
het gedeeltelijk onfroomen door de
verkoopers en het verdunnen met zelfs niet al l ij-l
onschadelijk water, zooals is bewezen door
talrijke voorbeelden, waar tyjihus, door het
gebruik van melk uit een besmet gezin af
komstig, verder verspreid werd. Toezicht op
den verkoop van melk bestaat in ons land
r.agenoeg niet en bovendien zal het allijl
onmogelijk zijn, dit naar eissti in te richten.
Bij zulk een onontbeerlijk hoot'Jvoedsel der
bevolking is het echter wenschelijk, dat het
ten allen tij ie zuiver en van de beste kwaliteit
wordt verstrekt. Volgens den schrijver van de
boven aangegeven brochuie, waarmei3 wij het
volkomen eer,s zijn, is dit alleen mogelijk,
wanneer iedere gemeents de levering van melk
voor care inwoners op zich neemt, elan alleen,
maar dan ook zeker, kan zij onvervaischt en
viij van gevaar voor besmetting worelsn toe
gediend. Uitvoerig geeft de schrijver aap, hoe
de regeling gemakkelijk kan geschieden en
welke uitmuntende voorueelen er voor de ge
heele bevolking aan verbonden zijn. Waar
levering van water, om in eene volksbehoefte
te voorzien, door de gemeente wordt op zich
genomen, sluit zich da levering van melk
eigenaardig daarbij aan, wanneer de zekerheid
van onschadelijkheid op geen andere wijze
kan worden verkregen.
Inderdaad, zoo eindigt de schrijver zijn een
voudig betoog, waarvan dj kennisneming ieder
aanbevolen wordt, de plaatselijke overheid kan
meer doen, dan zij tot nu toa gaf in ruil voor
de fcoms zware belastingen ; als maatschappelijke
menschen s!;nn wij gedurig bloot «an aanran
ding van onze gezondheid en berooving; de
plaatselijke overheid is bij machte, maar daar
door dun ook verplicht ons te beschermen.
BK.
Ontwerp Oatrooiwet van do Vereeniging
van Voorstanders eener Nedcrlandsche
Octrooiwet, vastgesteld in hare Algem.
Vergadering van 8 Dec. l'.HH), bewerkt
aan de hand van de Nota over Octrooien
met Wetsontwerp en Toelichting dato
1)1 Augustus 18',t.'! aan de Vereeniging
toegezonden.
Een paar jaren geleden kwam een eenvoudig
werkman mij een nieuw model rij wie! laten
zien, bij de vervaardigirg waarvan hij op ver
nuftige wijze een bij-zonder systeem had in
toepassing gebracht. Vreezende, dat zijn
eiitvinding zou worden nagemaakt had hij het
wiel nog aan niemand durven vertoonen en
kwam hij mij meteen den weg vragen om zich
tegen namaak te verzekeren. Tot mijn leed
wezen moest ik hem zeggen, dat dit in Neder
land niet mogelijk was en ieder, die verkoos
het wiel terstond zou mogen namaken, hetgeen
gemakkelijk genoeg zou wezen, omdat de samen
stelling werkelijk eenvoudig was en door ieder
fabrikant op het eerste gezicht kon worden
ontdekt.
Reeds menigmaal nadien is dit rijwiel
tusschen ons ter sprake gebracht en even dikwijls
betreurde ik ter wille van den eenvoudigen
uitvinder het ontbreken van een Octrooiwet
hier te lande.
Met groote ingenomenheid heb ik daarom
gezien, dat de boven aangewezen Vereeniging
niet moede wordt te trachten voor Nederland
te verkrijgen, wat in geen ander land ontbreekt
ter bescherming van industrieelen eigendom.
Op aanvraag aan den secretaris D. Blooker,
Sarphatistraat f 0 te Amsterdam is het ontwerp
kosteloos verkrijgbaar en gaarne onderschrijf
ik wat de vereeniging aan dit aanbod toevoegt:
beter dan lange vertoogen zal dit ontwerp de
tegenstanders overtuigen, dat octrooien geen
monopoliën scheppen, doch de nijverheid helpen
bevorderen, terwijl zij nooit eenig bezwaar of
moeielijkheid kunnen opleveren voor den par
ticulier, als gebruiker van geoctrooieerde of
zelfs van nagemaakte voorwerpen.
BR.
Inhoud van Tijdschriften.
Kigen Haard, No. 5: Twee koninginnen.
Een verzoening, door Frans Hulleman, II.
Iets over blinden in het algemeen en den
Nederlandschen blindenbond in het bijzonder,
door J. Everts Jr, met portretten. Een
feestlied, verkleinde facsimilédruk van het
handschrift van prof. dr. Nicolaas Beets, met
bijlage: De portretten van H. M. Koningin
Wilhelmina, Z. K. II. Hertog Hendrik van
Mecklenburg-Schwerin en hunne ouders, met
randversiering van T. van der Liars.
Taxidermie in atelier en museum, door II. II ter
Meer Jr., met afbeeldingen. (Slot) Esn
bezoek, door M. J. Salverda de
Grave-Herderschei!, Janija die huilt en Jantje die lacht,
met afbeeldingen. Verscheidenheid.
Feuilleton.
ALLERLEI.
Van een Hertog en Koningin".
Plagiaat V De bekroor.de compositie van
den heer II. Hendriks, op het mede door ile
Tdegriwf bekroonde lied »Van een Hertog en
een Koningin", is merkwaardig toeval
in de eerste zes maten volkomen gelijk aan
de melodie van het »Vlagge-lied" door J. W.
Bernhardi, behalve de transpositie van A in BSJS.
Het »Vlagge-lied" is reeds ca. 30 jaren oud ;
een nieuwe uitgaaf', met een op de inhuldiging
der Koningin toepasselijk slot-couplet, ver
scheen in 1893 bij de firma Brix von Wahlberg
(thans G. Alsbach & Go.) te Amsterdam.
W. v. u. B.
Naamlooze Vennootschap Hygièa.
Op het Rokin over de Neeierlandache Bank
heropende hedenavond de Naamlooze Ven
nootschap Hygièa hare magazijnen. Tut dusver
had deze firma haar hoofdzetel alleen in
no. 128, thans is echter perceel 12G daarbij
gevoegd en zyn beide winkth onder leiding
van den architect Ilegener verbouwd. De fraaie
hardsteenen gevels met groote spiegelruiten
maken een goed figuur, terwijl de inrichting
van binnen smaakvol en tevei s practisch mag
genoemd worden. In den winkel J28 vindt
men hoofdzakelijk verbandmiddelen
enaitikelen voor ziekenverpleging, in ]2G een groote
sorteering zieker.stoeler, wagens», ledekanten,
reukiooze kamerciosiets enz enz. Achter den
winkel in 128 is een net salonnetje ingericht
voor dames, tot het passen en maatnemen van
coraetten, buikbanden etc., terwijl achter den
winkel in 126 zich drie groote vertrekken
bevinden waar allerlei instrumenten voor
chirurgie, optiek en electroteehniek zijn ge
taleerd, benevens eene sorteering operatie
tafels en wat daarbij behoort.
&nqczonO£n.
j
Contrasten.
Aan G. Horrfit,; de Haas te Winsnm.
Uw vergelijking is geheel valsch; u zegt:
Amsterdam geeft SOOO gl. voor een cadeau bij
't huwelijk der koningin; aan ..ir n e" rijke
koningin... en «Amsterdam eeeft 48 gl. voor
121 weduwen en weezen, noodlijdende . , .(dooi'
de rerceniying JLuHti/ivre. . ) Zijt gij een
vreemdeling in JerusaleraY Zwijg dan liever
over zaken die gy niet weet.
Amsteidam geiftjtiurlijk* IIONIIKUH M;IXK>']>KX
aan weduwen en weezen, en ... de koningin
trouwt niet jaarlijks; uw cijfer der giften aan
weezen en weduwen is totaal orjuist; er. het
herhalen ran de gift laat niet eens een ver
gelijking (09.
U hal kunnen zeggem: da vereenigirg
Monttlure schijnt niet sympathiek te zijn aan
de Amsterdammers en de koningin wel... U
moet wat meer lezen over Armenzorg voor
dat u, in 't publiek de Amsterdammers voor
«gierig" uitmaakt. Er is, in verhouding, geen
stad in Europa waar de menschen meer voor
de armen geven dari Amsterdam, 'k Heb vijf
jaar onder de Amsterdamsche armen gewoond,
en inijri edelmoedige stadgenooten hebben mij
altijd alles voor de armen gegeven wat ik vroeg,
ja, veel meer dan ik vroeg. Maar... de
menschen. die wel een «rentmeester" willen
hebben, als tusfchenpersjon, voor hen en ele
armen, vinden het onaarg^i aam ais hun gaven.
niet bereiken de «weJuwea en weezen", maar
besteed worden voor 50 ].('t. aan: huur van
kantoor, colporteurs (-f collectantenloon. druk
werken enz. De huur vaa 't kantoor voor
ns of twee maal per week was voor
Montt tiore oven hoog (en werd uit de giften
betaald) als de huur van 't perceel waar ik
dagelijks L'() a :ii) vrouwen en kinderen her
bergde en pi m. '200 schoolkinderen voedde.
De Amsterdammer die geeft, vraagt zich af:
Wa".rom heeft die kleine vereenigirg een
eigen en duur lokaal noodig? Waarom col
lecteeren die heeren zelf niet, of bekostigen
den collectant uit eigen prnékas? Waarom
geelt elk bestuurslid niet een muntje uit zijn
zak, dan zou er toch meer dan is gl. zijn?
Ea daar niemand den gever deza vragen
naar wensch oplost, brengt hij zijn geld
naar een andere stichting, die zich ook het
lot der weezen en weduwen aantrekt, want er
zijn er vele in Amsterdam, meer dan i'3n
Winsumer zich wellicht voor kan stellen.
Als ik mij niet vergis (ik ben buiter.s'lands,
ziek, en kan mijn gegevens niet nagaan) geeft
Amsterdam, jaarlijks meer dan een millioen
aan de armen; er zijn ongeveer 100
liei'jadigheids-inrichtingen in Amsterdam alleen. De
Amsterdammer geeft graag en geeft ruim. Bij
de «kroning" heeft 't Amsterdamsche volk
? 80.UOO opgebracht; de SOOO door u geroemd
zullen nog wel stijgen, u kunt gerust zijn.
Het lijvige boekdeel «Armenzorg in Naderland",
kan ik u zeer ter lezing aanbevelen; het
zal u, even als mij, 't gelukkige bewustzijn
geven dat er veel liefde in ons Vaderland is.
CATHAKIXA ALIIBIIUIXOK TIII.IM.
Mijnheer de licdacteiir !
Vergun mij, naar aanleiding van het schrijven
van mej. Catharina AlberJingk Thijm nog even
terug te komen op «contrasten".
Ten eerste dan mij.i dank voor de mij door
haar verstrekte inlichtingen. Indien ik geweten
had, wat zij zoo goed was mij mee te deelen,
had ik anders geschreven.
Op haar gezag althans, aannemende dat haar
opgaven juist zijn. Toch blijft mijn meening
ook na deze critiek dezefde. L'iat ik dat
mogen toelichten.
Ten onrechte verwijt mej. Alb. Thijm mij,
dat ik de Amsterdammers van gierigheid be
schuldig. Ook meent ze ten onrechte, dat ik
onze Koningin geen cadeautje gun.
Ze zou in dezen genoegelyk in n schuitje
kunnen varen met de(n) .onbekende veront
waardigde die my terstond na my'n schry'ven
interpelleerde per briefkaart over my'n al of
niet gehuwd zijn, en in verband daarmee me
vroeg, of bij mij bij 'n huiselijk feestje ook
deze maatstaf werd aangelegd. Die ten slotte
van rnij verlangde, voor alles «billijk" te zy'n.
Ik weet niet of het «anbillijk" is wanneer
ik dit antwoord: Amsterdam en de Amster
dammers laat ik er buiten. Zelfs wil ik hun
viijgevigheid wel voorbeeldig noemen, voor
andere steden en personen.
Monteiiore en de honderd een en twintig
behoeftigen laat ik er buiten, elke persoon
lijkheid laat ik er buiten. Maar de feiten
blijven. In onze eigen omgeving, in Amsterdam,
in Nederland zy'a vele, armen. Ea hél arme
armer. Moet ik dat bewijzen? Zeker onnoodig.
Er wordt \é\ gegeven. Er is vél liefdadig
heid. Maar de vele armen die er ook zijn
bewyzen dat er niet genoeg gegeven wordt,
dat er te weinig liefdadigheid is.
Nog eens philanthropie is niet de duur
zame weg tot verbetering. Maar zoolang die
weg niet gevonden is, of, niet betreden wordt
zoolang is liefdadigheid noodig. En zoolang
er gebrek is aan 't noodige voor zoo velen,
zoo lang acht ik het geld, bijeengebracht voor
feestelijkheden, verkeerd besteed hoe sym
pathiek ze ons anders ook zouden zijn.
Moet ons volk, dat mij lief' is, feestvieren
dan moet eerst zoo krachtig mogelijk gepoogd
worden ons geheele volk daarvoor de gelegen
heid te verschaffen.
Dat heb ik bedoeld met «contrasten". Laten
de Montefiore-vereeniging en Amsterdam slecht
gekozen voorbeelden en bewijzen zijn ik ben
er niet thuis en ik weet het niet. Maar de
feiten loochenen kan niemand. En die zich
die feiten mee aan te irekken heeft, die doe
het. Als Amsterdam met een millioen aan
liefdadigheid besteed niet rond komt, dan geve
het twee millioen. 't Is een verbluffend cijfer
misschien by 't eerste zien. maar hoevelen
kunnen daartoe lij Iragen ! Heeft Amsterdam
geen half millioen inwoners?
Mi juffrouw A1U. Tnym heeft zich de feiten
niet aan te trekken. Ik weet dat, en geef
haar graag daarvoor de betuiging van mijn
volle sympathie. En zij houde zich verzekerd
dat ik op niemand in dezen een blaam wil
werpen. Ojk zonder het «lijvige boekdeel
Armei zorg in Nederland" te kennen, heb ik
»het gelukkige bewustzijn dat er veel liefde
in ons vaderland is." Mag dat verhinderen,
dat wij om mér vragen ?
Ten slotte wil ik mijn onbekenden raad
gever wat hapert er aan uw raam ? wel
verzekeren, dat ik voor mezelf en mijn eigen
omgeving niet blind zal zyn met 't oog op
deze dingen.
Met den gemeenden wensch, dat mtj. Th.
spoedig in staat mag zijn haar werk weer op
Ie vatter, dat haar litf moet zijn, en met
darik aan u, mijnheer de Redacteur,
Uw dw. dn.
Ursum (Fr.)
G. HoKiuius DE HAAS.
J\Iijn'icer de Redacteur.'
Ik zat gisteren aan tafel met mijn twee
oudere broers. Nu weet u hoe ja lij zoo'n
gelegenheid toehapt zor.der elkaar te noodsn.
Maar dat zat me op den dag van gister niet glad.
»Zeg. Jai>," zei Mees, «niemand zal ontken
nen, dat menige onmondige jongen heel wat
gezonder maag heeft dan vele ouderen en ook
meer en oprechter belangstelling bezit voor
liet gemeenschappelijk diner. Maar het «drin
gende" van de voldoening aan die behoefte
is dur.kt me noch bewezen, noch be
wijsbaar.''
U begrijpt dat ik keek of ik het in Keulen
hoorde donderen. Maar toen ik begreep, wat
de bedoeling was, stond ik natuurlijk
oegenblikkelijk op mijn achterste beer.en en wond
me erg op over «recht' en «wat ieder toekomt"
en eindigde met »ben jullie gek V"
Me-t dat al hebben ze me van tafel getruftVH.
Zou nu, mhr. de Red , de f-.traks volgende
zin, die ik in het HuMleMiktd gevonden heb.
geen schuld zijn aan uiijn broers redeneering
immers het zijn haast dezelfde woorden en
zou u mijn broers niet kunnen overtuigen,
dat ik zonder eten r.ooit groot genoeg wordt
om een door hen erkend recht op e'ten te
krijgen ?
Die zin is deze :
«Niemand ontkent dat menige vrouw heel
wit juister en gezonder oordeelt dan vele
mannen die thans het kiesrecht hebben, en
ook meer en oprechter belangsteiiirg bezit
voor de algemeene belargen. Maar het -drin
gende" van het kiesrecht der vrouw is
dunkt ons noch bewezen r.och bewijsbaar."
In de hoop dat u er wat aan doen kunt.
Uw
W.
(?ea<.-Jtte Ilccr liedactt/tr '.
Wees zoo goed mij eens in te lichten, ik
ben wat verbeterd na negen jaar op 't platte
land gewoond te hebben. Voor dien lijd was
ik onderwijzeres, bracht het zelfs tot «Hoofd
| eener openbare meisjesschool" en verbeeldde
me toen, dat ik van 't onderwijs nog ai een
beetje afwist.
Zoo meende ik ook, dat een schoolopziener
iemand was, die werkelijk verstand had van
j onderwijszaken, daaraan zijn levenhuig zoo
wat aan gedaan had.
i Onze schoolopziener, zaliger gedachtenis,
! aan wien we steeds een llinken steun hadder.
! was bijv. directeur der kweekschool. In zoo'n
i man had je vertrouwen. Vergrijsd in de school.
i Wetende de vele moeielijkheden aan 't ambt
verbonden en daarom bereid te steunen en 't
! helpen. De tusschenpersoon ook dikwijls
tusschen publiek en onderwijzend personeel.
Naar zijn uitspraak werd geluisterd, omdat hij
was: autoriteit.
Nu las ik voor eenige dagen, dat te Hoorn
was benoemd tot schoolopziener, de heer Joh.
Holsheimer, gep. majoor! van administratie,
(met UK O gl. pensioen 'sjaarf).
Hoe kan nu een militair, die al zijn krachten
gewijd heeft aan de administratie van 's lands
leger, die altijd tusschen jassen en broeken
gezeten heeft, zoo plotseling na zijn
pensioeneering op de hoogte zijn van ons onderwijs Y
Bovendien was de heer Jos. Holsheimer ook
nog jaren in Indië, waar hij als onderofficier
heenging om met verlicht examen den
officiersrang te halen.
Kan 't eerlijke «Groentje" daaromtrent ook
eens inlichting geven ?
U zult daarmee verplichten,
Eene, die 't onderwijs liiflicejt.